Συνδρομητική Υπηρεσία. Για να έχετε πλήρη πρόσβαση στο mydocman.gr πρέπει να συνδεθείτε: Είσοδος

ΕΣ/ΤΜ.6/1767/2019

Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου

ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ: 3669/2008

Κατασκευή υποθαλάσσιου αγωγού...ζητείται η ανάκληση της 811/2019 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Συνεπώς, εφόσον η κατασκευή του χερσαίου αγωγού με διαφοροποιημένα τεχνικά χαρακτηριστικά έλαβε χώρα ήδη πριν από την κατακύρωση του διαγωνισμού για την κατασκευή του υποθαλάσσιου αγωγού, τα νέα αυτά χαρακτηριστικά έπρεπε να αξιολογηθούν από την αναθέτουσα αρχή πριν την ανάθεση του αρχικού έργου κατασκευής του υποθαλάσσιου αγωγού για την επικαιροποίηση των σχετικών συμβατικών τευχών, λαμβανομένων υπόψη των σοβαρών επιπτώσεων που θα είχαν οι εν λόγω διαφοροποιήσεις στη λειτουργία του υποθαλάσσιου αγωγού (αδυναμία βαρυτικής λειτουργίας και αδυναμία επίτευξης του ορίου των 21.500 κυβικών μέτρων ημερήσιας ποσότητας ύδατος για την τροφοδοσία της ...). Ως εκ τούτου, τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα με την κρινόμενη αίτηση και την υπέρ αυτής παρέμβαση πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμα. Περαιτέρω, το γεγονός ότι η ευθύνη  επίβλεψης της κατασκευής των δύο ανωτέρω αγωγών ανήκε σε διαφορετικές  Υπηρεσίες, ήτοι στο Τμήμα Υδραυλικών και Λιμενικών Έργων της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων της Περιφέρειας ... στην περίπτωση του χερσαίου αγωγού και στο Τμήμα Υδραυλικών και Λιμενικών Έργων της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων Περιφερειακών Ενοτήτων ... στην περίπτωση του υποθαλάσσιου αγωγού, δεν συνιστά την απρόβλεπτη περίσταση που απαιτεί, εν προκειμένω, ο νόμος. Και τούτο ανεξαρτήτως του ότι και οι δύο ως άνω τεχνικές υπηρεσίες ανήκουν στην ίδια αναθέτουσα αρχή, ήτοι την Περιφέρεια ..., συνεπώς, οι ως άνω περιστάσεις που επικαλείται η αναθέτουσα αρχή για την αιτιολόγηση του απροβλέπτου που αφορούν στην έλλειψη συντονισμού και ενημέρωσης μεταξύ των ως άνω τεχνικών υπηρεσιών ώστε να μην γίνει εγκαίρως αντιληπτό ότι ο χερσαίος αγωγός είχε κατασκευασθεί με διαφορετικά τεχνικά χαρακτηριστικά, απορρέουν τελικώς από δική της ευθύνη.  Συναφώς, όπως ορθώς αναφέρεται στην προσβαλλόμενη Πράξη, δεν παρασχέθηκαν διευκρινήσεις, ούτε αποδείχθηκε ότι η όδευση του χερσαίου αγωγού σε απόσταση 200 μέτρων πριν τη Δεξαμενή Κυψέλης προβλεπόταν αρχικώς να γίνει σε χαμηλότερο σημείο στάθμης ( + 35,50 m), ότι το δεδομένο αυτό μεταβλήθηκε κατά την κατασκευή του χερσαίου αγωγού και μάλιστα σε χρόνο μεταγενέστερο της σύνταξης των μελετών του έργου του υποθαλάσσιου αγωγού και ότι δεν πρόκειται, εν προκειμένω, περί σφάλματος της αναθέτουσας αρχής κατά το σχεδιασμό του υποθαλάσσιου αγωγού που προβλέφθηκε να λειτουργεί βαρυτικά. Επιπλέον, ο ισχυρισμός που προβάλλεται με την κρινόμενη αίτηση και την παρέμβαση ότι η διαπίστωση πως τα ανωτέρω τεχνικά χαρακτηριστικά του χερσαίου αγωγού θα επέφεραν κίνδυνο υδραυλικών πληγμάτων στον υποθαλάσσιο αγωγό, ανάγεται σε ανέλεγκτη από το Δικαστήριο τεχνική κρίση της αναθέτουσας αρχής  είναι απορριπτέος ως αόριστος, άλλως ως αναπόδεικτος. Και τούτο διότι, ούτε στην 934/8-4-2019 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας ... με την οποία εγκρίθηκε ο 1ος ΑΠΕ και η σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης αλλά ούτε σε  κάποιο άλλο από τα λοιπά έγγραφα του φακέλου ευρίσκει αιτιολογικό έρεισμα, αλλά οψίμως προβάλλεται με την αίτηση ανάκλησης, ο ισχυρισμός ότι για τη διάγνωση των υδραυλικών πληγμάτων στον υποθαλάσσιο αγωγό απαιτούνταν περίπλοκοι υδραυλικοί υπολογισμοί, οι οποίοι ήταν δυνατόν να πραγματοποιηθούν μόνο κατά την εκπόνηση της μελέτης εφαρμογής που αποτελούσε υποχρέωση της αναδόχου με την ανάθεση του έργου και την υπογραφή της σύμβασης του υποθαλάσσιου αγωγού(βλ. σελ. 12 του τεύχους δημοπράτησης με αριθμ.4 και τίτλος « Κανονισμός Μελετών»). Σε κάθε περίπτωση, ο ανωτέρω ισχυρισμός της αιτούσας ότι η ανάγκη κατασκευής της δεξαμενής αναρρύθμισης διαπιστώθηκε με τη μελέτη εφαρμογής δεν αρκεί για να υποκαταστήσει την ως άνω ελλείπουσα ειδική αιτιολογία της 934/8-4-2019 απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής, ούτε συνιστά αυτοτελή λόγο που δικαιολογεί τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης. Ακολούθως, αν και βασίμως προβάλλεται ότι η δεξαμενή αναρρύθμισης παρουσιάζει αναγκαία συνάφεια με το αρχικό έργο του υποθαλάσσιου αγωγού, δεδομένου ότι : α) δεν είναι έργο αυτοτελές σε σχέση με τον αγωγό αυτόν, αλλά η κατασκευή της αποσκοπεί στην εξασφάλιση της ορθής λειτουργίας και της προστασίας του υποθαλάσσιου αγωγού, έχοντας στάθμες λειτουργίας που υπερκαλύπτουν το υψηλό σημείο (+ 44,52 m)του χερσαίου αγωγού και επιλύοντας με τον τρόπο αυτό, το σχετικό πρόβλημα που δημιουργήθηκε κατά την κατασκευή του και β) η κατασκευή της δεξαμενής αναρρύθμισης από τον ανάδοχο του αρχικού έργου διασφαλίζει το ενιαίο της ευθύνης στο πρόσωπό του, τόσο για την κατασκευή και ορθή λειτουργία του υποθαλάσσιου αγωγού, όσο και για την παροχή της απαιτούμενης ποσότητας νερού, σύμφωνα με τις συμβατικές του υποχρεώσεις, δεδομένου και του γεγονότος ότι ο ανάδοχος έχει αναλάβει την υποχρέωση παρακολούθησης της λειτουργίας και τη συντήρηση του υποθαλάσσιου αγωγού για χρονικό διάστημα 36 μηνών, όμως, η παραδοχή αυτή της συνάφειας της ελεγχόμενου έργου της δεξαμενής αναρρύθμισης με το αρχικό έργο κατασκευής του υποθαλάσσιου αγωγού δεν αρκεί για να καταστήσει νόμιμη την υπογραφή της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, αφού η ανάγκη σύναψής της δεν οφείλεται, όπως προεκτέθηκε, σε απρόβλεπτες περιστάσεις. Ακολούθως, ο προβαλλόμενος από την αναθέτουσα αρχή λόγος περί συγγνωστής πλάνης των οργάνων της αναθέτουσας αρχής, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, λόγω της σταθερότητας του νομικού πλαισίου καθώς και της πάγιας νομολογίας του Δικαστηρίου τούτου ως προς τις προϋποθέσεις κατάρτισης συμπληρωματικών συμβάσεων (πρβλ. Ε.Σ. Τμ. Μείζ. -Επταμ. Σύνθεσης 2490/2015, 3998/2013, 3009, 3008/2012, 3053/2011, VI Τμ. 1043/2019 κ.ά.).Αλυσιτελώς εξάλλου προβάλλεται ότι σύμφωνα με προηγούμενη νομολογία του Δικαστηρίου έχει γίνει δεκτή η συνδρομή συγγνωστής πλάνης, καθώς το Δικαστήριο δεν δεσμεύεται, εκ του λόγου τούτου, να κρίνει διαφορετικά σε μεταγενέστερες υποθέσεις (πρβλ. Ε.Σ. VI Τμ. 734/2019).Δεν ανακαλεί την 811/2019 Πράξη του Ε Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/537/2020


Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)

Σχετικά Έγγραφα

ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/537/2020

Κατασκευή υποθαλάσσιου αγωγού...ζητείται η αναθεώρηση της 1767/2019 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ανωτέρω ερμηνευτικώς δεκτά (βλ. σκέψεις 11 και 12), το Τμήμα κρίνει, κατά πλειοψηφία, ότι η ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση νομίμως καταρτίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις των παρ. 2 και 4 του άρθρου 337 του ν. 4412/2016. Και τούτο, διότι η αξία της εν λόγω τροποποίησης ανέρχεται σε 739.949,54 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α. (4,41% του ποσού της αρχικής σύμβασης), και, ως εκ τούτου, είναι κατώτερη των σωρευτικώς τιθέμενων ορίων των 5.548.000 ευρώ και 2.519.338,98 ευρώ (αξία αρχικής σύμβασης χωρίς Φ.Π.Α. 16.795.593,22 Χ 15%), αντιστοίχως. Εξ άλλου, δεν μεταβάλλεται η συνολική φύση της σύμβασης, καθόσον, όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλομένη, η κατασκευή, με την ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση, της δεξαμενής αναρρύθμισης δεν είναι έργο αυτοτελές σε σχέση με τον υποθαλάσσιο αγωγό, καθόσον αποσκοπεί στην εξασφάλιση της ορθής λειτουργίας και της προστασίας αυτού, έχοντας στάθμες λειτουργίας που υπερκαλύπτουν το υψηλό σημείο (+ 44,52 m) του χερσαίου αγωγού, επιλύοντας με τον τρόπο αυτό το σχετικό πρόβλημα που δημιουργήθηκε κατά την κατασκευή του. Περαιτέρω δε, με τη συμπληρωματική σύμβαση διασφαλίζεται το ενιαίο της ευθύνης στο πρόσωπο του αναδόχου, τόσο για την κατασκευή και ορθή λειτουργία του υποθαλάσσιου αγωγού, όσο και για την παροχή της απαιτούμενης ποσότητας νερού, σύμφωνα με τις συμβατικές του υποχρεώσεις, δεδομένου και του γεγονότος ότι ο ανάδοχος έχει αναλάβει την υποχρέωση παρακολούθησης της λειτουργίας και τη συντήρηση του υποθαλάσσιου αγωγού για χρονικό διάστημα 36 μηνών. Δέχεται την αίτηση.


ΥΠΕΝ/ΔΥΔΡ/24676/759/2021

Διαδρομή και εγκατάσταση του υποθαλάσσιου τμήματος του αγωγού και της πλωτής μονάδας του Ανεξάρτητου Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΑΣΦΑ) Αλεξανδρούπολης.


ΕΣ/ΤΜ.6/830/2019

Κατασκευή συλλεκτήριου αγωγού ομβρίων ...ζητείται η ανάκληση της 332/2019 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει αναγκαίο να προσκομισθούν από τις αιτούσες τα ακόλουθα: α) η 5528/22.3.1988 απόφαση του ΔΣ της ..., με την οποία εγκρίθηκαν τα σχέδια της ..., στα οποία βασίστηκε η αρχική όδευση του υπό κατασκευή αγωγού ομβρίων, β) βεβαίωση της ... από την οποία να προκύπτει αν μετά το έτος 1988, η ... κατήρτισε νεότερα σχέδια και μελέτες για την κρίσιμη περιοχή διέλευσης του υπό κατασκευή αγωγού ομβρίων, στα οποία να αποτυπώνεται η υφιστάμενη κατάσταση των δικτύων της, καθώς και αν της ζητήθηκαν από την αναθέτουσα αρχή ή και από την ανάδοχο εταιρεία τα νεότερα αυτά σχέδια και γ) στοιχεία από τα οποία να προκύπτει αν γενικότερα η αναθέτουσα αρχή ζήτησε να της γνωστοποιηθεί από την ..., αν η όδευση των δικτύων της στην κρίσιμη περιοχή κατασκευής του αγωγού ομβρίων, εξακολουθεί να ταυτίζεται με τη σχετική απεικόνιση στα σχέδια της ... που ανάγονται στο έτος 1988 και την τυχόν απάντηση της ... που δόθηκε σχετικά.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η οριστική κρίση του Τμήματος πρέπει να αναβληθεί, προκειμένου να συμπληρωθεί ο φάκελος εντός δεκαπέντε (15) ημερών από την κοινοποίηση της παρούσας απόφασης στις αιτούσες, με τα αναφερόμενα στη σκέψη VI στοιχεία. Ακολούθως, θα πρέπει με επιμέλεια της Γραμματέως, αφού ορισθεί νέα δικάσιμος για τη συζήτηση της υπόθεσης, να εγγραφεί αυτή στο σχετικό πινάκιο και να γίνει νόμιμη και εμπρόθεσμη κλήτευση όλων των διαδίκων.


ΕΣ/ΤΜ.6/1059/2019

Κατασκευή συλλεκτηρίου ομβρίων- συμπληρωματική σύμβαση..ζητείται η ανάκληση της 332/2019 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά, από την εκτίμηση της ως άνω αλληλογραφίας και παρά το γεγονός ότι δεν προσκομίζεται η ζητηθείσα βεβαίωση της …, περί μη κατάρτισης νεότερων σχεδίων και μελετών για την κρίσιμη περιοχή διέλευσης του υπό κατασκευή αγωγού ομβρίων (λόγω καθυστέρησης της τελευταίας να απαντήσει σε σχετικό αίτημα της Περιφέρειας -με ΑΠ ....2019- εντός της ορισθείσας προθεσμίας), το Τμήμα κρίνει ότι η αναθέτουσα αρχή κατέβαλε, πριν από την εκπόνηση της αρχικής μελέτης, κάθε δυνατή επιμέλεια για να προμηθευτεί τα πλέον ενημερωμένα σχέδια όδευσης των υπαρχόντων αγωγών από την ... Επομένως, εφόσον κατά την εκπόνηση της αρχικής μελέτης του έργου δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθεί ότι τα σχέδια που χορήγησε η … αποτύπωναν εσφαλμένα την διαδρομή όδευσης των αγωγών της, η διαπίστωση του σφάλματος αυτού μετά την έναρξη των εργασιών της κρίσιμης εργολαβίας και η συνακόλουθη αδυναμία κατασκευής του αγωγού ομβρίων στην προβλεπόμενη αρχικώς χάραξη, συνιστά απρόβλεπτο γεγονός, γενομένου δεκτού του σχετικού λόγου ανάκλησης.(...)Ενόψει των ανωτέρω, το σύνολο των εργασιών της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, οι οποίες συνδέονται αποκλειστικά με τη διαφορετική από την αναμενόμενη σύσταση του υπεδάφους, δεν οφείλονται σε απρόβλεπτη ανάγκη αλλά σε ελλείψεις και αστοχίες της αρχικής μελέτης του έργου και για τον λόγο αυτόν δεν είναι νόμιμη η εκτέλεσή τους. Τέλος, ο ισχυρισμός κατά τον οποίο η άμεση υπογραφή της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης είναι αναγκαία για επιτακτικούς λόγους δημοσίου συμφέροντος, διότι πρόκειται για έργο αντιπλημμυρικής προστασίας που πρέπει να έχει ολοκληρωθεί πριν από τον προσεχή χειμώνα, πρέπει να απορριφθεί αφενός μεν διότι οι επικαλούμενοι λόγοι δεν δικαιολογούν την παραβίαση των διαδικασιών ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων, που ομοίως αποσκοπούν στην εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος (βλ. Ε.Σ. Τμ, VI 691/2018, 124/2019), σε κάθε περίπτωση δε, διότι δεν αποδεικνύεται η αμεσότητα του επικαλούμενου κινδύνου από τη μη έγκαιρη ολοκλήρωση του έργου, δεδομένου ότι η κατασκευή του αγωγού εκκρεμεί επί περισσότερα από τριάντα έτη, ενώ ακόμη και στην ελεγχόμενη εργολαβία, έχουν δοθεί αλλεπάλληλες παρατάσεις από την αναθέτουσα αρχή.Κατ’ ακολουθίαν, οι κρινόμενες αιτήσεις πρέπει να απορριφθούν, και να καταπέσει το παράβολο που έχει καταθέσει η δεύτερη αιτούσα.


ΕλΣυν.Τμ.7(ΚΠΕ)/57/2012

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-Συμπληρωματικές συμβάσεις.:Με τα  δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, δεν συντρέχουν,  εν προκειμένω,  οι προβλεπόμενες στο νόμο προϋποθέσεις για τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης με τον ανάδοχο  της αρχικής σύμβασης εκτέλεσης του οικείου έργου. Ειδικότερα, από τα στοιχεία του φακέλου, δεν προκύπτει ότι  οι εργασίες αυτές   κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων κατά την τεχνική εκτέλεση του έργου, ήτοι λόγω πραγματικών γεγονότων που δεν ανάγονται στο χρόνο κατάρτισης της αρχικής σύμβασης και επηρεάζουν την τεχνική αρτιότητα του έργου, ενώ αντικειμενικά δεν μπορούσαν να προβλεφθούν στο στάδιο της οριστικής μελέτης. Οι  επικαλούμενες  εκ μέρους του Δήμου  «καταστάσεις που δεν ήταν γνωστές και δεν αντιμετωπίστηκαν στην αρχική μελέτη» αφορούν δε στην ύπαρξη υπόγειου αγωγού ομβρίων  υδάτων στο δρόμο της αγοράς,  δεν στοιχειοθετούν απρόβλεπτες περιστάσεις. Και τούτο διότι,  η άγνοια της ύπαρξης του αγωγού αυτού  και της σύνδεσής του με τις  αποχετεύσεις των  παρακείμενων οικιών, που δεν έχουν συνδεθεί  με το υπάρχον  δίκτυο ακαθάρτων,  συνιστά σφάλμα και παράλειψη  της αρχικής μελέτης, δεδομένου ότι  οι θέσεις των υφιστάμενων αγωγών και συνδέσεων   επιβαλλόταν,  κατά την κοινή πείρα,  με την καταβολή της ενδεδειγμένης επιμέλειας,  να αποτελέσουν περιεχόμενο της μελέτης δημοπράτησης του κύριου έργου, το οποίο αποσκοπούσε, μεταξύ άλλων,  στην  απορροή και αποχέτευση των ομβρίων υδάτων  και  τη σύνδεση  του  υπό κατασκευή δικτύου με τον υφιστάμενο κεντρικό αγωγό αποχέτευσης ομβρίων υδάτων. Κατά συνέπεια, η  εντελλόμενη με το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη, κατά το μέρος που αφορά στην πληρωμή εργασιών της 1ης Συμπληρωματικής σύμβασης του έργου  «Πεζοδρομήσεις Δημοτικών Οδών»,  δεν είναι νόμιμη, και, ως εκ τούτου,  το χρηματικό αυτό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί.


ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1439/2022

ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΟΡΘΩΣΗ (...)Από τις διατάξεις αυτές συνάγεται ότι η δαπάνη κατασκευής των εξωτερικών διακλαδώσεων ακαθάρτων υδάτων, που κατασκευάζονται εξωτερικά των ακινήτων από τη ρυμοτομική γραμμή μέχρι την θέση του αγωγού αποχέτευσης ακαθάρτων, για τη σύνδεση του εσωτερικού δικτύου του ακινήτου με τον αντίστοιχο αγωγό αποχέτευσης, και περιλαμβάνουν, κατά την τεχνική έννοια του όρου, τον αγωγό ακαθάρτων υδάτων κατά πλάτος της οδού, από το ακίνητο προς τον κεντρικό αγωγό, το φρεάτιο προσαρμογής του εσωτερικού δικτύου ακαθάρτων υδάτων με τον προαναφερθέντα αγωγό, και τη σύνδεση του προαναφερθέντος αγωγού με τον αγωγό ακαθάρτων υδάτων, βαρύνει τους ιδιοκτήτες των ωφελούμενων ακινήτων. Επομένως, η δαπάνη κατασκευής των διακλαδώσεων αυτών, έστω και αν καταβάλλεται αρχικώς από την αρμόδια επιχείρηση ύδρευσης και αποχέτευσης, βαρύνει τελικώς τρίτα πρόσωπα και είναι ανακτήσιμη, εκ του λόγου δε αυτού δεν περιλαμβάνεται στο επενδυτικό κόστος του ευρύτερου έργου της κατασκευής του αποχετευτικού συστήματος που μπορεί να χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Συνοχής και η αντίστοιχη δαπάνη κατασκευής τους δεν αποτελεί επιλέξιμη προς χρηματοδότηση δαπάνη, σε περίπτωση δε καταβολής της αναζητείται ως αχρεωστήτως καταβληθείσα.(...)Το δικάσαν Τμήμα με την αναιρεσιβαλλόμενη απόφασή του απέρριψε, κατά το μέρος που αφορούσε στο επίδικο ποσό δημοσιονομικής διόρθωσης, ως αβάσιμο τον λόγο έφεσης περί παραβίασης της αρχής της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης, με την αιτιολογία ότι από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ότι η διοίκηση προέβη σε ενέργειες, οι οποίες ήταν ικανές να δημιουργήσουν στην αναιρεσείουσα την πεποίθηση ότι η επίμαχη δαπάνη ήταν επιλέξιμη. Εν όψει δε αυτών, δοθέντος ότι από τις πραγματικές παραδοχές της αναιρεσιβαλλόμενης εξεταζόμενες υπό το πρίσμα των ισχυρισμών της αναιρεσείουσας δεν προκύπτει η απαιτούμενη προϋπόθεση περί της υπάρξεως συγκεκριμένων διαβεβαιώσεων για τη θεμελίωση παραβιάσεως της αρχής της προστασίας της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης, το δικάσαν Τμήμα, αγόμενο στην παραδοχή ότι εν προκειμένω δεν παραβιάστηκε η αρχή της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης της αναιρεσείουσας, δεν υπέπεσε στην αναιρετική πλημμέλεια της πλημμελούς εφαρμογής του νόμου και ο σχετικός λόγος αναίρεσης κρίνεται απορριπτέος ως αβάσιμος.Για τους λόγους αυτούς Απορρίπτει την αίτηση αναίρεσης της 411/2016 απόφασης του Ι Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. 


ΕΣ/ΤΜ.6/6632/2015

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:επιδιώκεται η ανάκληση της 228/2015 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη νομική σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι εν προκειμένω δεν συντρέχουν οι εκ του νόμου τιθέμενες προϋποθέσεις για τη νόμιμη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης. Ειδικότερα, οι εργασίες που περιλαμβάνονται στο αντικείμενο της επίμαχης σύμβασης δεν έχουν συμπληρωματικό χαρακτήρα σε σχέση με το αρχικό συμβατικό αντικείμενο, καθόσον δεν σχετίζονται τεχνικώς με την κατασκευή και τη λειτουργικότητα του αρχικού έργου. Τούτο δε, διότι: α) αφενός αφορούν σε άλλη περιοχή (Λεωφόρο Φανερωμένης), επί της οποίας δεν προβλεπόταν, όπως και ο αιτών Δήμος συνομολογεί με την κρινόμενη αίτηση, η κατασκευή εξωτερικών διακλαδώσεων για τη σύνδεση ακινήτων με το διερχόμενο από αυτή ήδη κατασκευασμένο δευτερεύον δίκτυο αποχέτευσης λυμάτων, δοθέντος ότι το εν λόγω δίκτυο δεν είχε ακόμα συνδεθεί με το κεντρικό αντλιοστάσιο προώθησης λυμάτων προς την Ψυτάλλεια και, ως εκ τούτου, ήταν μη λειτουργικό και β) στο τεχνικό αντικείμενο της επίμαχης σύμβασης περιλαμβάνονται και εργασίες κατασκευής δευτερεύοντος δικτύου ακαθάρτων υδάτων, οι οποίες διαφέρουν ουσιωδώς από τις εργασίες που ανατέθηκαν με την αρχική σύμβαση. Όπως δε προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, η ανάγκη εκτέλεσης των επίμαχων εργασιών ανέκυψε στο πλαίσιο άλλης εν εξελίξει εργολαβίας στην ως άνω περιοχή («Κατασκευή Συλλεκτήρων Ομβρίων στην περιοχή Φανερωμένης της νήσου ......ς»), γεγονός που καταδεικνύει ότι οι εργασίες της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης δεν είναι κατά οποιοδήποτε τρόπο αναγκαίες για την ολοκλήρωση του αρχικού συμβατικού αντικειμένου. Τούτων δοθέντων, στην προκειμένη περίπτωση, οι εργασίες που περιλαμβάνονται στην επίμαχη συμπληρωματική σύμβαση συνιστούν μη επιτρεπόμενη επέκταση του τεχνικού αντικειμένου της αρχικής σύμβασης. Πέραν δε τούτου, λόγω του γεγονότος ότι δεν συμπίπτουν χωρικά με τις εργασίες της αρχικής σύμβασης ο διαχωρισμός τους από αυτές και η ανάθεσή τους με ξεχωριστή εργολαβική σύμβαση δεν μπορεί να προκαλέσει μείζονα προβλήματα στην αναθέτουσα αρχή, όπως αβασίμως προβάλλεται με την κρινόμενη αίτηση και την υπέρ αυτής παρέμβαση. Εξάλλου, σε κάθε περίπτωση, η ύπαρξη παντορροϊκού αγωγού μη χαρτογραφημένου, σύμφωνα με όσα διαλαμβάνονται στην αιτιολογική έκθεση του 3ου Α.Π.Ε., είναι ένα δεδομένο που έπρεπε να έχει ληφθεί υπόψη κατά την εκπόνηση της μελέτης του έργου, αφού σε αυτόν (αγωγό) ήταν συνδεδεμένο το σύνολο των ακινήτων της προαναφερόμενης λεωφόρου, γεγονός που επιτείνει την ευθύνη των αρμοδίων για τη διενέργεια των απαραίτητων εξειδικευμένων ερευνών για τη διάγνωση των ειδικών συνθηκών εκτέλεσης του έργου και την εξεύρεση των προσηκόντων τρόπων αντιμετώπισης της κατάστασης, η δε αναφερόμενη στο 16220/22.7.2015 έγγραφο του Διευθυντή Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου ......ς απουσία επιφανειακών ενδείξεων (φρεάτια, εσχάρες κ.λπ.) επί της συγκεκριμένης οδού, δεν αποτελεί επαρκές δικαιολογητικό στοιχείο της επικαλούμενης αδυναμίας έγκαιρου εντοπισμού του ως άνω παντορροϊκού αγωγού. Απορρίπτει  την  αίτηση  ανάκλησης  του  νομικού  προσώπου  


ΕΣ/ΚΛ.Ε/368/2011

Κατασκευή φράγματος και αγωγού μεταφοράς...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη II της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν είναι δυνατή η υπογραφή της υποβληθείσας προς έλεγχο συμπληρωματικής σύμβασης, καθόσον δεν συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις σύναψής της. Ειδικότερα:α) Οι υπό στοιχείο α΄ εργασίες «για την εξυγίανση του εδάφους τμημάτων της περιμετρικής οδού του φράγματος», η αναγκαιότητα εκτέλεσης των οποίων ανέκυψε, κατά την αιτιολογική έκθεση, από την εντατικοποίηση της καλλιέργειας της γης μετά τη δημοπράτηση του έργου, δεν αποδεικνύεται από κανένα στοιχείο του φακέλου, ότι κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων, κατά την τεχνική εκτέλεση του έργου, σύμφωνα με τα προεκτεθέντα. Και τούτο διότι δεν προσκομίζονται στοιχεία από την αναθέτουσα αρχή, από τα οποία να προκύπτει ότι το επίμαχο τμήμα του έργου -στο οποίο προβλεπόταν η κατασκευή της εν λόγω περιμετρικής οδού - δεν καλλιεργείτο πριν από τη δημοπράτηση του έργου και ότι η καλλιέργεια προέκυψε αιφνιδίως, για τους λόγους, που εκθέτει η αναθέτουσα αρχή, μετά τη δημοπράτηση αυτού. Αντιθέτως από την προσκομιζόμενη 2156/13.9.2004 (ορθή επανάληψη) Πράξη του Δασαρχείου .... προκύπτει ότι το μεγαλύτερο τμήμα της ευρύτερης έκτασης, που απαλλοτριώθηκε για την εκτέλεση του έργου ήταν μη δασικού χαρακτήρα και είχε τη μορφή χέρσων αγρών, καλλιεργούμενων αγρών και αμπελιών.(...)Ενόψει των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή της υποβληθείσας προς έλεγχο συμπληρωματικής σύμβασης.


ΕλΣυνΤμ.Μειζ-Επταμ.Συνθ/410/2016

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:το Τμήμα κρίνει, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από τον αιτούντα Δήμο, ότι στην προκειμένη περίπτωση συντρέχουν οι προϋποθέσεις σύναψης της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης. Ειδικότερα, η ανάγκη εκτέλεσης των εργασιών της σύμβασης αυτής ανέκυψε από το απρόβλεπτο γεγονός της αποκάλυψης, στο πλαίσιο εκτέλεσης άλλης εργολαβίας, αχαρτογράφητου αγωγού ομβρίων στην Λεωφόρο …, που παρανόμως είχε μετατραπεί από τους ιδιοκτήτες παρακείμενων ακινήτων σε παντορροϊκό. Ο αγωγός αυτός δεν ήταν δυνατόν να εντοπιστεί κατά τον χρόνο εκπόνησης της μελέτης του αρχικού έργου, αφενός μεν λόγω της απουσίας επιφανειακών υδάτων, αφετέρου δε διότι κατά τον χρόνο μετατροπής του σε παντορροϊκό δεν λειτουργούσε τεχνική υπηρεσία στον Δήμο της .... Περαιτέρω, με την επίμαχη σύμβαση δεν επέρχεται επέκταση του φυσικού και τεχνικού αντικειμένου. Τούτο διότι οι εργασίες της αρχικής σύμβασης αφορούσαν καταρχήν στο σύνολο της εδαφικής Περιφέρειας του Δήμου ..., δεν προβλέφθηκαν δε ειδικώς για την Λεωφόρο .. εκ μόνου του λόγου ότι το δευτερεύον δίκτυο ακαθάρτων δεν ήταν τότε λειτουργικό ένεκα της μη σύνδεσής του με το αντλιοστάσιο. Εξάλλου, η κατασκευή ενός παράλληλου αγωγού σε ορισμένα σημεία επί της Λεωφόρου … δεν συνιστά κατασκευή δευτερεύοντος δικτύου ακαθάρτων, αλλά είναι τεχνικά αναγκαία για την σύνδεση των ακινήτων με το δίκτυο αυτό, ήτοι αφορά αμιγώς στο έργο των διακλαδώσεων του δικτύου ακαθάρτων. Τέλος, οι εργασίες της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης κατά το αντικείμενό τους συνδέονται άρρηκτα με την αρχική εργολαβία και είναι αναγκαίες για την ολοκλήρωση του τεχνικού της αντικειμένου, ήτοι με την σύνδεση των ακινήτων του Δήμου ... με το δευτερεύον δίκτυο ακαθάρτων...η υπό κρίση αίτηση αναθεώρησης καθώς και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να γίνουν δεκτές και να αναθεωρηθεί η 6632/2015 Απόφαση του VI Τμήματος. Περαιτέρω, πρέπει να γίνει δεκτή η από 10.9.2015 αίτηση ανάκλησης και να ανακληθεί η 228/2015 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου,


ΕΣ/ΚΛ.Ε/332/2019

Κατασκευή συλλεκτηρίου αγωγού ομβρίων...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι δεν συντρέχουν εν προκειμένω απρόβλεπτες περιστάσεις που δικαιολογούν τη σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, δεδομένου ότι η μελέτη, με βάση την οποία προσδιορίστηκε το τεχνικό αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, δεν υπήρξε κατά το δυνατόν πλήρης και ακριβής. Τούτο, διότι α) η αρχική μελέτη του έργου, η οποία εγκρίθηκε με την …/….1988 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της ..., εκπονήθηκε σε χρόνο πολύ προγενέστερο του χρόνου δημοπράτησης του ελεγχόμενου έργου (έτος 2016), χωρίς να προκύπτει η εκ των υστέρων επικαιροποίησή της (βλ. σελ. 3 της Τεχνικής Περιγραφής), β) τα όργανα της ..., με την ως άνω απόφαση του Δ.Σ. της οποίας εγκρίθηκε η εν λόγω μελέτη, όφειλαν να γνωρίζουν την ακριβή θέση των δικτύων της και γ) δεν εκπονήθηκε σχετική γεωτεχνική μελέτη, ούτε κατά την εκπόνηση της αρχικής μελέτης του έργου, ούτε κατά τη δημοπράτηση αυτού (πρβλ. VI Τμ. Ε.Σ. 1591/2018). Ενόψει της ανωτέρω ουσιώδους πλημμέλειας που διαπιστώθηκε, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο, με το …..2019 έγγραφο του Προϊσταμένου 

ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/1059/2019