Δημόσια έργα.Προσφορά με ενιαίο ποσοστό έκπτωσης(...)Ανάκληση της 364/2016 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου (...) Κατόπιν των ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι, καίτοι δεν υπάρχει ακριβής προμέτρηση των απαιτούμενων εργασιών συντήρησης στον Προϋπολογισμό Μελέτης του ελεγχόμενου έργου, αλλά μόνο κατ’ εκτίμηση υπολογισμός των επιμέρους ποσοτήτων, δοθέντος ότι το έργο αφορά σε συντήρηση μη εκ των προτέρων γνωστών οδικών τμημάτων εντός των ορίων του Δήμου Φλώρινας, μη νομίμως στη διακήρυξη του επίμαχου διαγωνισμού καθορίστηκε ως σύστημα υποβολής προσφορών αυτό του ενιαίου ποσοστού έκπτωσης του άρθρου 5 του ν. 3669/2008, δεδομένου ότι η προϋπολογισθείσα δαπάνη του έργου υπερέβαινε το ποσό των 750.000 ευρώ. Ωστόσο, λαμβανομένων υπόψη ότι: Α) το μεγαλύτερο ποσοστό των εργασιών του επίμαχου έργου ανήκει στην ίδια Ομάδα «Ασφαλτικά», προϋπολογισθείσας δαπάνης 808.900 ευρώ έναντι συνολικής δαπάνης εργασιών 831.844,20 ευρώ, γεγονός το οποίο έχει ως αποτέλεσμα τον εν τοις πράγμασι μη επηρεασμό του αποτελέσματος του ελεγχόμενου διαγωνισμού, ένεκα της επιλογής από την αναθέτουσα αρχή του ως άνω συστήματος αντί αυτού των επιμέρους ποσοστών έκπτωσης, β) εκ της επιλογής του επίμαχου συστήματος υποβολής προσφορών δεν παραβιάστηκαν οι αρχές της διαφάνειας, της ίσης μεταχείρισης και του ανταγωνισμού, όπως αποδεικνύεται από το γεγονός ότι τηρήθηκαν οι νόμιμες διατυπώσεις δημοσιότητας και τελικά στο διαγωνισμό συμμετείχαν οκτώ (8) εργοληπτικές επιχειρήσεις, γ) κατά του κύρους της ως άνω διαδικασίας δεν υποβλήθηκαν ενστάσεις, προσφυγές ή ένδικα βοηθήματα, δ) επιτεύχθηκε ικανοποιητικό ποσοστό έκπτωσης (59%) και ε) συντρέχουν προφανείς λόγοι δημοσίου συμφέροντος για την άμεση εκτέλεση των συγκεκριμένων εργασιών συντήρησης, η νομική πλημμέλεια της επιλογής ως συστήματος υποβολής προσφορών στο διαγωνισμό για την ανάθεση του επίμαχου έργου, αυτού του ενιαίου ποσοστού έκπτωσης, παρότι δεν συνέτρεχε η μία από τις απαιτούμενες σωρευτικώς προϋποθέσεις για την επιλογή του εν λόγω συστήματος, δεν κρίνεται εν προκειμένω ουσιώδης (πρβλ. Ε.Σ. Τμ. Μειζ.–Επτ. Συνθ. 1744/2016).

Εξοπλισμός - Ανάπλαση Κοινοχρήστων χώρων(…)Από τις ανωτέρω διατάξεις 3669/2008 συνάγεται ότι εργοληπτικές επιχειρήσεις, που δεν είναι εγγεγραμμένες στο Μ.Ε.ΕΠ., επιτρέπεται να αναλαμβάνουν την κατασκευή μικρών έργων ορισμένου προϋπολογισμού, εφόσον είναι εγγεγραμμένες στο Νομαρχιακό Μητρώο, με την οικεία δε βεβαίωση εγγραφής, στην οποία αναφέρεται η κατηγορία των έργων ή εργασιών που ο εργολήπτης μπορεί να αναλαμβάνει, πιστοποιείται η ικανότητά του για ανάληψη αντίστοιχων έργων (πράξ. VII Τμ. 94/2011). Κατά συνέπεια δεν είναι νόμιμη η ανάθεση σε εργολήπτη της εκτέλεσης έργου, το οποίο βάσει των εργασιών που περιλαμβάνονται σε αυτό ανήκει σε διαφορετική κατηγορία έργων από αυτά, που σύμφωνα με τη σχετική βεβαίωση εγγραφής στο Νομαρχιακό Μητρώο μπορεί να εκτελέσει(…)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το έργο της συντήρησης και διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου στο Ανοιχτό κολυμβητήριο ...... εμπίπτει στην κατηγορία των οικοδομικών έργων, καθόσον οι εργασίες που περιλαμβάνονται στη σχετική μελέτη συνιστούν σε ποσοστό μεγαλύτερο του 90% οικοδομικές εργασίες. Ως εκ τούτου μη νομίμως ανατέθηκε το έργο αυτό στον φερόμενο ως δικαιούχο του υπό κρίση χρηματικού εντάλματος, ο οποίος δεν ήταν τεχνικά κατάλληλος να αναλάβει την εκτέλεσή του, δεδομένου ότι ο εν λόγω ανάδοχος, σύμφωνα με τη σχετική βεβαίωση εγγραφής του στο οικείο Νομαρχιακό Μητρώο, δύναται να εκτελέσει μόνο έργα κατηγορίας υδραυλικών και οδοποιΐας 

Ενιαίο έργο -Κατάτμηση.(...)Από τις προεκτιθέμενες διατάξεις (π.δ.59/2007) συνάγεται ότι όταν ένα ενιαίο έργο, η ύπαρξη του οποίου εκτιμάται με βάση την οικονομική και τεχνική λειτουργία του αποτελέσματος των εργασιών του, μπορεί να διαιρεθεί σε περισσότερα τμήματα και το άθροισμα της προϋπολογισθείσας αξίας των επιμέρους τμημάτων του ισούται με ή υπερβαίνει το όριο των 4.845.000 ευρώ, που είναι το κατώτατο ισχύον όριο εφαρμογής του π.δ. 59/2007, οι διατάξεις του προεδρικού αυτού διατάγματος εφαρμόζονται σε όλα τα τμήματά του (υποέργα). Προκειμένου δε να διαπιστωθεί εάν ένα ή περισσότερα υποέργα συνέχονται σε ένα ενιαίο, ολοκληρωμένο από κάθε άποψη έργο και έτοιμο να χρησιμοποιηθεί για το σκοπό που είχε προβλεφθεί από την αναθέτουσα αρχή, χρησιμοποιείται κάθε πρόσφορο κατά περίπτωση λειτουργικό κριτήριο όπως η ενότητα του γεωγραφικού πλαισίου εκτέλεσής τους, το είδος των εργασιών τους, η χρονική εγγύτητα της έναρξης των διαδικασιών για την ανάθεσή τους, καθώς και της ανάθεσής τους και η τυχόν ομοιότητα των μελετών τους. Στο πλαίσιο αυτό συνεκτιμώνται τα ειδικότερα χαρακτηριστικά και ο προορισμός εκάστης εργολαβίας και ερευνάται εάν ο σκοπός αυτών κατατείνει στην πραγματοποίηση ενός ενιαίου έργου. Εξάλλου δεν επιτρέπεται, μέσω της κατάτμησης ενός ενιαίου έργου σε τμήματα και του αντίστοιχου επιμερισμού του συνολικού προϋπολογισμού του, να καταστρατηγείται το ως άνω π.δ. με τη μη υπαγωγή των επιμέρους υποέργων, λόγω των επιμερισμένων προϋπολογισμών τους, στο πεδίο εφαρμογής του καθώς και τη μη αποστολή περίληψης των διακηρύξεων για την ανάθεση αυτών στην Υπηρεσία Επισήμων Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς δημοσίευση

Aντικατάσταση αγωγών ομβρίων...Οι προβλεπόμενες εργασίες ήταν κυρίως αφανείς εργασίες εντός του εδάφους, η ακριβής προμέτρηση ποσοτήτων των οποίων θα ήταν δυνατή, κατά το στάδιο της μελέτης, μόνο με την πραγματοποίηση διερευνητικών τομών στην οδό, διαδικασία που δεν προκρίθηκε, διότι επρόκειτο για οδό σε λειτουργία, με αποτέλεσμα η μελέτη να στηριχθεί σε επιφανειακή εκτίμηση – προμέτρηση ποσοτήτων. Σύμφωνα με το ίδιο ως άνω έγγραφο, κατά την εκτέλεση του έργου προέκυψε αύξηση στις εργασίες κυρίως των εκσκαφών και μεταφοράς των προϊόντων προς απόρριψη και εγκιβωτισμού με σκυρόδεμα του αγωγού στο σημείο σύνδεσης με τον συλλεκτήριο αγωγό στη ..., οι οποίες ήταν αναπόφευκτες προκειμένου το έργο να αποδοθεί, το συντομότερο δυνατό, ολοκληρωμένο, λειτουργικό και άρτια τεχνικά κατασκευασμένο. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι αντικείμενο του 1ου Α.Π.Ε. του έργου «Αντικατάσταση αγωγών ομβρίων» ήταν πράγματι η επανόρθωση ποσοτικών σφαλμάτων της μελέτης και ως εκ τούτου, νομίμως η σχετική δαπάνη για την πληρωμή των προαναφερόμενων υπερσυμβατικών εργασιών βάρυνε το κονδύλιο των απρόβλεπτων της οικείας σύμβασης. Κατ’ ακολουθίαν, η δαπάνη που εντέλλεται με το 414, οικονομικού έτους 2010, χρηματικό ένταλμα είναι νόμιμη, ωστόσο, το ένταλμα αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί λόγω λήξης του οικονομικού έτους 2010.

Κατασκευή κλειστού γυμναστηρίου Δήμου...Με δεδομένα αυτά, σύμφωνα και με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, μη νομίμως επιχειρείται η σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης με νέο ανάδοχο, χωρίς να έχει προηγηθεί η εγκριτική της υποκατάστασης απόφαση της αναθέτουσας αρχής, ενώ η 144/2009 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου με την οποία εγκρίθηκε η απορρόφηση του κλάδου δραστηριότητας της «....» από την «....» για το έργο «Κατασκευή Κλειστού Γυμναστηρίου Δήμου ...» και υπό την εκδοχή ότι αποτελεί την προβλεπόμενη από το άρθρο 65 του ν. 3669/2008 εγκριτική της υποκατάστασης απόφαση, δεν περιλαμβάνει τα απαιτούμενα από την ανωτέρω διάταξη στοιχεία και για το λόγο αυτό υφίσταται ουσιώδης νομική πλημμέλεια, που εμποδίζει την υπογραφή της.Στη διάταξη του άρθρου 28 του ν. 3669/2008 «Κύρωση της κωδικοποίησης της νομοθεσίας κατασκευής δημοσίων έργων» (ΦΕΚ Α΄, 116) ορίζεται ότι: « 3. Μετά από έγκριση του αρμοδίου οργάνου, χωρίς δημοσίευση της σχετικής προκήρυξης επιτρέπεται η απευθείας ανάθεση: α) … ε) Σε περίπτωση συμπληρωματικών εργασιών, που δεν περιλαμβάνονται στην πρώτη σύμβαση κατασκευής έργου, οι οποίες είναι όμως αναγκαίες λόγω απροβλέπτων περιστάσεων κατά την εκτέλεση της αρχικής σύμβασης έργου και υπό τις περαιτέρω προϋποθέσεις: i) όταν δεν μπορούν να διαχωριστούν από την κύρια σύμβαση, ii) όταν μπορούν μεν να διαχωριστούν, είναι όμως απόλυτα αναγκαίες για την τελειοποίησή της. Οι συμπληρωματικές αυτές εργασίες δεν μπορούν να υπερβαίνουν το πενήντα τοις εκατό (50%) της αξίας της κύριας σύμβασης». Περαιτέρω, στη διάταξη του άρθρου 57 του ιδίου νόμου ορίζεται ότι: «Το έργο εκτελείται σύμφωνα με τη σύμβαση και τα τεύχη και σχέδια που τη συνοδεύουν. Ο φορέας κατασκευής του έργου έχει το δικαίωμα, αν προκύψει ανάγκη εκτέλεσης συμπληρωματικών εργασιών, που δεν περιλαμβάνονται στο αρχικό ανατεθέν έργο ούτε στην πρώτη συναφθείσα σύμβαση και οι οποίες κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων κατά την εκτέλεση του έργου, όπως αυτό περιγράφεται στην αρχική σύμβαση, να συνάπτει σύμβαση με τον ανάδοχο του έργου, με την προϋπόθεση ότι οι συμπληρωματικές εργασίες δεν μπορούν τεχνικά ή οικονομικά να διαχωριστούν από την κύρια σύμβαση, χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα για τις αναθέτουσες αρχές ή όταν αυτές οι εργασίες μολονότι μπορούν να διαχωριστούν από την αρχική σύμβαση, είναι απόλυτα αναγκαίες για την τελειοποίησή της. Το συνολικό ποσό των συμβάσεων αυτών δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσοστό του 50% του ποσού της αρχικής σύμβασης, στο οποίο συμπεριλαμβάνεται και η αμοιβή για τη σύνταξη των τυχόν απαιτούμενων μελετών για τις συμπληρωματικές εργασίες. Η εκτέλεση των συμπληρωματικών εργασιών είναι υποχρεωτική για τον ανάδοχο του έργου και, προκειμένου να υπογραφεί η σύμβαση για την εκτέλεσή τους, απαιτείται γνώμη του οικείου τεχνικού συμβουλίου … 2. Κάθε σύμβαση επόμενη της αρχικής συνοδεύεται από Ανακεφαλαιωτικό Πίνακα Εργασιών (Α.Π.Ε.) που περιλαμβάνει ιδίως τις ενδείξεις των εργασιών, τις τιμές μονάδας των εργασιών, τα μεγέθη των ποσοτήτων, τις δαπάνες του προϋπολογισμού του αρχικά ανατεθέντος έργου, του προϋπολογισμού της αμέσως προηγούμενης σύμβασης και του προϋπολογισμού της προς κατάρτιση νέας σύμβασης. Περιλαμβάνει ακόμη και τις δαπάνες των απρόβλεπτων, καθώς και την προβλεπόμενη δαπάνη για αναθεώρηση και Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.).

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/1777/2011

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Διαδικασία διαγωνισμού:Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης του έργου «Διαγράμμιση οδικού δικτύου …..», καθόσον μη νόμιμα δημοπρατήθηκε το ελεγχόμενο έργο με σύστημα υποβολής προσφορών ενιαίου ποσοστού έκπτωσης, διότι υπάρχει αναλυτική προμέτρηση των επιμέρους εργασιών του έργου και η προϋπολογιζόμενη δαπάνη υπερβαίνει το ποσό των 750.000 ευρώ. Η πλημμέλεια δε αυτή είναι ουσιώδης, αφενός, διότι δεν συντρέχει καμία από τις δύο, σωρευτικά απαιτούμενες, νόμιμες προϋποθέσεις που θέτει το άρθρο 5 του ν. 3669/2008, για την εφαρμογή του εν λόγω συστήματος προσφορών και, αφετέρου, διότι η επιλογή νόμιμου συστήματος υποβολής προσφορών στην προκείμενη περίπτωση, όπως π.χ. αυτού των επιμέρους ποσοστών έκπτωσης, όπου επιτρέπεται η προσφορά διαφορετικής έκπτωσης για κάθε ομάδα τιμών (άρθρο 6 ν. 3669/2008), θα μπορούσε, ενδεχομένως, να οδηγήσει στην επιλογή διαφορετικού μειοδότη (βλ. και την μικρή διαφορά έκπτωσης μεταξύ των δύο πρώτων μειοδοτριών) ή στην καταβολή μικρότερης συμβατικής δαπάνης για την εκτέλεση του επίμαχου έργου. 

Κατασκευή δημοσιογραφικών θεωρείων στην κερκίδα του Δημοτικού Σταδίου(…)Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το έργο κατασκευής των δημοσιογραφικών θεωρείων στην κερκίδα του δημοτικού σταδίου ...... ενόψει του είδους των εργασιών που περιλαμβάνονται στη σχετική μελέτη εμπίπτει στην κατηγορία των οικοδομικών έργων και ως εκ τούτου μη νομίμως ανατέθηκε στον φερόμενο ως δικαιούχο του υπό κρίση χρηματικού εντάλματος, ο οποίος δεν ήταν τεχνικά κατάλληλος να αναλάβει την εκτέλεση του συγκεκριμένου έργου, δεδομένου ότι εν λόγω ανάδοχος σύμφωνα με το πτυχίο Μ.Ε.ΕΠ. που κατέχει δύναται να εκτελέσει μόνο έργα κατηγορίας υδραυλικών και οδοποιΐας(…)

Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις ΙΙ, ΙΙΙ και ΙV της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι: Α) δεν είναι νόμιμη η προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης του ελεγχόμενου έργου με διαγωνισμό μεταξύ περιορισμένου αριθμού εργοληπτικών επιχειρήσεων, καθόσον, εν προκειμένω, δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις για την προσφυγή στην εξαιρετική αυτή διαδικασία. Β) Η εφαρμογή για το ελεγχόμενο έργο του συστήματος που προβλέπει ενιαίο ποσοστό έκπτωσης σε συμπληρωμένο τιμολόγιο της Υπηρεσίας δεν είναι νόμιμη, καθόσον, ο προϋπολογισμός του ελεγχόμενου έργου, (2.100.000 ευρώ, ήτοι δαπάνη εργασιών = 1.764.705,88 ευρώ συν ΦΠΑ= 335.294,12 ευρώ), υπερβαίνει το εκ του νόμου προβλεπόμενο όριο των 750.000 ευρώ, ενώ δεν φαίνεται να συντρέχει, εν προκειμένω, ούτε η σωρευτικώς απαιτούμενη προϋπόθεση της δυσχερούς ή αδύνατης προμέτρησης των εργασιών, αφού στα στοιχεία του φακέλου υπάρχει το από 28.4.2009 φύλλο αναλυτικής προμέτρησης όλων των εργασιών, ως τμήμα της μελέτης του έργου. Γ) Τέλος, ο επίμαχος διαγωνισμός πάσχει και εκ του ότι, μη νομίμως η Επιτροπή Διαγωνισμού συγκροτήθηκε από το Δήμαρχο ..., ενώ έπρεπε να συγκροτηθεί από την έχουσα ειδική προς τούτο αρμοδιότητα Δημαρχιακή Επιτροπή.

ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑ.Ανάθεση:Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Δήμο σε εργοληπτικές εταιρείες για την εκτέλεση συμβάσεων, με αντικείμενο την αποκατάσταση οδών από θεομηνία και τις εργασίες συντήρησης ασφαλτοτάπητα, καθόσον το αντικείμενο εκάστης σύμβασης, συνιστά τεχνικό έργο, κατά την έννοια του άρθρου 1 παρ. 3 του ν. 3669/2008, δεδομένου ότι, από την οικονομική και τεχνική λειτουργία του αποτελέσματος των εργασιών, συνάγεται ότι με τις επίμαχες συμβάσεις, για την εκτέλεση των οποίων απαιτούνται τεχνικές γνώσεις-μέθοδοι και εξειδικευμένο τεχνικό προσωπικό, ανατέθηκαν έργα οδοποιίας, που συνδέονται με το έδαφος κατά τρόπο διαρκή και σταθερό. Κατά συνέπεια, η ανάθεση εκτέλεσής τους διέπεται από τις διατάξεις του ν. 3669/2008 και, ως εκ τούτου, μη νομίμως, ο Δήμος προσέφυγε στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης κατ'εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 209 του ν. 3463/2006 και 83 του ν. 2362/1995, που αφορούν στην εκτέλεση εργασιών, αφού η συνολική αξία εκάστου έργου υπερβαίνει το ποσό των 10.271,46 ευρώ

ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑ:Νόμιμη η καταβολή ποσού από Δήμο σε εργολήπτη που αφορά στην εξόφληση του έργου «Εξωραϊσμός Κ.Χ.  ….», καθόσον: α) όλες οι εργασίες του ανωτέρω έργου, με εξαίρεση τις εργασίες της εγκατάστασης ξύλινων παγκακιών     και κάδων απορριμμάτων, εμπίπτουν στην κατηγορία των εργασιών έργων οδοποϊίας, ο καθορισμός τιμών μονάδος των οποίων προβλέπεται στη Δ17α/01/93/ΦΝ.437/2004 (ΦΕΚ Β΄ 1556/2004) απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, με την οποία εγκρίθηκαν ενιαία τιμολόγια, μεταξύ άλλων, εργασιών έργων οδοποιΐας, β) οι ανωτέρω εργασίες, που εντάσσονται στην κατηγορία των εργασιών έργων οδοποϊίας, αφορούν το 84,18% της προϋπολογισθείσας δαπάνης, ενώ οι εργασίες της εγκατάστασης ξύλινων παγκακιών και κάδων απορριμμάτων δεν απαιτούν εξειδικευμένη γνώση, και ως εκ τούτου εκ παραδρομής προβλέφθηκε στην τεχνική έκθεση του έργου ότι ο ανάδοχος πρέπει να είναι εγγεγραμμένος στα Νομαρχιακά Μητρώα ή στο ΜΕΕΠ στην κατηγορία οικοδομικών έργων (αντί έργων οδοποϊίας) και γ) η εσφαλμένη αναγραφή στην τεχνική έκθεση του έργου ότι ο ανάδοχος πρέπει να διαθέτει πτυχίο στην κατηγορία οικοδομικών έργων αντί έργων οδοποϊίας δεν ασκεί, στην προκειμένη περίπτωση, επιρροή στη νομιμότητα της δαπάνης, διότι, αφενός μεν ο ανάδοχος διαθέτει πτυχίο της κατηγορίας έργων οδοποϊίας, αφετέρου το έργο ανατέθηκε, λόγω ποσού, με απευθείας ανάθεση, σε αντίθεση με την περίπτωση δημοσίευσης διακήρυξης διαγωνισμού, όπου η εσφαλμένη αναγραφή στη διακήρυξη της κατηγορίας του έργου, θα ασκούσε επιρροή ως προς τους δικαιούμενους εργολήπτες - λόγω της κατηγορίας έργου του πτυχίου τους - να συμμετάσχουν στο διαγωνισμό (άρθρο 17 του ν. 3669/2008, ΦΕΚ Α΄ 116/2008).(Όμοιες οι 111 και 189/2015 Πράξεις του ιδίου ως άνω Κλιμακίου)