Λειτουργία εγκατάστασης επεξεργασίας λυμάτων..ζητείται η ανάκληση της 182/2009 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με τα δεδομένα αυτά, και λαμβάνοντας υπόψη ότι μετά τον ανωτέρω νόμιμο αποκλεισμό της μιας εκ των δύο διαγωνιζομένων («….»), που αφορά το μη παραδεκτό της συμμετοχής της, και έχει από τη φύση του αναδρομικό χαρακτήρα, οπότε καθιστά μη νόμιμη και τη βαθμολόγηση της τεχνικής προσφοράς της, παρέμεινε μόνο η προσφορά της κοινοπραξίας «….», στην οποία τέθηκε μόνο βαθμολογία χωρίς αυτή να συνοδεύεται από λεκτική διατύπωση της κρίσης της Επιτροπής. Κατά συνέπεια, σύμφωνα και με αυτά που έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη η διαδικασία τεχνικής αξιολόγησης της προσφοράς είναι νόμιμη. Κατ΄ ακολουθίαν των ανωτέρω, η υπό κρίση αίτηση ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτή, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη με αυτή 182/2009 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, δεδομένου δε ότι δεν συντρέχει άλλος λόγος που να κωλύει τη σύναψη της σύμβασης, να υπογραφεί η σχετική σύμβαση μεταξύ της Επιχείρησης Ύδρευσης και Αποχέτευσης … και της κοινοπραξίας «….», και να διαταχθεί η επιστροφή του κατατεθέντος παραβόλου στην αιτούσα εταιρεία. Ανακαλεί την 182/2009 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου κατά το σκεπτικό.

ΕΣ/ΤΜ.6/133/2010:ΠΛΗΜΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ:ζητείται η άρση της αμφισβήτησης, που ανέκυψε από τις αντίθετες 3129/2009 και 2508/2009 αποφάσεις του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου(....)Απορρίπτει την αίτηση.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Για την ανάκληση της 684/2021 Πράξης προσυμβατικού ελέγχου του Z´ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Π.Ε.(...)ζητείται η ανάκληση της 7/2021 Πράξης του Αναπληρωτή Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα …, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου τροποποιητικής σύμβασης μεταξύ του Δήμου … (εφεξής ….) και της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «…» (εφεξής …. A.E.) για την παροχή των υπηρεσιών με τίτλο «ΔΑΠΑΝΕΣ ΑΠΟΚΟΜΙΔΗΣ ΑΠΟΡΡΙΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΙΜΩΝ ΥΛΙΚΩΝ Δ.Ε. …, …, …, … ΚΑΙ …».(....)Περαιτέρω,  δοθέντος ότι οι όροι  πληρωμής της αναδόχου συνιστούν στοιχεία  ιδιαίτερης σημασίας για την συμμετοχή στον διαγωνισμό, η τροποποίηση αυτών κατά τον χρόνο εκτέλεσης της σύμβασης υπέρ της αναδόχου χωρίς να συνοδεύεται με αντίστοιχη αύξηση των συμβατικών της υποχρεώσεων, και χωρίς να συντρέχουν απρόβλεπτες περιστάσεις ήτοι περιστάσεις που δεν ήταν γνωστές και δεν όφειλαν να είναι γνωστές στους συμβαλλόμενους, πλήττει τις αρχές της διαφάνειας, της ισότητας συμμετοχής στις διαδικασίες ανάθεσης και του ελεύθερου ανταγωνισμού, διότι δεν προστατεύονται αυτοί που απετράπησαν από την υποβολή προσφορών λόγω των σχετικών επιλογών στις οποίες προέβη με την διακήρυξη ο αναθέτων φορέας.Το γεγονός δε ότι στην προκειμένη δημοπράτηση υπεβλήθη προσφορά μόνο από μία εταιρεία, η οποία μάλιστα ζήτησε διευκρινήσεις ως προς τον επίμαχο όρο της διακήρυξης προς διασφάλιση της ισορροπίας του οικονομικού θεμελίου της προσφοράς της, επιτρέπει να συναχθεί το συμπέρασμα ότι ο όρος αυτός λειτούργησε αποτρεπτικά για άλλους δυνάμει προσφέροντες.Δεν ανακαλεί την 684/2021 Πράξη προσυμβατικού ελέγχου του Ζ΄  Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Λειτουργία της εγκατάστασης επεξεργασίας νερού...ζητείται η ανάκληση της 34/2013 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Ενόψει δε της ως άνω φύσεως των κοινοπραξιών (προσωρινές ενώσεις φυσικών ή νομικών προσώπων χωρίς ιδία νομική προσωπικότητα), η πολλαπλή συμμετοχή υποψηφίων σε δημόσιο διαγωνισμό υπό διάφορες ιδιότητες συνιστά, καθεαυτή, αμάχητο τεκμήριο περί καταλύσεως της αρχής της μυστικότητας των προσφορών. Εξάλλου, ο περιορισμός που εισάγει ο όρος αυτός ως προς την υποβολή των προσφορών εμπίπτει στην αναγνωρισθείσα και από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ευχέρεια εκτίμησης των εθνικών αρχών ως προς τους όρους αποκλεισμού των υποψηφίων και πληροί τις προϋποθέσεις που τίθενται από αυτό για τη θέσπιση τέτοιων περιορισμών, αφού, ενόψει της νομικής φύσης της κοινοπραξίας κατά το ημεδαπό δίκαιο, δεν υφίσταται διαφοροποίηση του προσώπου όταν αυτό μετέχει στην ίδια διαγωνιστική διαδικασία αυτοτελώς και ταυτόχρονα ως μέλος κοινοπραξίας (βλ. Ε.Σ. VI Tμ. αποφ. 255/2012, 2752, 2779/2011, ΣτΕ Επ429/2008). Τέλος, στην υπό κρίση περίπτωση, ανεξαρτήτως του εάν ο εν λόγω όρος της διακήρυξης του επίμαχου διαγωνισμού, με τον οποίο προβλέπεται απαγόρευση υποβολής προσφοράς από υποψηφίους που είναι μέλη του ιδίου ομίλου, είναι συμβατός ή όχι με την αρχή της αναλογικότητας, όπως η αρχή αυτή οριοθετείται στο ημεδαπό δίκαιο και στο δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πάντως, εφόσον στην ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία δεν υποβλήθηκε προσφορά από εταιρείες του ίδιου ομίλου και κατ’ επέκταση δεν ανέκυψε εξ αυτού του λόγου ζήτημα αποκλεισμού υποψηφίου, δεν μπορεί να θεωρηθεί νομικώς πλημμελής η συγκεκριμένη διαγωνιστική διαδικασία για τον υποθετικό και μόνο λόγο ότι ο περιορισμός αυτός θα μπορούσε να είχε λειτουργήσει αποτρεπτικά για τη συμμετοχή μελών του ίδιου ομίλου. Κατόπιν αυτών, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι εσφαλμένως το Κλιμάκιο εξέλαβε ότι ο ως άνω όρος είναι μη νόμιμος και ότι παρεμποδίζει τη συμμετοχή στη διαγωνιστική διαδικασία του μεγαλύτερου δυνατού αριθμού υποψηφίων.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, πρέπει οι υπό κρίση αιτήσεις να γίνουν δεκτές, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου και να διαταχθεί η επιστροφή στις αιτούσες των κατατεθέντων από αυτές παραβόλων (άρθρο 73 παρ. 4 του ν. 4129/2013, Φ.Ε.Κ. Α΄ 52).Ανακαλεί την 34/2013 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Συμμετοχή του Δήμου στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου ανώνυμης εταιρείας.(..) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτίθενται στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι δοθείσας της συρρίκνωσης του συνόλου των ιδίων κεφαλαίων της επιχείρησης κατά την τελευταία χρήση (2011) πριν από την αύξηση του κεφαλαίου της, που ανήλθαν σε 8.397,30 ευρώ, ποσό καταφανώς κατώτερο του ½ του μετοχικού της κεφαλαίου, αφού η εταιρεία εμφανίζει ζημιές από προηγούμενες χρήσεις 48.361,03 ευρώ και κατά την ίδια χρήση 3.241,67 ευρώ, η αύξηση του κεφαλαίου της επιχείρησης, επιτρεπτή με τις προϋποθέσεις και μόνο του άρθρου 47 του ν. 2190/1920 και του άρθρου 265 παρ. 8 περ. γ΄ του Κ.Δ.Κ., δεν μπορούσε να υπερβαίνει το ποσό των 30.000,00 ευρώ, ανεξάρτητα από μεταβολές στο εταιρικό σχήμα, και να αποφασισθεί από Γενική Συνέλευση εντός έξι μηνών από τη λήξη του έτους 2011, και μάλιστα συγκαλούμενη με αποκλειστικό σκοπό την υιοθέτηση μέτρου για την ανατροπή της δυσαναλογίας που καταγράφεται κατά το ίδιο έτος μεταξύ του μετοχικού κεφαλαίου και της καθαρής θέσης της επιχείρησης. Η αύξηση κατά 100% του μετοχικού κεφαλαίου, η οποία βαρύνει στο σύνολό της τους Ο.Τ.Α. πρώτου βαθμού που συμμετέχουν στην επιχείρηση, δε βρίσκει έρεισμα στις εφαρμοστέες διατάξεις,(..). Εξάλλου, και ο δεύτερος λόγος διαφωνίας είναι βάσιμος, δεδομένου ότι δεν επιτρέπεται η επιχορήγηση των επιχειρήσεων Ο.Τ.Α. και ότι εν προκειμένω, σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στην οικονομοτεχνική μελέτη η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου αποσκοπεί στην κάλυψη λειτουργικών δαπανών, ενέργεια η οποία καταλήγει τελικώς σε μη επιτρεπτή επιχορήγηση της ανώνυμης εταιρείας.

Προμήθεια μηχανημάτων έργου, οχημάτων και λοιπού εξοπλισμού:επιδιώκεται η ανάκληση της 450/2018 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού ΣυνεδρίουΜε τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω υπό  σκέψη III, το Τμήμα κρίνει κατά πλειοψηφία ότι ο επίμαχος όρος είναι αντίθετος προς τις διατάξεις της Οδηγίας 2006/42/ΕΚ και του π./τος 57/2010, με το οποίο εναρμονίσθηκε η εθνική νομοθεσία με την ευρωπαϊκή, όπως ορθώς κρίθηκε από το Κλιμάκιο. Τούτο, διότι για το επίμαχο μηχάνημα (υπερκατασκευή), το οποίο μνημονεύεται στο Παράρτημα IV της Οδηγίας και του ως άνω π.δ/τος (υπό στοιχείο 13) και πρέπει να έχει σχεδιασθεί και κατασκευασθεί σύμφωνα με το εναρμονισμένο πρότυπο EN-1501-1:2011+A1:2015, δύνανται νομίμως να εφαρμοσθούν και οι τρεις εναλλακτικές διαδικασίες εκτίμησης της συμμόρφωσης, που προβλέπονται στην παράγραφο 3 του άρθρου 10 του π.δ/τος 57/2010 (και άρθρου 12 της Οδηγίας) και όχι υποχρεωτικά η διαδικασία εξέτασης τύπου ΕΚ, που απαιτούσε η διακήρυξη. Η ως άνω πλημμέλεια κρίνεται ουσιώδης, λαμβανομένου υπόψη ότι στον ελεγχόμενο διαγωνισμό συμμετέσχε μόνο ένας οικονομικός φορέας και, συνεπώς, εκ του αποτελέσματος προκύπτει ότι η ένταξη του ως άνω μη νόμιμου όρου στη σχετική διακήρυξη λειτούργησε αποτρεπτικά στη συμμετοχή περισσότερων υποψηφίων στο διαγωνισμό, με συνέπεια τον περιορισμό του ανταγωνισμού. Αλυσιτελώς, δε, προβάλλεται από την αιτούσα εταιρεία «Α. ..... Α.Ε.» ο ισχυρισμός ότι αντίστοιχος όρος είχε περιληφθεί σε διακηρύξεις άλλων διαγωνισμών, οι οποίοι ελέγχθηκαν από το παρόν Δικαστήριο και δεν διατυπώθηκε επιφύλαξη ως προς τη νομιμότητα αυτού ή αυτός κρίθηκε δικαιολογημένος, καθώς το Δικαστήριο δεν δεσμεύεται εκ του λόγου αυτού να κρίνει διαφορετικά σε μεταγενέστερη υπόθεση, στο μέτρο δε, που με αυτόν τον ισχυρισμό υποστηρίζεται εμμέσως ότι συντρέχει συγγνωστή πλάνη στο πρόσωπο των αρμοδίων οργάνων της αναθέτουσας αρχής (αιτούντος Δήμου), ανεξαρτήτως του ότι προβάλλεται απαραδέκτως από την αιτούσα εταιρεία, καθώς σε επίκληση και απόδειξη της κατάστασης της συγγνωστής πλάνης νομιμοποιείται μόνον η αναθέτουσα αρχή, στα όργανα της οποίας πρέπει να έχει συντρέξει η εν λόγω εσφαλμένη αντίληψη περί της νομιμότητας του όρου (Ε.Σ. VI Τμ. 124/2019, 847/2017), δεν δύναται, σε κάθε περίπτωση, αυτός να γίνει δεκτός, διότι η διαπιστωθείσα ως άνω πλημμέλεια ανάγεται σε παράβαση κοινοτικών διατάξεων, οι οποίες, ενόψει της εν γένει υπεροχής του κοινοτικού δικαίου έναντι των τυχόν αντίθετων νομικών κανόνων ή πρακτικών της εσωτερικής έννομης τάξης, πρέπει να τυγχάνουν γενικής και ομοιόμορφης εφαρμογής από όλους τους αναθέτοντες φορείς. Μειοψήφησε η Πρόεδρος του Τμήματος, Γεωργία Μαραγκού, η οποία διατύπωσε τη γνώμη, με την οποία συντάχθηκε ο Πάρεδρος Γρηγόριος Βαλληνδράς, ότι ο αιτών Δήμος αιτιολόγησε επαρκώς την απόφασή του να μην τροποποιήσει τον σχετικό όρο της διακήρυξης, όπως είχε ζητηθεί με το έγγραφο της εταιρείας  «….», αφού έτσι διασφαλίζεται η ορθότερη και αποτελεσματικότερη εκτέλεση της συγκεκριμένης σύμβασης.Δεν ανακαλεί την 450/2018 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.​ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/893/2019.

Προμήθεια ειδών κυλικείου:ζητείται η ανάκληση της 70/2022 Πράξης της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην 1η Υπηρεσία Επιτρόπου Τομέα (...)Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη της παρούσας, το Δικαστήριο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου της πρώτης ΕΣ της 19/21 ΣΠ, όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη Πράξη. Τούτο διότι το εν λόγω σχέδιο έρχεται σε αντίθεση με τους όρους της από 31.3.2022 ΣΠ, και ειδικότερα, με το άρθρο 2 αυτής που αποκλείει αναπροσαρμογή των τιμών σε συνδυασμό με τα Παραρτήματα «Α» και «Β» αυτής, όπου καταγράφονται αναλυτικά οι τιμές μονάδας όλων των προς προμήθεια αγαθών. Πέραν τούτου, με την εισαγωγή το πρώτον στην ελεγχόμενη ΕΣ όρων περί αναπροσαρμογής τιμών παραβιάζονται προδήλως οι διατάξεις του άρθρου 39 παρ. 4 του ν. 4412/2016, που παρατίθενται στη σκ. 6 της παρούσας, σύμφωνα με τις οποίες επί μοναδικού αντισυμβαλλόμενου ΣΠ, οι ΕΣ που βασίζονται σε αυτήν ανατίθενται, σύμφωνα με τους όρους της. Συναφώς, είναι αβάσιμος ο ισχυρισμός ότι με το υποβληθέν προς έλεγχο σχέδιο επιχειρείται η τροποποίηση των τιμών αποκλειστικά και μόνο της ΕΣ, δοθέντος ότι οι ΕΣ δεν παρουσιάζουν αυτοτέλεια σε σχέση με τις προηγηθείσες αυτών ΣΠ, αλλά αντιθέτως, συνάπτονται με βάση τα ήδη συμφωνηθέντα σε αυτές. Ως εκ τούτου, τυγχάνουν -ομοίως- απορριπτέοι, προεχόντως ως αλυσιτελείς, οι ισχυρισμοί του προσφεύγοντος και της παρεμβαίνουσας που αφορούν στην κατ’ ουσίαν νομιμότητα της αναπροσαρμογής των τιμών της ΕΣ (βλ. σκ. 15 α΄ - δ΄), αφού και αληθείς υποτιθέμενοι δεν δύνανται να εξεταστούν αυτοτελώς χωρίς να έχει προηγηθεί τροποποίηση της ΣΠ κατά το ως άνω ουσιώδες περιεχόμενό της. Άλλωστε τούτο (την τροποποίηση της ΣΠ) ζητεί και η παρεμβαίνουσα εταιρεία με την πρώτη της επιστολή προς την αναθέτουσα αρχή, με την οποία θέτει το πρώτον το ζήτημα της αναπροσαρμογής των τιμών των προς προμήθεια αγαθών. Εξάλλου, εσφαλμένως γίνεται λόγος με το δικόγραφο της προσφυγής για «τροποποίηση της εκτελεστικής σύμβασης» (βλ. ενδεικτ. σελ. 7, 9 αυτού), δοθέντος ότι η εν λόγω σύμβαση δεν έχει ακόμα συναφθεί και, συνακόλουθα, δεν δύναται να τροποποιηθεί προ της σύναψής της. Τούτο άλλωστε διαφέρει από την τροποποίηση της εγκριτικής απόφασης του Διοικητή της ΔΑΥ (φερόμενη στα έγγραφα του φακέλου και στο ως άνω δικόγραφο ως «κατακυρωτική» της εκτελεστικής σύμβασης), η οποία σε κάθε περίπτωση προηγείται της υποβολής του ελεγχόμενου σχεδίου. Ούτε μπορεί, κατά την κρίση του Δικαστηρίου, να εκτιμηθεί το υποβληθέν σχέδιο της ΕΣ ως σχέδιο τροποποίησης της 19/22 ΣΠ, καθόσον ούτε η βούληση της αναθέτουσας αρχής συνίσταται σε τέτοιου είδους τροποποίησή της, ούτε το περιεχόμενο του υποβληθέντος σχεδίου ΕΣ αφορά ειδικώς στην τροποποίηση αυτής. Ορθώς, επομένως, η προσβαλλόμενη Πράξη διαπιστώνει ότι της υποβολής σχεδίου της πρώτης ΕΣ έπρεπε να έχει προηγηθεί η υποβολή προς έλεγχο στο αρμόδιο όργανο του Ελεγκτικού Συνεδρίου σχεδίου τροποποίησης της 19/22 ΣΠ. Τούτο θα έπρεπε να ελέγξει πρωτογενώς τις προϋποθέσεις για την επιτρεπτή τροποποίηση της ΣΠ, λαμβάνοντας υπόψη, πέραν των εγκυκλίων οδηγιών ανεξάρτητων αρχών, το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο (συνεκτιμώντας τις όλως πρόσφατες διατάξεις του άρθρου 7 του ν. 4965/2022, Α΄ 1625) και τους όρους αυτής. Περαιτέρω, ο ισχυρισμός του προσφεύγοντος ότι η 19/22 ΣΠ δεν απαιτείται να τροποποιηθεί διότι οι μεταβολές αφορούν αποκλειστικά και μόνο στην ΕΣ, είναι αβάσιμος, καθόσον, όπως έχει ήδη προεκτεθεί, οι ΕΣ συνάπτονται βάσει των όρων των ΣΠ και δεν παρουσιάζουν νομική αυτοτέλεια (άρθρο 39 παρ. 4 ν. 4412/2016). Εξάλλου, όρος που καθορίζει περιορισμένο χρονικό διάστημα ισχύος των νέων τιμών (π.χ. για ένα έτος) θα μπορούσε, ενδεχομένως, να συμπεριληφθεί σε τροποποίηση της εν λόγω ΣΠ, υπό την επιφύλαξη της τήρησης των οικείων διατάξεων που αφορούν στην τροποποίηση των συμβάσεων κατά την εκτέλεσή τους (άρθρο 132 του ν. 4412/2016). Συνεπώς, είναι αβάσιμος ως ερειδόμενος επί εσφαλμένης προϋπόθεσης και ο ισχυρισμός (βλ. σκ. 15 στοιχ. στ΄) του προσφεύγοντος ότι η αναπροσαρμογή τιμών αφορά αποκλειστικά και μόνο στην πρώτη ΕΣ, αφού αυτή δεν τυγχάνει αυτοτελής σε σχέση με τη 19/22 ΣΠ και το περιεχόμενο της πρώτης πρέπει να συμφωνεί με τους όρους της ΣΠ με βάση την οποία συνάπτεται.Δεν ανακαλεί την 70/2022 πράξη της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην 1η Υπηρεσία Επιτρόπου Τομέα ….