ΕΣ/ΤΜ.6/3475/2012
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Επιδιώκει την ανάκληση της 382/2012 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου (..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ανωτέρω ερμηνευτικώς δεκτά (βλ. σκ. II), το Τμήμα άγεται, κατά πλειοψηφία, στην κρίση ότι οι εργασίες της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης κατέστησαν αναγκαίες λόγω απροβλέπτων περιστάσεων που ανέκυψαν κατά το στάδιο της εκτέλεσης της αρχικής σύμβασης, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από την αιτούσα. Οι ως άνω απρόβλεπτες περιστάσεις συνίστανται στην ύπαρξη της αναφερόμενης στην ως άνω από 18.5.2006 τεχνική έκθεση της Προϊσταμένης του Τμήματος Εδαφομηχανικών Μελετών της Διεύθυνσης Μελετών Έργων του Ο.Ε.Κ., εκτεταμένης ζώνης αποσάθρωσης βάθους 1,00 έως 1,50 μέτρου, αντί του αναμενόμενου, με βάση την αρχική γεωτεχνική έρευνα, υγιούς έως ελαφρά και τοπικά μέτριου αποσαθρωμένου βραχώδους υποβάθρου. Η ύπαρξη της ζώνης αυτής αποσάθρωσης διαπιστώθηκε μετά την διενέργεια ειδικής αυτοψίας – μελέτης σε προχωρημένο στάδιο των εκσκαφών και δεν ήταν, ως εκ τούτου, δυνατόν να προβλεφθεί κατά το στάδιο εκπόνησης της αρχικής γεωτεχνικής μελέτης. Και τούτο διότι, η μελέτη αυτή, η οποία συντάχθηκε μετά τη διενέργεια τριών δειγματοληπτικών γεωτρήσεων, ήταν κατά το δυνατόν πλήρης και ακριβής, δεδομένου ότι ο εντοπισμός της εν λόγω ζώνης αποσάθρωσης δεν ήταν εφικτός με τη διενέργεια περιστροφικών γεωτρήσεων, καθόσον, όπως βεβαιώνεται στην ως άνω από 18.5.2006 τεχνική έκθεση, η ζώνη αυτή δεν αποτελείται από υλικά με ιδιαίτερα γεωτεχνικά χαρακτηριστικά και, ως εκ τούτου, οποιοδήποτε περιστροφικό γεωτρύπανο τη διαπερνά χωρίς τη λήψη αδιατάρακτων ή και ημιδιαταραγμένων δειγμάτων. Μειοψήφησε η Σύμβουλος Βασιλική Ανδρεοπούλου, η οποία διατύπωσε την ακόλουθη άποψη, προς την οποία συντάχθηκε και η έχουσα συμβουλευτική ψήφο Πάρεδρος Ευαγγελία Σεραφή: Η αναγκαιότητα εκτέλεσης των περιλαμβανομένων στην ελεγχόμενη 4η συμπληρωματική σύμβαση εργασιών δεν πρόεκυψε από απρόβλεπτες περιστάσεις, αλλά οφείλεται σε σφάλμα της αρχικής μελέτης του έργου. Ειδικότερα, κατά την εκπόνηση της αρχικής μελέτης, δεν είχαν ληφθεί υπόψη, όπως προκύπτει από την αιτιολογική έκθεση της ελεγχόμενης σύμβασης, το ως άνω από 21.7.2005 έγγραφο του επιβλέποντος το έργο μηχανικού και την ανωτέρω από 18.5.2006 τεχνική έκθεση, οι κλιματολογικές συνθήκες της περιοχής (μακράς διαρκείας βροχοπτώσεις και χιονοπτώσεις) καθώς και η θέση του οικισμού τους πρόποδες βουνού, ενώ, περαιτέρω, δεν είχαν διενεργηθεί επαρκείς δειγματοληπτικές γεωτρήσεις (τρεις για οικισμό 30 κατοικιών). Εξάλλου, σε κάθε περίπτωση, η ύπαρξη της αναφερόμενης στην ως άνω τεχνική έκθεση ζώνης αποσάθρωσης δεν συνιστά απρόβλεπτη περίσταση, που δικαιολογεί τη σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης και για το λόγο ότι εντοπίσθηκε πριν από τη σύναψη της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του ως άνω έργου και, ως εκ τούτου, οι εν λόγω εργασίες θα έπρεπε να ενσωματωθούν στο αντικείμενο αυτής και όχι στο αντικείμενο της ελεγχόμενης 4ης συμπληρωματικής σύμβασης. Τέλος, η αδυναμία της αρχικής αναδόχου κοινοπραξίας να ολοκληρώσει το έργο, που οδήγησε στην έκπτωσή της, χωρίς να έχει καταγραφεί το σύνολο των εκτελεσθεισών ποσοτήτων των εργασιών της μελέτης, δεν συνιστά περίσταση μη δυνάμενη να προβλεφθεί καθόσον αποτελεί ενδεχόμενο κάθε εργολαβίας, ενώ σε κάθε περίπτωση, δεν συνδέεται αιτιωδώς με την αναγκαιότητα εκτέλεσης των εν λόγω εργασιών. Η γνώμη όμως αυτή δεν εκράτησε.Ανακαλεί την 382/2012 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κατά τα ειδικότερα αναφερόμενα στο σκεπτικό της παρούσας
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕλΣυν/Κλ.5(ΚΠΕ)47/2015
ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:Κωλύεται η υπογραφή της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης εργασιών του έργου «Κατασκευή βρεφονηπιακού σταθμού Δημοτικού Διαμερίσματος Δήμου … (αίθουσα πολλαπλών χρήσεων & βοηθητικών χώρων υπόγειο)», συμβατικού ποσού 161.900,24 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α.), διότι οι περιστάσεις που επικαλείται ο Δήμος για την εκτέλεση των επίμαχων εργασιών δεν είναι απρόβλεπτες και, ως εκ τούτου, δεν δύνανται να δικαιολογήσουν τη σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης με τον ανάδοχο του αρχικού έργου. Οι εργασίες της ελεγχόμενης σύμβασης, οι οποίες οφείλονται στη διαπίστωση ότι οι συμβατικές ποσότητες υπολείπονται των πραγματικά απαιτούμενων, δεν υπαγορεύθηκαν από τη συνδρομή αιφνίδιων πραγματικών γεγονότων, τα οποία αντικειμενικά δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν και κατά συνέπεια, η ανάγκη εκτέλεσης των ως άνω εργασιών της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης οφείλεται σε αστοχία της μελέτης, η οποία θα είχε αποφευχθεί, εάν είχε καταβληθεί η δέουσα επιμέλεια κατά την εκπόνηση αυτής και όχι στη συνδρομή περιστάσεων που δεν μπορούσαν να προβλεφθούν, Επομένως οι σχετικές δαπάνες μπορούν να καλυφθούν μόνο από το κονδύλιο των απροβλέπτων της αρχικής σύμβασης.
ΕΣ/ΚΛ.Ε/608/2009
Αποπεράτωση αποχέτευσης -συμπληρωματική σύμβαση...Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην τρίτη σκέψη (ΙΙΙ), το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι ως άνω εργασίες που αποτελούν το αντικείμενο της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, δεν αποδεικνύεται από τον αναθέτοντα φορέα ότι οφείλονται σε απρόβλεπτες περιστάσεις κατά την τεχνική εκτέλεση του έργου, δηλαδή σε αιφνίδια πραγματικά περιστατικά, που αντικειμενικά, κατά τους κανόνες της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής, δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν κατά τη σύνταξη της αρχικής μελέτης δημοπράτησης του έργου. Τέτοιες δε απρόβλεπτες περιστάσεις δεν συνιστούν σε καμιά περίπτωση οι επισημάνσεις της αναδόχου, αναφορικά με ορισμένα κατασκευαστικά ζητήματα, καθόσον από κανένα στοιχείο του φακέλου δεν προκύπτει ο λόγος για τον οποίο δεν κατέστη δυνατή η πρόβλεψή τους στο στάδιο σύνταξης της ανωτέρω αρχικής μελέτης. Ούτε εξάλλου η αόριστη αναφορά στην αιτιολογική έκθεση του 4ου Α.Π.Ε., ότι οι επιβαλλόμενες εργασίες κατέστησαν αναγκαίες λόγω των ανωτέρω απροβλέπτων περιστάσεων, αρκεί για να αποδείξει ότι οι εργασίες αυτές δεν οφείλονται σε αστοχίες και παραλείψεις ή σφάλματα της αρχικής μελέτης, ενόψει και του ότι σε κανέναν από τους προεγκριθέντες Α.Π.Ε., στους οποίους συμπεριλήφθηκαν ομοειδείς εργασίες, γίνεται αναφορά σε τέτοια αιφνίδια περιστατικά, ενώ στο 39/10.7.2009 έγγραφο του κυρίου του έργου ρητώς αναφέρεται ότι οι επιπλέον εργασίες οφείλονται σε αδυναμίες της αρχικής μελέτης δημοπράτησης του επίμαχου έργου. Και ναι μεν, αναφορικά τουλάχιστον με τις εργασίες αποκατάστασης βλαβών σε υφιστάμενα δίκτυα κοινής ωφέλειας, δεν παρίσταται εφικτός ο ακριβής εντοπισμός τους εκ των προτέρων, πλην στην οικεία αιτιολογική έκθεση δεν παρατίθεται καμία ειδικότερη αιτιολογία ως προς το γιατί δεν μπορούσε να προβλεφθεί εξ αρχής και να ληφθεί υπόψη η έλλειψη χαρτογράφησης των δικτύων αυτών και, ως εκ τούτου, η ενδεχόμενη πρόκληση ζημιών από τις εργασίες της αναδόχου, γεγονός που ανάγεται στο χρόνο σύνταξης της αρχικής μελέτης και θα συνεπαγόταν και την πρόβλεψη ενός αντίστοιχου κονδυλίου στον προϋπολογισμό του αρχικού έργου. Εξάλλου, σε κάθε περίπτωση, απαιτείται να συντρέχουν σωρευτικά οι προβλεπόμενες από το νόμο προϋποθέσεις για την κατάρτιση συμπληρωματικής σύμβασης εργασιών και δεν αρκεί η συνδρομή κάποιας μόνο από αυτές, όπως το ότι οι εργασίες που αποτελούν το αντικείμενο της συμπληρωματικής σύμβασης δεν μπορούν, τεχνικά ή οικονομικά, να διαχωριστούν από την αρχική σύμβαση χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα για την αναθέτουσα αρχή, ούτε ασκεί εν προκειμένω επιρροή το γεγονός της χρηματοδότησης του αρχικού έργου από κοινοτικούς πόρους.
ΕλΣυνΤμ.6/1572/2018
ΜΕΛΕΤΕΣ- Συμπληρωματική σύμβαση:, ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 294/2018 Πράξης του Ζ’ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..ανεξαρτήτως του ότι, όπως ορθώς κρίθηκε από το Ζ΄ Κλιμάκιο με την υπό ανάκληση Πράξη του, δεν αποδείχθηκε στην ελεγχόμενη περίπτωση ότι συντρέχουν οι απρόβλεπτες εκείνες περιστάσεις που δικαιολογούν την ανάθεση της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης μελέτης, η σύναψη αυτής είναι μη νόμιμη για τον πρόσθετο, όπως κρίθηκε, λόγο ότι το αντικείμενο της ελεγχόμενης σύμβασης συνιστά μη επιτρεπόμενη από το ν. 3316/2005 εκ των υστέρων επέκταση και μεταβολή του τεχνικού αντικειμένου της αρχικής σύμβασης, δοθέντος ότι η διενέργεια των επίμαχων υδρομετρήσεων, ανεξαρτήτως της αναγκαιότητάς τους για την ολοκλήρωση της αρχικής μελέτης, αποτελούσε εξαρχής διακριτό και αυτοτελές τμήμα παροχής υπηρεσιών υδρομετρήσεων-και όχι μελετών που είναι το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης- το οποίο είχε ρητά αποσπαστεί από την αρχική σύμβαση μελέτης, με σκοπό να πραγματοποιηθεί από τη ΔΕΥΑΜΒ ..., ο δε προτεινόμενος από την ανάδοχο στην από 6-6-2018 τεχνική έκθεση Α΄ Φάσης εξοπλισμός για την διενέργεια των μετρήσεων ουδέποτε αποτέλεσε αντικείμενο της αρχικής σύμβασης... Ο λόγος ανάκλησης περί συγγνωστής πλάνης των οργάνων της ΔΕΥΑΜΒ κρίνεται επίσης απορριπτέος ως αβάσιμος, με δεδομένο το σταθερό νομοθετικό πλαίσιο και την πάγια νομολογία του Ελεγκτικού Συνεδρίου ως προς τις προϋποθέσεις σύναψης των συμπληρωματικών συμβάσεων, οι οποίες πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά..Δεν ανακαλεί τη 294/2018 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου
ΕΣ/ΚΛ.Ε/438/2018
1η συμπληρωματική σύμβαση του έργου «Κατασκευή δευτερευόντων αγωγών ομβρίων περιοχής ...», συνολικού τιμήματος 122.465,65 ευρώ με Φ.Π.Α.(....)οι ως άνω αναφερόμενες εργασίες δεν μπορούν να αποτελέσουν νομίμως αντικείμενο της ελεγχόμενης 1ης συμπληρωματικής σύμβασης. Και τούτο διότι, η ανάγκη εκτέλεσης αυτών δεν οφείλεται σε απρόβλεπτες και αιφνίδιες περιστάσεις, που ανέκυψαν μετά το χρόνο κατάρτισης της αρχικής σύμβασης του έργου, αλλά σε προφανή αστοχία, σφάλματα και παραλείψεις της μελέτης. Αυτό συνομολογείται και από την ίδια την αναθέτουσα αρχή, η οποία παραδέχεται στην αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει το ελεγχόμενο σχέδιο σύμβασης ότι δεν συντάχθηκε γεωλογική μελέτη πριν την ανάθεση του έργου, αλλά απλώς ελήφθησαν δείγματα από παρακείμενα ακίνητα και πρόσφατες εκσκαφές για την κατασκευή οικοδομών.Κωλύεται η υπογραφή της 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης ...
ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕλΣυν.Τμ.6/1591/2018.
ΕΣ/ΤΜ.6/2026/2017
ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ. ζητείται η ανάκληση της 10/2017 Πράξης του Αναπληρωτή Επιτρόπου της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό ..., με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Συντήρηση προσήνεμου μώλου λιμένα ...», Με την προσβαλλομένη Πράξη κρίθηκε ότι δεν συντρέχουν οι προβλεπόμενες στο νόμο προϋποθέσεις για τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης με τον ανάδοχο της αρχικής σύμβασης, καθόσον από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτουν απρόβλεπτες περιστάσεις, αλλά αντιθέτως πλημμελή σύνταξη της αρχικής μελέτης.(..) Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει, ότι στην προκειμένη περίπτωση συντρέχουν οι προϋποθέσεις σύναψης της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης. Και τούτο, διότι η ανάγκη εκτέλεσης των επίμαχων εργασιών ανέκυψε, από απρόβλεπτες περιστάσεις..Ως συνέπεια της σπηλαίωσης επήλθε η καθίζηση που κατέστησε αναγκαίες τις εργασίες της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης.(..)VII. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να γίνει, δεκτή, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη Πράξη και, ... να υπογραφεί η οικεία σύμβαση.Ανακαλεί την 10/2017 πράξη του Αναπληρωτή Επιτρόπου της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο νομό ...
ΕΣ/ΤΜ.6/1301/2019
Υπογραφή σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης...Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει ότι συντρέχουν, εν προκειμένω, οι νόμιμες προϋποθέσεις σύναψης της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης, δεδομένου ότι οι επικαλούμενες βλάβες οφείλονται σε απρόβλεπτες περιστάσεις που συνέτρεξαν μετά τη σύνταξη της αρχικής μελέτης και την κατάρτιση της αρχικής σύμβασης. Ειδικότερα, τα επικαλούμενα περιστατικά στο σχολικό συγκρότημα όπου συστεγάζονται το 6ο Νηπιαγωγείο ... και το 1ο Δημοτικό Σχολείο ... (ενανθράκωση σκυροδέματος και οξείδωση οπλισμού), καθώς και στο 2ο-3ο Νηπιαγωγείο ... (κακή κατάσταση θερμομονωτικών στρώσεων), ανάγονται σε φαινόμενα μη ορατά και άρα μη δυνάμενα να διαπιστωθούν μακροσκοπικά προγενέστερα, ήτοι κατά το χρόνο σύνταξης της οικείας μελέτης, τα οποία εκδηλώθηκαν ως προφανείς φθορές μόλις κατά το χρόνο εκτέλεσης της σύμβασης, για το λόγο δε αυτό οι απαιτούμενες για την αντιμετώπισή τους εργασίες δεν συμπεριλήφθηκαν στην αρχική μελέτη και δεν ενσωματώθηκαν στην αρχική σύμβαση. Ομοίως, δε, η αποκόλληση των πολυκαρβονικών φύλλων επιστέγασης του κεντρικού στεγάστρου στο σχολικό συγκρότημα όπου συστεγάζονται το 2ο Νηπιαγωγείο ... και τα 2ο-3ο Δημοτικά Σχολεία ..., η πρόκληση της οποίας στην αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει τον 1ο Α.Π.Ε. συσχετίζεται μάλιστα και με ακραία καιρικά φαινόμενα (πολύ δυνατός αέρας), ανάγεται άμεσα σε μη δυνάμενη να διαπιστωθεί μακροσκοπικά προϋπάρχουσα καταπόνηση της κατασκευής, η οποία δεν είχε εντοπιστεί και αντιμετωπιστεί με τη μελέτη καθόσον αφορούσε σε φθορά, όχι των πολυκαρβονικών φύλλων καθεαυτών, αλλά των συνδέσμων τους. Εξάλλου, απορριπτέοι ως αλυσιτελείς παρίστανται οι ισχυρισμοί του αιτούντος σχετικά με την ανάλωση του κονδυλίου των απροβλέπτων της αρχικής σύμβασης, καθόσον αυτό δεν αφορά στη νομιμότητα της εν προκειμένω ελεγχόμενης υπό σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης αλλά στην εκτέλεση της αρχικής. Ενόψει των ανωτέρω και λαμβανομένων περαιτέρω υπόψη α) της άμεσης ανάγκης εκτέλεσης των ως άνω εργασιών προς αποτροπή κινδύνων για τη σωματική ακεραιότητα και ασφάλεια των χρηστών των κτιρίων, β) της αδυναμίας τεχνικού διαχωρισμού των επίμαχων εργασιών από αυτές της αρχικής σύμβασης, η οποία δε δύναται να θεωρηθεί ολοκληρωμένη και εντέχνως εκτελεσθείσα ούτε οι αρχικές εργασίες (δύνανται) να παραληφθούν και οι χώροι να παραδοθούν προς χρήση, προ της περάτωσης του συνόλου των εργασιών, οι οποίες θα είναι ημιτελείς, άνευ των εργασιών αποκατάστασης της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, καθώς και γ) της προσκόμισης των 149 και 150/2019 αποφάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου ..., που αφορούν στην τροποποίηση του τεχνικού προγράμματος έτους 2019 και την αναμόρφωση του προϋπολογισμού έτους 2019, ομοίως δε και της 19796/5.8.2019 βεβαίωσης της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου, περί μη εκτέλεσης των εργασιών της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, το Τμήμα κρίνει ότι πρέπει να γίνει δεκτή η ένδικη αίτηση, να ανακληθεί η προσβαλλομένη και, μη συντρέχοντος πλέον διακωλυτικού λόγου, να επιτραπεί η υπογραφή του σχεδίου της 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης του έργου «ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΣΚΕΥΗ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΩΝ-ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΕΤΟΥΣ 2018-2019», μεταξύ του Δήμου ... και της εταιρείας με την επωνυμία «....» και διακριτικό τίτλο «....».
ΕΣ/ΚΛ.Ε/899/2019
Βελτίωση τμήματος οδού...Ως προς τις εργασίες σήμανσης, δεν αποδεικνύεται ότι κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων, δηλαδή δεν οφείλονται σε αιφνίδια πραγματικά γεγονότα που δεν ανάγονται στο χρόνο κατάρτισης της αρχικής σύμβασης, τα οποία επηρεάζουν την τεχνική αρτιότητα του έργου και αντικειμενικά δεν μπορούσαν να προβλεφθούν στο στάδιο της μελέτης και να ενταχθούν στον αρχικό προϋπολογισμό του έργου. Αντίθετα, οι εργασίες αυτές ανάγονται σε όλως προβλέψιμα γεγονότα και μάλιστα, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, αποτελούν σφάλματα της αρχικής μελέτης, δοθέντος ότι η ανωτέρω αναφερθείσα στην αιτιολογική έκθεση ανάγκη μείωσης του υφιστάμενου πλάτους ασφάλτου και η κατασκευή μεγαλύτερου ερείσματος, καθώς και η χρήση διαφορετικών τύπων Συστημάτων Αναχαίτισης Οχημάτων (ΣΑΟ), έπρεπε να είχαν προβλεφθεί, εντοπιστεί και ληφθεί υπόψη, με την εκπόνηση της αρχικής μελέτης. Εξάλλου, τυχόν επικινδυνότητες ορισμένων τμημάτων της υφιστάμενης οδού αποτελούν συνθήκες γνωστές στην αναθέτουσα αρχή. Σύμφωνα δε με το .... έγγραφο του μελετητή του έργου (.... Α.Ε.) «Το πρανές του επιχώματος δεν συνιστά εμπόδιο και εκ τούτου δεν απαιτείται κάποιο ελάχιστο πλάτος ερείσματος για να λειτουργήσει το στηθαίο, ούτε η τοποθέτηση βαρέως τύπου στηθαίων (μειωμένου λειτουργικού πλάτους), των οποίων η λειτουργική παραμόρφωση να εξαντλείται εντός του εύρους του ερείσματος» και επομένως,, σύμφωνα με το ως άνω έγγραφο για τον υπάρχοντα δρόμο «δεν τίθεται κατά συνέπεια θέμα ελάχιστου πλάτους ερείσματος», είναι δε «απαραίτητο να τοποθετηθούν στηθαία ασφαλείας λόγω των μεγάλων και απότομων φυσικών πρανών, έντονο ορεινό έδαφος, τύποι στηθαίων N2W4». Τέλος, η επικαλούμενη αύξηση του κυκλοφοριακού φόρτου της οδού, πέραν του ότι έπρεπε να έχει ληφθεί υπόψη κατά τη σύνταξη της αρχικής μελέτης, δεδομένου ότι στην από Μάρτιο 2016 τεχνική περιγραφή αναφέρεται ότι «με την κατασκευή του έργου θα διευκολυνθούν οι μετακινήσεις μεταξύ οικισμών, θα αυξηθεί η ασφάλεια στις μετακινήσεις και θα μειωθεί ο κίνδυνος τροχαίων ατυχημάτων και ο χρόνος διαδρομής», συνιστά συνθήκη προβλέψιμη και αναμενόμενη και δεν δύναται να αποτελέσει, άνευ ετέρου, απρόβλεπτη περίσταση, η οποία δικαιολογεί τη σύναψη της συμπληρωματικής σύμβασης. Οι δε προβαλλόμενοι ισχυρισμοί περί ασφάλειας των χρηστών της οδού δεν δύνανται να δικαιολογήσουν την ανάθεση των εν λόγω εργασιών με τις διατάξεις περί συμπληρωματικών συμβάσεων. Εξάλλου, ο προβαλλόμενος από την αναθέτουσα αρχή ισχυρισμός ότι οι ως άνω εργασίες δεν μπορούν τεχνικά ή οικονομικά να διαχωριστούν από την κύρια σύμβαση, χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα, δεν αρκεί για να καταστήσει νόμιμη την υπογραφή της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης εργασιών, αφού για τη νόμιμη κατάρτιση συμπληρωματικής σύμβασης εργασιών, σύμφωνα με τις προαναφερόμενες διατάξεις, απαιτείται, σε κάθε περίπτωση, να συντρέχουν σωρευτικά οι προβλεπόμενες από τις διατάξεις αυτές προϋποθέσεις.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει, αφενός μεν ότι συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις για τη σύναψη της ελεγχόμενης σύμβασης και δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης, κατά το μέρος που περιλαμβάνει: i) τις εργασίες αποστράγγισης και ii) τις εργασίες προστασίας λόγω πτώσεως βράχων (κατά πλειοψηφία), αφετέρου δε ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης, κατά το μέρος που περιλαμβάνει iii) τις εργασίες σήμανσης, κατά τα ανωτέρω εκτιθέμενα.
ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.4/23/2019
ΜΕΛΕΤΕΣ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά σε προηγούμενη σκέψη (ΙΙ), το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν πληρούνται εν προκειμένω, οι προϋποθέσεις για τη νόμιμη σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, διότι οι μελετητικές υπηρεσίες, οι οποίες περιλαμβάνονται σε αυτήν, δεν ανάγονται σε περιστάσεις που δεν μπορούσαν να προβλεφθούν κατά το χρόνο υπογραφής της αρχικής σύμβασης. Ειδικότερα, η ανάγκη πραγματοποίησης της επίμαχης μελέτης αποχέτευσης-παροχέτευσης ομβρίων για τον έλεγχο των επιφανειακών απορροών που προκαλούν δυνητικά βλάβες στις εγκαταστάσεις του Ε.Κ.Π.Α.Ζ. …καθώς και η ανάγκη συμπληρωματικής τοπογραφικής μελέτης (για την μελέτη των προαναφερόμενων υδραυλικών θεμάτων) δεν προέκυψε σε μεταγενέστερο χρόνο από την κατάρτιση της αρχικής σύμβασης αλλά ήταν γνωστή στην αναθέτουσα Αρχή, ήδη κατά το χρόνο σύναψης της σύμβασης αυτής, όπως ρητά τούτο προκύπτει από τις σελ. 6 και 7 του Τεύχους Τεχνικών Δεδομένων της αρχικής μελέτης. Ειδικότερα, στη σελ. 6 του Τεύχους αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι σε πολλά σημεία του κέντρου υπάρχουν καθιζήσεις, οι οποίες οφείλονται αφενός στη μορφολογία του εδάφους αφετέρου και σε πιθανή διάβρωση αυτού από τις βροχοπτώσεις λόγω κακής αποχέτευσης των ομβρίων στα σημεία αυτά. Επομένως, εφόσον υπήρχε έστω και πιθανή σύνδεση των φαινομένων καθιζήσεων και θεμελίωσης των κτιρίων με την κακή αποχέτευση των ομβρίων υδάτων και τη σύσταση του εδάφους κατά το χρόνο σύναψης της αρχικής σύμβασης, οι υπό κρίση μελετητικές υπηρεσίες δεν ανάγονται σε περιστάσεις που δεν μπορούσαν να προβλεφθούν κατά το χρόνο υπογραφής της αρχικής σύμβασης. Τα δε περί του αντιθέτου προβαλλόμενα με το 183955/18.10.2018 έγγραφο της Περιφέρειας είναι απορριπτέα ως αβάσιμα. Κατ’ ακολουθίαν, η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη και ως εκ τούτου αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί.
ΕλΣυν/Ε Κλ/119/2010
Μη νόμιμο το σχέδιο συμπληρωματικής σύμβασης, καθόσον οι εργασίες που αποτελούν αντικείμενό της δεν κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων καταστάσεων, αφού οφείλονται σε πλημμελή εκπόνηση, αστοχίες και παραλείψεις της αρχικής μελέτης. Έιδικότερα, το γεγονός της φθοράς των προς συντήρηση οδών λόγω των παρεμβάσεων των ΟΚΩ για την κατασκευή υπογείων δικτύων δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι οφείλεται σε απρόβλεπτες περιστάσεις, ενώ η κάλυψη της δαπάνης προμήθειας καθαρής ασφάλτου λόγω σημαντικής αύξησης της τιμής της προβάλλεται στην αιτιολογική έκθεση αορίστως. Αίτηση ανάκλησης κατά της προμνησθείσας Πράξης του Κλιμακίου απορρίφθηκε με την 1505/2010 απόφαση του VI Τμήματος ως εκπρόθεσμη.
ΕΣ/ΚΛ.Ε/314/2019
Βελτίωση οδικού δημοτικού δικτύου...Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 2 της παρούσας Πράξης, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι ούτε η, εγκριτική της ελεγχόμενης σύμβασης, απόφαση, ούτε η, συνοδεύουσα τον 10ο ΑΠΕ, αιτιολογική έκθεση, ούτε και η, αποτελούσα έρεισμα αυτών, γεωτεχνική μελέτη αιτιολογούν τη συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων, εκ των οποίων να δικαιολογείται η ανάθεση των προς εκτέλεση εργασιών με συμπληρωματική σύμβαση. Και τούτο, διότι οι επικαλούμενες, ως προς τη σύσταση του πρανών, διαπιστώσεις της τελευταίας συνταχθείσας γεωτεχνικής μελέτης δύνανται μεν να αποτελέσουν το έρεισμα υπογραφής συμπληρωματικής σύμβασης, μόνο, όμως, σε περίπτωση που αποδεικνύεται ότι αυτές ανέκυψαν μετά την ανάθεση της τελευταίας 1ης συμπληρωματικής σύμβασης, ως οφειλόμενες σε απρόβλεπτα γεγονότα. Εν προκειμένω, ενώ είχε προηγηθεί η σύνταξη γεωτεχνικής μελέτης από τον Απρίλιο του 2013, για την αντιμετώπιση τον κατολισθητικών φαινομένων που λάμβαναν χώρα στην περιοχή, η οποία πρότεινε την εκτέλεση συγκεκριμένων εργασιών, κατά τα αναφερόμενα ανωτέρω, υπό στοιχ. 3.ii., όπως αυτές συμπληρώθηκαν, μετά την υπογραφή της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης κατ’ επίκληση απρόβλεπτων καιρικών φαινομένων, η εκπονηθείσα με μέριμνα του Αναδόχου μελέτη, χωρίς να λάβει υπόψη της (υπό στοιχ. 1.4) την ανωτέρω, προϋφιστάμενη, όμοια, προτείνει την εκτέλεση διαφορετικών, τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά, εργασιών για την αντιμετώπιση των βραχοπτώσεων, και δεν διαλαμβάνει καμία αιτιολογία ως προς την προτεινόμενη διαφοροποίηση. Σε κάθε περίπτωση, δεν εκτίθεται εάν επήλθε μεταβολή τις συνθήκες της περιοχής και το μέγεθος αυτής, ούτε και γεγονότα που μπορεί να την προκάλεσαν, χωρίς να μπορούν να εκληφθούν ως τέτοια, ούτε η αναφερόμενη στο κείμενο της τεχνικής έκθεσης χρήση εκρηκτικών για τη διάνοιξη του δρόμου (σελ. 12 και 53 αυτής), η οποία αποτελεί γεγονός προερχόμενο από ενέργειες της Αναδόχου, ούτε τα αποτελέσαντα έρεισμα της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης καιρικά φαινόμενα, οι συνέπειες των οποίων έχουν ήδη αντιμετωπιστεί με αυτήν, ούτε και η, επικαλούμενη στη ….2018 εγκριτική της σύμβασης απόφαση, αύξηση του κυκλοφοριακού φόρτου της οδού, η οποία, πέραν του ότι δεν αποδεικνύεται, δεν συνδέεται αιτιωδώς με την πρόκληση των επικαλούμενων κατολισθητικών φαινομένων. Αντιθέτως, το ενδεχόμενο της εκπόνησης της νέας μελέτης, υπό τις ανωτέρω εκτιθέμενες συνθήκες, λόγω προφανών παραλείψεων και σφαλμάτων της αρχικής μελέτης του έργου ή βελτίωσης της ποιότητας του έργου, με μη επιλεγέντα κατά την ανάθεση της αρχικής σύμβασης υλικά ή μεθόδους, δεν αποτελούν απρόβλεπτες περιστάσεις και συνιστούν ανεπίτρεπτη εκ των υστέρων μεταβολή του αντικειμένου του έργου.