ΕλΣυν/Τμ.4/178/2008.Εκτέλεση του ερευνητικού έργου «Επεξεργασία και στατιστική ανάλυση των αποτελεσμάτων των μετρήσεων του Εργαστηρίου ανάλυσης καυσαερίων του Υπουργείου Μεταφορών»O ν. 3316/2005 «Ανάθεση και εκτέλεση δημοσίων συμβάσεων εκπόνησης μελετών και παροχής συναφών υπηρεσιών και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 42 Α΄), η έκδοση του οποίου ως σκοπό είχε, μεταξύ άλλων, «Τη συμπερίληψη ολόκληρου του θεσμικού πλαισίου ανάθεσης των μελετών και συναφών υπηρεσιών σε ένα νομοθέτημα, το οποίο δεν χρειάζεται οτιδήποτε άλλο για την εφαρμογή του, αφού είναι αυτάρκες. (…)» (βλ. στοιχείο ΣΤ΄ του κεφαλαίου Β΄ της εισηγητικής έκθεσης του νόμου). Περαιτέρω δε συνάγεται, ότι ως μελέτες που ανατίθενται βάσει των διατάξεων του ν. 3316/2005 είναι αυτές που αποτελούν αποτέλεσμα συστηματικής και αναλυτικής επιστημονικής και τεχνικής εργασίας και έρευνας σε συγκεκριμένο απλό ή σύνθετο γνωστικό αντικείμενο, που αφορά, μεταξύ άλλων, στην ανάλυση αποτελεσμάτων μετρήσεων εκπομπών και στην επεξεργασία αυτών (χημικές / περιβαλλοντικές μελέτες). Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι το επίμαχο «ερευνητικό έργο» το οποίο εμπίπτει στην κατηγορία των μελετών, όπως η έννοια της «μελέτης» προσδιορίζεται ανωτέρω στη νομική σκέψη της παρούσας, μη νομίμως ανατέθηκε απευθείας στο Τ.Ε.Ι. Πειραιά, κατ’ εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 8 παρ. 4α του ν. 2366/1995, που προστέθηκε με το άρθρο 13 του ν. 2578/1998, αφενός μεν διότι η εν λόγω διάταξη είχε κατά το χρόνο ανάθεσης της μελέτης καταργηθεί, αφετέρου δε διότι στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν συνέτρεχε καμία εκ των εξαιρετικών προϋποθέσεων του άρθρου 10 του ν. 3316/2005 για την προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης (απευθείας ανάθεσης).

Από τις ως άνω διατάξεις συνάγονται τα ακόλουθα: α) Κατά την έννοια του ν.3316/2005 μελέτες συνιστούν το αποτέλεσμα συστηματικής και αναλυτικής επιστημονικής και τεχνικής εργασίας και έρευνας σε συγκεκριμένα απλό ή σύνθετο γνωστικό αντικείμενο, το οποίο αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στην ανάλυση αποτελεσμάτων μετρήσεων και στην επεξεργασία αυτών (Πράξεις IV Τμήματος 178/2008, 179/2008, 216/2009). Οι αναφερόμενες στο ως άνω έργο κατηγορίες, μεταξύ άλλων, αφορούν στη χωροταξία, την πολεοδομία, τη ρυμοτομία, κοινωνικά θέματα, συγκοινωνιακά έργα και τη μελέτη των κυκλοφοριακών συνθηκών. β) Η επιλογή αναδόχου-μελετητή διενεργείται, κατά κανόνα, με τη διαδικασία του ανοικτού ή κλειστού διαγωνισμού και μόνον εφόσον συντρέχουν ορισμένες αυστηρές προϋποθέσεις, οι οποίες δικαιολογούν την εξαίρεση από τις αρχές του ανταγωνισμού, της διαφάνειας και της ισότητας στην πρόσβαση όλων των ενδιαφερομένων στη διαδικασία καταρτίσεως δημοσίων συμβάσεων μελετών, με τη διαδικασία της διαπραγματεύσεως (απευθείας αναθέσεως). γ) Οι διατάξεις περί διαδικασιών αναθέσεως των δημοσίων συμβάσεων μελετών εφαρμόζονται σε κάθε περίπτωση επιλογής αναδόχου για την κατάρτιση δημόσιας σύμβασης μελέτης (βλ. και εισηγητική έκθεση του νόμου).Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι τα ως άνω ερευνητικά έργα, τα οποία εμπίπτουν στην κατηγορία των μελετών (συγκοινωνιακών, χωροταξικών και πολεοδομικών) του ν. 3316/2005, μη νομίμως ανατέθηκαν απευθείας στα ως άνω Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα διότι η διάταξη του άρθρου 8 παρ.4α του Ν. 2366/1995 είχε κατά το χρόνο αναθέσεώς τους, καταργηθεί από τις νεότερες διατάξεις του Ν. 3316/2005, το πεδίο εφαρμογής του οποίου δεν περιορίζεται στις μελέτες που τελούν σε συνάρτηση με την κατασκευή τεχνικού έργου, αλλά είναι πολύ ευρύτερο και περιλαμβάνει κάθε μελέτη που διεξάγει ανώτατο εκπαιδευτικό ή ερευνητικό ίδρυμα για το Δημόσιο. Επίσης, από κανένα στοιχείο του φακέλου δεν προκύπτει ότι κατά τον κρίσιμο χρόνο της αναθέσεως συνέτρεχε κάποια από τις εξαιρετικές προϋποθέσεις του άρθρου 10 του Ν. 3316/2005, η οποία θα επέτρεπε την προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγματεύσεως (απευθείας αναθέσεως).

Ανάθεση εκπόνησης μελετών.Μετά τη δημοσίευση του Ν 3316/2005 (άρθρο 10) καταργείται η παρ.4α του άρθρου 13 του Ν 2578/1998 που αφορά στην απευθείας ανάθεση εκπόνησης μελετών ή διενέργειας ερευνών ή εκτέλεση έργων του Υπουργείου Μεταφορών και Επικοινωνιών σε ανώτατα και τεχνολογικά εκπαιδευτικά ιδρύματα και ερευνητικά ιδρύματα που εποπτεύονται από το κράτος, ως αντίθετη. (πλειοψ.)

Μελέτες - Υπηρεσίες:Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Δήμο σε αχιτέκτονα μηχανικό – τεχνικό σύμβουλο σε εκτέλεσης σύμβασης, για το έργο ‘Μελέτη Βρεφονηπιακού Σταθμού …..», καθόσον οι ανωτέρω υπηρεσίες εντάσσονται εννοιολογικά στις συμβάσεις παροχής υπηρεσιών του άρθρου 1 παρ. 2β΄ του ν. 3316/2005 (ΦΕΚ Α΄ 85/2005), καθόσον προσιδιάζουν σε «υπηρεσίες αρχιτέκτονα, υπηρεσίες μηχανικού και ολοκληρωμένες υπηρεσίες μηχανικού», «υπηρεσίες πολεοδομικού σχεδιασμού και αρχιτεκτονικής τοπίου» και «συναφείς υπηρεσίες παροχής επιστημονικών και τεχνικών συμβουλών» και συνεπώς μη νομίμως ανατέθηκαν απευθείας, χωρίς να τηρηθεί η διαδικασία διαγωνισμού του ν. 3316/2005 και συντρέχουν οι προϋποθέσεις που τίθενται με τον ίδιο νόμο για την εξαιρετική προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης.

Από τις ως άνω διατάξεις συνάγεται ότι στο πεδίο εφαρμογής του Ν. 3316/2005 υπάγονται τόσο οι μελέτες που συγκροτούν το αποτέλεσμα συστηματικής και αναλυτικής επιστημονικής και τεχνικής εργασίας και έρευνας σε συγκεκριμένα απλό ή σύνθετο γνωστικό αντικείμενο, το οποίο αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στην ανάλυση αποτελεσμάτων μετρήσεων και στην επεξεργασία αυτών (Πράξεις IV Τμήματος 178/2008, 179/2008, 216/2009) όσο και οι συμβάσεις παροχής υπηρεσιών στις οποίες η παροχή του αναδόχου συνίσταται στην προσφορά των γνώσεων και ικανοτήτων που διαθέτει, οι οποίες σε συνδυασμό με εξειδικευμένο προσωπικό ή άλλα μέσα τείνουν στην επίτευξη ενός έργου εντός ορισμένου χρονικού πλαισίου. Στην τελευταία αυτή κατηγορία υπάγονται μεταξύ άλλων οι συμβάσεις οι οποίες έχουν ως αντικείμενο την υποστήριξη της αναθέτουσας αρχής στην επίβλεψη ή τον έλεγχο μελετών που ίδια πρόκειται να συντάξει καθώς και την εκπόνηση των σχεδίων και των τευχών δημοπρατήσεως έργου που στηρίζονται σε αυτές, οι οποίες εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 2004/18/ΕΚ (πρβλ. απόφαση ΔΕΚ της 4.3.1999 στην υπόθεση C-258/97, Συλλογή Νομολογίας ΔΕΚ 1999, σελ. Ι-01405).

Εφαρμογή του Π.Δ/τος 4/2002 μετά την θέση σε ισχύ του Ν 3316/2005.Το Π.Δ. 4/2002 δεν καταργήθηκε από το Ν 3316/2005, επειδή τα πεδία εφαρμογής τους είναι διακριτά. Συνεπώς μπορεί να εφαρμόζεται η διαδικασία απευθείας ανάθεσης των συμβάσεων τεχνικής βοήθειας των αρχών που διαχειρίζονται τους πόρους του Γ΄ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης, εφόσον η δαπάνη των συμβάσεων αυτών δεν υπερβαίνει τα όρια που τίθενται στο Π.Δ. 4/2002.

Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής σε εταιρεία για την παροχή τεχνικής υποστήριξης στη Δ/νση Τεχνικών Υπηρεσιών Νοσοκομείου, για την ολοκλήρωση της Αρχιτεκτονικής και Ηλεκτρομηχανολογικής μελέτης για κατασκευή κοιτώνων ιατρών, καθόσον η επιλογή αναδόχου έγινε με τη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης κατ’επίκληση  των διατάξεων του ν.2286/1995 και όχι σύμφωνα με τις περί μελετών διατάξεις του ν.3316/2005 , αφού η παροχή του αναδόχου συνίστατο στην προσφορά εξειδικευμένων γνώσεων κι εμπειρίας, προκειμένου να καταστούν οι ως άνω μελέτες πλήρεις κι εμπεριστατωμένες από κάθε άποψη, ώστε να κατατεθούν στην αρμόδια Πολεοδομική Αρχή και να εκδοθεί η αντίστοιχη οικοδομική άδεια (παροχή υπηρεσιών (άρθ.1 παρ 1 και 2β ν.3316/2005).Επιπλέον, αφενός μεν, πρίν την προσφυγή στην ως άνω διαδικασία, χωρίς προκήρυξη, δεν εκδόθηκε γνωμοδότηση του τεχνικού συμβουλίου του Υπουργείου Υγείας και Αλληλεγγύης, κατ’αρθ.9 παρ.1 του ν.3316/2005, όπως ισχύει, αφετέρου δε, δεν συνέτρεχαν οι προυποθέσεις του άρθ.10 παρ.2 του ιδίου νόμου, για την προσφυγή στην εξαιρετική αυτή διαδικασία.

Αποδοχή της αρ.580/2008 γνωμοδότησης του Ε’ Τμήματος του Ν.Σ.Κ.- Αρμόδιο Τεχνικό Συμβούλιο του άρθρου 31 παρ. 5 του Ν.3316/2005 για την τροποποίηση μελέτης (επισυνάπτεται η αριθμ.580/2008 Γν.του ΝΣΚ)

ΘΕΜΑ: Παρέχονται οδηγίες για την εφαρμογή των διατάξεων του π.δ/τος 7/2013 σε θέματα έργων του ν.3669/2008, μελετών και υπηρεσιών του ν.3316/2005 αρμοδιότητας των Περιφερειών.

Από το σύνολο των ως άνω διατάξεων, καθώς και την εισηγητική έκθεση του Ν. 3316/2005, σύμφωνα με την οποία η έκδοσή του είχε ως σκοπό τη συγκέντρωση «ολόκληρου του θεσμικού πλαισίου ανάθεσης των μελετών και συναφών υπηρεσιών σε ένα νομοθέτημα, το οποίο δεν χρειάζεται οτιδήποτε άλλο για την εφαρμογή του, αφού είναι αυτάρκες …», συνάγεται, μεταξύ άλλων, ότι οι διατάξεις περί διαδικασιών αναθέσεως των δημοσίων συμβάσεων μελετών, δηλαδή συμβάσεων που συνιστούν το αποτέλεσμα συστηματικής και αναλυτικής επιστημονικής και τεχνικής εργασίας και έρευνας σε συγκεκριμένο απλό ή σύνθετο γνωστικό αντικείμενο (Πράξεις IV Τμήματος 178/2008, 179/2008, 216/2009), το οποίο αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στην ανάλυση αποτελεσμάτων μετρήσεων και στην επεξεργασία αυτών σε κατηγορίες που, μεταξύ άλλων, αφορούν σε συγκοινωνιακά έργα, μελέτες εναέριων μεταφορικών μέσων καθώς και κυκλοφοριακές μελέτες, εφαρμόζονται σε κάθε περίπτωση επιλογής αναδόχου εφόσον η αναθέτουσα αρχή είναι το Δημόσιο. Σύμφωνα δε με το νέο αυτό θεσμικό πλαίσιο, το οποίο διέπει την ανάθεση όλων των μελετών που υπάγονται σε αυτό, η επιλογή αναδόχου διενεργείται, κατά κανόνα, με τη διαδικασία του ανοικτού ή κλειστού διαγωνισμού και μόνον εφόσον συντρέχουν ορισμένες αυστηρές προϋποθέσεις με τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης (απευθείας ανάθεσης), ενώ δεν προβλέπεται καθόλου η διαδικασία του πρόχειρου μειοδοτικού διαγωνισμού. Κατά συνέπεια, οι διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 83 του ν. 2362/1995, που σε συνδυασμό με την Υπουργική Απόφαση 2/45564/0026/2001 (Β΄1066), επιτρέπουν την ανάθεση συμβάσεων παροχής υπηρεσιών μετά από πρόχειρο διαγωνισμό, εφόσον η αξία αυτών δεν υπερβαίνει το ποσό των 45.000 ευρώ, δεν δύνανται να τύχουν εφαρμογής σε διαδικασίες ανάθεσης μελετών, οι οποίες ρυθμίζονται εξαντλητικά από τις προαναφερόμενες διατάξεις (πρ. βλ. Πράξεις IV Τμήματος 19, 58 και 180/2010).