ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ-ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:να ελέγξει τη νομιμότητα των τροποποιήσεων των 7064/3.5.2018, 222/3.5.2018, 946/3.5.2018, 58/16.5.2018 και 48/16.5.2018 συμβάσεων προμήθειας καυσίμων μεταξύ, αφενός μεν: α) του Δήμου …, β) του Ν.Π.Δ.Δ. με την επωνυμία Αθλητικός Οργανισμός Δήμου …, γ) της Κοινωφελούς Επιχείρησης Δήμου …, δ) της Σχολικής Επιτροπής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και ε) της Σχολικής Επιτροπής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του Δήμου …, αντιστοίχως, αφετέρου δε της εταιρείας … Ε.Π.Ε.(....)Εξάλλου, η επαύξηση της αξίας των αρχικών συμβάσεων που επέρχεται με τις ανωτέρω τροποποιήσεις, είναι κατώτερη του ποσού των 209.000 ευρώ και δεν υπερβαίνει το 10% της αξίας τους άνευ Φ.Π.Α., επιπροσθέτως δε, οι εν λόγω τροποποιήσεις, αφορώσες την προμήθεια του ιδίου καυσίμου με αυτό που προβλεπόταν στις αρχικές συμβάσεις, δεν μεταβάλλουν τη συνολική φύση των εν λόγω συμβάσεων. Επομένως, πληρούνται οι προϋποθέσεις για την υπαγωγή των εν λόγω τροποποιήσεων, τόσο στην παράγραφο 1 περίπτωση α΄, όσο και στην παράγραφο 2 του άρθρου 132 του ν. 4412/2016 και ως εκ τούτου, και οι τροποποιήσεις αυτές εκφεύγουν του προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Απέχει του ελέγχου των υποβληθεισών προς έλεγχο τροποποιήσεων των ... συμβάσεων προμήθειας καυσίμων

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/89/2018.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η επίμαχη τροποποίηση δεν υπάγεται σε προσυμβατικό έλεγχο, καθόσον, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 3, αυτή αφορά αποκλειστικώς μετάθεση του χρόνου παράδοσης κατ’ αποδοχή διαδοχικών αιτημάτων της αναδόχου που υποβλήθηκαν πριν από τη λήξη του αρχικού χρόνου παράδοσης και επί των οποίων γνωμοδότησε θετικά η Επιτροπή Παρακολούθησης και Παραλαβής συμβάσεων προμηθειών της αναθέτουσας Αρχής. Η δυνατότητα μετάθεσης του χρόνου αυτού υπό τις προϋποθέσεις των άρθρων 132 και 206 του ν. 4412/2016 προβλέπεται ρητώς και με σαφήνεια στο άρθρο 4 της αρχικής σύμβασης, το οποίο είχε ελεγχθεί ως νόμιμο στο πλαίσιο του προσυμβατικού ελέγχου που διενήργησε το Κλιμάκιο με την 134/2021 σχετική Πράξη του. Πέραν του ότι η μετάθεση του χρόνου παράδοσης εγκρίθηκε, κατά τα προεκτεθέντα, κατ’ εφαρμογή ρητού και σαφούς όρου της αρχικής σύμβασης, στερείται επίσης οικονομικού αντικειμένου και δεν είναι ουσιώδης στο μέτρο που δεν μεταβάλλει ουσιώδη χαρακτηριστικά της αρχικής σύμβασης. Ως εκ τούτου, το Κλιμάκιο στερείται αρμοδιότητας για τη διενέργεια προσυμβατικού ελέγχου επί του υποβληθέντος σχεδίου τροποποιητικής σύμβασης.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Ενόψει των ανωτέρω, κωλύεται η υπογραφή της ελεγχόμενης τροποποιητικής σύμβασης, διότι δεν συντρέχουν οι όροι της διάταξης του άρθρου 132 παρ. 1γ΄ του ν. 4412/2016 για την τροποποίηση της αρχικής σύμβασης και την αυξητική αναπροσαρμογή της τιμής των συμβατικών ειδών. Ειδικότερα, εφόσον δεν αποδεικνύεται/τεκμηριώνεται η αναγκαιότητα και το ύψος της αυξητικής αναπροσαρμογής, δεν αποδεικνύεται ότι η επίμαχη τροποποιητική σύμβαση δεν αποσκοπεί στην καταστρατήγηση των διατάξεων περί αναθέσεως δημοσίων συμβάσεων (βλ. και προαναφερόμενο έγγραφο Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ., όπου γίνεται παραπομπή στο άρθρο 132 παρ.1γ΄, στο οποίο τίθεται ως προϋπόθεση επιτρεπτής τροποποίησης η μη καταστρατήγηση των περί αναθέσεως δημοσίων συμβάσεων διατάξεων).

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΚΑΥΣΙΜΩΝ..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙΙ της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι: α) η επίμαχη διακήρυξη παρίσταται αόριστη ως προς το φυσικό αντικείμενο της ανάθεσης. Ειδικότερα, από τη διακήρυξη δεν προκύπτει με σαφήνεια αν η συνολική προς προμήθεια ποσότητα καυσίμων (987.500 λίτρα), που αναφέρεται στο Παράρτημα Ι αυτής, αντιστοιχεί στην αξία της προκηρυσσόμενης σύμβασης (603.894,35 ευρώ) και είναι το κύριο αντικείμενο αυτής, ή στην ποσότητα αυτή περιλαμβάνεται και το πρόσθετο αντικείμενο, μετά την ενεργοποίηση από την αναθέτουσα αρχή του δικαιώματος προαίρεσης, η ασάφεια δε αυτή ήταν ικανή να δημιουργήσει σύγχυση ως προς την έκταση του προκηρυσσόμενου αντικειμένου και να επηρεάσει τους υποψηφίους κατά την υποβολή και την διαμόρφωση της προσφοράς τους, β) μη νομίμως και δη κατά παράβαση προεχόντως της παρ. 2 εδ. ε του άρθρου 53 του ν. 4412/2016, η διακήρυξη του ελεγχόμενου διαγωνισμού διέλαβε όρο περί δικαιώματος προαίρεσης, ο οποίος, πέραν του ότι δεν ερείδετο στη δια των τεχνικών προδιαγραφών επιχειρηθείσα τεκμηρίωση του προϋπολογισμού της ελεγχόμενης προμήθειας (άρθρο 45 ν. 4412/2016), ήταν ασαφής και ελλιπής στο βαθμό που δεν περιείχε οιαδήποτε μνεία στις ποσότητες και τους επιμέρους προϋπολογισμούς εκάστης ομάδας καυσίμων που εφέρετο ότι συνιστούσαν το φυσικό του αντικείμενο, με αυτόθροη συνέπεια την ανακριβή περιγραφή του, ούτε στο χρόνο και τον τρόπο ενεργοποίησής του δικαιώματος αυτού. Την ασάφεια δε αυτή δεν δύναται να θεραπεύσει, αλλά αντίθετα την επιτείνει, η μη νόμιμη προσθήκη το πρώτον στη δημοσιευθείσα στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ όρων και δη εκείνων που αφορούν στη δυνατότητα ανανέωσης της σύμβασης και την εντός τριμήνου από της υπογραφής της δυνατότητα ενάσκησής του δικαιώματος προαίρεσης καθώς και της τροποποίησης της διάρκειας της από ετήσιας σε δεκαπεντάμηνη, πληροφορίες που δεν περιέχονται στις ημεδαπές δημοσιεύσεις, κατά παράβαση του άρθρου 66 παρ. 4 του ν. 4412/ 2016, γ) ενόψει της ανωτέρω ουσιώδους πλημμέλειας, δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου 132 παρ. 1 του ν. 4412/2016 για τη νομιμότητα ενδεχόμενης, σε περίπτωση ενεργοποίησης του δικαιώματος προαίρεσης, τροποποίησης της σύμβασης και δ) το υποβληθέν προς έλεγχο σχέδιο σύμβασης είναι ελλιπές και αόριστο, στο βαθμό που δεν αναφέρεται στις ανά ομάδες καυσίμων εκτιμώμενες ποσότητές τους, ενώ, σύμφωνα και με τα προεκτεθέντα, η αναφορά σ’ αυτό του δικαιώματος προαίρεσης παρίσταται ασαφής.

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/1766/2019

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ:Να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου τροποποίησης της με αρ. πρωτ. …/26.5.2022 σύμβασης, μεταξύ του Δήμου … και της εταιρείας «… ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥΧΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ», για την προμήθεια λευκού, φρέσκου, αγελαδινού, παστεριωμένου γάλακτος με 3,5% κατ’ ελάχιστον λιπαρά για τους δικαιούχους υπαλλήλους του Δήμου … (στους οποίους παρέχονται τα Μέσα Ατομικής Προστασίας), καθώς και για τις ανάγκες των παιδιών που φιλοξενούνται από τους Παιδικούς Σταθμούς του Δήμου.(....)Οι περιστάσεις αυτές δεν μπορούσαν να προβλεφθούν κατά τον χρόνο της προκήρυξης της προμήθειας φρέσκου γάλακτος, καθόσον οφείλονται στις συνθήκες που διαμορφώθηκαν στην αγορά ενέργειας κυρίως λόγω της κρίσης στην Ουκρανία και των συνεχιζόμενων συνεπειών της πανδημίας covid 19(....)Τούτο διότι, πέραν του ασαφούς χαρακτήρα του, αντίστοιχος όρος περί αναθεώρησης της τιμής μονάδας ανά τρίμηνο δεν προβλεπόταν στα αρχικά έγγραφα της σύμβασης, ούτε στηρίζεται σε ειδική διάταξη νόμου και, ως εκ τούτου, θα οδηγούσε σε στρέβλωση του ανταγωνισμού εις βάρος ήδη διαγωνισθέντων ή δυνητικών διαγωνιζομένων. Συνακόλουθα, νέα τροποποίηση της αρχικής σύμβασης είναι επιτρεπτή μόνο σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις του άρθρου 132 του ν. 4412/2016 και κατόπιν γνωμοδότησης του αρμόδιου γνωμοδοτικού οργάνου και απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου(....)Αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου τροποποίησης της με αρ. πρωτ. ../26.5.2022 σύμβασης, μεταξύ του Δήμου … και της εταιρείας «… ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥΧΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ», υπό τους διαλαμβανόμενους στη σκέψη 8 όρους.

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/168/2022.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ-ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:να ελέγξει τη νομιμότητα των σχεδίων τροποποίησης των ... και ... συμβάσεων μεταξύ του Δημοτικού Κέντρου Κοινωνικής Προστασίας και Αλληλεγγύης … - … και των οικονομικών φορέων «… Α.Ε.» και «… Ε.Ε.», αντίστοιχα, με αντικείμενο, μεταξύ άλλων, την προμήθεια λοιπών γαλακτοκομικών ειδών και γάλακτος, αντίστοιχα, για τις ανάγκες του ως άνω νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου.(...)Ειδικότερα, δεν αιτιολογείται από το ως άνω Δημοτικό Κέντρο Κοινωνικής Προστασίας και Αλληλεγγύης … - … η διά της ελεγχόμενης τροποποίησης υιοθέτηση της ανωτέρω ρήτρας (τύπου) αναπροσαρμογής τιμών, ειδικώς και μόνο για την αναπροσαρμογή των τιμών μονάδας των ανωτέρω ειδών της ανωτέρω αρχικής σύμβασης με τον ανωτέρω ανάδοχο οικονομικό φορέα, για τα οποία (είδη) κριτήριο κατακύρωσης ήταν, σύμφωνα με την οικεία διακήρυξη, η χαμηλότερη τιμή.(...)Περαιτέρω δε, αν ήταν γνωστή κατά τον χρόνο υποβολής των προσφορών στον ανωτέρω διαγωνισμό για την ανάθεση της ανωτέρω αρχικής σύμβασης στους σχετικώς δραστηριοποιούμενους οικονομικούς φορείς που είτε συμμετείχαν είτε θα μπορούσαν να συμμετάσχουν στη σχετική διαγωνιστική διαδικασία ανάθεσης η διά της ελεγχόμενης τροποποίησης εισαγωγή στην ανωτέρω αρχική σύμβαση της ανωτέρω ρήτρας (τύπου) αναπροσαρμογής τιμών, που οδηγεί μη νομίμως και χωρίς καμιά ειδική αιτιολόγηση, σύμφωνα με τα ανωτέρω εκτεθέντα, στις προαναφερόμενες εξαιρετικά μεγάλες αυξήσεις των τιμών της προσφοράς που υπέβαλε ο ανωτέρω ανάδοχος οικονομικός φορέας στον οικείο διαγωνισμό για τα ανωτέρω αντίστοιχα είδη..., θα ήταν δυνατή, είτε η υποβολή προσφορών και από άλλους οικονομικούς φορείς για τα αντίστοιχα είδη, είτε η υποβολή διαφορετικών προσφορών από τους άλλους δύο (2) οικονομικούς φορείς ... που υπέβαλαν παραδεκτές προσφορές για τα είδη αυτά.(...)Αποφαίνεται ότι: α) κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου τροποποίησης της ... σύμβασης μεταξύ του Δημοτικού Κέντρου Κοινωνικής Προστασίας και Αλληλεγγύης … – … και του οικονομικού φορέα «… Α.Ε.» για την προμήθεια λοιπών γαλακτοκομικών ειδών και β) δεν κωλύεται η υπογραφή σχεδίου τροποποίησης της ... σύμβασης μεταξύ του του ίδιου ως άνω ν.π.δ.δ. και του οικονομικού φορέα «… Ε.Ε.» για την προμήθεια γάλακτος.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΚΑΥΣΙΜΩΝ. (..) για προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας, το σχέδιο της 1ης τροποποίησης της με αριθ. πρωτ. 33213/26.10.2017 σύμβασης...Υπό τα ανωτέρω δεδομένα και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στη νομική σκέψη που προηγήθηκε, πρέπει να γίνουν δεκτά τα ακόλουθα: Με την κρινόμενη τροποποίηση επέρχεται επέκταση του αντικειμένου της αρχικής σύμβασης, με την προμήθεια επιπλέον ποσοτήτων για δύο (2) από τα προμηθευθέντα με την αρχική σύμβαση είδη λιπαντικών και την προμήθεια δύο νέων, μη προβλεπόμενων στην αρχική σύμβαση ειδών λιπαντικών, η οποία επιφέρει επαύξηση του συμβατικού τιμήματος κατά ποσοστό 43,68%(..)Επομένως, δεν συνιστά α) ήσσονος αξίας τροποποίηση ούτε β) μη ουσιώδη τροποποίηση, για τις οποίες δεν απαιτείται νέα διαδικασία σύναψης δημόσιας σύμβασης.(..). Σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, δεν είναι νόμιμη η σύναψη της ελεγχόμενης 1ης τροποποίησης της με αριθ. πρωτ. 33213/26.10.2017 σύμβασης "Προμήθεια λιπαντικών για τις ανάγκες του Δήμου ...", αφού δεν τεκμηριώνεται ότι συντρέχει κάποια από τις προβλεπόμενες στο άρθρο 132 παρ. 1 του ν.4412/2016 περιπτώσεις τροποποίησης, για τις οποίες δεν απαιτείται νέα διαδικασία σύναψης σύμβασης. Επομένως, διαπιστώθηκε ότι συντρέχει νόμιμος λόγος που κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος για προσυμβατικό έλεγχο σχετικού σχεδίου σύμβασης.

Υπογραφή σχεδίου σύμβασης:..επιδιώκεται η ανάκληση της 505/2019 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με βάση τα προεκτεθέντα, ορθώς κρίθηκε από το Κλιμάκιο, έστω και με εν μέρει διαφορετική αιτιολογία, ότι κωλύεται η υπογραφή της ελεγχόμενης σύμβασης, καθόσον δεν πληρούνται οι σωρευτικώς τασσόμενες προϋποθέσεις της διάταξης της περ. β΄ της παρ. 1 του άρθρου 132 του ν. 4412/2016, κατ’ επίκληση της οποίας σκοπείται η τροποποίηση της αρχικώς συναφθείσας μεταξύ του ... και της ανώνυμης εταιρείας «.....», από 22.11.2018 σύμβασης.(..)Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, πρέπει να απορριφθούν οι κρινόμενες αιτήσεις ως αβάσιμες και να διαταχθεί η κατάπτωση υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου του καταβληθέντος από τη δεύτερη αιτούσα παραβόλου (άρθρο 73 παρ. 4 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο, που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 4129/2013)...δεν πρέπει να ανακληθεί η 505/2019 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Να ελέγξει τη νομιμότητα των σχεδίων τροποποίησης των 0042Ν/2019, 0043Ν/2019, 0044Ν/2019, 0069Ν/2019 και 0011Ν/2020 συμβάσεων παροχής υπηρεσιών σίτισης στα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης (Κ.Υ.Τ.) των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου (....)Τούτο δε διότι αντικείμενο των εν λόγω σχεδίων είναι μεν η ανάθεση υπηρεσιών πρόσθετων και όμοιων με εκείνες των αρχικών συμβάσεων, πλην αφορά σε χρονικό διάστημα που έπεται της λήξης ισχύος των τελευταίων, η οποία επήλθε με την ανάλωση της αρχικής συμβατικής τους αξίας. Εφόσον, επομένως, οι αρχικές συμβάσεις έχουν λήξει και δεν βρίσκονται πλέον σε στάδιο εκτέλεσης, κατά τη διάρκεια των οποίων και μόνο επιτρέπεται η εκτέλεση πρόσθετων εργασιών, το Κλιμάκιο κρίνει ότι με τα ελεγχόμενα σχέδια τροποποίησης των 0042Ν/2019, 0043Ν/2019 και 0044Ν/2019 συμβάσεων σκοπείται κατ’ ουσίαν η χρονική παράταση των αρχικών συμβάσεων, με αντίστοιχη αύξηση του οικονομικού τους αντικειμένου, χωρίς ωστόσο να υπάρχει σχετική πρόβλεψη περί αυτού στις τελευταίες ούτε επιφύλαξη περί άσκησης εκ μέρους της αναθέτουσας αρχής σχετικού δικαιώματος προαίρεσης.(....)Δεδομένου, όμως, ότι πρόκειται για συγχρηματοδοτούμενες συμβάσεις, το δε οικονομικό αντικείμενο των αναθέσεων αυτών ανέρχεται, αντίστοιχα, χωρίς Φ.Π.Α., στο ποσό των 3.367.125,00 ευρώ, των 1.789.960,00 ευρώ και των 1.568.770,00 ευρώ και, επομένως, υπολείπεται του ποσού των 10.000.000,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι στερείται αρμοδιότητας για την άσκηση ελέγχου νομιμότητας των υποβληθέντων ενώπιον του προαναφερθέντων τριών σχεδίων.(....)Εξάλλου, με τις ελεγχόμενες τροποποιήσεις δεν μεταβάλλεται η συνολική φύση των αρχικών συμβάσεων, καθόσον οι σχετικές υπηρεσίες εμπίπτουν στο αντικείμενό τους και παρίστανται απαραίτητες για την ολοκλήρωσή τους, ενώ, περαιτέρω, η συνολική δαπάνη των ως άνω τροποποιήσεων δεν υπερβαίνει το 50% της αξίας των αρχικών συμβάσεων.Αποφαίνεται ότι: 1. Τα σχέδια τροποποίησης των 0042Ν/2019, 0043Ν/2019 και 0044Ν/2019 συμβάσεων παροχής υπηρεσιών σίτισης ... απαραδέκτως υποβάλλονται ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας και 2. Δεν κωλύεται η υπογραφή των υποβληθέντων ... σχεδίων τροποποίησης των 0069Ν/2019 και 0011Ν/2020 συμβάσεων παροχής υπηρεσιών σίτισης...

Προμήθεια καυσίμων...Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, εφόσον κατά την ελεγχόμενη διαδικασία εμφιλοχώρησε η διαπιστωθείσα στη σκέψη IV.iv ουσιώδης πλημμέλεια, καθίσταται μη νόμιμη η ανάθεση της προμήθειας του είδους «λιπαντικό SAE 15W/50», στην εταιρεία ... ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΕΠΕ και, ως εκ τούτου, κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου .... και της εταιρείας ... ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΕΠΕ ως προς το είδος αυτό, ενώ δεν κωλύεται η υπογραφή του ίδιου σχεδίου σύμβασης ως προς τα λοιπά περιλαμβανόμενα σ’ αυτό είδη λιπαντικών, αφού δηλαδή αφαιρεθεί το προαναφερθέν είδος και η αντίστοιχη σ’ αυτό συμβατική δαπάνη και προσαρμοσθεί αναλόγως το ποσό της οικείας εγγύησης καλής εκτέλεσης. Κατά τα λοιπά, δεν διαπιστώνονται ουσιώδεις πλημμέλειες κατά την ελεγχόμενη διαδικασία αναφορικά με την κρινόμενη προμήθεια καυσίμων και λιπαντικών του Δήμου .... και των νομικών του προσώπων, ενώ με την .....2019 βεβαίωση του Αντιδημάρχου Οικονομικών Υπηρεσιών του Δήμου ... βεβαιώνεται ότι κατά του κύρους της διαγωνιστικής διαδικασίας δεν εκκρεμούν προδικαστικές προσφυγές, αιτήσεις ασφαλιστικών μέτρων και λοιπά ένδικα βοηθήματα ή μέσα. Επισημαίνεται δε ότι στο άρθρο 7 των σχεδίων σύμβασης που τιτλοφορείται «Υποκατάσταση αναδόχου», θα πρέπει να συμπεριληφθεί ρητή παραπομπή στο άρθρο 132 παρ. 1 περιπτ. δ΄ του ν. 4412/2016, το οποίο καθορίζει τις προϋποθέσεις επιτρεπτής υποκατάστασης του αρχικού αναδόχου (Στ΄ Κλιμάκιο 246/2017).