Ελέγχος νομιμότητας  σχεδιου συμβάσεως.(..)Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη II.Β., το Κλιμάκιο κρίνει ότι, εφόσον η αρχική, από 1.12.2014, σύμβαση για την εκτέλεση του ανωτέρω έργου δεν υπήχθη, νομίμως, στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κατ’ εφαρμογήν των διατάξεων των άρθρων  35 και 36 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο, λόγω του ότι υπολειπόταν του προβλεπομένου κατά τον κρίσιμο χρόνο ορίου υπαγωγής στον έλεγχο, δεν δύναται να ελεγχθεί ούτε και η σύμβαση που συνάπτεται, κατόπιν διαλύσεως της αρχικής εργολαβίας, με την δεύτερη κατά σειρά μειοδοσίας Κ/ξία, για την ανάθεση των εργασιών ολοκληρώσεως του ίδιου έργου.  (..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο πρέπει να απόσχει από τον έλεγχο του υποβληθέντος σχεδίου συμβάσεως.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω το Κλιμάκιο κρίνει ότι στη διαγωνιστική διαδικασία για την ανάθεση του δημοπρατηθέντος έργου έχουν εμφιλοχωρήσει ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες, οι οποίες κωλύουν την υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου συμβάσεως. Οι πλημμέλειες, δε, αυτές αφορούν, αφενός μεν την απόρριψη της προσφοράς της πρώτης κατά σειρά μειοδοσία εργοληπτικής επιχειρήσεως, ως υπερβολικά χαμηλής, και την κατακύρωση του αποτελέσματος του διαγωνισμού στη δεύτερη κατά σειρά μειοδοσίας επιχείρηση, χωρίς την απαιτούμενη από τις οικείες διατάξεις ειδική και νόμιμη αιτιολογία, αφετέρου, δε, στην ανακήρυξη της αναδόχου, υπό την προϋπόθεση της προσκομίσεως δικαιολογητικών προς απόδειξη της τεχνικής ικανότητας – καταλληλότητάς της για την έντεχνη κατασκευή του έργου, χωρίς σχετική πρόβλεψη στην διακήρυξη ή το νόμο. Το Κλιμάκιο, ωστόσο, επισημαίνει ότι η αναθέτουσα αρχή διατηρεί τη δυνατότητα να επιληφθεί εκ νέου των υποβληθεισών ενστάσεων και να αποφανθεί επ’ αυτών με απόφαση ειδικώς, κατά τα ανωτέρω εκτεθέντα, αιτιολογημένη, εν συνεχεία, δε, να προβεί στην κατακύρωση του αποτελέσματος του διαγωνισμού με νόμιμη προς τούτο αιτιολογία. Στην περίπτωση αυτή, οφείλει να υποβάλει εκ νέου στο Ελεγκτικό Συνέδριο, για τη διενέργεια προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας, σχέδιο συμβάσεως (με συμπληρωμένο το ποσό της εγγυητικής επιστολής καλής εκτελέσεως) μαζί με τον φάκελο της διαγωνιστικής διαδικασίας, συμπληρώνοντας το φάκελο αυτόν: i) με τις αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου ... σχετικώς με την ένταξη του δημοπρατηθέντος έργου στο Τεχνικό Πρόγραμμα του έτους 2017 του Δήμου και την εγγραφή σχετικής πιστώσεως στον προϋπολογισμό του Δήμου για το ίδιο έτος και ii) την απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου έτους 2017 σχετικώς με τη διάθεση πιστώσεως για την εκτέλεση του έργου..Κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου συμβάσεως για την εκτέλεση του έργου «Αντικατάσταση Χλοοτάπητα Γηπέδου στο Δήμο ...».

Εργο οδοποιίας. Σύστημα υποβολής προσφορών άρθρου 6 ν.3669/2008. Νόμιμος αποκλεισμός 7ης κατά σειρά μειοδοσίας Κ/Ξ, καθόσον τα πτυχία των μελών του κοινοπρακτικού σχήματος ανήκαν στην 6η και όχι στην 7η τάξη. Κατακύρωση στην 1η μειοδότρια. Δεν διαπιστώθηκαν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Αίτηση ανάκλησης της 19/2013 Πράξεως της Επιτρόπου στην 1η Υπηρεσία του Ελεγκτικού Συνεδρίου (..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις υπό στοιχεία ΙΙ, ΙΙΙ και IV σκέψεις της παρούσας αποφάσεως το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι : Α) Ως προς την ασκηθείσα παρέμβαση : προϋπόθεση του παραδεκτού της ασκήσεως αυτής είναι η συνδρομή σπουδαίου, άμεσου και ενεστώτος εννόμου συμφέροντος στο πρόσωπο του παρεμβαίνοντος. Το έννομο συμφέρον υφίσταται όταν η προσβαλλομένη πράξη προξενεί σε αυτόν αμέσως ή εμμέσως βλάβη, δηλαδή θίγει μία νομική ή πραγματική κατάσταση από την οποία αυτός, βάσει ενός ειδικού δεσμού, αντλεί ωφέλεια. Εν άλλοις λέξεσι, το συμφέρον συνίσταται στη χρησιμότητα που έχει για τον παρεμβαίνοντα η αποκατάσταση της νομικής του καταστάσεως, η οποία έχει διαταραχθεί από την προσβαλλομένη πράξη και μπορεί να επέλθει με την ανάκληση αυτής (πρβλ. Αποφάσεις VI Τμήματος 253/2011, 251/2011, πρβλ. ΣτΕ 86/1988, 4037/1979). Η κρινόμενη παρέμβαση, έχουσα ως αίτημα τη διατήρηση σε ισχύ της προσβαλλομένης πράξεως, δια της οποίας κρίθηκε ότι δεν είναι νόμιμος ο αποκλεισμός της πρώτης κατά σειρά μειοδοσίας εργολήπτριας, δεν ασκείται μετ’ εννόμου συμφέροντος, αφενός διότι δι’ αυτής δεν προβάλλονται λόγοι πλήττοντες τη νομιμότητα της συμμετοχής της πρώτης κατά σειρά μειοδοσίας προσφοράς, ώστε να δύναται να κατακυρωθεί το αποτέλεσμα του διαγωνισμού στον παρεμβαίνοντα (δεύτερο μειοδότη), αφετέρου δε η διακριτική ευχέρεια της αναθέτουσας αρχής να ματαιώσει τον κρινόμενο διαγωνισμό σε περίπτωση που κριθεί μη νόμιμος, δεν καθιστά το συμφέρον ενεστώς, αλλά μέλλον, αβέβαιο και απλώς πιθανολογούμενο. Ως εκ τούτου η κρινόμενη παρέμβαση πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτη. Β) Ως προς την κρινόμενη αίτηση ανακλήσεως : 1) Οι υπ’ αριθμ. 375917/17.9.2012, 12795/9.1.2013, 452030/31.10.2012 και 452023/31.10.2012 βεβαιώσεις ασφαλιστικής ενημερότητας, τις οποίες κατέθεσε η πρώτη κατά σειρά μειοδοσίας εργολήπτρια, …, αποτελούν πιστοποιητικά, τα οποία χορηγήθηκαν ηλεκτρονικά από πιστοποιημένο φορέα (Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών), ήταν σε ισχύ κατά το χρόνο διεξαγωγής του διαγωνισμού και αποτελούν (πρωτότυπα) δημόσια έγγραφα. Η τυχόν ύπαρξη και άλλων αντιγράφων, κατατεθειμένων σε άλλο δημόσιο διαγωνισμό που διενεργείται ή διενεργήθηκε εντός της αυτής χρονικής περιόδου, δεν αποδεικνύει, άνευ άλλου τινός, ότι πρόκειται για απλά φωτοαντίγραφα που έπρεπε να συνοδεύονται από υπεύθυνη δήλωση, καθόσον για λόγους απλοποιήσεως των διαδικασιών, είναι δυνατή η εκτύπωση περισσοτέρων αντιγράφων για όμοιου περιεχομένου συναλλαγές (δημοπρασίες) που διενεργούνται εντός του αυτού χρονικού πλαισίου ισχύος τους και η παράλληλη κατάθεσή τους ως δικαιολογητικό συμμετοχής σε αυτούς.(..)Δεν ανακαλεί την 19/2013 πράξη της Επιτρόπου στην 1η Υπηρεσία του Ελεγκτικού Συνεδρίου 

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Σχέδιο σύμβασης που αφορά στην εκτέλεση, μετά τη διάλυση της αρχικής εργολαβίας, (...) Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων συνάγεται ότι σε περίπτωση διάλυσης της σύμβασης με υπαιτιότητα του φορέα κατασκευής ή του κυρίου του έργου, η προϊσταμένη αρχή, εφόσον αποφασίσει την ολοκλήρωση του έργου, προσκαλεί τον επόμενο κατά σειρά μειοδότη του διενεργηθέντος διαγωνισμού, στον οποίο αναδείχθηκε ο αρχικός ανάδοχος, και του προτείνει να αναλάβει αυτός το έργο ολοκλήρωσης της εργολαβίας που διαλύθηκε, με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις και με βάση την προσφορά που υπέβαλε στο διενεργηθέντα διαγωνισμό. Η διαδικασία αυτή αποτελεί συνέχεια της προηγηθείσας διαγωνιστικής διαδικασίας και εντάσσεται σ’ αυτήν, με πρόσκληση του επόμενου κατά σειρά μειοδότη (και, αν αυτός αρνηθεί με πρόσκληση του αμέσως επόμενου μειοδότη), καθίσταται δε αναγκαία για την ολοκλήρωση του έργου, για την εκτέλεση του οποίου έχει ήδη υπογραφεί η οικεία σύμβαση, πλην όμως αυτή διαλύθηκε κατόπιν αιτήσεως του αρχικού αναδόχου, λόγω υπαιτιότητας του φορέα κατασκευής ή του κυρίου του έργου (βλ. Ελ.Συν. VI Τμ. αποφ. 804/2012, 3137/2010).(...) Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι από τον έλεγχο των υποβληθέντων σ’ αυτό στοιχείων δεν συντρέχει λόγος που να κωλύει την υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης.

ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΟΥ:Με Με την αίτηση αυτή, ο αιτών Δήμος επιδιώκει την αναθεώρηση της 2311/2014 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου με την οποία επικυρώθηκε η 111/2014 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(..) Με τα δεδομένα αυτά, το Δικαστήριο άγεται στην κρίση ότι η διατύπωση του επίμαχου όρου της διακήρυξης, κατά τρόπο ώστε το δεύτερο εδάφιο του όρου αυτού, παρά τη χρήση της λέξης «δηλαδή», να μην συμπίπτει νοηματικά με το πρώτο εδάφιο του ιδίου όρου και, αντιθέτως, να εισάγει διαφορετική ρύθμιση, προβλέποντας ελάχιστη διάρκεια ισχύος των εγγυητικών επιστολών συμμετοχής έως τις 18.10.2014, αντί μέχρι τις 10.10.2014, κατέλειπε εύλογη αμφιβολία ως προς το ποια ήταν τελικά η ημερομηνία μέχρι την οποία έπρεπε να ισχύουν οι εγγυητικές επιστολές, επηρέασε δε ουσιωδώς την έκβαση του διαγωνισμού, αφού είχε ως συνέπεια την κατ’ εφαρμογή του συγκεκριμένου όρου απόρριψη έντεκα (11) εκ των συνολικώς δεκατεσσάρων (14) προσφορών και την ανάθεση του έργου στην τρίτη κατά σειρά μειοδοσίας εργοληπτική επιχείρηση.(..)ορθώς το VI Τμήμα επικύρωσε την 111/2014 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου και αποφάνθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης του ελεγχόμενου έργου.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-Συμπληρωματικά στοιχεία:Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι παρέλκει ως αλυσιτελής η εξέταση της νομιμότητας του αποκλεισμού του ατομικού εργολήπτη …, με προσφερθείσα μέση έκπτωση 36,11%, ως εκ της κατατάξεώς του στην δέκατη έκτη (16η) θέση του οικείου πίνακα μειοδοσίας ...Περαιτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο νέου, διορθωμένου σχεδίου συμβάσεως, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος αυτής, υπό τους εξής όρους: α) στη σελίδα 2 του οικείου σχεδίου συμβάσεως πρέπει να διορθωθεί ο αναγραφόμενος αριθμός της κατακυρωτικής αποφάσεως της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου..β) ο όρος του πρώτου εδαφίου της παρ. 2 του άρθρου 8 του σχεδίου συμβάσεως, σύμφωνα με τον οποίο ο Δήμος ... έχει το δικαίωμα κατά τη διάρκεια της κατασκευής του έργου να αναθέτει στον ανάδοχο, με την υπογραφή νέας συμβάσεως, την εκτέλεση συμπληρωματικών εργασιών, έχει την έννοια ότι το ως άνω δικαίωμα μπορεί να ενεργοποιηθεί μόνο εφόσον συντρέξουν οι προϋποθέσεις που ορίζει η κείμενη νομοθεσία για την ανάθεση συμπληρωματικών εργασιών, ...και γ) το ελεγχόμενο έργο διέπεται, ενόψει του χρόνου δημοπρατήσεώς του, από τις διατάξεις του ν. 3669/2008 «Κύρωση της κωδικοποίησης της νομοθεσίας κατασκευής δημόσιων έργων» και, επομένως, οποιαδήποτε παραπομπή γίνεται στο σχέδιο συμβάσεως .. ή στα συμβατικά τεύχη σε διατάξεις νόμων ή π.δ., που έχουν κωδικοποιηθεί στο νόμο αυτό.., πρέπει πλέον να αντικατασταθεί με παραπομπή στις αντίστοιχες διατάξεις του ν. 3669/2008. ..Kατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο νέου, διορθωμένου σχεδίου συμβάσεως, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος αυτής, υπό τους όρους που τέθηκαν και σύμφωνα με τις επισημάνσεις που έγιναν στην σκέψη V της παρούσας Πράξης.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ. Ανακαλεί την 339/2017 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. (..)  Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην σκέψη ΙΙ της παρούσας, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι ο ως άνω όρος νομίμως προστέθηκε από την αναθέτουσα αρχή, καθόσον είναι απόλυτα συμβατός με το άρθρο 20 παρ. 4 του ν. 3669/2008, το οποίο ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο σύνταξης της οικείας διακήρυξης, δυνάμει του άρθρου 377 παρ.1 περ. 31 εδάφ. πρώτο του ν. 4412/2016, όπως αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 22 περ. 66 του ν. 4441/2016 (ΦΕΚ Α΄227/6.12.2016) και ως εκ τούτου νομίμως απορρίφθηκαν οι προσφορές των ως άνω επιχειρήσεων, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα υπό του αιτούντος και της παρεμβαίνουσας. Περαιτέρω, παρίσταται μη ουσιώδης, εν προκειμένω, ο έλεγχος των δικαιολογητικών συμμετοχής τους πριν την αποσφράγιση των οικονομικών προσφορών τους και την κατάταξη αυτών κατά σειρά μειοδοσίας λαμβανομένου υπόψη ότι α) η αποσφράγιση των οικονομικών προσφορών των ως άνω επιχειρήσεων δεν θα μετέβαλε το αποτέλεσμα του διαγωνισμού ακόμη και στην περίπτωση που αυτές κατατάσσονταν πρώτες κατά σειρά μειοδοσίας, καθόσον αυτές θα αποκλείονταν σε επόμενο στάδιο της διαγωνιστικής διαδικασίας λόγω μη απόδειξης της απαίτησης περί μη υπέρβασης των ανώτατων επιτρεπτών ορίων ανεκτέλεστου υπολοίπου εργολαβικών συμβάσεων, σύμφωνα με τα ειδικότερα οριζόμενα στο άρθρο 20 παρ. 4 του ν.3669/2008 και β) κατά του κύρους της ως άνω διαδικασίας δεν υποβλήθηκαν ενστάσεις, προσφυγές ή ένδικα βοηθήματα.

Διαγωνισμός-Αίτηση Αναστολής:. Επειδή, εφ’ όσον, κατά τα γενόμενα δεκτά, δεν πιθανολογούνται σοβαρώς ως βάσιμοι οι λόγοι που προβάλλονται κατά της συμμετοχής της εταιρείας … (2ης σε σειρά κατάταξης), αποβαίνει αλυσιτελής η έρευνα των λοιπών λόγων που στρέφονται κατά της συμμετοχής της εταιρείας …(1ης σε σειρά κατάταξης). Τούτο δε διότι και υπό την εκδοχή ότι οι λόγοι αυτοί θα επιθανολογούντο ως βάσιμοι, η αιτούσα κοινοπραξία δεν θα ήταν δυνατόν να επιτύχει την κατακύρωση σε αυτήν του αποτελέσματος του διαγωνισμού, εφ’ όσον κατατάσσεται τρίτη κατά σειρά μειοδοσίας. Για τον ίδιο λόγο και ενόψει όσων έγιναν δεκτά στην 6η σκέψη, δεν θα ήταν λυσιτελής η επιβολή ασφαλιστικού μέτρου διασφαλίζοντος τη συμμετοχή της αιτούσας στο διαγωνισμό, παρά το γεγονός ότι ο αποκλεισμός της από αυτόν πιθανολογείται σοβαρώς ως μη νόμιμος, εφ’ όσον δεν πλήττεται επιτυχώς η συμμετοχή αμφοτέρων των παρεμβαινουσών εταιρειών, που προηγούνται της αιτούσας κατά τη σειρά μειοδοσίας.

Δημόσιο έργο με τίτλο «6θέσιο Γυμνάσιο - Λύκειο … – B΄ Φάση» του Δήμου ... (...) Από τον συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων συνάγεται ότι, σε περίπτωση διάλυσης της σύμβασης με υπαιτιότητα του φορέα κατασκευής ή του κυρίου του έργου, η προϊσταμένη αρχή, εφόσον αποφασίσει την ολοκλήρωση του έργου, προσκαλεί τον επόμενο κατά σειρά μειοδότη του διενεργηθέντος διαγωνισμού, στον οποίο αναδείχθηκε ο αρχικός ανάδοχος, και του προτείνει να αναλάβει αυτός το έργο ολοκλήρωσης της εργολαβίας που διαλύθηκε, με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις και με βάση την προσφορά που υπέβαλε στον διενεργηθέντα διαγωνισμό. Η διαδικασία αυτή αποτελεί συνέχεια της προηγηθείσας διαγωνιστικής διαδικασίας και εντάσσεται σ’ αυτήν, με πρόσκληση του επόμενου κατά σειρά μειοδότη (και, αν αυτός αρνηθεί, με πρόσκληση του αμέσως επόμενου μειοδότη), καθίσταται δε αναγκαία για την ολοκλήρωση του έργου, για την εκτέλεση του οποίου έχει ήδη υπογραφεί η οικεία σύμβαση, πλην όμως αυτή διαλύθηκε κατόπιν αίτησης του αρχικού αναδόχου, λόγω υπαιτιότητας του φορέα κατασκευής ή του κυρίου του έργου. Σε περίπτωση που η ανωτέρω διαδικασία δεν αποφέρει αποτέλεσμα, η αναθέτουσα αρχή έχει τη δυνατότητα να προσφύγει για την ολοκλήρωση του έργου, είτε στην ανοικτή δημοπρασία, είτε στη διαδικασία με διαπραγμάτευση, εφόσον συντρέχουν, στην τελευταία περίπτωση, οι προϋποθέσεις προσφυγής στη συγκεκριμένη διαδικασία.(...) το Κλιμάκιο κρίνει ότι στην κρινόμενη υπόθεση συντρέχουν οι προϋποθέσεις της διάταξης της περ. γ΄ της παρ. 2 του άρθρου 32 του ν.4412/2016 για την προσφυγή στη εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης. Ειδικότερα, η ανάγκη ολοκλήρωσης της αρχικής εργολαβίας συνιστά κατεπείγουσα ανάγκη, η ικανοποίηση της οποίας δικαιολογεί την ανάθεση του έργου με την εν λόγω διαδικασία. Επιπλέον, μετά τη διενέργεια της αρχικής διαγωνιστικής διαδικασίας, η διάλυση της αρχικής σύμβασης του έργου, αλλά και η αδυναμία ολοκλήρωσης αυτού με κάποιον από τους επόμενους κατά σειρά μειοδοσία υποψήφιους, συνιστούν γεγονότα, τα οποία αντικειμενικά και σύμφωνα με τα διδάγματα της κοινής πείρας δεν θα μπορούσαν να είχαν προβλεφθεί και αντιμετωπιστεί από την αναθέτουσα αρχή και δεν ανάγονται στη σφαίρα ευθύνης της τελευταίας. Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης