Καταβολή αμοιβής για εργασίες συντήρησης:..Με τα δεδομένα αυτά, η δαπάνη είναι δεν είναι νόμιμη, διότι για την επιλογή του αναδόχου για την εκτέλεση του ως άνω έργου δεν τηρήθηκε η προβλεπόμενη διαδικασία δημόσιας ηλεκτρονικής κλήρωσης. Πλην όμως, ενόψει του ότι οι επίμαχες εργασίες δε χαρακτηρίζονταν ρητά ως έργο υπό το προϊσχύον καθεστώς, τα αρμόδια όργανα του Δήμου χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των εφαρμοστέων διατάξεων θεώρησαν ότι αυτές αποτελούν γενικές υπηρεσίες. Εξάλλου, ενόψει του ότι πρόκειται περί έργου, ορθά χρησιμοποιήθηκε το σχετικό τιμολόγιο του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.

Aντικατάσταση αγωγών ομβρίων...Οι προβλεπόμενες εργασίες ήταν κυρίως αφανείς εργασίες εντός του εδάφους, η ακριβής προμέτρηση ποσοτήτων των οποίων θα ήταν δυνατή, κατά το στάδιο της μελέτης, μόνο με την πραγματοποίηση διερευνητικών τομών στην οδό, διαδικασία που δεν προκρίθηκε, διότι επρόκειτο για οδό σε λειτουργία, με αποτέλεσμα η μελέτη να στηριχθεί σε επιφανειακή εκτίμηση – προμέτρηση ποσοτήτων. Σύμφωνα με το ίδιο ως άνω έγγραφο, κατά την εκτέλεση του έργου προέκυψε αύξηση στις εργασίες κυρίως των εκσκαφών και μεταφοράς των προϊόντων προς απόρριψη και εγκιβωτισμού με σκυρόδεμα του αγωγού στο σημείο σύνδεσης με τον συλλεκτήριο αγωγό στη ..., οι οποίες ήταν αναπόφευκτες προκειμένου το έργο να αποδοθεί, το συντομότερο δυνατό, ολοκληρωμένο, λειτουργικό και άρτια τεχνικά κατασκευασμένο. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι αντικείμενο του 1ου Α.Π.Ε. του έργου «Αντικατάσταση αγωγών ομβρίων» ήταν πράγματι η επανόρθωση ποσοτικών σφαλμάτων της μελέτης και ως εκ τούτου, νομίμως η σχετική δαπάνη για την πληρωμή των προαναφερόμενων υπερσυμβατικών εργασιών βάρυνε το κονδύλιο των απρόβλεπτων της οικείας σύμβασης. Κατ’ ακολουθίαν, η δαπάνη που εντέλλεται με το 414, οικονομικού έτους 2010, χρηματικό ένταλμα είναι νόμιμη, ωστόσο, το ένταλμα αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί λόγω λήξης του οικονομικού έτους 2010.

Καταβολή υπερωριακής απασχόλησης σε υπαλλήλους  Δήμου:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι η υπερωριακή απασχόληση των φερομένων ως δικαιούχων υπαλλήλων δεν είναι νόμιμη. Και τούτο προεχόντως διότι, δεν πληρούνται εν προκειμένω οι προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρου 48 παρ. 3 του ν. 3584/2007, ώστε να δικαιολογείται η καταβολή σ΄ αυτούς αμοιβής για υπερωριακή εργασία. Ειδικότερα, η συμμετοχή του φερόμενου ως δικαιούχου του 755/2011 χρηματικού εντάλματος ...., υπαλλήλου του κλάδου ΔΕ Μουσικών, με τη Φιλαρμονική του Δήμου σε διάφορες επαναλαμβανόμενες κάθε χρόνο εορταστικές και θρησκευτικές εκδηλώσεις με πάγιο χαρακτήρα, όπως αυτές προσδιορίζονται το πρώτον στην προσκομισθείσα μετά την έκδοση της 80/6.10.2011 πράξης επιστροφής του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό … αναλυτική κατάσταση υπερωριών (που δεν φέρει ημερομηνία) (π.χ. παρέλαση 25ης Μαρτίου, περιφορά Επιταφίου κ.λπ.), συνιστά υποχρέωση που σχετίζεται με τη φύση των καθηκόντων του ανωτέρω υπαλλήλου και άπτεται του σκοπού για τον οποίο προσελήφθη και συνεπώς, η εκπλήρωση της υποχρέωσής του αυτής δεν μπορούσε να αποτελέσει αντικείμενο υπερωριακής απασχόλησης. Ομοίως, οι εργασίες που εκτέλεσε ο φερόμενος ως δικαιούχος του 757/2011 χρηματικού εντάλματος, ...., υπάλληλος του κλάδου ΔΕ29 Οδηγών Αυτ/των (μεταφορά με λεωφορείο του Δήμου ομάδων θεατρικών, αθλητικών κ.λπ. σε διάφορες εκ των προτέρων προγραμματισμένες εκδηλώσεις), εμπίπτουν στον κύκλο των καθηκόντων του και δεν δύνανται να θεωρηθούν ως υπερωριακή απασχόληση. Περαιτέρω, οι εργασίες που εκτέλεσαν οι φερόμενοι ως δικαιούχοι των 755 και 756/2011 χρηματικών ενταλμάτων, … και …, αντίστοιχα (εργασίες λειτουργικής ενοποίησης των πληροφοριακών συστημάτων των συνενωθέντων βάσει του ν.3852/2010 Δήμων και συγκεκριμένα του προγράμματος δημοτολογίων και εκλογικών καταλόγων) δεν έχουν έκτακτο χαρακτήρα, αλλά υπαγορεύθηκαν από την εφαρμογή του ν.3852/2010, από τη δημοσίευση του οποίου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ Α΄ 87/7.6.2010), παρήλθε ικανός χρόνος για την προσαρμογή των υπηρεσιών του Δήμου στο νέο νομικό καθεστώς και για την έγκαιρη αντιμετώπιση των αναγκών που ανέκυψαν στο πλαίσιο εφαρμογής του, από τους υπηρετούντες υπαλλήλους εντός του κανονικού ωραρίου. Εξάλλου, από τις εργασίες που εκτέλεσαν υπερωριακά οι φερόμενοι ως δικαιούχοι του 759/2011 χρηματικού εντάλματος, υπάλληλοι της Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου, όσον αφορά αυτές που προέκυψαν από τη μετακόμιση της Τεχνικής Υπηρεσίας σε άλλο κτίριο, καθώς και αυτές που σχετίζονται με την υποστήριξη του διοικητικού προσωπικού κατά τη σύνταξη του νέου Ο.Ε.Υ. του Δήμου, ήταν εκ των προτέρων γνωστή η αναγκαιότητα εκτέλεσής τους κατά το συγκεκριμένο χρόνο και συνεπώς, υπήρχε η δυνατότητα προγραμματισμού και ορθολογικής κατανομής τους, ώστε να διεκπεραιωθούν εγκαίρως μέσα στο κανονικό ωράριο των υπαλλήλων, ενώ όσον αφορά στις λοιπές ανατεθείσες στους προαναφερόμενους υπαλλήλους εργασίες, και αν ακόμη ήθελε θεωρηθεί ότι αποσκοπούν στην κάλυψη έκτακτων και απρόβλεπτων υπηρεσιακών αναγκών, δεν προκύπτει εν προκειμένω η συνδρομή των εν λόγω αναγκών, καθόσον τα επικαλούμενα το πρώτον, στη μεταγενεστέρως, όπως προεκτέθηκε, προσκομισθείσα αναλυτική κατάσταση υπερωριών, περιστατικά δεν αποδεικνύονται από τα στοιχεία του φακέλου. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, οι εντελλόμενες με το επίμαχα χρηματικά εντάλματα δαπάνες είναι μη νόμιμες και ως εκ τούτου, τα εντάλματα αυτά δεν πρέπει να θεωρηθούν.

Επιδόμα επικίνδυνης και ανθυγιεινής εργασίας :Με τα δεδομένα αυτά το Κλιμάκιο κρίνει ότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την έκθεση διαφωνίας, οι φερόμενοι ως δικαιούχοι των ελεγχόμενων χρηματικών ενταλμάτων δεν δικαιούνται να λαμβάνουν επίδομα επικίνδυνης και ανθυγιεινής εργασίας. Τούτο δε, αναφορικά καταρχάς με τον υπάλληλο του Τμήματος Περιβάλλοντος, Πρασίνου και Πολιτικής Προστασίας της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος, Καθαριότητας και Πρασίνου, ο οποίος απασχολείται με τη συντήρηση των δικτύων άρδευσης των πάρκων κ.λπ. του Δήμου, διότι δεν εμπίπτει σε καμία από τις ειδικές και περιοριστικά αναφερόμενες από τις οικείες διατάξεις κατηγορίες υπαλλήλων, που είναι στενά ερμηνευτές, για τις οποίες δικαιολογείται η καταβολή του εν λόγω επιδόματος Εξάλλου, ο προβαλλόμενος με το έγγραφο επανυποβολής του εντάλματος ισχυρισμός του Δήμου ..... ότι η έννοια της διάταξης του άρθρου 98 του ν. 4483/2017 είναι ότι το επίδομα καταβάλλεται αδιακρίτως σε όλους τους υπαλλήλους με την ειδικότητα του υδραυλικού και ότι η προϋπόθεση της απασχόλησης στην κατασκευή και συντήρηση δικτύων ύδρευσης αφορά μόνο στους τεχνίτες και εργάτες, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, ούτε άλλωστε ασκεί επιρροή η περί του αντιθέτου άποψη που διατυπώνεται στο 20876/18.5.2018 έγγραφο του Τμήματος Μόνιμου Προσωπικού της Γενικής Διεύθυνσης Αποκέντρωσης και Τοπικής Αυτοδιοίκησης του Υπουργείου Εσωτερικών, αφού πρόκειται για έγγραφο παροχής οδηγιών εσωτερικής φύσης, στερουμένου επομένως, ως εκ της φύσεώς του, δεσμευτικής ισχύος. Και τούτο, διότι τόσο από το γράμμα όσο και από πνεύμα της εν λόγω διάταξης, αλλά και του συνόλου των διατάξεων με τις οποίες καθορίζονται οι δικαιούχοι και οι όροι καταβολής του επιδόματος, συνάγεται ότι αυτό, ιδίως μάλιστα το υψηλότερο της κατηγορίας Α, καταβάλλεται σε εργαζόμενους σε χώρους και υπό συνθήκες τέτοιες που το δικαιολογούν, ως αντιστάθμισμα των αυξημένων κινδύνων, στους οποίους εκτίθενται, και της ιδιαίτερης επιβάρυνσης της υγείας τους. Επομένως, μόνο οι υδραυλικοί που απασχολούνται σε δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης δικαιούνται να λαμβάνουν το εν λόγω επίδομα. Όσον δε αφορά τους υπαλλήλους της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων, οι οποίοι, σύμφωνα με τη βεβαίωση του καθ’ ύλη αρμόδιου Προϊσταμένου, απασχολούνται στη συντήρηση δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης δημοτικών κτιρίων, ομοίως είναι μη νόμιμη η καταβολή σε αυτούς του επιδόματος, δοθέντος ότι οι εν λόγω αρμοδιότητες ανήκουν στην Δ.Ε.Υ.Α.Λ., σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 1069/1980, και δεν περιλαμβάνονται στις αρμοδιότητες του Τμήματος Υδραυλικών και Εγγειοβελτιωτικών Έργων, όπως αυτές περιγράφονται στον Οργανισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας του Δήμου ...... Κατά συνέπεια, μη νομίμως εκτελούνται οι εν λόγω εργασίες από υπηρεσίες του Δήμου ....., γεγονός άλλωστε που δεν αμφισβητήθηκε από το Δήμο με το έγγραφο επανυποβολής του.

Επιχορήγηση αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας...Με τα δεδομένα αυτά, σε συνδυασμό με τα όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το υποβαλλόμενο σχέδιο σύμβασης δεν συνομολογείται νόμιμα, δεδομένου ότι η συμμετέχουσα αστική εταιρεία, η συστατική πράξη της οποίας δεν προκύπτει ότι έχει κοινοποιηθεί στη διεύθυνση Τοπικής Αυτοδιοίκησης της οικείας Περιφέρειας, δεν μπορεί να αποτελέσει μέρος προγραμματικής σύμβασης μεταξύ Δήμου και ΤΕΔΚ για την υλοποίηση προγράμματος περιβαλλοντικής προστασίας, εφόσον οι σχετικές διατάξεις δεν το προβλέπουν. Επιπλέον, το εκπονούμενο πρόγραμμα δεν είναι σαφές και επομένως, η χρηματοδότησή του από το Δήμο .... δεν είναι νόμιμη, δοθέντος ότι ούτε στις αποφάσεις των διοικητικών συμβουλίων και του Δημοτικού Συμβουλίου ... ούτε όμως και στα στοιχεία του φακέλου περιλαμβάνεται αναλυτικός πίνακας, στον οποίο να καταγράφεται λεπτομερώς το χρονοδιάγραμμα της δράσης με αναφορά στο είδος και τον αριθμό των μικρών οχημάτων που θα περιπολούν, τον τόπο, τον χρόνο, τη συχνότητα της περιπολίας σε κανονικές συνθήκες (μη έκτακτης ανάγκης), τον αριθμό των απασχολούμενων (με ονομαστική κατάσταση) σε αυτό, την ειδικότητά τους και τη διάρκεια της παρεχόμενης από αυτούς υπηρεσίας, καθώς και αναλυτικά το συνολικό κόστος της εκπονούμενης υπηρεσίας με αναφορά στις επιμέρους παραμέτρους (αναλώσιμα, εργατικό κόστος συνολικά και ανά κατηγορία εργαζομένου), προκειμένου στη συνέχεια να προσδιοριστεί η οικονομική συμμετοχή τόσο του Δήμου όσο και των άλλων φορέων (των οποίων η ταυτότητα θα πρέπει να αναφέρεται ρητά και να υπάρχουν αποφάσεις των διοικητικών τους οργάνων για τη συγχρηματοδότηση), ώστε να καθίσταται εφικτός ο δικαστικός έλεγχος του αναγκαίου για την υλοποίηση της δράσης μέτρου της συμμετοχής και χρηματοδότησης του οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης, χωρίς μέσω αυτής τελικά να καλύπτεται το σύνολο των δαπανών του προγράμματος. Κατόπιν τούτων, το Κλιμάκιο κρίνει ότι συντρέχει νόμιμος λόγος που κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου ...., της Τοπικής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων .... και της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας με την επωνυμία «…»

Κατασκευή ιδιωτικών συνδέσεων στα δίκτυα αποχετεύσεως.. ζητείται η αναθεώρηση της 6068/2015 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Υπό τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι, όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη απόφαση του VI Τμήματος, ο δεύτερος αιτών Δήμος ..., ο οποίος συμμετέχει στην υπό έλεγχο δανειακή σύμβαση, ως εγγυητής υπέρ της πρώτης αιτούσας ... αναλαμβάνοντας έναντι της δανείστριας Τράπεζας ..., πλην άλλων, την κύρια συμβατική υποχρέωση καταβολής του ποσού του δανείου, δεν έχει την απαιτούμενη κατ’ άρθρο 264 παράγραφος 1 β΄ του ν. 3852/2010 και την κατ’ εξουσιοδότηση αυτού εκδοθείσα υ.α. 43093/30.7.2010 πιστοληπτική επάρκεια προκειμένου να συμμετέχει ως συμβαλλόμενο μέρος στην επίμαχη δανειακή σύμβαση, αφού, όπως προκύπτει από την από 18.3.2015 βεβαίωση της Προϊσταμένης της Διεύθυνσης Οικονομικών και Διοικητικών Υπηρεσιών του Δήμου ..., το συνολικό του χρέος ύψους 4.333.451,96 υπερβαίνει το ποσοστό του 60% επί του αριθμητικού μέσου των συνολικών εσόδων των ετών 2011, 2012 και 2013, σύμφωνα με τους εγκεκριμένους ισολογισμούς των αντίστοιχων ετών που ανέρχεται στο ποσό των 5.196.138,97 ευρώ. Περαιτέρω, ο προβαλλόμενος λόγος αναθεώρησης ότι η οφειλή προς το Δημόσιο ύψους 2.503.789,33 ευρώ, έχει διαγραφεί μετά την ακύρωση των σχετικών ταμειακών βεβαιώσεων που είχαν εκδοθεί από την οικεία Δ.Ο.Υ. σε βάρος του Δήμου ... με την 60/2015 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου ...., με συνέπεια το συνολικό χρέος του Δήμου να αναδιαμορφώνεται αναδρομικώς, ως εκ του ακυρωτικού αποτελέσματος της εν λόγω απόφασης, από το ποσό των 4.333.451,96 ευρώ σε αυτό των 1.829.662,63 ευρώ, που δεν υπερβαίνει το 60% επί του αριθμητικού μέσου των συνολικών εσόδων των ετών 2011, 2012 και 2013, ύψους 5.196.138,97, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος. Τούτο δε διότι, όπως εκτέθηκε σε προηγούμενη νομική σκέψη, η πιστοληπτική ικανότητα του οικείου Ο.Τ.Α. αποδεικνύεται κατά νόμο αποκλειστικώς από τις εγγραφές των τριών τελευταίων εγκεκριμένων ισολογισμών, ήτοι των ετών 2011, 2012 και 2013, όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλομένη, χωρίς να ασκούν κατ’ αρχήν επιρροή τυχόν οψιγενή γεγονότα που αφορούν στις απαιτήσεις ή στις υποχρεώσεις του οικείου Ο.Τ.Α., στον βαθμό που δεν έχουν αποτυπωθεί λογιστικώς στους εν λόγω λογαριασμούς. Αντίθετη εκδοχή θα διατάρασσε την ασφάλεια, την ακρίβεια και την πληρότητα των λογιστικών εγγράφων, αφού θα προϋπέθετε τον εκάστοτε έλεγχο της αντιστοίχισης των μεγεθών προς οψιγενείς περιστάσεις (ανατροπές εσόδων – εξάλειψη υποχρεώσεων) και, ως εκ τούτου, θα καθιστούσε πρακτικώς ανέφικτο τον έλεγχο της πιστοληπτικής επάρκειας των μετεχόντων σε δανειακές συμβάσεις Δήμων, κατά παρέκκλιση τόσο του σκοπού του άρθρου 264 του ν. 3852/2010 όσο και των οριζομένων στην κατ’ εξουσιοδότηση αυτού εκδοθείσα υ.α. 43093/30.7.2010. Σε κάθε δε περίπτωση, ούτε από τα στοιχεία που προσκομίζονται στοιχειοθετείται απόσβεση της επίμαχης υποχρέωσης του δεύτερου αιτούντος έναντι του Δημοσίου, όπως αβασίμως ισχυρίζονται οι αιτούντες. Και τούτο, διότι με την 60/2015 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου .... - η οποία δεν προκύπτει ότι έχει καταστεί τελεσίδικη με δύναμη δεδικασμένου δεσμευτικού για το Ελεγκτικό Συνέδριο ως προς τις κύριες και παρεμπίπτουσες κρίσεις της επί της οφειλής (βλ. άρθρο 321 επ. ΚΠολΔ, άρθρο 28 παράγραφος 3 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο και Πρακτικά Ολομ. 16ης Γεν. Συν. της 19.9.2012) - ακυρώθηκαν μεν οι ταμειακές βεβαιώσεις, που φέρονται να αφορούν σε δανειακές υποχρεώσεις του δεύτερου αιτούντος, ως καθολικού διαδόχου των τέως Κοινοτήτων ... και ..., πλην η ακύρωση αυτών έγινε για λόγους τυπικούς και συγκεκριμένα λόγω της αοριστίας των ταμειακών αυτών βεβαιώσεων και όχι για λόγους ουσίας, ως προς την ύπαρξη ή ανυπαρξία της σχετικής οφειλής, η οποία δεν κρίθηκε ούτε καν ως παρεμπίπτον ζήτημα. Συνεπώς, με την απόφαση αυτή δεν έχει μεταβληθεί, ούτε και οψιγενώς, το σύνολο των υποχρεώσεων του δεύτερου αιτούντος, όπως αυτό είχε αποτυπωθεί στους τρεις τελευταίους εγκεκριμένους ισολογισμούς του, αφού, κατ’ αρχήν και στο βαθμό που δεν προβάλλονται ειδικότεροι ισχυρισμοί των αιτούντων ως προς τις ακριβείς νομικές και πραγματικές περιστάσεις γένεσης της συγκεκριμένης οφειλής, η ακύρωση του εν στενή εννοία τίτλου δεν σημαίνει και εξάλειψη της επίμαχης υποχρέωσης, ως μεγέθους καθοριστικού για τον δείκτη πιστοληπτικής επάρκειας του δεύτερου αιτούντος, κατά την έννοια του άρθρου 264 του ν. 3852/2010 και της οικείας υ.α.. Περαιτέρω, όπως ορθώς δέχθηκε το VI Τμήμα με την προσβαλλόμενη απόφασή του, αλυσιτελώς προβάλλεται με την υπό κρίση αίτηση ότι στον προϋπολογισμό του έτους 2015 δεν έχει εγγραφεί η σχετική οφειλή λόγω της 83/2013 απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου .... περί αναστολής πληρωμής του χρέους μέχρι την έκδοση οριστικής απόφασης επί της υπόθεσης. Και τούτο, διότι αφενός κρίσιμες για την απόδειξη της πιστοληπτικής επάρκειας παρίστανται οι λογιστικές εγγραφές των βραχυχρόνιων και μακροχρόνιων υποχρεώσεων των τριών τελευταίων εγκεκριμένων ισολογισμών και όχι εκείνες του τρέχοντος προϋπολογισμού, ενώ η εκδοθείσα απόφαση περί αναστολής εκτέλεσης των σχετικών ταμειακών βεβαιώσεων, ήδη απεκδυθείσα των ανασταλτικών εννόμων συνεπειών της, λόγω της έκδοσης της ανωτέρω οριστικής απόφασης επί της διαφοράς, δεν συνιστά, κατά τα προεκτεθέντα, και λόγο εξάλειψης της επίμαχης υποχρέωσης του δεύτερου αιτούντος. Εξ άλλου, ο ισχυρισμός των αιτούντων περί παραγραφής των επίμαχων οφειλών έναντι του Ελληνικού Δημοσίου, είναι απορριπτέος προεχόντως ως απαράδεκτος, καθόσον προβάλλεται το πρώτον με το υπόμνημα (βλ. ΕΣ αποφ. VI Tμ. 2311, 1957/2014 κ.ά.). Ανεξαρτήτως αυτού, ο ισχυρισμός αυτός, για τον οποίον μάλιστα ουδεμία κρίση διέλαβε η προμνησθείσα 60/2015 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου ..., είναι απορριπτέος και ως αλυσιτελής, καθόσον λόγοι αναγόμενοι στην ουσία της οφειλής δεν δύνανται, κατά τα προεκτεθέντα, να αλλοιώσουν τις λογιστικές εγγραφές των τριών τελευταίων εγκεκριμένων ισολογισμών, ενώ σε κάθε περίπτωση προβάλλεται και αορίστως, δοθέντος ότι ούτε οι αιτούντες εξειδικεύουν, ούτε από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ο χρόνος έναρξης της παραγραφής και τα τυχόν διακοπτικά αυτής γεγονότα που μεσολάβησαν (βλ. ΑΠ 7/2015). Κατ’ ακολουθία αυτών, η αίτηση πρέπει να απορριφθεί και να διαταχθεί η επιστροφή του κατατεθέντος παραβόλου στην αιτούσα Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης - Αποχέτευσης ....

Συμπληρωματική σύμβαση. Οι εργασίες εγκατάστασης δικτύων φυσικού αερίου, οι οποίες δεν προβλέπονται στην τεχνι¬κή περιγραφή δεν είναι, συμπληρωματικές, αλλά νέες εργασίες, που διαφοροποιούν το τεχνικό αντικείμενο του έργου και αποσκοπούν στη βελτίωσή του. Σε κάθε περίπτωση, και αν ακόμα υποτεθεί ότι οι εργασίες αυτές από τη φύση τους δεν μπορούσαν να διαχωριστούν από το αντι-κείμενο της αρχικής σύμβασης ή ότι αυτές ήταν αναγκαίες για την καλύτερη λειτουργία του έργου, δεν αποδεικνύεται ότι η αναγκαιότητα εκτέλεσής τους οφείλεται σε απρόβλεπτα γεγονό¬τα ή καταστάσεις, ήτοι σε πραγματικά γεγονότα, που δεν ανάγονται στο χρόνο κατάρτισης της αρχικής σύμβασης, τα οποία επηρεάζουν την τεχνική αρτιότητα του έργου και δεν μπορούσαν αντικειμενικά να προβλεφθούν στο στάδιο της οριστικής μελέτης. Για τις λοιπές εργασίες η αναθέτουσα αρχή δεν επικαλείται ότι δεν ήταν δυνατό αντικειμενι¬κά να προβλεφθούν λόγω συνδρομής απροβλέπτων περιστάσεων κατά τη σύνταξη και έγκριση της μελέτης, σύμφωνα με τους κανόνες επιμέλειας του μέσου συνετού ανθρώπου του οικείου κλάδου. Ούτε η επίκληση από την αναθέτουσα αρχή της καλής κατασκευής και λειτουργίας, καθώς και της βελτίωσης της ποιότητας του έργου, δύναται να δικαιολογήσει τη σύναψη συμπληρωματι¬κής σύμβασης, καθόσον οι εργασίες αυτές καλύπτονται από το κονδύλιο των απροβλέπτων.

ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗΣ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΩΝ ΚΡΟΥΝΩΝ:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τις προεκτεθείσες διατάξεις, όπως ερμηνεύθηκαν στη μείζονα σκέψη της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι μετά την προσκόμιση της επίμαχης ως άνω 172/2013 απόφασης κατανομής ποσού για δράσεις πυροπροστασίας, αίρεται ο πρώτος λόγος διαφωνίας της Επιτρόπου. Ο δε προβαλλόμενος δεύτερος λόγος διαφωνίας, ότι οι εκτελεσθείσες εργασίες τοποθέτησης πυροσβεστικών κρουνών θα έπρεπε να είχαν πραγματοποιηθεί πριν από την έλευση του φθινοπώρου 2013, είναι απορριπτέος, ως ερειδόμενος επί εσφαλμένης νομικής προϋπόθεσης. Και τούτο διότι, ανεξαρτήτως του ότι οι επίμαχες εργασίες ανατέθηκαν εντός της αντιπυρικής περιόδου 2013 και σε κάθε περίπτωση ολοκληρώθηκαν εντός του έτους 2013, όπως προκύπτει από το οικείο τιμολόγιο παροχής υπηρεσιών της φερόμενης ως δικαιούχου εταιρείας, η αναφερόμενη στην υπό κρίση έκθεση διαφωνίας διάταξη του άρθρου 25 του ν. 998/1979, στην οποία ορίζεται, ως αντιπυρική περίοδος, το διάστημα από 1ης.5 έως 31.10 εκάστου έτους, αφορά στη λήψη γενικώς αντιπυρικών μέτρων προσωρινού-εποχικού χαρακτήρα, με σκοπό την προστασία ιδιαίτερα ευαίσθητων δασικών περιοχών, πλην όμως δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι καταλαμβάνει τις επίμαχες εργασίες, ως προς την περίοδο ολοκλήρωσής τους, καθώς αυτές λόγω της φύσης τους αποσκοπούν στην επίτευξη ενός μόνιμου αποτελέσματος (βελτίωση εφοδιασμού πυροσβεστικών οχημάτων), το οποίο, μεταξύ άλλων, διευκολύνει τα εκάστοτε λαμβανόμενα μέτρα πυροπροστασίας. Τέλος, ανεξαρτήτως του ότι από την κείμενη νομοθεσία δεν προβλέπεται ως δικαιολογητικό της επίμαχης δαπάνης το έγγραφο γνωστοποίησης δράσεων πυροπροστασίας, η παράλειψη γνωστοποίησης των σχετικών δράσεων πυροπροστασίας στις αρμόδιες διευθύνσεις της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, δεν ασκεί εν προκειμένω, εν όψει και της προφανούς συνάφειας των σχετικών εργασιών με την ενίσχυση της αντιπυρικής προστασίας του Δήμου Ι. Π. ..., επιρροή στο κύρος της διάθεσης του επιχορηγούμενου ποσού και της διενέργειας της συγκεκριμένης δαπάνης. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη και αυτό πρέπει να θεωρηθεί. 

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ :Κωλύεται η υπογραφή της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Συντηρήσεις – Διαμορφώσεις εσωτερικής οδοποιίας …», μεταξύ Δήμου και εργολήπτη, για τον λόγο ότι οι προαναφερόμενες εργασίες δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης, καθόσον ούτε στην σχετική διακήρυξη ανοικτής δημοπρασίας, ούτε στο έγγραφο της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου, αλλά ούτε και στο κείμενο της αρχικής σύμβασης δεν προσδιορίζονται οι οδοί στις οποίες πρόκειται να γίνουν οι σχετικές παρεμβάσεις και συνεπώς δεν στοιχειοθετούνται οι επικαλούμενοι από την αναθέτουσα αρχή λόγοι, για τους οποίους καθίσταται αναγκαία η εκτέλεση των εργασιών που αποτελούν το αντικείμενο της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, οι οποίες εργασίες, ακόμη και αν οι λόγοι θεωρηθούν ότι συνιστούν γεγονός που δεν μπορούσε να προβλεφθεί, δεν προκύπτει από τα στοιχεία του  φακέλου ότι καθίστανται αναγκαίες για την ολοκλήρωση και τελειοποίηση του αρχικού έργου, τουλάχιστο όπως αυτό είχε προσδιορισθεί.

ΕΡΓΑ.ζητείται η ανάκληση της 445/2009 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Κατασκευή Λιμνοδεξαμενής ... Δήμου ...», Ήχθη δε στην κρίση αυτή το Κλιμάκιο με την αιτιολογία ότι: α) είναι αναρμόδιο να ελέγξει το τμήμα των εργασιών του έργου που αφορά σε γεωτεχνικές εργασίες ..., εφόσον αυτές έχουν εκτελεσθεί, και β) δεν είναι νόμιμη η ανάθεση του λοιπού (ανεκτέλεστου) αντικειμένου της ίδιας συμπληρωματικής σύμβασης, εφόσον οι προβλεπόμενες χωματουργικές εργασίες καθώς και οι εργασίες από σκυρόδεμα αποσκοπούν στη βελτίωση του έργου, περαιτέρω δε, η αναγκαιότητα εκτέλεσής τους δεν οφείλεται σε απρόβλεπτα γεγονότα ή καταστάσεις, αλλά σε  παραλείψεις της αρχικής μελέτης.(..) Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι οι ανωτέρω συμπληρωματικές εργασίες, οι οποίες δεν υπερβαίνουν το 50% της αξίας των εργασιών  της αρχικής σύμβασης και δεν  περιλαμβάνονται στο αντικείμενο της τελευταίας, πλην όμως είναι απαραίτητες για την άρτια και λειτουργική εκτέλεση του επίμαχου έργου, δεν μπορούν τεχνικά ή οικονομικά να διαχωριστούν από αυτή χωρίς τη δημιουργία μειζόνων προβλημάτων για την αναθέτουσα αρχή, κατέστησαν δε αναγκαίες κατά την τεχνική εκτέλεση αυτού αφενός λόγω μη αναγόμενου στο χρόνο εκπόνησης της αρχικής οριστικής μελέτης ...και μη δυνάμενου να προβλεφθεί ακραίου φαινομένου, που συνέβη στην ευρύτερη περιοχή του έργου εξαιτίας ισχυρών και μακράς διάρκειας  βροχοπτώσεων κατά το χρόνο εκτέλεσης των εργασιών, το χειμώνα 2008-2009, που επέφερε άνοδο της στάθμης του υπογείου υδροφόρου ορίζοντα και την ανατροπή των δεδομένων για την διαπερατότητα του υπεδάφους της περιοχής του έργου ..(βλ. τον Πίνακα βροχοπτώσεων του Σταθμού Άργους της Διεύθυνσης Γ/Τμήμα Υδρολογίας της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας περιόδου 1980 - 2009, που προσκομίζεται το πρώτον ενώπιον του Τμήματος και δεν είχε τεθεί υπόψη του εκδόντος την προσβαλλόμενη Πράξη Κλιμακίου, ...Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να γίνει δεκτή και να ανακληθεί η προσβαλλόμενη με αυτήν 445/2009 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και κατά το μέρος που με αυτήν κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης για τις χωματουργικές εργασίες ...Ανακαλεί την 445/2009 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή της οικείας σύμβασης,..