Επισκευή Η/Μ εξοπλισμού της εγκατάστασης βιολογικού καθαρισμού Λίμνης:Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι δεν πρόκειται για δημόσιο τεχνικό έργο, αλλά για προμήθεια και εγκατάσταση υλικών πραγμάτων, τα οποία δεν προκύπτει από την άνω μελέτη – τεχνική περιγραφή ότι συνδέονται με το έδαφος κατά τρόπο που να μην μπορούν να αποχωρισθούν από αυτό χωρίς ουσιαστική βλάβη και αλλοίωσή τους, ούτε ότι οι σχετικές εργασίες τοποθέτησής τους απαιτούν ειδικές τεχνικές γνώσεις και εξειδικευμένο τεχνικό προσωπικό και, ως εκ τούτου, ο ανάδοχος δεν δικαιούται δαπάνη γενικών εξόδων και εργολαβικού οφέλους, που προβλέπονται και καταβάλλονται μόνο κατά την εξόφληση λογαριασμών που αφορούν στην εκτέλεση δημοσίων έργων. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα, με τα οποία εντέλλεται η καταβολή, μεταξύ άλλων, ποσών 11.378,07 και 21.519,01 ευρώ, αντίστοιχα, για την πληρωμή γενικών εξόδων και εργολαβικού οφέλους, περιέχουν μη νόμιμη δαπάνη και δεν πρέπει να θεωρηθούν.

Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει ότι η παραπάνω δαπάνη δεν είναι νόμιμη, αφού πρόκειται για προμήθεια υλικών εξοπλισμού παιδικής χαράς τα οποία δεν συνδέονται με το έδαφος κατά τρόπο που να μην μπορούν να αποχωρισθούν από αυτό χωρίς ουσιαστική βλάβη και αλλοίωσή τους, ενώ οι σχετικές εργασίες τοποθέτησής τους δεν απαιτούν ειδικές τεχνικές γνώσεις και εξειδικευμένο τεχνικό προσωπικό καλύπτουν δε μικρό μέρος της συνολικής δαπάνης και επομένως δεν πρόκειται για εκτέλεση δημοσίου έργου για τα οποία αποκλειστικά όπως προελέχθη είναι νόμιμη η καταβολή εργολαβικού οφέλους. Εξάλλου ο ισχυρισμός του Δήμου ότι η εν λόγω προμήθεια δεν είναι μεμονωμένη αλλά συνδέεται αναπόσπαστα με το υπόλοιπο έργο και αποτελεί προϋπόθεση για την ολοκλήρωσή του δεν είναι βάσιμος αφού όπως προκύπτει από την από 31.1.2005 τεχνική έκθεση το έργο αφορά σε αναπλάσεις διαφόρων περιοχών του Δήμου με εργασίες χωματουργικές, οικοδομικές περιφράξεις πλατειών, πλακοστρώσεις, ηλεκτροφωτισμός κ.λπ., οι οποίες σε καμμία περίπτωση δεν συνδέονται αναπόσπαστα με την προμήθεια οργάνων παιδικής χαράς η οποία είναι αυτοτελής (σε αντίθεση με προμήθειες άλλων υλικών όπως πλακών, σκυροδέματος κ.λπ.) και δεν αποτελεί προϋπόθεση για την ολοκλήρωση των εργασιών ανάπλασης.

Προμήθεια αντλητικού συγκροτήματος .Δεν αφορά εκτέλεση έργου, για το οποίο τυγχάνουν εφαρμογής οι διατάξεις της νομοθεσίας περί δημοσίων έργων, καθόσον πρόκειται για προμήθεια υλικών (αντλητικών συγκροτημάτων κ.λπ.), τα οποία δεν συνδέονται με το έδαφος κατά τρόπο που να μην μπορούν να αποχωρισθούν από αυτό χωρίς ουσιαστική βλάβη και αλλοίωση τους, και εκτέλεση εργασιών μεταφοράς και τοποθέτησης που δεν απαιτούν ειδικές τεχνικές γνώσεις και εξειδικευμένο επιστημονικό τεχνικό προσωπικό. Εξάλλου, και από τα προσκομιζόμενα από το Δήμο στοιχεία προκύπτει ότι το κόστος προμήθειας των υλικών υπερτερεί του κόστους τοποθέτησης τους.

ΕΡΓΑ ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Μη νόμιμη η εξόφληση του 1ου λογαριασμού του έργου «Προστασία και αναβάθμιση ακτών της ….», καθόσον δεν πρόκειται για εκτέλεση δημοσίου έργου, αλλά πρόκειται αφενός μεν, για την προμήθεια διαφόρων ειδών, τα οποία δεν συνδέονται με το έδαφος κατά τρόπο που να μην μπορούν να αποχωρισθούν από αυτό χωρίς ουσιαστική βλάβη και αλλοίωσή τους, και αφετέρου για την παροχή υπηρεσιών (εκτέλεση περιορισμένης έκτασης εργασιών συντήρησης αποδυτηρίων στις παραλίες), για τις οποίες δεν προκύπτει ότι απαιτούνται ειδικές τεχνικές γνώσεις και εξειδικευμένο τεχνικό προσωπικό (άρθρο 1του ν. 2286/1995, ΦΕΚ Α΄ 19/1995).

Προμήθεια υλικών και εργασίες τοποθέτησης:Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει το μεν ότι δεν πρόκειται για δημόσια τεχνικά έργα, αλλά για προμήθεια και εγκατάσταση υλικών πραγμάτων και συγκεκριμένα στην προμήθεια και εγκατάσταση ενός αντλητικού συγκροτήματος τύπου υποβρυχίου σε υπάρχουσα γεώτρηση και στην προμήθεια και εγκατάσταση ενός ηλεκτροπαραγωγού ζεύγους σε υπάρχον αντλιοστάσιο, τα οποία δεν προκύπτει από τις άνω μελέτες – τεχνικές περιγραφές ότι συνδέονται με το έδαφος κατά τρόπο που να μην μπορούν να αποχωρισθούν από αυτό χωρίς ουσιαστική βλάβη και αλλοίωσή τους, ούτε ότι οι σχετικές εργασίες τοποθέτησής τους απαιτούν ειδικές τεχνικές γνώσεις και εξειδικευμένο τεχνικό προσωπικό και, ως εκ τούτου, ο ανάδοχος δεν δικαιούται δαπάνη γενικών εξόδων και εργολαβικού οφέλους, που προβλέπονται και καταβάλλονται μόνο κατά την εξόφληση λογαριασμών που αφορούν στην εκτέλεση δημοσίων έργων. Το δε ότι τα προμηθευθέντα, με τις προαναφερόμενες συμβάσεις, είδη που διαφέρουν ουσιαστικά κατά τη φύση και τη χρήση τους, δεν εντάσσονται στην αυτή ή ομοειδή κατηγορία αγαθών και, ως εκ τούτου, δεν υπήρξε περίπτωση κατατμήσεως της δαπάνης με σκοπό την αποφυγή διενέργειας ανοικτού διαγωνισμού. Τέλος, ότι στην καταβαλλόμενη με τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα δαπάνη για την προμήθεια και εγκατάσταση των ως άνω αγαθών, έπρεπε να γίνει παρακράτηση φόρου εισοδήματος με συντελεστή 4% (για την δαπάνη προμήθειας) και 8% (για την δαπάνη τοποθέτησης και εγκατάστασης), και όχι 1% συντελεστής με τον οποίο γίνεται παρακράτηση στην περίπτωση των εργοληπτών κατασκευής τεχνικών έργων. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι εντελλόμενες με τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα δαπάνες είναι μη νόμιμες και δεν πρέπει αυτά να θεωρηθούν.

Προμήθεια πλαστικών σωλήνων και εξαρτημάτων:..Με τα δεδομένα αυτά, η επίμαχη δαπάνη δεν είναι νόμιμη. Συγκεκριμένα, λόγω της λειτουργικότητάς τους, οι πλαστικοί σωλήνες και τα εξαρτήματά τους εντάσσονται, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις, στην κατηγορία των υλικών που είναι απαραίτητα για τη συντήρηση δικτύων ύδρευσης, γεγονός που αποδεικνύεται και από το ότι για το σύνολο των ως άνω αγαθών η … απευθύνθηκε στον ίδιο προμηθευτή. Συνεπώς, ενόψει του ότι η ετήσια συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη για την προμήθεια των ομοειδών αυτών υλικών, αθροιζόμενη, ανέρχεται σε 32.369,15 ευρώ (16.308,40 + 16.060,75), δηλαδή υπερβαίνει το ποσό των 20.000,00 ευρώ, πέραν του οποίου δεν επιτρέπεται απευθείας ανάθεση, για την προμήθεια των πλαστικών σωλήνων και των εξαρτημάτων τους θα έπρεπε να είχε τηρηθεί η διαγωνιστική διαδικασία.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Προμήθεια υλικών συντήρησης :Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Τμήμα κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον η εκτέλεση των ανωτέρω εργασιών συντήρησης και επισκευής των ακινήτων κτιρίων του Δήμου δεν συνιστά δημόσιο έργο κατά την παρατεθείσα στη δεύτερη (ΙΙ) σκέψη έννοια, καθόσον η ανάθεση της εκτέλεσης των εν λόγω εργασιών σχετίζεται με την προμήθεια συγκεκριμένων υλικών, των οποίων η αξία υπερβαίνει την αντίστοιχη των εργασιών και συνεπώς, πρόκειται για προμήθεια, ανεξαρτήτως του εάν τα προμηθευθέντα υλικά συνδέονται μόνιμα με το έδαφος και μπορούν να αποχωρισθούν από αυτό χωρίς ουσιαστική βλάβη και αλλοίωσή τους. Κατά συνέπεια, μη νομίμως επιμερίσθηκαν οι ανωτέρω προμήθειες σε χωριστές πιστώσεις ανά δημοτικό διαμέρισμα και ανατέθηκαν απευθείας, με βάση το ύψος της δαπάνης που προέκυψε από την εν λόγω κατάτμηση, αντί της διενέργειας τακτικού διαγωνισμού, καθόσον η συνολική τους ετήσια δαπάνη ανέρχεται, όπως ήδη εκτέθηκε, σε 27.925,00 ευρώ και επομένως, υπερβαίνει το όριο των 8.804,11 ευρώ, μέχρι του οποίου είναι κατά νόμο επιτρεπτή η απευθείας ανάθεση προμήθειας. Τέλος, ο ισχυρισμός του Δήμου ότι τα αρμόδια όργανά του συγγνωστώς υπέλαβαν ότι νομίμως προέβαιναν στη διενέργεια της εντελλόμενης δαπάνης ερειδόμενα τόσο στην απάντηση που δόθηκε από το ΥΠ.ΕΣ.Δ.Δ.Α., σε ερώτημα που υπέβαλε ο Δήμος σχετικά με το εάν οι επισκευές και συντηρήσεις δικτύων φωτισμού, υδρευτικών, αρδευτικών και αποχετευτικών δικτύων αποτελούν έργα ή προμήθειες όσο και στην άρνηση της Τ.Υ.Δ.Κ. Ν. ....., κατόπιν υποβολής σχετικού αιτήματος του Δήμου, να συντάξει μελέτες για την προμήθεια υλικών συντήρησης δημοτικού φωτισμού και υλικών ύδρευσης, με την αιτιολογία ότι δε συντρέχει λόγος, αφού πρόκειται για αυτοτελή έργα του ήδη εγκεκριμένου τεχνικού προγράμματος, πρέπει να απορριφθεί, καθόσον τα σχετικά ερωτήματα δεν αφορούσαν στη, διενεργούμενη με το σύστημα της αυτεπιστασίας, συντήρηση κτηρίων, ενώ, σε κάθε περίπτωση, η αρμόδια Υπηρεσία του Δήμου γνώριζε, κατά το χρόνο διενέργειας της επίμαχης προμήθειας, τη σχετική νομολογία του Ελεγκτικού Συνεδρίου, αφού, όπως ο ίδιος ο Δήμος συνομολογεί στο 8751/29.10.2007 έγγραφό του, ήδη από το Μάρτιο του έτους 2006 του είχε κοινοποιηθεί η 54/2005 Πράξη του VII Τμήματος, με την οποία κρίθηκε ότι οι σχετικές επισκευές και συντηρήσεις κτηρίων αποτελούν προμήθειες και όχι έργα. Κατόπιν αυτών, το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα του Δήμου ..... δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Δημόσια έργα:..Επειδή, σύμφωνα με τις προπαρατεθείσες διατάξεις, το τεκμαιρόμενο όφελος του αναδόχου προσδιορίζεται σε ποσοστό του αρχικού συμβατικού ποσού, μειωμένου κατά το ένα τέταρτο και μετά την αφαίρεση της θετικής ζημίας αυτού, όπως αυτή έχει καθοριστεί από την Υπηρεσία ή το δικαστήριο της ουσίας κατά περίπτωση. Κατά συνέπεια, εν όψει της αλληλεξαρτήσεως του ύψους ζημίας και τεκμαιρομένου οφέλους, έσφαλε εν προκειμένω το δικάσαν δικαστήριο, διότι ενώ απέρριψε το αίτημα της προσφυγής περί καθορισμού της θετικής ζημίας της αναδόχου στο ποσό των δρχ. 216.149.797 (δρχ. 196.716.150 για δαπάνη αργούντων μηχανημάτων και δρχ. 19.433.647 για μισθοδοσία προσωπικού), προσδιόρισε περαιτέρω το ποσό του τεκμαιρομένου οφέλους αυτής στο ποσό των δρχ. 20.212.582, το οποίο προέκυπτε μετά την αφαίρεση της μη αναγνωρισθείσης, κατά τα προεκτεθέντα ζημίας από το αρχικό συμβατικό ποσό. Με τα δεδομένα αυτά η προσβαλλομένη απόφαση είναι, κατά το μέρος τούτο, μη νομίμως αιτιολογημένη και πρέπει για τον λόγο αυτό, βασίμως προβαλλόμενο, να αναιρεθεί, η δε υπόθεση, η οποία χρήζει διευκρινίσεως ως προς το πραγματικό, να παραπεμφθεί ενώπιον του δικάσαντος δικαστηρίου προς νέα κρίση.

Προμήθειες υλικών ηλεκτρολογικού εξοπλισμού: Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Τμήμα κρίνει ότι οι εντελλόμενες με τα ως άνω χρηματικά εντάλματα δαπάνες δεν είναι νόμιμες, καθόσον η συντήρηση, η επισκευή καθώς και η αντικατάσταση του δικτύου του δημοτικού φωτισμού δεν συνιστούν δημόσια έργα, κατά την παρατεθείσα στην τρίτη (ΙΙΙ) σκέψη έννοια, αφού πρόκειται στην ουσία για προμήθεια υλικών (ντουί, φις, λαμπτήρες, ρελέ, χρονοδιακόπτες, προβολείς κ.λπ.), τα οποία δεν συνδέονται μόνιμα με το έδαφος και μπορούν να αποχωρισθούν από αυτό χωρίς ουσιαστική βλάβη και αλλοίωσή τους, ενώ οι σχετικές εργασίες εγκατάστασής τους, δεν απαιτούν ειδικές τεχνικές γνώσεις και εξειδικευμένο επιστημονικό τεχνικό προσωπικό (όπως, εξάλλου, βεβαιώνεται και από τις αντίστοιχες αποφάσεις της Δημαρχιακής Επιτροπής, τα υλικά θα τοποθετούνταν από υπαλλήλους του Δήμου) καλύπτουν δε, μικρό τμήμα της συνολικής δαπάνης. Ειδικότερα, από το ετήσιο ποσό των 90.740,00 ευρώ το οποίο εγκρίθηκε για την συντήρηση του δημοτικού φωτισμού και περιλαμβάνεται στο τεχνικό πρόγραμμα του ως άνω Δήμου για το έτος 2006, το μεγαλύτερο μέρος, ήτοι ποσό 55.773,63 ευρώ, αφορούσε στη συνολική δαπάνη για την προμήθεια των υλικών. Κατόπιν αυτών, μη νομίμως επιμερίσθηκαν σε χωριστές πιστώσεις ανά δημοτικό διαμέρισμα και ανατέθηκαν απευθείας, με βάση το ύψος της δαπάνης που προέκυψε από την εν λόγω κατάτμηση, αντί της διενέργειας τακτικού διαγωνισμού, καθόσον η συνολική τους ετήσια δαπάνη υπερέβαινε το όριο των 8.804,11 ευρώ, μέχρι το οποίο είναι κατά νόμο επιτρεπτή η απευθείας ανάθεση. Αβάσιμα περαιτέρω επικαλείται ο Δήμος δικαιολογημένη άγνοια ως προς την εφαρμοστέα εν προκειμένω διαδικασία δοθέντος ότι, όπως ο ίδιος βεβαιώνει με το 8747/29.10.2007 έγγραφό του, τον Μάρτιο του 2006 ενημερώθηκαν από τον αρμόδιο Επίτροπο του Νομού ..... ότι το Ελεγκτικό Συνέδριο με την 54/2005 πράξη του είχε ήδη κρίνει ότι οι εν λόγω επισκευές και συντηρήσεις συνιστούν προμήθειες και ότι η επιτρεπτή κατά νόμο κατάτμηση των πιστώσεων ανά δημοτικό διαμέρισμα αφορά μόνο τα έργα και όχι τις προμήθειες και εργασίες. Το γεγονός εξάλλου ότι η Τ.Υ.Δ.Κ. του Νομού ..... και το ΥΠΕΣΔΔΑ είχαν διαφορετική άποψη δεν ασκεί εν προκειμένω έννομη επιρροή, ούτε περαιτέρω επηρεάζει την κρίση του Ελεγκτικού Συνεδρίου η έγκριση όλων των αποφάσεων των δημαρχιακών επιτροπών από την Περιφέρεια, αφού αυτό, ως το μόνο αρμόδιο από το Σύνταγμα και τους νόμους να επιλύσει με πράξεις του την δημοσιολογιστική έριδα που ανέκυψε περί τη νομιμότητα ή μη των υπό κρίση δαπανών και να κρίνει εντεύθεν τη θεώρηση ή μη των ενταλμάτων, αποφαίνεται κυριαρχικά για την εφαρμοστέα εν προκειμένω διαδικασία, συνεπώς και το αν οι αποφάσεις των δημαρχιακών επιτροπών συνιστούν νόμιμο έρεισμα των δαπανών που εκταμιεύονται. Κατόπιν αυτών, τα 882, 883, 884, 885, 886, 887, 888, 889, 892, 893, 894, 895, 896, 897, 898, 899, 900, 901, 902, 903, 904, 905, 906, 911 και 912, οικονομικού έτους 2007, χρηματικά εντάλματα του Δήμου Βόρειας ....., συνολικού ποσού 55.773,63 ευρώ, δεν πρέπει να θεωρηθούν.

Καταβολή της αμοιβής της για την πραγματοποίηση ασφαλτοστρώσεων:.. Με τα δεδομένα αυτά όσον αφορά την έκδοση τιμολογίου για την προμήθεια της ασφάλτου, βασίμως προβάλλεται από τον Επίτροπο ότι η έλλειψη αυτή καθιστά πλημμελή τη δαπάνη για την πληρωμή της αναδόχου, διότι σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στην σκέψη ΙΙα της παρούσας,για την πληρωμή του αναδόχου έργου που εκτελείται για λογαριασμό των Ο.Τ.Α. απαιτείται να προσκομίζονται τα πρωτότυπα δικαιολογητικά δαπανών(τιμολόγια αγοράς πρώτης ύλης). Στη συγκεκριμένη περίπτωση ακόμα και αν γίνει δεκτός ο ισχυρισμός της αναδόχου ότι το προϊόν που παρείχε στο Δήμο (ασφαλτόδεμα) κατασκευάστηκε από άλλη εταιρεία και όχι από την ίδια, ήταν απαραίτητο να προσκομιστούν τα τιμολόγια ή και δελτία αποστολής που εκδόθηκαν μεταξύ των δύο εταιρειών, προκειμένου να αποδειχθεί η αξία του προϊόντος, η δαπάνη του οποίου καταβάλλεται με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα. Περαιτέρω και ο  δεύτερος λόγος διαφωνίας του Επιτρόπου  είναι βάσιμος, διότι, αν και δεν πρόκειται  για την προμήθεια της ασφάλτου  που πραγματοποιήθηκε  απολογιστικά, αλλά για την δαπάνη της ασφάλτου, που χαρακτηρίζεται ως απολογιστική  εργασία, λόγω του ιδιαίτερου τρόπου της τιμολόγησής της, απαιτείται σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με όσα παρατίθενται στη σκέψη ΙΙβ της παρούσας, η έκδοση ειδικής έγγραφης άδειας από τη διευθύνουσα το έργο υπηρεσία, καθώς η αξία της κυμαίνεται και η τελική  τιμή της είναι αυτή που προσδιορίζεται από το εκάστοτε ημερήσιο δελτίο ενδεικτικών τιμών αγοράς ασφάλτου από τα ..., που εκδίδει η Γενική Γραμματεία Εμπορίου του Υπουργείου Ανάπτυξης, κατά την ημέρα ενσωμάτωσης της ασφάλτου στο έργο. Η εγκύκλιος (21/2008), της οποίας γίνεται επίκληση για την υποστήριξη της νομιμότητας της δαπάνης, αναφέρεται στον νέο  τρόπο υπολογισμού της αξίας της ασφάλτου, λόγω της ιδιάζουσας τιμολόγησης των εργασιών ασφαλτόστωσης, ωστόσο δεν μεταβλήθηκε με τον τρόπο αυτό η διαδικασία που απαιτείται για την πραγματοποίηση της προμήθειας, η οποία περιλαμβάνει εκτός από την έκδοση ειδικής έγγραφης εντολής από τη Διευθύνουσα Υπηρεσία και την προσκόμιση  των νόμιμων αποδεικτικών πληρωμής της (τιμολόγια και δελτία αποστολής) ως δικαιολογητικά της δαπάνης αυτής. Συνεπώς σε κάθε περίπτωση πληρωμής λογαριασμού δημοσίου έργου που περιέχει δαπάνη ασφάλτου και  εφόσον δεν υφίσταται ειδικότερη ρύθμιση όσον αφορά τα δικαιολογητικά και τον τρόπο πληρωμής της, απαιτείται να προσκομίζονται ως δικαιολογητικά  τα νόμιμα  αποδεικτικά προμήθειας της ασφάλτου. Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει ότι η εντελλόμενη με το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη. Κατόπιν των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.