Συνδρομητική Υπηρεσία. Για να έχετε πλήρη πρόσβαση στο mydocman.gr πρέπει να συνδεθείτε: Είσοδος

ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/363/2024

Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου

ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ: 4412/2016/Α.132, 4412/2016/Α.53

Προμήθεια κινητού εξοπλισμού για το πρόγραμμα συλλογής βιοαποβλήτων μέσω χρηματοδοτικής μίσθωσης (leasing) πενταετούς διάρκειας(....) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (βλ. σκέψεις 4-5), το Δικαστήριο κρίνει ότι η ελεγχόμενη αναπροσαρμογή του αρχικώς συμφωνηθέντος τιμήματος και -κατ’ επέκταση- του οικονομικού αντικειμένου του από 24.11.2022 «συμφώνου προαίρεσης», που κατ’ ουσίαν τροποποιείται, είναι νόμιμη, καθώς στην προκειμένη περίπτωση συντρέχουν οι προϋποθέσεις αυτοτελούς εφαρμογής της παρ. 1 περ. γ΄ του άρθρου 132 του ν. 4412/2016. Η δε παράλειψη της θεμελίωσης από τον ΕΔΣΝΑ του ύψους της αναπροσαρμογής του συμβατικού τιμήματος της εκτελούμενης σύμβασης προμήθειας βάσει μαθηματικού τύπου, ερειδόμενου επί επίσημων δεικτών της αρμόδιας στατιστικής αρχής, δικαιολογείται, κατά την κρίση του Δικαστηρίου, διότι στην -όλως εξαιρετική- ελεγχόμενη περίπτωση η προμήθεια αφορά σε είδη ειδικής φύσης, κατά παραγγελία, που προέκυψαν κατόπιν συναρμολόγησης περισσότερων επιμέρους υλικών. Εξάλλου, όπως προκύπτει και από την 547/2023 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου (σκ. 24.1), ο ΕΔΣΝΑ δρώντας ως αναθέτουσα αρχή στο πλαίσιο ανάθεσης σύμβασης με παρεμφερές αντικείμενο υπήγαγε (έστω πλημμελώς κατά το Κλιμάκιο) την αυξητική αναπροσαρμογή των τιμών όμοιων αγαθών, σε συμμόρφωση με την πάγια νομολογία του Δικαστηρίου, σε επίσημο δείκτη τιμών βάσει του άρθρου 53 του ν. 4412/2016, όπως έχει τροποποιηθεί με τον ν. 4965/2022. Εξάλλου, η κρίση της αναθέτουσας αρχής θεμελιώνεται, στην ειδικώς εντοπισμένη υπό έλεγχο περίπτωση, επί πρόσφορων αποδεικτικών στοιχείων, όπως αναλυτικώς εκτίθεται κατωτέρω, τα οποία αποδεικνύουν την επικαλούμενη γενικευμένη αυξητική τάση της τιμής του τελικού προϊόντος σε ποσοστό που δικαιολογείται. (...)Κατ’ ακολουθίαν αυτών, η προσφυγή ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτή, να ανακληθεί η προσβαλλομένη 23/2024 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου 


ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΡΕΧΟΝΤΟΣ ΕΓΓΡΑΦΟΥ : 1Η ΑΝΑΡΤΗΣΗ

Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)

Σχετικά Έγγραφα

ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/95/2023

Προμήθεια ειδών παντοπωλείου και αποφλοιωμένης πατάτας.(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι: α) Η ελεγχόμενη τροποποίηση σύμβασης είναι νόμιμη και, κατά συνέπεια, δεν κωλύεται η υπογραφή του σχετικού υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου τροποποιητικής σύμβασης, κατά το μέρος που η τροποποίηση και το σχέδιο αφορούν στην αναπροσαρμογή (αύξηση) των τιμών του είδους 3 της Ομάδας 13 «ΕΙΔΗ ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΟΥ – ΜΑΡΓΑΡΙΝΕΣ, ΗΛΙΕΛΑΙΟ & ΑΡΑΒΟΣΙΤΕΛΑΙΟ» και του είδους 1 της Ομάδας 9 «ΚΗΠΕΥΤΙΚΑ» της ανωτέρω αρχικής σύμβασης. Επισημαίνεται, όμως, ότι σε περίπτωση που κατά τη διάρκεια εκτέλεσης της σύμβασης, κατόπιν της ανωτέρω τροποποίησής της, διαπιστωθεί επί το έλασσον μεταβολή των τιμών αγοράς (κόστους προμήθειας) των ανωτέρω ειδών από την ανωτέρω ανάδοχο εταιρεία, πρέπει το ΔΒΑ να προβεί σε αντίστοιχη επί το έλασσον αναπροσαρμογή των αντίστοιχων αναπροσαρμοσμένων με την ελεγχόμενη τροποποίηση τιμών μονάδας των ειδών αυτών, κατόπιν σχετικής νέας τροποποίησης της ανωτέρω αρχικής σύμβασης, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 132 του ν. 4412/2016. β) Η ελεγχόμενη τροποποίηση σύμβασης είναι μη νόμιμη και, κατά συνέπεια, κωλύεται η υπογραφή του σχετικού υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου τροποποιητικής σύμβασης, κατά το μέρος που η τροποποίηση και το σχέδιο αφορούν στην αναπροσαρμογή των τιμών μονάδας των ειδών 1 και 2 της Ομάδας 13 «ΕΙΔΗ ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΟΥ – ΜΑΡΓΑΡΙΝΕΣ, ΗΛΙΕΛΑΙΟ & ΑΡΑΒΟΣΙΤΕΛΑΙΟ» της ανωτέρω αρχικής σύμβασης, εξαιτίας της συνδρομής των υπό σκέψη 10 διαπιστωθεισών σχετικών ουσιωδών νομικών πλημμελειών.


ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1436/2023

2η τροποποιητική σύμβαση για την παροχή «Υπηρεσιών φύλαξης για την κάλυψη των αναγκών αποκεντρωμένων δομών αρμοδιότητας 5ης Υγειονομικής Περιφέρειας Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας»(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (σκέψη 6), το Δικαστήριο κρίνει ότι νομίμως η αναπροσαρμογή του συμβατικού τιμήματος υπολογίστηκε από τον χρόνο έναρξης ισχύος της κανονιστικής μεταβολής του κατώτατου νόμιμου μισθού και ημερομισθίου και, επομένως, ορθά αντικείμενο της 2ης τροποποίησης της αρχικά υπογραφείσας σύμβασης αποτελεί η συνολική (αυξητική) διαφορά του συμβατικού τιμήματος, όπως αυτό ίσχυε πριν και μετά από την επιτρεπτή αναπροσαρμογή αυτού, κατά τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 7 του ν. 4965/2022, βάσει του προβλεπόμενου στις οικείες διατάξεις τύπου, από 1.4.2023 και μέχρι τη λήξη ισχύος της σύμβασης. Για τους λόγους αυτούς Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης.



ΕΣ/ΚΛ.Ζ/909/2022

Τροποποίηση σύμβασης με αντικείμενο την «ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΑΠΟΚΟΜΙΔΗΣ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΙΩΑΝΝΙΤΩΝ»(...)σχετικά με το ποσό των 31.314,88 ευρώ που ορίζεται καταβλητέο για το χρονικό διάστημα από τον Ιανουάριο έως τον Σεπτέμβριο του 2022 η επίμαχη τροποποίηση είναι μη νόμιμη διότι, κατά το μέρος αυτό, η ελεγχόμενη τροποποιητική σύμβαση έχει αναδρομική ισχύ και 2) σχετικά με τον όρο περί μελλοντικής αναπροσαρμογής του τιμήματος, η τροποποίηση αυτή έχει ουσιώδη χαρακτήρα και παρίσταται μη νόμιμη ως αόριστη, δεδομένου ότι  σε αυτήν δεν προσδιορίζονται οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες θα ενεργοποιείται ο μηχανισμός αναπροσαρμογής του τιμήματος, δεν παρατίθεται ο τύπος που θα εφαρμοστεί και οι συντελεστές αυτού για τον προσδιορισμό του ποσού αναπροσαρμογής του τιμήματος και δεν προβλέπεται ότι η εκάστοτε τροποποίηση του τιμήματος θα τελεί υπό τις προϋποθέσεις του άρθρου 132 του ν. 4412/2016(...)Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου τροποποίησης 


ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1192/2023

Καθαριότητα χώρων (...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (σκέψη 5), το Δικαστήριο κρίνει ότι νομίμως η αναπροσαρμογή του συμβατικού τιμήματος υπολογίστηκε από τον χρόνο έναρξης ισχύος της κανονιστικής μεταβολής του κατώτατου νόμιμου μισθού και ημερομισθίου, ήτοι από 1.4.2023 και επομένως ορθά αντικείμενο της 2ης τροποποίησης της αρχικά υπογραφείσας σύμβασης αποτελεί η διαφορά μεταξύ του μηνιαίου συμβατικού τιμήματος, όπως αυτό ίσχυε πριν και μετά από την επιτρεπτή αναπροσαρμογή αυτού κατά τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 7 του ν. 4965/2022, βάσει του προβλεπόμενου στις οικείες διατάξεις τύπου, λόγω της υποχρεωτικής εφαρμογής από τον ως άνω χρόνο της προαναφερόμενης νομοθετικής μεταβολής, από τον χρόνο αυτό και μέχρι τη λήξη της σύμβασης. Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης.Ανακαλεί την 405/2023 πράξη του Ζ’ Κλιμακίου, κατά τα αναφερόμενα στο σκεπτικό.


ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/678/2023

Αναπροσαρμογή των συμβατικών τιμών. (...)Κατ’ ακολουθία αυτών και λαμβανομένων υπόψη των προσκομισθέντων στην παρούσα διαδικασία εγγράφων, το Δικαστήριο κρίνει ότι  προσφεύγον δημοτικό νομικό πρόσωπο τήρησε τις προβλεπόμενες στα άρθρα 132 παρ. 1 περιπτ, γ΄και 53 παρ. 9 και 9 α του ν. 4412/2016 προϋποθέσεις, όπως αυτές αναλυτικά παρατίθενται στην αναβλητική απόφαση του Τμήματος (βλ. σκ. 5 και 6), ως προς την τροποποίηση της 6874/15.6.2021 αρχικής σύμβασης με αυξητική αναπροσαρμογή των συμβατικών τιμών των υπό προμήθεια ειδών (υπολειπόμενες ποσότητες), καθώς, όπως ζητήθηκε με την απόφαση αυτή,  προσδιόρισε εκ νέου το ποσοστό αναπροσαρμογής της συμβατικής τιμής των υπό προμήθεια ειδών με την ακριβή εφαρμογή του προβλεπόμενου στην παράγραφο 9α του άρθρου 53 του ν. 4412/2016 μαθηματικού τύπου, εισάγοντας τον ΔΤΚ, όπως αυτός ίσχυε για τον μήνα Δεκέμβριο για τα έτη 2019 και 2022, κατά τα οριζόμενα στην 121193/14.12.2022 (ΑΔΑ: ΨΣΣΕ46ΜΤΛΡ-ΑΓ9) εγκύκλιο του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων. Kατ’ ακολουθίαν τούτων, πρέπει η κρινόμενη προσφυγή ανάκλησης να γίνει δεκτή, να ανακληθεί  η προσβαλλόμενη 7/2023 Πράξη του Στ΄ Κλιμακίου και να κριθεί ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του νέου υποβληθέντος ενώπιον του Τμήματος σχεδίου σύμβασης.


ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/454/2023

Προμήθεια ελαστικών επισώτρων και παροχή – τοποθέτηση :ζητείται η ανάκληση της 626/2022 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (βλ. σκέψεις 4 και 5), το Δικαστήριο κρίνει, κατ’ αρχάς, ότι η αιτιολογία του προσφεύγοντος Δήμου για την τροποποίηση της 39051/4.8.2022 συμφωνίας – πλαίσιο με την ανάδοχο εταιρεία δεν είναι νόμιμη, οι δε περί του αντιθέτου  ισχυρισμοί του προσφεύγοντος πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμοι. Τούτο διότι τα στοιχεία, που υποβλήθηκαν στο Κλιμάκιο μετά την έκδοση της 554/2022 αναβλητικής Πράξης του και τα οποία έλαβε υπόψη της η προσβαλλομένη, δεν αρκούν για να τεκμηριώσουν την ανάγκη τροποποίησης των συμβατικών τιμών για τα επίμαχα είδη στο προαναφερόμενο ποσοστό, καθόσον, όπως ορθώς έγινε δεκτό, ναι μεν οι περιστάσεις τις οποίες επικαλείται το προσφεύγον νομικό πρόσωπο, ήτοι οι σημαντικές ανατιμήσεις προϊόντων εξαιτίας της ενεργειακής κρίσης, της κρίσης στην Ουκρανία και των συνεχιζόμενων συνεπειών της πανδημίας του COVID-19, φέρουν απρόβλεπτο χαρακτήρα, υπό την έννοια ότι δεν μπορούσαν να προβλεφθούν από μία επιμελή αναθέτουσα Αρχή, πλην ο προσφεύγων έχει το βάρος να αποδείξει ότι εξαιτίας των απροβλέπτων αυτών περιστάσεων έχει ανατραπεί η οικονομική ισορροπία της αρχικής σύμβασης, στην οποία απέβλεψαν τα αρχικώς συμβληθέντα μέρη, και μάλιστα υπέρμετρα σε βάρος της προμηθεύτριας αναδόχου εταιρείας (ΕλΣυν Έβδ. Τμ. 12/2023, 2057/2022). Ομοίως, κατά την ορθή κρίση του Κλιμακίου, η επίκληση της αύξησης του γενικού ετήσιου πληθωρισμού σε ποσοστό 12%, ανεξαρτήτως του ότι αποκλίνει σημαντικά από το ποσοστό αναπροσαρμογής των τιμών μονάδας που ενέκρινε η αναθέτουσα Αρχή και μάλιστα χωρίς να παρατίθεται επαρκής νόμιμη αιτιολογία στην 199/20.9.2022 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της, σε κάθε περίπτωση το εν λόγω στοιχείο λόγω της γενικότητάς του δεν αρκεί για να τεκμηριώσει την ανάγκη τροποποίησης των συμβατικών τιμών των προς προμήθεια αγαθών και μάλιστα στο συγκεκριμένο ποσοστό. Περαιτέρω, από τα εν γένει στοιχεία του φακέλου, όπως αυτά συμπληρώθηκαν ενώπιον του Κλιμακίου, καθόσον ενώπιον του Δικαστηρίου δεν προσκομίστηκαν νέα έγγραφα, δεν προκύπτει με αντικειμενικό και αξιόπιστο τρόπο η αναγκαιότητα αναπροσαρμογής του αρχικού συμβατικού τιμήματος στο ύψος της εγκριθείσας αναπροσαρμογής. Ειδικότερα: α) τα προσκομιζόμενα τιμολόγια που αφορούν επτά είδη ελαστικών επισώτρων, εκδοθέντα από τον κατά περίπτωση προμηθευτή, δεν είναι ικανά να αναδείξουν την πράγματι επικρατούσα στην αγορά κατάσταση, επομένως δεν παρέχουν τα εχέγγυα αξιοπιστίας και αντικειμενικότητας και είναι απρόσφορα για την τεκμηρίωση του τρόπου υπολογισμού της αιτούμενης από τον αντισυμβαλλόμενο οικονομικό φορέα αναπροσαρμογής και του ύψους αυτής (ΕλΣυν Ολ. 303/2023), β) ο ισχυρισμός ότι διενεργήθηκε έρευνα αγοράς που αφορά στην επικαιροποίηση της τιμής των υπό προμήθεια προϊόντων για την περίπτωση της απευθείας ανάθεσης τυγχάνει απορριπτέος ως αλυσιτελής, αφού και αληθής υποτιθέμενος δεν θα αρκούσε για την απόδειξη της αναγκαιότητας αυξητικής αναπροσαρμογής του συμβατικού τιμήματος. Σε κάθε περίπτωση, αναποδείκτως προβάλλεται, δοθέντος ότι δεν προσκομίστηκε κανένα απολύτως έγγραφο ή οποιοδήποτε άλλο αποδεικτικό μέσο που να στηρίζει τον ισχυρισμό περί διενέργειας «απλής έρευνας», γ) συναφώς, οι επικαλούμενες με την προσφυγή νέες υψηλότερες τιμές, σε περίπτωση που διενεργηθεί προμήθεια με απευθείας ανάθεση, ουδέν δύνανται να εισφέρουν στην παρούσα υπόθεση, καθόσον διαμορφώθηκαν, κατά τους ισχυρισμούς του προσφεύγοντος, από την κατά τα ανωτέρω «απλή έρευνα αγοράς» και όχι βάσει επίσημων στοιχείων προερχομένων από αρμόδιους κρατικούς φορείς που είναι, όπως έχει παγίως κριθεί (ΕλΣυν Έβδ. Τμ. 12/2023, 2057/2022), πρόσφορα να απεικονίσουν αντικειμενικά τις διαμορφωθείσες τιμές της αγοράς κατά το κρίσιμο χρονικό διάστημα. Εξάλλου το ενδεχόμενο μη εκτέλεσης της συμφωνίας – πλαίσιο από τον ανάδοχο, παρά την απειλή κυρώσεων που προβλέπονται στον νόμο και τη σύμβαση, αποτελεί μελλοντικό και αβέβαιο γεγονός, μη δυνάμενο να ασκήσει επιρροή στην κρίση περί της νομιμότητας της επίμαχης σύμβασης. Περαιτέρω, όπως ορθώς έγινε δεκτό και από το Κλιμάκιο, από την, εν τω μεταξύ, εκδοθείσα 95210/5.10.2022 εγκύκλιο του Υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων απευθυνόμενη προς όλες τις αναθέτουσες αρχές της Επικράτειας (ΑΔΑ: 9Γ9446ΜΤΛΡ-ΧΕΘ) προκύπτει ότι ως προς τα ελαστικά, ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (ΔΤΚ) από το έτος 2021 [ήτοι το έτος έκδοσης της διακήρυξης (15.5.2021) και διενέργειας του διαγωνισμού (30.6.2021)] έως τον χρόνο λήψης της απόφασης των οργάνων του προσφεύγοντος περί αναπροσαρμογής του τιμήματος της συμφωνίας – πλαίσιο, αυξήθηκε σε καταφανώς χαμηλότερο ποσοστό από αυτό της εγκριθείσας αναπροσαρμογής, γεγονός που δεν αμφισβητείται με την κρινόμενη προσφυγή και που καθιστά επιτακτικότερη την ανάγκη για εμπεριστατωμένη αιτιολόγηση εκ μέρους της αναθέτουσας αρχής του ποσοστού των αυξήσεων αυτών. Δοθέντος δε ότι κατά τον χρόνο λήψης της απόφασης περί αναπροσαρμογής των συμβατικών τιμών είχε τεθεί σε ισχύ το άρθρο 7 του ν. 4965/2022 με το οποίο απαριθμούνται οι ήδη προδιαληφθείσες (σκ. 5) προϋποθέσεις για την αναπροσαρμογή τιμών σε εκτελούμενες κατά την έναρξη ισχύος του συμβάσεις, όπως εν προκειμένω η συναφθείσα στις 4.8.2022 σύμβαση μεταξύ του προσφεύγοντος και της «.....», έπρεπε να ληφθεί υπόψη από τα αρμόδια όργανα του προσφεύγοντος για την κρίση επί της επιτρεπόμενης ή μη αναπροσαρμογής του συμβατικού τιμήματος και του ποσοστού αυτής. Ειδικότερα, όφειλε η αναθέτουσα αρχή να εξετάσει τη συνδρομή των προϋποθέσεων εφαρμογής του ως άνω άρθρου, ανεξαρτήτως των συγκριτικών στοιχείων που κατατέθηκαν από τον προσφεύγοντα ενώπιον του Κλιμακίου, ενόψει και του γεγονότος ότι απαραίτητο στοιχείο κατά τις ισχύουσες από τις 2.9.2022 προαναφερόμενες διατάξεις είναι η εφαρμογή από την αναθέτουσα αρχή του μαθηματικού τύπου κατά την οποία λαμβάνονται υπόψη τα στοιχεία που αναφέρονται στις εν λόγω διατάξεις, όπως ερμηνεύονται με την παρούσα απόφαση (σκ. 5), αφού συνεκτιμηθούν και τυχόν εντωμεταξύ εκδοθείσες κανονιστικές διατάξεις και εγκύκλιοι του ως άνω Υπουργείου (βλ. ενδεικτ. την προμνησθείσα 95213/5.10.2022 εγκύκλιοι και την 95210/5.10.2022 όμοια), με τις οποίες δίδονται αναλυτικές οδηγίες προς τις αναθέτουσες αρχές ως προς τον τρόπο εφαρμογής των κρίσιμων διατάξεων. Επιπροσθέτως, πρέπει να κριθεί η αναγκαιότητα και το ύψος της αναπροσαρμογής με βάση και τις λοιπές προεκτεθείσες προϋποθέσεις, μεταξύ των οποίων είναι και η παρέλευση δώδεκα μηνών από την καταληκτική ημερομηνία υποβολής προσφορών, η οποία εν προκειμένω, ήταν η 30η Ιουνίου 2021. Κατόπιν τούτων, πρέπει να απορριφθούν συνολικά ως αβάσιμοι οι περί του αντιθέτου ισχυρισμοί του προσφεύγοντος, τυχόν δε νέα απόφαση του αρμοδίου του οργάνου περί αναπροσαρμογής του συμβατικού τιμήματος πρέπει να λάβει υπόψη τις ως άνω διατάξεις, αφού προηγηθεί γνωμοδότηση της αρμόδιας Επιτροπής.Δεν ανακαλεί την 626/2022 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.


ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/12/2023

Προμήθεια φρέσκου γάλακτος: ζητείται η ανάκληση της 33/2022 Πράξης της Αναπληρώτριας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου (...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (βλ. σκ. 4-5), το Δικαστήριο κρίνει ότι η αιτιολογία της 269/22.9.2022 απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής του προσφεύγοντος Δήμου για την τροποποίηση των 12661/9.9.2022 και 1257/13.9.2022 αρχικών συμβάσεων των προσφευγόντων με τη «.....» δεν είναι νόμιμη. Τούτο διότι τόσο τα στοιχεία που έλαβε υπόψη της η ανωτέρω απόφαση, όσο και από αυτά που μεταγενέστερα υποβλήθηκαν ενώπιον της Αναπληρώτριας Επιτρόπου και του παρόντος Τμήματος δεν αρκούν για να τεκμηριώσουν την ανάγκη τροποποίησης των συμβατικών τιμών για το προϊόν «φρέσκο γάλα» στο προαναφερόμενο ποσοστό, καθόσον, όπως ορθώς επισημαίνει η προσβαλλομένη, ναι μεν οι περιστάσεις τις οποίες επικαλείται ο προσφεύγων Δήμος, ήτοι η αύξηση τιμών στην ενέργεια και τις πρώτες ύλες σε παγκόσμια κλίμακα, συντρέχουν και μπορούν να χαρακτηριστούν ως απρόβλεπτες υπό την έννοια ότι δεν μπορούσαν να προβλεφθούν από μία επιμελή αναθέτουσα αρχή, πλην οι προσφεύγοντες έχουν το βάρος να αποδείξουν ότι εξαιτίας αυτών έχει ανατραπεί η οικονομική ισορροπία της αρχικής σύμβασης, στην οποία απέβλεψαν τα μέρη, και μάλιστα υπέρμετρα σε βάρος της προμηθεύτριας εταιρείας. Εξάλλου, ως προς τα έγγραφα που ελήφθησαν υπόψη για τη λήψη της απόφασης της ανωτέρω Οικονομικής Επιτροπής περί τροποποίησης των συμβατικών τιμών, δεν διαλαμβάνεται ειδική αξιολόγηση ούτε κρίση, δεδομένου δε ότι οι προσφεύγοντες διατείνονται ότι με αυτά τεκμηριώνεται η εν λόγω αύξηση, το Δικαστήριο κρίνει ότι τα στοιχεία αυτά δεν επαρκούν για την τεκμηρίωση του ποσοστού της αύξησης. Τούτο προεχόντως διότι από τα προσκομισθέντα τιμολόγια ναι μεν προκύπτει αυξητική τάση των τιμών πώλησης του προϊόντος από τον παραγωγό, πλην δεν προκύπτει η ακριβής και συγκεκριμένη διαμορφωθείσα συνολικώς τιμή στην αγορά, αλλά απεικονίζεται μία όλως μερική και αποσπασματική κατάσταση, αφού προσκομίζονται μόνο παραστατικά του εκάστοτε αντισυμβαλλόμενου παραγωγού/προμηθευτή της αναδόχου εταιρείας. Πέραν τούτων, και τα προσκομιζόμενα «επίσημα» στοιχεία δεν αρκούν για την τεκμηρίωση της αυξητικής αναπροσαρμογής, δεδομένου ότι αφενός μεν τα δελτία τιμών της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας δεν αναφέρονται στον χρόνο υποβολής των προσφορών του προηγηθέντος διαγωνισμού (Ιανουάριος του έτους 2022), ενώ από τα δελτία τύπου σχετικά με τον δείκτη τιμών καταναλωτή που προσκομίστηκαν κατόπιν της συζήτησης της  υπόθεσης στο ακροατήριο, δεν προκύπτει με σαφήνεια το ποσοστό αύξησης της τιμής του προς προμήθεια προϊόντος. Τούτο προεχόντως διότι στον Πίνακα 5 του από 10.10.2022 δελτίου τύπου της ΕΛΣΤΑΤ σχετικά με τον δείκτη τιμών καταναλωτή Σεπτεμβρίου 2022, η μεταβολή τιμών στο είδος «Γαλακτοκομικά και αυγά» ανέρχεται σε 23,3%, ήτοι χαμηλότερα από το ποσοστό της χορηγηθείσας αύξησης. Πέραν αυτού, ενόψει της, εν τω μεταξύ, εκδοθείσας 95210/5.10.2022 (ΑΔΑ: 9Γ9446ΜΤΛΡ-ΧΕΘ) εγκυκλίου του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, με την οποία προσδιορίζεται επακριβώς το ποσοστό αύξησης του ΔΤΚ για πληθώρα υπό προμήθεια ειδών, μεταξύ των οποίων και του φρέσκου γάλακτος, το οποίο ανέρχεται, για τον Σεπτέμβριο 2022 σε ποσοστό 17,93%, ήτοι κατά πολύ χαμηλότερο από το αιτηθέν και χορηγηθέν, παρίσταται εμφανής η ανάγκη για εμπεριστατωμένη αιτιολόγηση του ποσοστού της αύξησης από την αναθέτουσα αρχή. Δοθέντος δε ότι κατά τον χρόνο λήψης της απόφασης περί αναπροσαρμογής των συμβατικών τιμών είχε τεθεί σε ισχύ το άρθρο 7 του ν. 4965/2022 με το οποίο απαριθμούνται οι ήδη προδιαληφθείσες (σκ. 5) προϋποθέσεις για την αναπροσαρμογή τιμών σε εκτελούμενες κατά την έναρξη ισχύος του συμβάσεις, όπως εν προκειμένω οι συναφθείσες στις 9.9.2022 και 13.9.2022 συμβάσεις μεταξύ των προσφευγόντων και της «…..», έπρεπε να ληφθεί υπόψη από τα αρμόδια όργανα των προσφευγόντων για την κρίση επί της επιτρεπόμενης ή μη αναπροσαρμογής του συμβατικού τιμήματος και του ποσοστού αυτής. Ειδικότερα, όφειλε η αναθέτουσα αρχή να εξετάσει τη συνδρομή των προϋποθέσεων του ως άνω άρθρου, ανεξαρτήτως των συγκριτικών στοιχείων που κατατέθηκαν από τους προσφεύγοντες, ενόψει και του γεγονότος ότι απαραίτητο στοιχείο κατά τις εισαχθείσες τον Σεπτέμβριο του έτους 2022 και ισχύουσες από τις 2.9.2022 διατάξεις είναι η εφαρμογή από την αναθέτουσα αρχή του μαθηματικού τύπου που να λαμβάνει υπόψη τα στοιχεία που αναφέρονται στις εν λόγω διατάξεις, όπως ερμηνεύονται με την παρούσα απόφαση (σκ. 5), συνεκτιμώντας τυχόν εκδοθείσες κανονιστικές διατάξεις και εγκυκλίους του ως άνω Υπουργείου (βλ. ενδεικτ. την 95213/5.10.2022 με ΑΔΑ 6Μ8Ο46ΜΤΛΡ-ΔΛΓ εγκύκλιο), με τις οποίες δίδονται οδηγίες προς τις αναθέτουσες αρχές ως προς τον τρόπο εφαρμογής των κρίσιμων διατάξεων. Επιπροσθέτως, πρέπει να κριθεί η αναγκαιότητα και το ύψος της αναπροσαρμογής με βάση και τις λοιπές προεκτεθείσες προϋποθέσεις, μεταξύ των οποίων είναι και η παρέλευση δώδεκα μηνών από την καταληκτική ημερομηνία υποβολής προσφορών, η οποία εν προκειμένω, ήταν η 30η Ιανουαρίου 2022. Κατόπιν τούτων, πρέπει να απορριφθούν συνολικά ως αβάσιμοι οι περί του αντιθέτου ισχυρισμοί των προσφευγόντων, τυχόν δε νέα απόφαση περί αναπροσαρμογής του συμβατικού τιμήματος πρέπει να λάβει υπόψη τις ως άνω διατάξεις.Δεν ανακαλεί την 33/2022 Πράξη της Αναπληρώτριας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην ΠΕ Χαλκιδικής


ΕΣ/ΣΤ ΚΛΙΜΑΚΙΟ/573/2022

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Ως εκ τούτου, οι, επικαλούμενες από την αναθέτουσα Αρχή, απρόβλεπτες περιστάσεις, ήτοι η σημαντική αύξηση των τιμών και τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα, εξαιτίας της ενεργειακής κρίσης, ναι μεν συντρέχουν (βλ. και το 2040/13.04.2022 προαναφερθέν έγγραφο της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.), πλην όμως, η αναθέτουσα Αρχή έχει το βάρος να αποδείξει ότι, λόγω των απρόβλεπτων αυτών περιστάσεων, έχει ανατραπεί υπερμέτρως εις βάρος του αναδόχου η οικονομική ισορροπία της αρχικής σύμβασης, στην οποία απέβλεψαν τα μέρη, αλλά και να προσδιορίσει, με επαρκή, ακριβή και αναμφισβήτητο τρόπο, το ποσοστό της απαιτουμένης, για την εξισορρόπηση της ανωτέρω οικονομικής ισορροπίας, αναπροσαρμογής. Με την επίκληση, ωστόσο, τιμολογίων από τα οποία προκύπτει χωρίς επαναλαμβανόμενο τρόπο, κατ’ ουσίαν, σημαντική αύξηση τιμής μόνο ενός (1) είδους, το οποίο αντιπροσωπεύει το 9,74% του προϋπολογισμού, και την, εν συνεχεία, εφαρμογή ποσοστού αύξησης 48,90% στις τιμές μονάδος και των είκοσι (20) ειδών της σύμβασης, η αναθέτουσα Αρχή δεν ανταποκρίθηκε στο αποδεικτικό βάρος αυτής (πρβλ. ΕλΣυν Έβδ. Τμ. απόφ. 1363/2022). Εξάλλου, ούτε από την 844/27.10.2022 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής, με την οποία αποφασίσθηκε η ελεγχόμενη τροποποίηση, ούτε και από τα συνοδεύοντα αυτήν στοιχεία, προκύπτουν άλλα στοιχεία (π.χ. τιμολόγια από τα οποία να προκύπτει η τιμή αγοράς από την ανάδοχο εταιρεία έκαστου είδους λιπαντικού, αφενός, κατά το χρόνο κατάρτισης της οικονομικής προσφοράς της και, αφετέρου, κατά τον χρόνο λήψης της επίμαχης απόφασης, συνδυασμένα με έρευνα αγοράς σχετικά με τις τρέχουσες τιμές πώλησης των υπό προμήθεια ειδών, αλλά και τα επίσημα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής σχετικά με την επελθούσα μεταβολή του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή ως προς την επίμαχη κατηγορία αγαθών κλπ.), από τα οποία να προκύπτει με ακρίβεια ο τρόπος εξαγωγής του ποσοστού αύξησης των τιμών μονάδας των ειδών της επίμαχης προμήθειας. Συνεπώς, κωλύεται η υπογραφή της επίμαχης τροποποιητικής σύμβασης, διότι δεν συντρέχουν οι όροι της διάταξης του άρθρου 132 παρ. 1γ΄ του ν. 4412/2016 για την τροποποίηση της αρχικής σύμβασης και την αυξητική αναπροσαρμογή της τιμής μονάδας των προμηθευόμενων ειδών, καθόσον δεν αποδεικνύεται/τεκμηριώνεται επαρκώς το ύψος της αυξητικής αναπροσαρμογής και ότι η επίμαχη τροποποιητική σύμβαση δεν αποσκοπεί στην καταστρατήγηση των διατάξεων περί αναθέσεως δημοσίων συμβάσεων (βλ. και προαναφερόμενο έγγραφο Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ., όπου γίνεται παραπομπή στο άρθρο 132 παρ.1γ΄, στο οποίο τίθεται ως προϋπόθεση επιτρεπτής τροποποίησης η μη καταστρατήγηση των περί αναθέσεως δημοσίων συμβάσεων διατάξεων). Εξάλλου, όπως έγινε ερμηνευτικά δεκτό στη σκέψη 5 της παρούσας, η επιχειρούμενη τροποποίηση ουσιωδών όρων της σύμβασης κατά το παρόν στάδιο δεν δύναται να θεμελιωθεί ούτε στην επικληθείσα από την αναθέτουσα Αρχή διάταξη του άρθρου 388 του Αστικού Κώδικα, διότι, ανεξαρτήτως του ότι η τελευταία δύναται να ενεργοποιηθεί διορθωτικά μόνον από τον δικαστή της σύμβασης κατά την εκτέλεση αυτής, δεν εφαρμόζεται συμπληρωματικά στις δημόσιες συμβάσεις, στις περιπτώσεις που το ανακύπτον ζήτημα αντιμετωπίζεται από τις ειδικές για την εκτέλεση των συμβάσεων αυτών διατάξεις, όπως είναι εν προκειμένω οι διατάξεις του άρθρου 132 ν. 4412/2016, δυνάμει των οποίων και μόνον μπορεί να τροποποιηθεί μία σύμβαση από την αναθέτουσα Αρχή (πρβλ. ΕλΣυν  Έβδ. Τμ. απόφ. 1363/2022 σκ. 11, Στ΄ Κλιμ. πράξη 431/2022). 9.2. Η αύξηση του συμβατικού τιμήματος σε ποσοστό 48,90%, με αύξηση κατά το ίδιο ποσοστό (48,90%), μόνο των τιμών μονάδος των προ προμήθεια ειδών, ενώ, κατά τα συναγόμενα ευθέως από τα προσκομιζόμενα έγγραφα (βλ. το υπ’ αριθμ. πρωτοκ. 26375/21.07.2022 έγγραφο αίτημα αναπροσαρμογής τιμών του αναδόχου), έχει ήδη εκτελεστεί σημαντικό τμήμα της σύμβασης (τουλάχιστον 19.208,22 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ, επί συνολικού συμβατικού αντικειμένου 86.663,60 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ, ήτοι ποσοστό 22,16%) υποκρύπτει είτε αύξηση των προς προμήθεια ποσοτήτων, είτε αναδρομική αναπροσαρμογή του συμβατικού τιμήματος και για το ήδη εκτελεσθέν τμήμα της σύμβασης. Κατ’ αποτέλεσμα, και ανεξαρτήτως των διαλαμβανομένων ανωτέρω υπό στοιχ. 9.1., η υπογραφή του ελεγχομένου σχεδίου σύμβασης κωλύεται και λόγω του ότι, στην πρώτη περίπτωση (αύξηση συμβατικών ποσοτήτων), δεν προκύπτουν οι νομικοί και πραγματικοί λόγοι, συνοδευόμενοι από αποδεικτικά στοιχεία, σχετικά με την αναγκαιότητα της αύξησης των προς προμήθεια ποσοτήτων, και, στη δεύτερη (αναδρομική αναπροσαρμογή τιμήματος), επιχειρείται μη επιτρεπόμενη αναδρομική τροποποίηση της ήδη εκτελεσθείσας σύμβασης, η οποία αντιτίθεται στην γενική αρχή του διοικητικού δικαίου, σύμφωνα με την οποία τα έννομα αποτελέσματά των συστατικών ατομικών διοικητικών πράξεων, αλλά και των διοικητικών συμβάσεων, όπως η ελεγχόμενη, δεν αναπτύσσουν αναδρομική ισχύ, δηλαδή δεν δύνανται να ανατρέχουν σε χρόνο προγενέστερο της έκδοσης ή της σύναψής τους (πρβλ. ΕλΣυν αποφ. Τμ. Μείζ. Επτ. Σύνθ. 2824/2011, VI Τμ. 1984/2020, ΣΤ΄ Κλιμ. πράξη 155/2021).


ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/128/2024

Κατασκευαστικές εργασίες για μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων(....)Το Δικαστήριο κρίνει ως προς το ζήτημα της τεκμηρίωσης των τιμών αναπροσαρμογής και της σύνδεσής τους με την επίκληση απροβλέπτων περιστάσεων ότι η προσβαλλομένη ορθώς επισήμανε ότι τα στοιχεία που επικαλείται η αναθέτουσα αρχή στην εισηγητική έκθεση για την έγκριση του 4ου ΑΠΕ δεν είναι πρόσφορα να δικαιολογήσουν την προτεινόμενη αναπροσαρμογή των συμβατικών τιμών. Ωστόσο, το Δικαστήριο κρίνει ότι στην προκειμένη περίπτωση η χρήση ως πρόσφορων συγκριτικών στοιχείων των στοιχείων της ΕΔΤΔΕ συνιστά πλημμέλεια, η οποία όμως, παρίσταται μη ουσιώδης, αφού είχε ως αποτέλεσμα -εν τέλει- τη λήψη υπόψη τιμών που παρίστανται χαμηλότερες από τις ισχύουσες στην αγορά κατά το κρίσιμο χρονικό διάστημα.Αβάσιμος τυγχάνει ο δεύτερος λόγος ανάκλησης που αφορά στην αναδρομική εφαρμογή των αναπροσαρμοσμένων τιμών από προγενέστερο της υπογραφής της ελεγχόμενης τροποποιητικής σύμβασης χρονικό σημείο (από την 1η .2.2023 σύμφωνα με τον σχετικό όρο του σχεδίου της ελεγχόμενης σύμβασης).Ως προς τον τρίτο λόγο ανάκλησης που προπαρατέθηκε, το Δικαστήριο κρίνει ότι ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλομένη ότι, ενόψει της ευρύτητας των δεδομένων που λαμβάνονται υπόψη για την κατάρτισή του, η διακύμανση του Γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή που δημοσιεύει η ΕΛΣΤΑΤ δεν είναι πρόσφορος τρόπος υπολογισμού του ύψους της μηνιαίας αναπροσαρμογής των συμβατικών τιμών. Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της τροποποιητικής -συμπληρωματικής σύμβασης για τη «Μελέτη, κατασκευή έργων για την α' φάση αποκατάστασης της ΟΕΔΑ Δυτικής Αττικής» μεταξύ του προσφεύγοντος και της .... , υπό τους κάτωθι όρους: (1) Να απαλειφθεί από το κείμενο αυτής οποιαδήποτε αναφορά σε αναδρομική, προ της υπογραφής του σχεδίου σύμβασης, εφαρμογής της αναπροσαρμογής των τιμών της αρχικής σύμβασης. (2) Να περιληφθεί στο συμβατικό κείμενο μηνιαία ρήτρα αναπροσαρμογής για την εφαρμογή κατά τον προσδιορισμό των τιμών ανά υπηρεσία με εφαρμογή στις ομάδες υπηρεσιών Γ1 και Γ4 της αρχικής σύμβασης και τις ομάδες Α1 και Α2 της συμπληρωματικής σύμβασης, λαμβάνοντας υπόψη τη διακύμανση των επιμέρους, ανά κατηγορία αγαθών (καυσίμων και λιπαντικών), Δείκτη Τιμών Καταναλωτή της ΕΛΣΤΑΤ, ο οποίος θα ισχύει κατά τον προηγούμενο της παροχής των υπηρεσιών, μήνα, κατά τον λόγο εκάστου είδους στο αντικείμενο της σύμβασης, καθώς και τις με βάση αναγκαστικό δίκαιο μεταβολές του κατώτατου νόμιμου μισθού και ημερομισθίου του προσωπικού που θα απασχοληθεί στη σύμβαση. (3) Να χρησιμοποιηθεί ως βάση υπολογισμού των τιμών ο υποβληθείς ενώπιον του παρόντος Τμήματος με το από 19.1.2024 υπόμνημα (ως σχετικό υπ' αριθμ. 6) 4ος ΑΠΕ, που περιέχει μειωμένες τιμές στις αναφερόμενες στο σκεπτικό (σκ. 16 in fine) κατηγορίες τιμών και συνολικό ποσό 4.055.608,61 ευρώ (πλέον ΦΠΑ), ο οποίος πρέπει πριν από την υπογραφή της ελεγχόμενης τροποποιητικής σύμβασης μεταξύ του προσφεύγοντος και της αναδόχου ένωσης οικονομικών φορέων, να εγκριθεί από την Εκτελεστική Επιτροπή του προσφεύγοντος.Η ανωτέρω Απόφαση ανακαλεί την Πράξη 699/2023 του Ε' Κλιμακίου.



ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/63/2023

Προμήθεια πετρελαίου θέρμανσης.(...)Με τα δεδομένα αυτά, πρέπει, πρωτίστως, να σημειωθεί ότι δεν συντρέχει, εν προκειμένω, υποχρέωση παράλληλης εφαρμογής των επιπλέον προϋποθέσεων που προβλέπονται στις παραγράφους 9 και 9α του άρθρου 53 του ν. 4412/2016 (όπως η πρώτη τροποποιήθηκε και η δεύτερη προστέθηκε με την παρ. 1 του άρθρου 7 του ν. 4965/2022 - Α΄ 162/02.09.2022), τις οποίες οι αναθέτουσες Αρχές οφείλουν, κατ’ αρχήν, να τηρούν, μετά την έναρξη ισχύος του ν. 4965/2022 (02.09.2022), για την επιτρεπτή αναπροσαρμογή των συμβατικών τιμών σε εκτελούμενες συμβάσεις (βλ. και άρθρο 7 παρ. 2 του ως άνω ν. 4965/2022, περί δυνατότητας εφαρμογής της παρ. 9α του άρθρου 53 του ν. 4412/2016 και σε ήδη ανατεθείσες συμβάσεις), ενόψει της ανάγκης υιοθέτησης αντικειμενικών κριτηρίων για την αναπροσαρμογή των τιμών και της ρητής διατύπωσης των νεότερων διατάξεων ότι οι αναπροσαρμογές υπόκεινται στους περιορισμούς του άρθρου 132 του ν. 4412/2016 (βλ. ΕλΣυν Έβδ. Τμ. απόφ. 2057/2022). Κατ’ ακολουθίαν, συντρέχει, εν προκειμένω, ουσιώδης νομική πλημμέλεια, η οποία συνίσταται στη μη συνδρομή των σωρευτικά προβλεπόμενων προϋποθέσεων του άρθρου 132 παρ. 1 περ. γ΄ του ν. 4412/2016 και κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου τροποποιητικής σύμβασης.