ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/776/2024
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Συμφωνία πλαίσιο, «Γωνιών Ανακύκλωσης για Διαλογή στην Πηγή με διαχωρισμό των ανακυκλώσιμων υλικών.(...)Εκδήλωση της αρχής της δημοσιονομικής βιωσιμότητας αποτελεί η αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης. Η αρχή αυτή εξειδικεύεται, μεταξύ άλλων, στις αρχές της οικονομικότητας και της αποτελεσματικότητας, σύμφωνα με τις οποίες ελέγχεται, αναφορικά με την πρώτη, εάν κατά την εκπλήρωση των κατά νόμο σκοπών των δημοσίων φορέων τηρείται η, κατά το δυνατόν, ελάχιστη επιβάρυνση του προϋπολογισμού τους, αναφορικά δε με τη δεύτερη, η επίτευξη των συγκεκριμένων αντικειμενικών στόχων και των αποτελεσμάτων που έχουν εκ των προτέρων οριστεί. Όπως δε ρητά ορίζεται στο άρθρο 18 παρ. 1 του ν. 4412/2016 (βλ. και άρθρα 45 παρ. 3 περ. στ΄ και 53 παρ. 1 και 2 περ. ε΄ και ια΄ του ίδιου νόμου), οι αρχές αυτές εφαρμόζονται και στις διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων ώστε να διασφαλίζεται το ωφέλιμο αποτέλεσμα των αναλαμβανόμενων δράσεων, με τις πλέον οικονομικές λύσεις. Προς τούτο η αναθέτουσα Αρχή οφείλει να μεριμνά, κατά τη συμβατική της δράση, για την κατά το δυνατόν ηπιότερη χρέωση του προϋπολογισμού της, αποφεύγοντας υπέρμετρες και αδικαιολόγητες δημοσιονομικές επιβαρύνσεις, με τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων προμήθειας αγαθών, στις ενδεδειγμένες για την κάλυψη των αναγκών της ποσότητες και σε τιμές εύλογες και ανάλογες της ποιότητας των προμηθευομένων ειδών (πρβλ. ΕλΣυν Ολ. 2137/2020, Τμ. Μειζ. Συνθ. Ελ. Συν. 2590/2016, 4112/2015, 2296/2014, 2158/2013, Έβδομο Τμ. 13/2023 και VI Τμ. 739/2019, 406/2017, 2980/2015, 243/2014, 678/2012, 2754/2011). Η αναθέτουσα Αρχή οφείλει να μεριμνά ώστε από τα έγγραφα της σύμβασης να προκύπτουν κατά τρόπο σαφή οι επιδιωκόμενοι αντικειμενικοί στόχοι και τα λαμβανόμενα μέτρα προς επίτευξη των στόχων αυτών. Πρέπει, επίσης, να περιγράφεται με σαφήνεια ή έστω να προκύπτει επαρκώς το σχέδιο και ο τρόπος εκτέλεσης της σύμβασης, έτσι ώστε να διασφαλίζεται τόσο η επίτευξη των στόχων όσο και το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα. Κατά γενικό κανόνα, η αρχή της αποτελεσματικότητας υπό την παραπάνω έννοια ελέγχεται εκ των υστέρων (ex post), διότι μόνο μετά την έναρξη υλοποίησης και, κυρίως, μετά το πέρας εκτέλεσης της σύμβασης μπορεί εξ αντικειμένου να κριθεί με ασφάλεια η επίτευξη ή μη των στόχων που τέθηκαν και των αποτελεσμάτων που επιδιώχθηκαν. Όλως εξαιρετικώς, η αρχή της αποτελεσματικότητας μπορεί να ελεγχθεί οριακά και κατά το προσυμβατικό στάδιο (ex ante). Αυτό μπορεί να συμβεί, ιδίως, όταν ο σχεδιασμός της δράσης από άποψη στόχων, μέσων και μεθόδου υλοποίησης είναι πρόδηλα πλημμελής ή ασαφής ή περιέχει λογικά άλματα ή σφάλματα. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση που αν και έχουν τεθεί ή προκύπτουν οι σχετικοί αντικειμενικοί στόχοι, εντούτοις δεν προκύπτουν τα χρησιμοποιούμενα μέσα και η διαθεσιμότητα αυτών, καθώς και ο τρόπος που αυτά θα διασφαλίσουν το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα. Ο έλεγχος αυτός, λαμβανομένου υπόψη ότι τέτοιας φύσης πλημμέλειες (ασάφειες ως προς τον εν γένει σχεδιασμό) μπορούν να θεραπευθούν από την αναθέτουσα Αρχή, η οποία δεν κωλύεται, μετά την άρση αυτών, να προκηρύξει εκ νέου το έργο, δεν συνιστά κρίση σκοπιμότητας αλλά επιτρεπτό προληπτικό έλεγχο νομιμότητας, που έχει ως δικαιολογητική βάση την προστασία του δημοσίου συμφέροντος μέσω διασφάλισης της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης των διατιθέμενων δημόσιων πόρων (Ολ. ΕλΣυν 1312/2022, Έβδομο Τμ. 367/2024). (...) Συνεπώς, οι υπό κρίση προσφυγές ανάκλησης πρέπει να γίνουν δεκτές, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη Πράξη του Στ΄ Κλιμακίου και να επιτραπεί η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου της εκτελεστικής σύμβασης. Περαιτέρω, πρέπει να επιστραφεί το παράβολο που κατέβαλε η πρώτη κατά σειρά προσφεύγουσα για την άσκηση της προσφυγής της (βλ. άρθρα 336 παρ. 1 και 310 παρ. 1 του ν. 4700/2020).Για τους λόγους αυτούς.Δέχεται τις προσφυγές. Ανακαλεί την 129/2024 Πράξη του Στ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/367/2024
Προμήθεια εξοπλισμού διαχείρισης βιοαποβλήτων Αρχή αποτελεσματικότητας (....) Από την αρχή της δημοσιονομικής βιωσιμότητας, η οποία αποτελεί απόρροια της αρχής του κράτους δικαίου και αποτυπώνεται, υπό ειδικότερες εκφάνσεις, σε πλήθος συνταγματικών διατάξεων (βλ. άρθρο 25 παράγραφος 4, καθώς και άρθρα 72, 73, 75, 78 έως 80, 98, 104, 106 και 107 του Συντάγματος,), αλλά και ρητώς νομοθετικά στο άρθρο 2 του ν. 4820/2021 (Οργανικός Νόμος του Ελεγκτικού Συνεδρίου) και στο άρθρο 33 του ν. 4270/2014 (Α΄ 143), πηγάζει η αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης (βλ. και άρθρο 18 παρ. 1 του ν. 4412/2016). Η τελευταία δε εξειδικεύεται, μεταξύ άλλων, στην αρχή της αποτελεσματικότητας, σύμφωνα με την οποία, επί διάθεσης δημόσιων πόρων, ελέγχεται η επίτευξη των συγκεκριμένων αντικειμενικών στόχων και των αποτελεσμάτων που έχουν εκ των προτέρων οριστεί. Όπως δε ρητά ορίζεται στο άρθρο 18 παρ. 1 του ν. 4412/2016, η αρχή της πρακτικής αποτελεσματικότητας εφαρμόζεται και στις διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων ώστε να διασφαλίζεται το επωφελές των αναλαμβανόμενων δράσεων. Προς τούτο, η αναθέτουσα Αρχή οφείλει να μεριμνά ώστε από τα έγγραφα της σύμβασης να προκύπτουν κατά τρόπο σαφή και αντικειμενικό οι επιδιωκόμενοι στόχοι και η προσφορότητα των λαμβανόμενων μέτρων προς επίτευξη των στόχων αυτών. Πρέπει, επίσης, να περιγράφεται με ακρίβεια ή έστω να προκύπτει επαρκώς ο σχεδιασμός και ο τρόπος εκτέλεσης της σύμβασης, έτσι ώστε να διασφαλίζεται τόσο η επίτευξη των στόχων όσο και το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα. Και ναι μεν, κατά γενικό κανόνα, η αρχή της πρακτικής αποτελεσματικότητας, υπό την παραπάνω έννοια, ελέγχεται εκ των υστέρων (ex post), διότι μόνο μετά την έναρξη υλοποίησης και, κυρίως, μετά το πέρας εκτέλεσης της σύμβασης μπορεί εξ αντικειμένου να κριθεί με ασφάλεια η επίτευξη ή μη των στόχων που τέθηκαν και η πραγμάτωση των αποτελεσμάτων που επιδιώχθηκαν, πλην, όλως εξαιρετικώς, η τήρηση της αρχής αυτής μπορεί να ελεγχθεί οριακά και κατά το προσυμβατικό στάδιο (ex ante), ιδίως όταν ο σχεδιασμός της δράσης από άποψη στόχων, μέσων και μεθόδου υλοποίησης είναι κατά λογική αναγκαιότητα πρόδηλα πλημμελής ή ασαφής, με συνέπεια να καθίσταται ευχερής ο έλεγχός της κατά το στάδιο αυτό για λόγους προληπτικούς. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση που αν και έχουν τεθεί ή προκύπτουν οι σχετικοί αντικειμενικοί στόχοι, εντούτοις δεν αναφέρονται, έστω και συνοπτικά, τα χρησιμοποιούμενα μέσα και η διαθεσιμότητα αυτών, καθώς και ο τρόπος που αυτά θα διασφαλίσουν το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα (βλ. ΕλΣυν Ολ. 1312/2022, σκ. 13).Υπό τις περιστάσεις αυτές, το Τμήμα κρίνει ότι σχεδιασμός της ελεγχόμενης προμήθειας παρίσταται επαρκής.Για τους λόγους αυτούς.Δέχεται τις προσφυγές ανάκλησης. Ανακαλεί την 552/2023 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1029/2024
Ελληνικές Έξυπνες Πόλεις: Επενδύσεις σε υποδομές και συστήματα SSC για ένα βιώσιμο & πράσινο αστικό μέλλον.(....)Εν προκειμένω, με την 390/11.6.2024 απόφαση της Δημοτικής Επιτροπής του Δήμου Τρικκαίων (ΑΔΑ: ΡΠΕΩΩΗ9-ΚΩΚ) εγκρίθηκε το Παράρτημα του Πρακτικού 1 της επιτροπής διαγωνισμού της ελεγχόμενης συμφωνίας-πλαίσιο, περί λεκτικής αιτιολόγησης της βαθμολόγησης της τεχνικής προσφοράς της μοναδικής προσφέρουσας και ήδη αναδόχου ένωσης οικονομικών φορέων. Η απόφαση αυτή, μετά του οικείου παραρτήματος λεκτικής αιτιολόγησης, προσκομίστηκε ενώπιον του παρόντος Τμήματος. Περαιτέρω, νομίμως, κατά τα ανωτέρω, το εσωτερικό έγγραφο της Ε.Δ. περί της μεθοδολογίας βαθμολόγησης των επιμέρους κριτηρίων ανάθεσης δεν περιλήφθηκε στη διακήρυξη ή σε άλλα δημοσιευμένα τεύχη του διαγωνισμού, δοθέντος άλλωστε ότι σχετικές επεξηγήσεις επί των κριτηρίων ανάθεσης είχαν περιληφθεί στη διακήρυξη (βλ. ιδίως άρθρα 2.3.1 και 2.3.2 της διακήρυξης). Τέλος, από την επισκόπηση του εσωτερικού εγγράφου αυτού δεν προκύπτει προδήλως ότι η αναθέτουσα αρχή προέβη σε απαγορευμένη εκ των υστέρων μεταβολή των κριτηρίων ανάθεσης και της σχετικής στάθμισής τους, μη δυναμένου του παρόντος Τμήματος να προβεί σε έλεγχο ουσιαστικών τεχνικών κρίσεων της διοίκησης (βλ., υπό την έννοια αυτή, ΕλΣυν Έβδομο Τμ. 535/2024 σκ. 8.3). Τούτων δοθέντων, ο έκτος διακωλυτικός λόγος πρέπει να ανακληθεί.Κατ’ ακολουθία των προεκτεθέντων, αφού δεν συντρέχει κανένας από τους διαπιστωθέντες με την προσβαλλομένη διακωλυτικούς λόγους, πρέπει να γίνουν δεκτές οι κρινόμενες προσφυγές, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 170/2024 Πράξη του Στ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και να γίνει δεκτό ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου συμφωνίας-πλαίσιο.
ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.4/91/2018
Κατασκευή περιπτέρου για συμμετοχή Περιφέρειας στη Διεθνή Έκθεση Τουρισμού.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις που προηγήθηκαν το Κλιμάκιο κρίνει ότι η Περιφέρεια δεν αιτιολογεί επαρκώς τη διαμόρφωση της προϋπολογιζόμενης δαπάνης της επίμαχης σύμβασης στο ποσό των 200.000 ευρώ (πλέον ΦΠΑ), κατ’ εφαρμογή των αρχών της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, της οικονομικότητας της διαφάνειας και του άρθρου 45 του ν. 4412/2016. Ειδικότερα, αν και στη διακήρυξη του διαγωνισμού υπάρχει πλήρης ανάλυση των υπηρεσιών που πρόκειται να ανατεθούν και η συνολική διάρκεια εκτέλεσης αυτών, ωστόσο ο προϋπολογισμός της συγκεκριμένης σύμβασης περιορίζεται απλώς στη συνολική αποτίμηση της προϋπολογιζόμενης δαπάνης, χωρίς να προκύπτουν κατά τρόπο ειδικό και ορισμένο τα στοιχεία από τα οποία τεκμηριώνεται το μέγεθος αυτής. Εξάλλου, στο 22423/1895/22.2.2018 έγγραφο του Προϊσταμένου των Οικονομικών Υπηρεσιών της Περιφέρειας ...αιτιολογείται η αναγκαιότητα της ανάθεσης της επίμαχης σύμβασης και οι σκοποί στους οποίους αποβλέπει, ωστόσο δεν παρατίθενται συγκεκριμένα στοιχεία από τα οποία να τεκμηριώνεται το ύψος της προϋπολογιζόμενης δαπάνης αυτής. ..Κατ’ ακολουθίαν όσων προαναφέρθηκαν, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη και, ως εκ τούτου, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί.
ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.4/8/2019.
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1307/2024
Προμήθεια Νωπών Κρεάτων, Πουλερικών και Παρασκευασμάτων Κρέατος(...) Με τις υπό κρίση προσφυγές ζητείται η ανάκληση της 304/2024 πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Με τις ανωτέρω διατάξεις θεσπίζονται, προς διασφάλιση της αξιοπιστίας και αποτελεσματικότητας των διαδικασιών ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων, κανόνες που επιβάλλουν στις αναθέτουσες αρχές, κατά το προδιαγωνιστικό στάδιο σύνταξης των εγγράφων της σύμβασης, να τεκμηριώνουν τη σκοπιμότητα της προμήθειας που διενεργούν, δηλαδή να αναφέρουν στον οικείο «φάκελο δημόσιας σύμβασης» τα συγκεκριμένα στοιχεία που έλαβαν υπόψη για τον προσδιορισμό, κατά είδος και ποσότητα, των αναγκών τους για την ικανοποίηση των οποίων διενεργείται η προμήθεια των συγκεκριμένων ειδών, καθώς, επίσης, να τεκμηριώνουν τον προϋπολογισμό αυτής, δηλαδή να αναφέρουν τα στοιχεία που έλαβαν υπόψη τους για την κοστολόγηση των προμηθευόμενων ειδών και συνεπώς για τον καθορισμό της προϋπολογιζόμενης δαπάνης. Η ως άνω απαίτηση, σε συνδυασμό με την υποχρέωση των αναθετουσών αρχών να διασφαλίζουν τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση των διατιθέμενων στις διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων δημοσίων πόρων (άρθρο 18 του ν. 4412/2016), ανάγεται σε στοιχείο της ωριμότητας της σύμβασης (βλ. και άρθρο 49 παρ. 1 περ. β΄ του ν. 4412/2016), η έλλειψη του οποίου συνιστά ουσιώδη πλημμέλεια που πλήττει το κύρος της οικείας προκήρυξης και καθιστά μη νόμιμη τη διαδικασία ανάθεσης στο σύνολό της (ΕλΣυν Έβδ. Τμ. 1061/2024 σκ. 6 και εκεί παρατεθείσα νμλγ). Κατόπιν όσων εκτέθηκαν ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν ερμηνευτικώς δεκτά στις σκέψεις 5 και 6 της παρούσας, λαμβάνοντας υπόψη και τα στοιχεία που προσκομίστηκαν συμπληρωματικώς από την αναθέτουσα αρχή, το Δικαστήριο κρίνει ότι η τελευταία έχει τηρήσει την κατ’ άρθρο 45 παρ. 3 περ. α΄ και β΄ του ν. 4412/2016, απαίτηση της αιτιολόγησης της αναγκαιότητας ως προς τις υπό προμήθεια ποσότητες και της τεκμηρίωσης των τιμών μονάδας του προϋπολογισμού της ελεγχόμενης σύμβασης για την προμήθεια νωπών κρεάτων για τις ανάγκες μονάδων του Στρατού Ξηράς και δεν συντρέχει ο πρώτος σχετικός διακωλυτικός λόγος που εντόπισε η προσβαλλόμενη πράξη.Για τους λόγους αυτούςΣυνεκδικάζει τις από 13.9.2024 (ΑΒΔ 6011/2024) και 16.9.2024 (ΑΒΔ 6016/2024) προσφυγές ανάκλησης της εταιρείας με την επωνυμία «..ΕΠΕ» και του Ελληνικού Δημοσίου, αντίστοιχα.Δέχεται τις προσφυγές αυτές και απορρίπτει την κατά αυτών και υπέρ της προσβαλλόμενης πράξης από 1.10.2024 ασκηθείσα παρέμβαση του οικονομικού φορέα με την επωνυμία «..».Ανακαλεί την 304/2024 πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.4/27/2019
Παροχή υπηρεσιών υποστήριξης στην αναζήτηση και εξεύρεση χρηματοδοτήσεων μέσω των διαθέσιμων Ευρωπαϊκών, Εθνικών και συγχρηματοδοτούμενων εργαλείων (...)Με αυτά τα δεδομένα και λαμβανομένων υπ’οψη των ανωτέρω (υπό ΙΙ, ΙΙΙ και ΙV σκέψεων) το Κλιμάκιο κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι Α) οι Ανατεθείσες εργασίες ανάγονται στα συνήθη καθήκοντα των υπαλλήλων και στελεχών των Υπηρεσιών του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Έβρου – Τομέας Νοσ. Μον. Διδυμοτείχου, καθόσον ούτε με το έγγραφο επανυποβολής του εν λόγω χρηματικού εντάλματος αποδεικνύονται, αντιθέτως δε αορίστως προβάλλονται, οι ιδιαίτερες απαιτήσεις της εν λόγω σύμβασης, ούτε συγκεκριμένες ελλείψεις στη στελέχωση των υπηρεσιών του, που να καθιστούν αδύνατη ή δυσχερή την εκτέλεση των ανατεθεισών υπηρεσιών από το υπηρετούν προσωπικό – στα πλαίσια μάλιστα της επιστημονικής και λειτουργικής διασύνδεσης μεταξύ των δύο Νοσοκομείων του Π.Γ.Ν.Ε. που ορίζει η ανωτέρω αναφερόμενη Υπουργική Απόφαση – με συνέπεια μη νομίμως να έχει ανατεθεί η εκτέλεση των ανωτέρω υπηρεσιών στη φερόμενη ως δικαιούχο του εντάλματος εταιρεία (βλ. Ε.Σ. Πράξη ΚΠΕΔ στο VII Τμ. 294/2017 και η εκεί παρατεθείσα νομολογία).Της ανάθεσης δεν προηγήθηκε μελέτη των υπηρεσιών του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Έβρου–Τομέας Νοσ. Μον. Διδυμοτείχου, που να περιλαμβάνει όχι μόνο τεχνική περιγραφή των εργασιών αλλά και σαφή προσδιορισμό και καθορισμό της ποσότητας αυτών με αναφορά και στοιχειώδη, έστω, εκτίμηση του προϋπολογισθέντος κόστους (π.χ. με αναφορά σε συγκεκριμένες εργατοώρες) χωρίς να παρατίθεται κανένα στοιχείο τεκμηρίωσης του προϋπολογισμού, όπως ποσοτικό προσδιορισμό των εργασιών, έστω και κατά προσέγγιση, σε συνάρτηση με ορισμένη τιμή μονάδας - ανθρωποώρα ή συγκριτικά οικονομικά στοιχεία. Η ανάλυση κόστους εκ μέρους του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Έβρου–Τομέας Νοσ. Μον. Διδυμοτείχου ότι για την παροχή των ως άνω υπηρεσιών θα απαιτείτο η απασχόληση συγκεκριμένου αριθμού ανθρώπων για συγκεκριμένους μήνες για το κάθε πρόγραμμα προβάλλεται αορίστως, καθόσον δεν παρέχει καμμία αιτιολογία ως προς τον προσδιορισμό των απαιτούμενων ανθρωπομηνών ώστε να αιτιολογείται το ύψος της προϋπολογιζόμενης δαπάνης· και αυτό διότι, αυτή η έλλειψη τεκμηρίωσης, αντίκειται στις διατάξεις του ν. 4412/2016, που υποχρεώνουν τις αναθέτουσες Αρχές σε σαφή καθορισμό του είδους, της ποσότητας και του τρόπου υπολογισμού της προϋπολογιζόμενης δαπάνης των προς ανάθεση υπηρεσιών, ανεξάρτητα από το αν η παροχή αυτών ανατίθεται απευθείας ή όχι.Στο πλαίσιο της ορθής δημοσιονομικής διαχείρισης, η οποία επιβάλλει την παροχή υπηρεσιών με τη μικρότερη δυνατή επιβάρυνση του προϋπολογισμού του φορέα, η υποχρέωση σαφούς καθορισμού του είδους, της ποσότητας και του τρόπου υπολογισμού της προϋπολογιζόμενης δαπάνης τους υφίσταται ανεξάρτητα από το αν η παροχή αυτών ανατίθεται απευθείας ή κατόπιν ανοικτού ή πρόχειρου διαγωνισμού, ούτως ώστε να αποτρέπεται ο αυθαίρετος ορισμός της προϋπολογιζόμενης δαπάνης τους. Τούτο δε, ιδιαιτέρως όταν αυτή βρίσκεται κοντά στο όριο των 20.000 ή 60.000 ευρώ, που έχει τεθεί ως ανώτατο όριο για τη σύναψη συμβάσεων παροχής υπηρεσιών με τη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης ή του πρόχειρου διαγωνισμού, αντίστοιχα. Η έλλειψη των ως άνω στοιχείων καθιστά τη σχετική διαδικασία και τις οικείες δαπάνες μη νόμιμες (βλ. Ε.Σ. Πράξεις ΚΠΕΔ στο VII Τμ. 23, 55, 68, 151, 168/2017 και η εκεί παρατεθείσα νομολογία).Ειδικότερα δε απορριπτέος είναι και ο ισχυρισμός ότι στελέχη του Νοσοκομείου δεν διαθέτουν την απαιτούμενη γνώση, αφού ο ίδιος ο Διοικητής ως ανώτατο στέλεχος έχει πολύ αξιόλογες και εξειδικευμένες σπουδές μεταπτυχιακού επιπέδου επαρκέστατες σε διαχείριση και διεκπεραίωση αντίστοιχων υποθέσεων, οι οποίες άλλωστε εμπίπτουν στο πλαίσιο των καθηκόντων του (βλ. ανωτέρω και σκέψη υπό ΙΙΙ).
ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.7/193/2019
Παροχή λογιστικών υπηρεσιών :Με αυτά τα δεδομένα η αμοιβή της αναδόχου δεν υπερβαίνει το προσήκον μέτρο, διότι το ποσό της επικαλούμενης όμοιας σύμβασης του Δήμου Κασσάνδρας για το έτος 2017, ανερχόμενο σε 12.500,00 ευρώ πλέον ΦΠΑ, δεν είναι ουσιωδώς κατώτερο του αντίστοιχου της προκείμενης σύμβασης, λαμβανομένων υπόψη των σημαντικά μεγαλύτερων οικονομικών μεγεθών του Δήμου Νέας ..... (ενεργητικό έτους 2017: 285.005.182,06 ευρώ έναντι 183.951.449,68 ευρώ του Δήμου Κασσάνδρας, αναπόσβεστη αξία: 256.588.641,20 ευρώ έναντι 155.155.193,25 ευρώ του Δήμου Κασσάνδρας). Συναφώς, η σύμβαση του Δήμου Θεσσαλονίκης για το έτος 2017, ποσού 19.716,00 ευρώ πλέον ΦΠΑ, δεν αποτελεί όμοια και συγκρίσιμη περίπτωση, δεδομένου ότι η ανάδοχος συνεπικουρείται από τους ένδεκα λογιστές που στελεχώνουν του Τμήμα λογι-στηρίου του συγκεκριμένου Δήμου, σε κάθε δε περίπτωση το ποσό αυτό είναι ανώτερο του ποσού της σύμβασης του Δήμου Νέας ...... Περαιτέρω, όμως, ο προϋπολογισμός της σύμβασης είναι αόριστος και αντίκειται στην αρχή της οικονομικότητας, διότι εξ ουδενός στοιχείου προκύπτει η ποσότητα και το είδος των εργασιών που πρέπει να παρασχεθούν, ο αριθμός των ατόμων που πρέπει να αποσχοληθούν, οι ώρες απασχόλησης, καθώς και η τιμή μονάδας. Ωστόσο, ενόψει του ότι αφενός οι σχετικές υπηρεσίες παρέχονται με απευθείας ανάθεση περιοδικά ανά έτος, συνεπώς είναι δεδομένη η ποσότητα και το κόστος των εργασιών που πρέπει να παρασχεθούν, αφετέρου οι συμβάσεις αυτές αλλά και άλλες συμβάσεις δήμων έχουν συναφθεί χωρίς την ως άνω αναλυτική παρά-θεση των στοιχείων του προϋπολογισμού, τα όργανα του Δήμου ..... ενήργησαν εν προκειμένω συγγνωστώς.
ΕΣ/ΚΛ.ΤΜ.4/24/2018
Σύμβασης παροχής υπηρεσιών κατάρτισης ισολογισμού έτους 2016 , ανάπτυξης και εφαρμογής λογιστικού σχεδίου γενικής λογιστικής αναλυτικής λογιστικής.(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ της παρούσας η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη δεν είναι νόμιμη. Τούτο δε, διότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα και από την Επίτροπο, από τα επισυναπτόμενα στο χρηματικό ένταλμα δικαιολογητικά δεν προκύπτει ότι της επίμαχης ανάθεσης προηγήθηκε μελέτη της αρμόδιας υπηρεσίας, με την οποία να τεκμηριώνεται κατά τρόπο διαφανή και ορισμένο η προϋπολογιζόμενη δαπάνη των υπό ανάθεση υπηρεσιών στο ποσό των 60.000 ευρώ (άνευ Φ.Π.Α.) και να είναι δυνατή η επαλήθευση του τρόπου κοστολόγησης αυτών κατά την ενταλματοποίηση της σχετικής δαπάνης για την εξόφληση του οικείου τιμολογίου.
ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.7/170/2019
Παροχή υπηρεσιών τεχνικής υποστήριξης: Με αυτά τα δεδομένα, το αντικείμενο της υπηρεσίας, εκτιμητέο συνολικά και όχι ανά φάση, λόγω του λειτουργικά ενιαίου αυτής, προϋποθέτει για την παροχή του γνώσεις σε ειδικά πληροφοριακά συστήματα, βάσεις δεδομένων και σύγχρονες πλατφόρμες σχεδιασμού και προγραμματισμού, προκειμένου να δημιουργηθεί λογισμικό με μεγάλο βαθμό παραμετρικότητας και ευελιξίας, ώστε να μπορεί να παρακολουθεί ταυτόχρονα όλες τις ανάγκες των οχημάτων του Δήμου που περιγράφηκαν στην προηγούμενη σκέψη. Κατά συνέπεια η παροχή των υπηρεσιών απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία, την οποία δεν διαθέτουν οι – αριθμητικώς ελλιπείς σε κάθε περίπτωση – δύο υπάλληλοι που υπηρετούν στη Διεύθυνση Προγραμματισμού, Οργάνωσης, Πληροφορικής και Διαφάνειας του Δήμου. Περαιτέρω, στον πίνακα υπολογισμού κόστους υλοποίησης των υπηρεσιών, ο οποίος προσκομίστηκε με το έγγραφο επανυποβολής του εντάλματος αλλά, κατά τους ισχυρισμούς του Δήμου, προϋπήρχε και εκτιμήθηκε για τη διαμόρφωση του προϋπολογισμού της σύμβασης, αναφέρονται όλα τα στοιχεία (ημέρες απασχόλησης ανά ειδικότητα και εργασία, μηνιαία κόστη τεχνικών ανά κατηγορία, χωριστός προϋπολογισμός κάθε φάσης), που καθιστούν σε κάθε περίπτωση ελεγκτό και ορισμένο το προϋπολογισθέν ποσό. Τέλος, η οριοθέτηση του προσήκοντος μέτρου της δαπάνης δεν είναι ορθή, διότι θα έπρεπε να λάβει χώρα βάσει πρόσφορων κριτηρίων (π.χ.άλλων παρόμοιου αντικειμένου συμβάσεων) και όχι σε σχέση με το - μη συναφές και συγκρίσιμο –προβαλλόμενο μηνιαίο μισθοδοτικό κόστος (3.000,00 ευρώ περίπου) των δύο υπαλλήλων που υπηρετούν στην οικεία Διεύθυνση του Δήμου. Εξάλλου δεν προκύπτει αν ο αριθμός των υπαλλήλων είναι επαρκής για την έγκαιρη διεκπεραίωση των υπηρεσιών, ούτε ο χρόνος που απαιτείται να εργασθούν αυτοί. Κατά ταύτα, νομίμως ανατέθηκε η υπηρεσία σε ιδιώτη ανάδοχο, η ελεγχόμενη δαπάνη είναι νόμιμη και το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/225/2018
Επισκευαστικές Εργασίες :Με δεδομένα αυτά η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη, καθώς δεν αιτιολογείται επαρκώς η διαμόρφωση της προϋπολογιζόμενης δαπάνης της ανατεθείσας σύμβασης. Τούτο, διότι στην Τεχνική Περιγραφή αναφέρονται μεν γενικά οι προς ανάθεση υπηρεσίες και η συνολική διάρκεια εκτέλεσης αυτών και παρατίθεται πίνακας με τα συγκεκριμένα προς επισκευή και συντήρηση μηχανή-ματα, δεν προκύπτουν όμως κατά τρόπο ειδικό και ορισμένο τα στοιχεία που τεκμηριώνουν το μέγεθος της προϋπολογισθείσας δαπάνης, με αναλυτική περιγραφή κάθε επιμέρους εργασίας ή ομάδας εργασιών, σαφή προσδιορισμό της ποσότητας αυτών για κάθε τμήμα του μνημονευόμενου εξοπλισμού και κατά προσέγγιση, έστω, εκτίμηση του προϋπολογισθέντος κόστους τους με αναφορά σε ορισμένη μονάδα μέτρησης (π.χ. ανθρωποώρα ή συγκριτικά οικονομικά στοιχεία από ήδη συναφθείσες συμβάσεις ομοίου περιεχομένου). Είναι πάντως ανεξάρτητη της ως άνω σύμβασης και δεν ασκεί επιρροή στη νομιμότητά της η υπογραφείσα από το Σύνδεσμο 270/8.5.2018 σύμβαση παροχής υπηρεσιών για τη «λειτουργία Β΄ κυττάρου Χ.Υ.Τ.Α. 3ης Δ..Ε. Περιφέρειας Ηπείρου», χρονικής διάρκειας 48 μηνών από την υπογραφή της ή με τη συμπλήρωση της υγειονομικής ταφής 128.068 τόνων απορριμμάτων, αφού, σε κάθε περίπτωση, η υπογραφή της τελευταίας έπεται χρονικά της επίμαχης. Περαιτέρω, κατά παράβαση των άρθρων 347 και 350 παρ. 3 του ν. 4412/2016, καθώς και της κατ’ εξουσιοδότηση αυτών εκδοθείσας Κ.Υ.Α., κατά την εκκαθάριση της δαπάνης δεν υπολογίσθηκε από την αναθέτουσα αρχή και δεν περιλήφθηκε στο συνολικό πληρωτέο ποσό του ελεγχόμενου εντάλματος το ποσό της κράτησης, σε ποσοστό 0,06% επί του συμβατικού τιμήματος, υπέρ της Α.Ε.Π.Π., προκειμένου να αποδοθεί εν συνεχεία σε αυτήν, ο προβαλλόμενος δε από το Σύνδεσμο ισχυρισμός ότι οι εν λόγω κρατήσεις θα πραγματοποιηθούν μετά τη θεώρηση του εντάλματος και πριν την εξόφλησή του είναι αβάσιμος.
ΕΣ/Τ.ΕΒΔΟΜΟ/137/2023
Παροχή Υπηρεσιών Λογιστικής και Διοικητικής Υποστήριξης.. (...)Επομένως, οι καθορισθείσες στα άρθρα 2.2.6.1 και 2.2.6.2. της διακήρυξης απαιτήσεις τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας σχετικά με τις συναφείς με την ελεγχόμενη συμβάσεις που πρέπει να έχουν ολοκληρώσει οι διαγωνιζόμενοι οικονομικοί φορείς, οι οποίες στοχεύουν στη διασφάλιση εξεύρεσης αναδόχου που θα εκτελέσει τη σύμβαση με άρτιο και προσήκοντα τρόπο, κρίνονται, ενόψει του αντικειμένου και της προεκτεθείσας φύσης των ελεγχομένων υπηρεσιών, πρόσφορες, δικαιολογημένες και μη υπερβαίνουσες το αναγκαίο μέτρο (πρβλ. ΕλΣυν Εβδ. Τμ. 1399/2022). Το κριτήριο που επιβάλλει δεκαετή τουλάχιστον προϋπηρεσία σε λογιστικές, φοροτεχνικές υπηρεσίες (άρθρο 2.2.6.3 της διακήρυξης), αποδεικνυόμενη με την προσκόμιση εκτύπωσης προσωποποιημένης πληροφόρησης και κωδικών δραστηριότητας (ΚΑΔ) από την ΑΑΔΕ, καθώς και της άδειας άσκησης επαγγέλματος, δεν μπορούσε να τεθεί ως κριτήριο τεχνικής και επαγγελματικής καταλληλότητας, διότι ως εκ της φύσεως και του περιεχομένου του αποτελεί κριτήριο καταλληλότητας για την άσκηση επαγγελματικής δραστηριότητας κατ’ άρθρο 75 παρ. 1 περ. α΄ του ν. 4412/2016, ενώ, επιπλέον, επιβάλλει την προσκόμιση δικαιολογητικού (μέσου απόδειξης) που δεν περιλαμβάνεται στον κατάλογο του Μέρους ΙΙ του Παραρτήματος ΧΙΙ του ως άνω νόμου, όπου αναφέρονται περιοριστικά τα δικαιολογητικά απόδειξης της τεχνικής ικανότητας. Πλην όμως η μη νομιμότητα του κριτηρίου αυτού ως κριτηρίου τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας δεν παρίσταται ουσιώδης στην προκειμένη περίπτωση, διότι το εν λόγω κριτήριο έχει τεθεί σε προηγούμενο άρθρο 2.2.4. της διακήρυξης ως κριτήριο καταλληλότητας άσκησης επαγγελματικής δραστηριότητας (βλ. άρθρα 75 παρ. 1 α΄ και 2 και 80 παρ. 3 του ν. 4412/2016, άρθρο 2.2.4 της διακήρυξης και σκέψη 18), η νομιμότητα του οποίου δεν αμφισβητήθηκε από το Κλιμάκιο και επομένως η απαίτηση της συνδρομής του ίδιου κριτηρίου εκ νέου σε επόμενο άρθρο αυτής καθιστά την σχετική πλημμέλεια επουσιώδη.(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω και παρελκούσης της εξέτασης των λοιπών λόγων της υπό κρίση προσφυγής και της υπέρ αυτής παρέμβασης, πρέπει η προσφυγή και η παρέμβαση να γίνουν δεκτές, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 845/2022 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου και να κριθεί ότι δεν κωλύεται η υπογραφή της ελεγχόμενης σύμβασης.