ΕΡΓΑ. Με βάση τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ήδη δεκτά στην προηγούμενη σκέψη οι εντελλόμενες με τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα δαπάνες δεν είναι νόμιμες, καθόσον το ελεγχόμενο δημοτικό έργο δεν είχε ενταχθεί στο Τεχνικό Πρόγραμμα του δήμου για το έτος 2005, κατά παράβαση των διατάξεων των άρθρων 218 παρ. 7 και 265 παρ. 1 και 4 του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα. Κατά το χρόνο δημοπράτησης του έργου υπήρχε εξασφαλισμένη πίστωση, δεδομένου ότι το έργο αυτό είχε ενταχθεί τουλάχιστον από 17.6.2005 στο Πρόγραμμα … του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων. Το Τμήμα όμως, κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του Δήμου συγγνωστώς υπέλαβαν ότι αρκούσε για την έναρξη της διαδικασίας δημοπράτησής του η ένταξη του έργου στο Πρόγραμμα …, χωρίς να απαιτείται και η ένταξή του στο Τεχνικό Πρόγραμμα για το 2005 μετά από σχετική αναμόρφωσή του. Κατόπιν αυτών, τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα πρέπει να θεωρηθούν λόγω συγγνωστής πλάνης.

ΕΡΓΑ.(..) Στην προκειμένη υπόθεση, από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτουν τα εξής: Με την 237/22.12.2003 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ... καταρτίστηκε το Τεχνικό Πρόγραμμα του Δήμου, οικονομικού έτους 2004, στο οποίο περιλαμβανόταν, μεταξύ άλλων έργων, και η «ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΞΕΝΩΝΑ ΦΙΛΟΞΕΝΙΑΣ ...». Με την 274/18.10.2004 απόφασή του το ως άνω Δημοτικό Συμβούλιο, έχοντας διαπιστώσει ότι το προαναφερθέν έργο δεν ήταν δυνατόν να πραγματοποιηθεί, αποφάσισε την αντ’ αυτού κατασκευή του έργου «ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΙΣΟΓΕΙΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ ΣΤΟ Δ.Δ. ...», ακύρωσε την προηγούμενη απόφασή του (216/2004) σχετικά με την ανάθεση της συντάξεως μελέτης για το αρχικό έργο στον μελετητή ......, και ανέθεσε στον ίδιο την εκπόνηση της μελέτης του νέου έργου.(..) Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει ότι με την 274/18.10.2004 απόφασή του, το Δημοτικό Συμβούλιο ..., εγκρίνοντας την κατασκευή του νέου έργου στη θέση και σε αντικατάσταση του αρχικώς αποφασισθέντος τροποποίησε όλες τις προγενέστερες αποφάσεις του που αφορούσαν στο ίδιο ζήτημα, μεταξύ δε αυτών και το Τεχνικό Πρόγραμμα του Δήμου. Ως εκ τούτου, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το έργο εντάχθηκε στο Τεχνικό Πρόγραμμα πριν από την έναρξη της διαδικασίας εκτελέσεώς του, επομένως είναι νόμιμη η δαπάνη εξοφλήσεως του 1ου λογαριασμού αυτού και το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.

Εκτέλεση  απολογιστικών εργασιών για την  προμήθεια ασφάλτου:..Με  δεδομένα αυτά και αφού σύμφωνα με όσα έγιναν ανωτέρω δεκτά ο ανάδοχος δεν δικαιούται την πραγματική δαπάνη και τις λοιπές αμοιβές που αντιστοιχούν σε απολογιστικές - ασφαλτικές εργασίες που εκτελέστηκαν χωρίς προηγούμενη ειδική εντολή από τη Διευθύνουσα Υπηρεσία, το Τμήμα κρίνει ότι  οι εντελλόμενες με τα υπό κρίση χρηματικά εντάλματα πληρωμής δαπάνες είναι μη νόμιμες. Εξάλλου,  τα επισυναπτόμενα στα δικαιολογητικά  των  επίμαχων χρηματικών ενταλμάτων τιμολόγια αγοράς ασφάλτου δεν είναι πρωτότυπα, αλλά φωτοαντίγραφα και δεν αποτελούν, ως εκ τούτου, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην τρίτη σκέψη της παρούσας, νόμιμα δικαιολογητικά εκκαθάρισης της δαπάνης. Συνεπώς, οι  εντελλόμενες με τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα πληρωμής δαπάνες είναι μη νόμιμες και μη κανονικές, κατά τους βασίμως προβαλλόμενους από την Επίτροπο σχετικούς λόγους, και, ως εκ τούτου, δεν πρέπει αυτά να θεωρηθούν.

Εξώδικος συμβιβασμός.(..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Τμήμα κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον ο συναφθείς εξώδικος συμβιβασμός - τυχόν πλημμέλειες της εγκυρότητας και νομιμότητας του οποίου, όπως αναφέρθηκε ανωτέρω (σκέψη V), εξετάζονται παρεμπιπτόντως και υπό την επιφύλαξη των περί δεδικασμένου διατάξεων από το Δικαστήριο τούτο - είναι άκυρος. Και τούτο διότι ναι μεν τηρήθηκαν τα τυπικά, εξωτερικά στοιχεία του συμβιβασμού (γνωμοδότηση δικηγόρου, απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου), ωστόσο δε συντρέχουν τα απαιτούμενα ουσιαστικά, εσωτερικά στοιχεία αυτού, υπό την έννοια της ύπαρξης δικαιώματος ουσιαστικού δικαίου, ήτοι έγκυρης αιτίας, δεδομένου ότι την αιτία αυτού αποτελεί σύμβαση εκτέλεσης δημοτικού έργου, η οποία είναι άκυρη ως προφορικώς συναφθείσα, αφού, όπως προαναφέρθηκε (σκέψη III), ο έγγραφος τύπος κατάρτισης της σύμβασης δημοσίων έργων, στην περίπτωση της απευθείας ανάθεσης αυτών, απαιτείται από το νόμο ως συστατικός, η έλλειψη δε αυτού έχει ως συνέπεια να λογίζεται η ως άνω σύμβαση ως μη γενομένη (άρθρ. 180 Α.Κ.) και επομένως, μη παράγουσα έννομες συνέπειες. Περαιτέρω, τα έργα που φέρεται ότι εκτελέστηκαν στον ως άνω Δήμο (σύμφωνα με την από 12.8.2004 αγωγή των εργολάβων... και ...), μη νόμιμα ανατέθηκαν στους εν λόγω  εργολάβους αφενός χωρίς να έχουν περιληφθεί στο τεχνικό πρόγραμμα του Δήμου και να έχει προηγηθεί η σύνταξη σχετικής μελέτης και αφετέρου χωρίς διεξαγωγή δημοπρασίας, ή χωρίς να προκύπτει ότι συνέτρεξαν οι εξαιρέσεις ή οι ειδικές περιπτώσεις που δικαιολογούσαν την απευθείας ανάθεσή τους, σύμφωνα με το άρθρο 4 παρ. 2γ΄ του ν. 1418/1984. Εξάλλου, ναι μεν, η παράλειψη προσκόμισης αποδεικτικού κρατήσεων υπέρ τρίτων και κατάθεσης από τον εργολάβο δημοσίου έργου «ενημερότητας πτυχίου» δεν πλήττουν, όπως προεκτέθηκε (σκέψη IV), την κατά τα λοιπά νόμιμη εκτέλεση του έργου και τη βάσει αυτής νόμιμη καταβολή της δαπάνης πληρωμής αυτού, πλην όμως, μη νόμιμα ενταλματοποιήθηκε η επίμαχη δαπάνη με μόνα δικαιολογητικά τη συνταχθείσα από την Τ.Υ.Δ.Κ. Ν. ... 1η συγκεντρωτική κατάσταση έργων, με ημερομηνία 27.12.2007, καθώς και τα 6, 7 και 48/3.6.2002 τιμολόγια παροχής υπηρεσιών, ποσού 6.925,90 ευρώ το καθένα, που εκδόθηκαν από τους προαναφερόμενους εργολάβους, χωρίς την προσκόμιση των λοιπών απαιτούμενων από το νόμο δικαιολογητικών (πιστοποιήσεις, τιμολόγια και αποδείξεις παροχής υπηρεσιών για το σύνολο της δαπάνης, βεβαίωση καλής εκτέλεσης, πρωτόκολλα παραλαβής κ.λπ.). Σε κάθε περίπτωση, ο συναφθείς εξώδικος συμβιβασμός παραμένει άκυρος, δεδομένου ότι στερείται έγκυρης αιτίας, αφού από κανένα στοιχείο του φακέλου δεν αποδεικνύεται η σχετική απαίτηση των ανωτέρω εργολάβων ούτε βεβαιώνεται, με οποιονδήποτε τρόπο, από το αρμόδιο όργανο ότι εκτελέστηκαν τα επίμαχα έργα. Κατά συνέπεια, δεδομένης της ακυρότητας των συμβάσεων εκτέλεσης των εν λόγω δημοτικών έργων, είναι άκυρος και ο εξώδικος συμβιβασμός που καταρτίστηκε μεταξύ του Δήμου και των διεκδικούντων αμοιβή για την εκτέλεση αυτών, με σκοπό την εκπλήρωση υποχρεώσεων του Δήμου από τις άνω συμβάσεις και ο Δήμος δεν υποχρεούτο σε καταβολή οποιουδήποτε ποσού συνεπεία του ανωτέρω άκυρου συμβιβασμού....Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, είναι μη νόμιμη η εντελλόμενη με το κρινόμενο Β/36, οικονομικού έτους 2008, χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη, ως ερειδόμενη σε άκυρο συμβιβασμό και συνεπώς, το ένταλμα αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Καταβολή αποδοχών...Με δεδομένα αυτά αρμόδιος φορέας, σύμφωνα με τις διατάξεις που παρατέθηκαν ανωτέρω (σκέψη 3), από άποψης  περιοχής δικαιοδοσίας, για την πρόσληψη των φερομένων ως δικαιούχων για τη ναυαγοσωστική κάλυψη στις επίμαχες παραλίες είναι το Δημοτικό Λιμενικό Ταμείο ..., γεγονός άλλωστε που δεν αμφισβητείται από το Δήμο ... Εντούτοις, λαμβανομένου υπόψη ότι στο έγγραφο επανυποβολής του εντάλματος παρατίθεται ότι ο ίδιος ο Δήμος προέβη στη διαδικασία πρόσληψης ναυαγοσωστών ως άμεσα ενδιαφερόμενος λόγω της συμμετοχής του στο πρόγραμμα  «Γαλάζιες Σημαίες» (βλ. και άρθρο 94 παρ. 18 του ν. 3852/2010), κρίνει πως τα αρμόδια όργανα αυτού πεπλανημένως πλην συγγνωστώς υπέλαβαν ότι αρμοδίως προσελήφθησαν οι φερόμενοι ως δικαιούχοι και ότι  η καταβολή της αμοιβής τους από τον Δήμο είναι νόμιμη. Ως εκ τούτου, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης των αρμόδιων οργάνων του Δήμου ....

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη που προηγήθηκε, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από το .., το γεγονός ότι οι ανάδοχοι που εκτέλεσαν τα έργα «Φυτοτεχνική Αποκατάσταση της Πλατείας ..» και «Προμήθεια βυθιζόμενων συστημάτων κάθετης διαβαθμισμένης συμπίεσης σε κάδους κοινής χρήσης» έχουν ήδη εξοφληθεί από τους Δήμους .. και .., αντιστοίχως, μετά την εκπλήρωση των συμβατικών τους υποχρεώσεων, δεν συνιστά λόγο μη νομιμότητας των εντελλομένων με τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα πληρωμής δαπανών, με τα οποία εντέλλεται η καταβολή στους ανωτέρω Δήμους μέρους της χρηματοδοτήσεως που προβλέπεται στο Πρόγραμμα «Αστική Αναζωογόνηση Πόλεων 2012-2015» για την εκτέλεση των έργων αυτών. Τούτο, δε, διότι, όπως σαφώς προκύπτει από τις εγκριτικές του εν λόγω Προγράμματος αποφάσεις (βλ. αναλυτικώς ανωτέρω την αρχική απόφαση εγκρίσεως του Προγράμματος και τις εν συνεχεία ληφθείσες αποφάσεις του Δ.Σ. του … σχετικώς με τη συνέχισή του και στα επόμενα έτη), από τον εγκριθέντα με την 67.2.12014 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Ταμείου Οδηγό Διαχειρίσεως του Προγράμματος, αλλά και από τα Σύμφωνα αποδοχής όρων των αποφάσεων ένταξης που υπεγράφησαν μεταξύ του Ταμείου και των ανωτέρω Δήμων σχετικώς με τη χρηματοδότηση των συγκεκριμένων έργων, δικαιούχοι της προβλεπόμενης στο εν λόγω Πρόγραμμα χρηματοδοτήσεως από το Ταμείο για την εκτέλεση των έργων αυτών είναι αποκλειστικώς οι Δήμοι .. και … και όχι οι ανάδοχοι στους οποίους ανετέθησαν τα έργα αυτά..(..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι εντελλόμενες δαπάνες είναι νόμιμες και τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα πληρωμής θα μπορούσαν να θεωρηθούν, εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2017, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνουν.

Προμήθεια ασημένιων πλακετών:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, η ελεγχόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι δεν προβλέπεται από διάταξη νόμου ούτε εξυπηρετεί λειτουργικές ανάγκες του Δήμου ούτε, τέλος, μπορεί να θεωρηθεί ότι συντελεί στην εκπλήρωση των σκοπών του. Το Τμήμα, όμως, λαμβάνοντας υπόψη τα εκτιθέμενα από το Δήμο στο ανωτέρω έγγραφό του, κρίνει ότι αυτός πεπλανημένως, πλην συγγνωστώς, υπέλαβε δια των αρμοδίων οργάνων του ότι η αναφερόμενη δαπάνη, το ύψος της οποίας, άλλωστε, ανέρχεται σε εύλογο ποσό, συντελεί στην αποτελεσματικότερη εκπλήρωση των σκοπών του.(συγγνωστή πλάνη)

Πολιτιστικές εκδηλώσεις Δήμου:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τα όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι η ελεγχόμενη δαπάνη βρίσκει έρεισμα στις διατάξεις της παρ.4 περ.δ’ του άρθρου 218 του π.δ.410/1995, καθόσον πρόκειται για δαπάνη φιλοξενίας φυσικών προσώπων, τα οποία συνέβαλαν, όπως αναφέρεται αναλυτικά ανωτέρω, στην πολιτιστική, κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη του Δήμου. Κατ' ακολουθίαν των ανωτέρω, το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί, πλην όμως δεν πρέπει να θεωρηθεί λόγω λήξης του οικονομικού έτους 2006, σε βάρος των πιστώσεων του προϋπολογισμού του οποίου αυτό εκδόθηκε.

Δημόσια έργα-Τεχνικό πρόγραμμα (...) Aπαραίτητη προϋπόθεση για την έναρξη της διαδικασίας εκτέλεσης ενός δημοτικού έργου είναι, μεταξύ άλλων, η ένταξή του στο τεχνικό πρόγραμμα του οικείου Δήμου (Ε.Σ. πρακτικά Ολομ. 5ης Γ.Σ./9.2.2011 και πράξεις VII Τμ. 210/2010, 5/2008, 144, 140/2007, 117/2006, Κλ. Πρ.Ελ. στο VII Τμ. 73/2012). Εξάλλου, με την έγκριση του τεχνικού προγράμματος υλοποιείται ένας προγραμματισμός για τα έργα που πρόκειται να εκτελεστούν το επόμενο οικονομικό έτος, ο οποίος είναι ευέλικτος και προσαρμόσιμος τόσο στα δημοσιονομικά δεδομένα του οικείου Δήμου, όπως αυτά διαμορφώνονται κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους, όσο και στις ανακύπτουσες,  κατά το χρόνο εκτέλεσής του, ανάγκες για την ολοκλήρωση και αρτιότητά του, καθόσον δύναται να τροποποιηθεί, κατά τη διάρκεια του έτους (Ελ.Συν. πράξεις VII Τμ. 107/2012, 53/2011, 210/2010). Απαραίτητη δε προϋπόθεση για τη, σύμφωνα με τα ανωτέρω, τροποποίηση του τεχνικού προγράμματος του Δήμου αποτελεί η έκδοση αιτιολογημένης απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου. Κατά συνέπεια, δεν είναι νόμιμη η έναρξη της διαδικασίας για την εκτέλεση ενός δημοτικού έργου, εφόσον αυτό δεν έχει ενταχθεί στο τεχνικό πρόγραμμα του οικείου Δήμου, ούτε έχει συμπεριληφθεί σε κάποια τροποποίηση αυτού, ύστερα από σχετική απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, η οποία πρέπει να είναι ειδικά αιτιολογημένη.(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 208 του ν.3463/2006 δεν προηγήθηκε της έναρξης της διαγωνιστικής διαδικασίας για την ανάθεση του επίμαχου έργου η εγγραφή του στο τεχνικό πρόγραμμα του Δήμου έτους 2011, περαιτέρω, δε και η εγγραφή του στο τεχνικό πρόγραμμα έτους 2012 έπρεπε να προηγηθεί της ανάθεσης και έναρξης εκτέλεσης αυτού

Προμήθεια γλυκισμάτων, καφέδων κλπ..:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, κατά την κρίση του Τμήματος οι εντελλόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες διότι δε βρίσκουν έρεισμα στη διάταξη της παρ.4 του άρθρ. 218 του π.δ/τος 410/1995, ούτε σε άλλη γενική ή ειδική διάταξη νόμου, οι επικαλούμενοι δε κανόνες κοινωνικής ευπρέπειας και εθιμοτυπίας δεν συνιστούν πηγή δικαίου. Περαιτέρω, οι ανωτέρω δαπάνες δεν δύνανται να θεωρηθούν λειτουργικές, διότι δεν προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου ότι συμβάλλουν στην εκπλήρωση της λειτουργικής δραστηριότητας του Δήμου ούτε ότι η πραγματοποίησή τους συντελεί άμεσα ή έμμεσα στην καλύτερη εκπλήρωση των σκοπών αυτού.