Υπερβάλλουσα μείωση:Αίτηση ανάκλησης της 135/2015 πράξης του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο I Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκαν, ύστερα από διαφωνία που ανέκυψε μεταξύ του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Ν. … και του Δήμου.., μη θεωρητέα τα 38 και 39, οικονομικού έτους 2015, χρηματικά εντάλματα πληρωμής του ως άνω Δήμου, συνολικού ποσού 191,06, που αφορούν στην καταβολή σε υπαλλήλους του αναλογίας της παροχής του άρθρου 29 παρ. 2 του ν. 4024/2011, ήτοι της διαφοράς από τη μείωση των αποδοχών τους σε ποσοστό μεγαλύτερο του 25% λόγω της εφαρμογής του μισθολογίου (υπερβάλλουσα μείωση)(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙΙ της παρούσας, εσφαλμένως το Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη πράξη έκρινε ότι οι εντελλόμενες με τα ως άνω χρηματικά εντάλματα δαπάνες είναι μη νόμιμες, τα δε χρηματικά αυτά εντάλματα, στο μέτρο που το ποσό της καταβαλλόμενης με αυτά υπερβάλλουσας μείωσης στους ανωτέρω υπαλλήλους ισούται με το ποσό της υπερβάλλουσας μείωσης που καταβάλλεται από το Δήμο .., σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4024/2011, σε υπαλλήλους του ίδιου Δήμου που υπηρετούν σε θέση και κατηγορία αντίστοιχη με αυτή στην οποία μετατάχθηκαν και υπηρετούν οι φερόμενοι ως δικαιούχοι των ενταλμάτων αυτών, πρέπει να θεωρηθούν.

Aίτηση για ανακληθεί η 43/2007 πράξη του Τμήματος, με την οποία κρίθηκαν μη θεωρητέα τα 1936 και 1938, οικονομικού έτους 2006, χρηματικά εντάλματα πληρωμής του Γενικού Νοσοκομείου (...)οι εντελλόμενες δαπάνες έχουν ήδη κριθεί μη νόμιμες, ενώ και η ασκηθείσα κατά της πράξης αυτής αίτηση ανάκλησης απορρίφθηκε με την 136/2011 όμοια πράξη, χωρίς στη συνέχεια να υπάρξει ανατροπή της κρίσης αυτής και χωρίς να προκύπτει η έκδοση θετικής για την ……τελεσίδικης απόφασης του αρμόδιου δικαστηρίου, η οποία θα δέσμευε το Ελεγκτικό Συνέδριο, οι επίμαχες δαπάνες δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της διάταξης του άρθρου 4 του ν. 4132/2013, που δεν συνιστά, ούτως ή άλλως, νομιμοποιητική διάταξη, αλλά αποσκοπεί απλώς στην τακτοποίηση των υφιστάμενων μέχρι 31.12.2011 δημοσιονομικών εκκρεμοτήτων των νοσοκομείων προς τρίτους. Κατά συνέπεια, η ένδικη αίτηση για ανάκληση των 43/2007 και 136/2011 πράξεων του Τμήματος πρέπει να απορριφθεί.

ΠΑΓΙΑ ΠΡΟΚΑΤΑΒΟΛΗ:Επειδή στην προκείμενη περίπτωση από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι από το Γενικό Επιτελείο Ναυτικού υποβλήθηκαν προς θεώρηση στο διαφωνούντα Επίτροπο τα 524,  528, 529, 530, 562 και 949 οικονομικού έτους 2003, χρηματικά εντάλματα πληρωμής, προς αποκατάσταση πάγιας προκαταβολής, συνολικού ποσού 105.846,50 € στο όνομα του….. Οι εντελλόμενες με αυτά δαπάνες (προμήθειες, παροχή υπηρεσιών καθαριότητας, κ.ά) αφορούν μόνο στο καθαρό ποσό που καταβλήθηκε στους σε βάρος της πάγιας προκαταβολής, συνολικά 99.729,64 € και δεν υποβλήθηκαν δικαιολογητικά, που να αποδεικνύουν την καταβολή των αντιστοίχων κρατήσεων στα οικεία Ταμεία για κάθε ενταλματοποιημένη  δαπάνη. Σύμφωνα όμως με όσα έγιναν δεκτά στη 2η σκέψη της παρούσης η εκκαθάριση και ενταλματοποίηση με χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνης χωρίς να αναγράφεται το ποσό των αντίστοιχων προς τα οικεία Ταμεία κρατήσεων, και προκειμένου περί χρηματικών ενταλμάτων προς αποκατάσταση πάγιας προκαταβολής χωρίς την προσκόμιση των αντιστοίχων δικαιολογητικών πληρωμής, δεν είναι νόμιμη. Συνεπώς τα επίδικα χρηματικά εντάλματα είναι μη θεωρητέα, όσα δε αντίθετα υποστηρίζονται από την Υ.Δ.Ε. στο .....και ειδικότερα ότι οι νόμιμες  κρατήσεις θα καλυφθούν από τον τακτικό προϋπολογισμό είναι αβάσιμα και απορριπτέα.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΑΝΤΑΛΑΚΤΙΚΩΝ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι με τη σχετική σημείωση του Προέδρου της Επιτροπής επιβεβαιώνεται, κατ’ ουσίαν, η απουσία του κατά την ημερομηνία παραλαβής των προμηθευθέντων ειδών, με αποτέλεσμα να καθίσταται μη νόμιμη η σύνθεση του ως άνω συλλογικού οργάνου και, συνεπώς, και η διαδικασία παραλαβής των προμηθειών, όπως η τελευταία περιγράφεται στις οικείες διατάξεις. Ως εκ τούτου, οι εντελλόμενες με τα ανωτέρω χρηματικά εντάλματα δαπάνες  -τα οποία, λόγω λήξης του οικονομικού έτους 2010, αντικαταστάθηκαν με τα 1558 και 1563, οικονομικού έτους 2011 χρηματικά εντάλματα- είναι μη νόμιμες και, επομένως, τα τελευταία αυτά εντάλματα δεν πρέπει να θεωρηθούν. 

Καταβολή αποζημίωσης για υπερωριακή εργασία...Με τα δεδομένα αυτά και ενόψει της νομικής σκέψης που προηγήθηκε, η εντελλόμενη με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δαπάνη παρίσταται νόμιμη δεδομένου ότι η 94/ 29.3.2019 απόφαση του Αναπληρωτή Διοικητή του Νοσοκομείου η οποία δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως στις 10.5.2019 (Β΄ 1619) ισχύει αναδρομικώς από 1.1.2019, κατ’ εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 64 του ν. 4486/2017 (βλ. σκέψη ΙΙ της παρούσας), απορριπτομένου ως αβασίμου του πρώτου λόγου διαφωνίας.  Περαιτέρω,  η εντελλόμενη με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δαπάνη παρίσταται εν μέρει μη κανονική, καθόσον η ανάρτηση της 219/12.3.2019 απόφασης δέσμευσης πίστωσης στο πρόγραμμα «ΔΙΑΥΓΕΙΑ» από την οποία (ανάρτηση) άλλωστε εξαρτάται και η έναρξη ισχύος αυτής (άρθρο 4 παρ. 2 του ν. 3861/2010), έγινε μεταγενέστερα της πραγματοποίησης μέρους των ωρών απασχόλησης μηνός Μαρτίου 2019 των φερόμενων ως δικαιούχων υπαλλήλων, ήτοι στις 12.3.2019. Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη ότι κατά τα αναφερόμενα στο 1847/12.6.2019 έγγραφο επανυποβολής του Νοσοκομείου, η επίμαχη δέσμευση πίστωσης διενεργήθηκε την πρώτη εργάσιμη μετά την έγκριση του προϋπολογισμού του Νοσοκομείου και αναρτήθηκε καθυστερημένα στο πρόγραμμα «ΔΙΑΥΓΕΙΑ», εκ παραδρομής και λόγω φόρτου εργασίας, ήτοι «λόγω του κλεισίματος του οικονομικού έτους 2018, της κατάρτισης του προϋπολογισμού του 2019, αλλά και λόγω του πλήθους των δεσμεύσεων που έπρεπε να γίνουν για την μεταφορά των υπολοίπων των συμβάσεων στο νέο έτος», το Κλιμάκιο κρίνει ότι, υπό τις συγκεκριμένες περιστάσεις, τα αρμόδια όργανα του Νοσοκομείου δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων, αλλά πεπλανημένως, πλην συγγνωστώς, υπέλαβαν ότι οι αποζημιώσεις για υπερωριακή εργασία και εργασία κατά τις νυχτερινές ώρες και τις εξαιρέσιμες ημέρες που πραγματοποίησαν οι φερόμενοι ως δικαιούχοι στα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα πληρωμής, κατά το μήνα Μάρτιο 2019, μπορούσαν να καταβληθούν κανονικά (πρβλ. Ε.Σ. Πράξεις Κ.Π.Ε.Δ. Ι Τμ. 101/2018, 298, 6/2016).  Εξάλλου, ο τρίτος λόγος διαφωνίας με τον οποίο αμφισβητείται η άσκηση προληπτικού ελέγχου επί της εντελλόμενης με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δαπάνης, προβάλλεται απαραδέκτως, καθόσον δεν πλήττει ευθέως τη νομιμότητα ή την κανονικότητα της εντελλόμενης με τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα δαπάνης (πρβλ. Ε.Σ. Πράξεις Κ.Π.Ε.Δ. Ι Τμ. 84/2018, 23/2017). Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δαπάνη είναι εν μέρει μη κανονική, πλην όμως, αυτά πρέπει να θεωρηθούν λόγω συγγνωστής πλάνης.

Προμήθεια τροφίμων..:Με δεδομένα αυτά η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη, καθόσον η διάθεση της οικείας πίστωσης έγινε από την Οικονομική Επιτροπή και όχι από το Δήμαρχο, κατά παράβαση του άρθρου 58 παρ. 1 του ν.3852/2010, όπως ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο (25.7.2018). Ωστόσο, λαμβανομένου υπόψη του ισχυρισμού του Δήμου ότι τα αρμόδια όργανά του δεν είχαν ενημερωθεί για τη νέα ρύθμιση λόγω του μικρού χρονικού διαστήματος που είχε μεσολαβήσει από την έναρξη ισχύος της (5 εργάσιμες ημέρες), εν προκειμένω αυτά ενήργησαν χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης της ως άνω διάταξης και τα χρηματικά εντάλματα πρέπει να θεωρηθούν λόγω συγγνωστής τους πλάνης.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, οι εντελλόμενες δαπάνες είναι μη νόμιμες, πλην τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα πληρωμής πρέπει να θεωρηθούν λόγω συγγνωστής πλάνης.

ΑΝΑΚΛΗΣΗ ΠΡΑΞΕΩΝ: Στην προκειμένη περίπτωση, με τις υπό ανάκληση πράξεις, έγινε δεκτό ότι το άρθρο 4 του π.δ/τος 151/1998, όπως ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο, ερμηνευόμενο ενόψει αφενός του επιδιωκόμενου σκοπού της διενέργειας ελέγχου της νομιμότητας και κανονικότητας των εντελλόμενων δαπανών σε περισσότερα στάδια και από διαφορετικά διοικητικά όργανα, αφετέρου της γενικής αρχής του διοικητικού δικαίου που επιβάλλει και στον Προϊστάμενο της …..., ως διοικητικό όργανο, να παρέχει εγγυήσεις αμερόληπτης κρίσης, υπό την έννοια ότι, κατά την άσκηση των καθηκόντων του δεν πρέπει να έχει ήδη σχηματισμένη και, συνεπώς, προειλημμένη γνώμη για τη νομιμότητα ή μη της εντελλόμενης δαπάνης, δεν επιτρέπει, κατά τη διαδικασία έκδοσης του τακτικού χρηματικού εντάλματος, την παράλληλη εμπλοκή προσώπου με τη διττή ιδιότητα του Προϊσταμένου Τμήματος και του αναπληρωτή Προϊσταμένου ……., αφού ο τελευταίος ελέγχει κατ’ ουσία την πράξη του προηγούμενου.  Για το λόγο αυτόν έκρινε μη θεωρητέα τα ανωτέρω και αναφερόμενα στις προσβαλλόμενες πράξεις χρηματικά εντάλματα πληρωμής που εκδόθηκαν από την ……. στο Νομό ……, καθόσον υπογράφονταν από την υπάλληλο της .…., υπό την διττή ιδιότητα της Προϊσταμένης του Τμήματος που συνέπραξε στον έλεγχο και την εκκαθάριση της δαπάνης, και της αναπληρώτριας Προϊσταμένης. Όμως, ύστερα από τη νέα νομοθετική ρύθμιση σύμφωνα με την οποία επιτρέπεται, η υπογραφή  χρηματικού εντάλματος από τον αναπληρωτή Προϊστάμενο της …., όταν αυτός ταυτίζεται με τον συνυπογράφοντα το ένταλμα Προϊστάμενο του αρμοδίου Τμήματος, οι δαπάνες που εντέλλονται με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα νομίμως υπογράφονται από τον αναπληρωτή προϊστάμενο της ……. και, ως εκ τούτου,  θα μπορούσαν τα εντάλματα αυτά να θεωρηθούν αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνουν.

Συμβάσεις παροχής υπηρεσιών: Με δεδομένα αυτά κρίνεται ότι τα αρμόδια όργανα του Οργανισμού συγγνωστώς υπέλαβαν ότι η ανάγκη για την εύρυθμη λειτουργία των τμημάτων του Οργανισμού συνιστά νόμιμο λόγο που δικαιολογεί τη σύναψη των σχετικών συμβάσεων. Κατά την συμβουλευτική, όμως, γνώμη της Εισηγήτριας της υπόθεσης η ανάγκη κάλυψης αδήριτων αναγκών που επικαλείται το αιτούν δεν συνιστά βάσιμο λόγο ανάκλησης της επίμαχης πράξης του Κλιμακίου. Κατ’ ακολουθίαν τούτων, πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη αίτηση, να ανακληθεί η 136/2015 πράξη του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο VΙΙ Τμήμα και να θεωρηθούν τα 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15 και 16, οικονομικού έτους 2015, χρηματικά εντάλματα πληρωμής του Κοινωνικού Οργανισμού Δήμου ..., ενώ θεωρητέα για τον ίδιο λόγο είναι και όσα χρηματικά εντάλματα πληρωμής εκδοθούν για την ίδια αιτία, μέχρι τη λήξη των οικείων συμβάσεων.

Με τις υπό ανάκληση πράξεις, έγινε δεκτό ότι το άρθρο 4 του π.δ/τος 151/1998, όπως ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο, ερμηνευόμενο ενόψει αφενός του επιδιωκόμενου σκοπού της διενέργειας ελέγχου της νομιμότητας και κανονικότητας των εντελλόμενων δαπανών σε περισσότερα στάδια και από διαφορετικά διοικητικά όργανα, αφετέρου της γενικής αρχής του διοικητικού δικαίου που επιβάλλει και στον Προϊστάμενο της Υ.Δ.Ε., ως διοικητικό όργανο, να παρέχει εγγυήσεις αμερόληπτης κρίσης, υπό την έννοια ότι, κατά την άσκηση των καθηκόντων του δεν πρέπει να έχει ήδη σχηματισμένη και, συνεπώς, προειλημμένη γνώμη για τη νομιμότητα ή μη της εντελλόμενης δαπάνης, δεν επιτρέπει, κατά τη διαδικασία έκδοσης του τακτικού χρηματικού εντάλματος, την παράλληλη εμπλοκή προσώπου με τη διττή ιδιότητα του Προϊσταμένου Τμήματος και του αναπληρωτή Προϊσταμένου Υ.Δ.Ε., αφού ο τελευταίος ελέγχει κατ’ ουσία την πράξη του προηγούμενου.  Για το λόγο αυτόν έκρινε μη θεωρητέα τα ανωτέρω και αναφερόμενα στις προσβαλλόμενες πράξεις χρηματικά εντάλματα πληρωμής που εκδόθηκαν από την Υ.Δ.Ε. στο Νομό Θεσσαλονίκης, καθόσον υπογράφονταν από την υπάλληλο της Υ.Δ.Ε….., υπό την διττή ιδιότητα της Προϊσταμένης του Τμήματος που συνέπραξε στον έλεγχο και την εκκαθάριση της δαπάνης, και της αναπληρώτριας Προϊσταμένης. Όμως, ύστερα από τη νέα νομοθετική ρύθμιση σύμφωνα με την οποία επιτρέπεται, η υπογραφή  χρηματικού εντάλματος από τον αναπληρωτή Προϊστάμενο της Υ.Δ.Ε., όταν αυτός ταυτίζεται με τον συνυπογράφοντα το ένταλμα Προϊστάμενο του αρμοδίου Τμήματος, οι δαπάνες που εντέλλονται με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα νομίμως υπογράφονται από τον αναπληρωτή προϊστάμενο της ΥΔΕ. και, ως εκ τούτου,  θα μπορούσαν τα εντάλματα αυτά να θεωρηθούν αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνουν. 

Αποζημίωση για εργασία πέραν της υποχρεωτικής:Οι εντελλόμενες με τα χρηματικά εντάλματα 388 και 389/2016 δαπάνες για την καταβολή της αποζημίωσης που αντιστοιχεί στην απασχόληση αυτή είναι μη νόμιμες και για τον πρόσθετο αυτό λόγο ότι η 708/2016 απόφαση του Δημάρχου, αναρτήθηκε στο διαδίκτυο στις 20.7.2016, από το χρόνο δε αυτό παράγει τα έννομα αποτελέσματά και, ως εκ τούτου, μη νομίμως το προσωπικό καθαριότητας απασχολήθηκε υπερωριακά κατά το διάστημα από 1.7.2016 έως 19.7.2016.  Σύμφωνα δε με τις διατάξεις των άρθρων 2 (παρ. 4 περ. 9)  και 4 (παρ. 2), του ν. 3861/2010 (ΦΕΚ Α΄112), όπως ισχύουν μετά την τροποποίησή τους με τις διατάξεις της παραγράφου 4 του άρθρου τρίτου του ν. 4057/2012 και του άρθρου 23 του ν. 4210/2013,  αντικαταστάθηκε με την παρ. 4 του άρθρου 23 του ν. 4210/2013,  οι πράξεις συγκρότησης αμειβόμενων ή μη ομάδων εργασίας, στην έννοια των οποίων περιλαμβάνονται και  τα συνεργεία υπερωριακής απασχόλησης, παράγουν τα έννομα αποτελέσματά τους από την ανάρτησή τους στο διαδίκτυο (βλ. Ε.Σ. Πρ. Ι Τμ. 84/2015). Επομένως, η 708/30.6.2016 απόφαση του Δημάρχου .. με την οποία  κατανεμήθηκαν σε 49 εργαζόμενους της Διεύθυνσης Καθαριότητας και Ανακύκλωσης, 60 ώρες υπερωριακής απασχόλησης, για τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο 2016, ισχύει από την ανάρτησή της στο διαδικτυακό τόπο «ΔΙΑΥΓΕΙΑ» στις 20.7.2016 και, ως εκ τούτου, η εντελλόμενη με τα  388 και 389/2016 χρηματικά εντάλματα πληρωμής, δαπάνη κατά το μέρος που  αφορά στην καταβολή αμοιβής για υπερωριακή απασχόληση που παρασχέθηκε,  σε εκτέλεσή αυτής, κατά το χρονικό διάστημα από 1.7.2016 έως 19.7.2016, είναι μη νόμιμη και για τον επιπλέον αυτό λόγο.Κατά συνέπεια, σύμφωνα με όσα προηγουμένως κρίθηκαν και έγιναν  δεκτά, οι εντελλόμενες με τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα πληρωμής δαπάνες είναι μη νόμιμες και, ως εκ τούτου,   η κρινόμενη αίτηση πρέπει  να απορριφθεί και να μην ανακληθεί η 301/2016 Πράξη του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο Ι Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου