Προμήθειες υγειονομικού υλικού (..)Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις ΙΙ, ΙΙΙ, IV, V και VI το Κλιμάκιο κρίνει τα εξής: 1) Μη νομίμως οι επίμαχες προμήθειες των προαναφερόμενων ομοειδών υγειονομικών υλικών, που ανήκουν στην κατηγορία των υλικών τεχνητού νεφρού (βλ. σχετ. και τα αιτήματα του Νοσοκομείου προς το Παρατηρητήριο Τιμών), ανατέθηκαν με τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης, καθόσον δεν διαπιστώνεται η συνδρομή καμίας από τις αναφερόμενες στις διατάξεις των παραγράφων 12 και 13 του άρθρου 2 του ν. 2286/1995 προϋποθέσεις για την επιτρεπτή προσφυγή στη διαδικασία αυτή.(..)β) δεν προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου συγκρότηση της επιτροπής διαγωνισμού, σύμφωνα με τα άρθρα 38 του π.δ. 118/2007 και 26 του ν. 4024/2011 και ανάρτηση της πράξης αυτής στη Διαύγεια (βλ. σκεψ. ΙΙΙ), και γ) δεν έχει εκδοθεί απόφαση κατακύρωσης του αποτελέσματος του διαγωνισμού από το αρμόδιο όργανο του Νοσοκομείου(..) από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ότι οι τιμές των προμηθευθέντων ειδών εναρμονίζονται με τις χαμηλότερες τιμές του Παρατηρητηρίου Τιμών του άρθρου 24 του ν. 3846/2010, ενώ, εφόσον πρόκειται για είδη που, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του Νοσοκομείου, δεν αντιστοιχίζονται με είδη που είναι καταχωρημένα στο Παρατηρητήριο Τιμών,

Προμήθεια αναλώσιμου νεφρολογικού υλικού:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, ορθώς το VI Τμήμα, με την προσβαλλόμενη απόφασή του, αποφάνθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή των οικείων σχεδίων συμβάσεων, αβασίμως δε υποστηρίζει το ήδη αιτούν ν.π.δ.δ. ότι κατ’ εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή των διατάξεων που διέπουν την επίμαχη προμήθεια ήχθη το Τμήμα στην κρίση αυτή. Ειδικότερα, είναι αβάσιμος ο προβαλλόμενος από το αιτούν ισχυρισμός, αναφορικά με τον μη προσδιορισμό της προϋπολογιζόμενης δαπάνης για κάθε ένα των επιμέρους προκηρυχθέντων ειδών, ότι οι διαγωνισμοί που έχουν διενεργηθεί από το νοσοκομείο ουδέποτε περιελάμβαναν επιμέρους προϋπολογισμό των ειδών, αλλά μόνο το συνολικό ποσό της δαπάνης, χωρίς το γεγονός αυτό να έχει αποτελέσει μέχρι τώρα κώλυμα σύναψης της οικείας σύμβασης, καθώς δεν αναιρεί τον ουσιώδη χαρακτήρα της πλημμέλειας αυτής.Ομοίως, ούτε ο προβαλλόμενος από το αιτούν ισχυρισμός ότι η ad hoc συγκρότηση των Επιτροπών του ελεγχόμενου διαγωνισμού κατέστη αναγκαία, προκειμένου να συμμετάσχουν σε αυτές πρόσωπα με εξειδικευμένες γνώσεις αποτελεί επαρκή λόγο για τη θεραπεία της ως άνω πλημμέλειας.(..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Τμήμα μείζονος – επταμελούς σύνθεσης αποφαίνεται ότι η υπό κρίση αίτηση αναθεώρησης του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου με την επωνυμία «Γενικό Νοσοκομείο ..» πρέπει να απορριφθεί και να μην αναθεωρηθεί η προσβαλλόμενη με αυτήν 1138/2012 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Προμήθεια καυσίμων.Δεν αποκλείεται η κατακύρωση των αποτελεσμάτων του διαγωνισμού, για τον οποίο τηρήθηκαν οι απαιτούμενοι κανόνες δημοσιότητας για την επιλογή αναδόχου προμηθευτή στον εξαρχής μοναδικό υποψήφιο, αφού αφενός δεν τίθεται από το νόμο ως προϋπόθεση συνέχισης της διαδικασίας ή ανάθεσης της προμήθειας η ύπαρξη περισσότερων διαγωνιζομένων, αφετέρου, τα αρμόδια όργανα της Διοίκησης έχουν τη δυνατότητα, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 21 και 22 του Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α., σε περίπτωση που κρίνουν το αποτέλεσμα του διαγωνισμού ασύμφορο, να ματαιώσουν και να επαναλάβουν το διαγωνισμό ή την προμήθεια (πρβλ. Ε.Σ. Ολομ. Πρακτικό 24ης Συν./23.11.1998, βλ. ΣΤ΄ Κλιμ. 9, 39, 76, 96/2009, 15/2013 κ.ά.). Ειδικώς, όμως, στην περίπτωση που, όπως εν προκειμένω, ο μοναδικώς συμμετέχων στο διαγωνισμό προσφέρει ταυτοχρόνως αρνητικό ποσοστό έκπτωσης επί της μέσης λιανικής ή χονδρικής τιμής του υπό προμήθεια καυσίμου, τότε η διακριτική ευχέρεια της Οικονομικής Επιτροπής, δηλαδή του αρμοδίου σύμφωνα με το άρθρο 72 παρ. 1 περ. ε΄ του ν. 3852/2010 οργάνου, να κατακυρώσει το αποτέλεσμα του διαγωνισμού, ελέγχεται ως προς την υπέρβαση των άκρων ορίων της, δηλαδή ως προς την υπέρβαση του αναγκαίου μέτρου της δαπάνης, το οποίο κρίνεται αναλόγως των ειδικών περιστάσεων και επιβάλλει την επιλογή όχι απλώς των πρόσφορων αλλά των απολύτως αναγκαίων μέσων για την θεραπεία της λειτουργικής ανάγκης του οικείου φορέα (πρβλ. Ι Τμ. 15/2012, IV Τμ. 71/2012, 235, 167, 85/2010, 162, 147, 39/2009) ενόψει και των αρχών της χρηστής δημοσιονομικής διαχειρίσεως και της οικονομικότητας, οι οποίες επιβάλλουν την εκπλήρωση των εκ του νόμου ανατιθέμενων αρμοδιοτήτων με την κατά το δυνατόν ηπιότερη επιβάρυνση του προϋπολογισμού για την εξασφάλιση της δημοσιονομικής βιωσιμότητας του δήμου.

«Στο άρθρο 14 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας (ν.2690/1999) ορίζεται ότι «Το συλλογικό όργανο συνεδριάζει νομίμως όταν στη σύνθεσή του μετέχουν, ως τακτικά ή αναπληρωματικά μέλη, περισσότερα από τα μισά των διορισμένων τακτικών μελών (απαρτία)…» (παρ. 1), ότι «Ο πρόεδρος καθορίζει την ημέρα, την ώρα και τον τόπο των συνεδριάσεων και καλεί τα τακτικά και τα αναπληρωματικά μέλη να συμμετάσχουν. Η πρόσκληση … γνωστοποιείται από το γραμματέα στα μέλη του συλλογικού οργάνου … μπορεί δε να γίνει με τηλεφώνημα, τηλεγράφημα, τηλεμοιοτυπία, ή άλλο πρόσφορο μέσο, εφόσον το γεγονός τούτο αποδεικνύεται από σχετική σημείωση σε ειδικό βιβλίο, η οποία πρέπει να φέρει χρονολογία και την υπογραφή του προσώπου που έκανε την πρόσκληση … πρόσκληση των μελών του συλλογικού οργάνου δεν απαιτείται όταν οι συνεδριάσεις γίνονται σε ημερομηνίες τακτές που ορίζονται με απόφασή του, η οποία γνωστοποιείται στα μέλη του …» (παρ. 2) και ότι «Αν κατά τη συνεδρίαση απουσιάσει τακτικό μέλος, το οποίο δεν είχε προσκληθεί, η συνεδρίαση είναι παράνομη …» (παρ. 4). Στην προκειμένη περίπτωση, …… κλήθηκαν τα τακτικά και αναπληρωματικά μέλη της ως άνω Επιτροπής να συμμετάσχουν στο παρόντα διαγωνισμό της …. Η πρόσκληση αυτή, όπως προκύπτει από τις προσκομιζόμενες σε φωτοτυπία σελίδες του Βιβλίου Διεκπεραίωσης Εγγράφων, επιδόθηκε στα τακτικά και αναπληρωματικά μέλη της Επιτροπής του διαγωνισμού στις …. Κατά τη συνεδρίαση της Επιτροπής στις …. συμμετείχαν τα τακτικά μέλη ……., ενώ απουσίασαν τόσον τα λοιπά τακτικά, όσο και τα αναπληρωματικά μέλη. Στις επόμενες, όμως, συνεδριάσεις της Επιτροπής του διαγωνισμού, δεν συμμετείχαν και πάλι τα ως άνω δύο τακτικά και αναπληρωματικά μέλη, …..,χωρίς να προκύπτει η νομότυπη πρόσκλησή τους, ούτε, εν πάση περιπτώσει, η συνδρομή των προϋποθέσεων υπό τις οποίες θα ήταν δυνατόν, κατά τις ως άνω διατάξεις, να παραλειφθεί η κλήση των εν λόγω μελών που απουσίαζαν και κατά την πρώτη…, αλλά και κατά τη δεύτερη ….συνεδρίαση της Επιτροπής του διαγωνισμού (πρβλ. ΣτΕ 2893/2007, 3928/2005). Ενόψει τούτων, η Επιτροπή του Διαγωνισμού κατά τις συνεδριάσεις αυτής της … και …., δεν είχε νόμιμη σύνθεση, με συνέπεια οι πράξεις που διενήργησε η Επιτροπή αυτή από το 2ο πρακτικό και εφεξής να είναι νομικώς πλημμελείς, γεγονός που καθιστά την αντίστοιχη διαδικασία του διαγωνισμού έως την κατακυρωτική απόφαση νομικώς πλημμελή.»

Προμήθεια εξοπλισμού ψυχιατρικής κλινικής:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Τμήμα κρίνει ότι η μη τήρηση των διατυπώσεων δημοσιότητας, που απαιτούν οι κοινοτικές διατάξεις, άγει σε ακυρότητα της διαδικασίας του διαγωνισμού που ακολούθησε, η επίκληση δε από το νοσοκομείο του συμπτωματικού γεγονότος της ανάπτυξης επαρκούς ανταγωνισμού δεν αρκεί για την κάλυψη της ακυρότητας αυτής. Περαιτέρω η προμήθεια από την εταιρία «….» διαφορετικών ειδών, από αυτά που προβλέπονται στη σύμβαση, δεν παραβιάζει τις διατάξεις των άρθρων 24 και 26 του π.δ/τος 118/2007, όπως αυτά παρατίθενται και ερμηνεύονται σε προηγούμενη σκέψη, διότι τα είδη που τελικώς παραδόθηκαν δεν αποκλίνουν ουσιωδώς από εκείνα που είχαν προβλεφθεί στη σύμβαση και στην κατατεθείσα προσφορά της προμηθεύτριας εταιρίας, η δε αλλαγή αιτιολογείται επαρκώς από τη συνδρομή αντικειμενικών περιστάσεων, ήτοι από τη διακοπή παραγωγής του αρχικού τύπου των υλικών, ενώ η καταλληλότητά τους εγκρίθηκε τόσο από την Επιτροπή Διενέργειας του Διαγωνισμού, όσο και από το Δ.Σ. του Νοσοκομείου. Εξάλλου ο λόγος διαφωνίας, κατά το μέρος που αναφέρεται στα είδη της εταιρίας …, είναι απορριπτέος ως απαράδεκτος, καθόσον η αμοιβή της εταιρίας αυτής δεν εντέλλεται με τα επίδικα χρηματικά εντάλματα. Τέλος μη νομίμως το νοσοκομείο προέβη στην έκδοση των επίδικων χρηματικών ενταλμάτων χωρίς την προηγούμενη σύνταξη πρωτοκόλλων ποιοτικής παραλαβής των υλικών (πρωτοκόλλων καλής λειτουργίας), όπως βάσιμα προβάλλεται από την Επίτροπο. Κατά συνέπεια οι εντελλόμενες με τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα δαπάνες για την πληρωμή του τιμήματος των προμηθευθέντων ειδών δεν είναι νόμιμες. Εντούτοις, ενόψει της προαναφερόμενης έγγραφης παρότρυνσης της Ειδικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης που εποπτεύει το νοσοκομείο αυτό, στα αρμόδια όργανά του να συνεχίσουν το διαγωνισμό, λόγω μη υπαιτιότητάς τους, καθώς και της ολοκλήρωσης του κτιρίου του ψυχιατρικού τμήματος και της δέσμευσης των προμηθευτών για αντικατάσταση οποιωνδήποτε ελαττωματικών ειδών μέχρι και 2 έτη μετά την παραλαβή τους, η μεγάλη πλειοψηφία των οποίων αφορά σε ξενοδοχειακό εξοπλισμό και σε απλά ιατρικά είδη, όπως πιεσόμετρα χειρός, φορητός αναπνευστήρας, καρότσια νοσηλείας, τροχήλατο τραπεζίδιο κ.λπ. και όχι σε ιατρικά μηχανήματα, το Τμήμα κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του νοσοκομείου συγγνωστώς υπέλαβαν ότι μπορούσε α) να ολοκληρωθεί η διαδικασία του διαγωνισμού και να κατακυρωθεί το αποτέλεσμα, παρά τα ελαττώματα της δημοσίευσης της διακύρηξης ενόψει και του γεγονότος ότι ο διαγωνισμός βρισκόταν ήδη στο στάδιο των τεχνικών αξιολογήσεων και β) να ενταλματοποιηθούν οι σχετικές δαπάνες για την προμήθεια των ανωτέρω ειδών χωρίς να προσκομίζονται πρωτόκολλα ποιοτικής παραλαβής αυτών. Επομένως, συντρέχει, κατά την κρίση του Τμήματος, συγγνωστή πλάνη που δικαιολογεί στην προκειμένη περίπτωση τη θεώρηση των επίμαχων χρηματικών ενταλμάτων, όμως αυτά δεν πρέπει να θεωρηθούν γιατί έχει λήξει το οικονομικό έτος 2010, τις πιστώσεις του προϋπολογισμού του οποίου βαρύνουν.

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ:..ζητείται η ανάκληση της 249/2009 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις IV, V και VI, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι ορθά αποφάνθηκε το Κλιμάκιο ότι η 3722/19.5.2008 απόφαση του Δ.Σ. της ..., (όπως τροποποιήθηκε εν μέρει με την 3842/247η Συνεδρίαση/26.9.2008 απόφαση του ίδιου οργάνου), περί ματαίωσης του 113/2006 διαγωνισμού και προσφυγής στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού, είναι αναιτιολόγητη, καθόσον α) η λήξη του χρόνου ισχύος των προσφορών του ως άνω διαγωνισμού δεν αποτελεί νόμιμο λόγο προσφυγής στη διαδικασία αυτή, β) δεν μπορεί να προβληθεί ότι η προηγηθείσα διαγωνιστική διαδικασία απέβη άγονη, αφού υποβλήθηκαν παραδεκτές και κατάλληλες προσφορές και τέλος γ) δεν μπορεί να υποστηριχθεί ότι συνέτρεχε κατεπείγουσα ανάγκη, μη απορρέουσα από ευθύνη της αναθέτουσας αρχής, οφειλόμενη σε γεγονότα απρόβλεπτα, καθόσον η αναθέτουσα αρχή μπορούσε ευχερώς να συμμορφωθεί προς την κρίση του Ζ΄ Κλιμακίου (Πράξη 298/2007) και του VI Τμήματος (Πράξη 240/23.11.2007), και να θεραπεύσει τις διαπιστωθείσες πλημμέλειες της διαγωνιστικής διαδικασίας του 113/2006 διαγωνισμού, κάτι που θα οδηγούσε σε έγκαιρη σύναψη σύμβασης για την παροχή υπηρεσιών καθαριότητας ήδη από το έτος 2007.Λαμβάνοντας όμως υπόψη ότι, ι) μετά την έκδοση της 240/2007 Πράξης του Τμήματος τούτου, με την οποία είχε κριθεί μη νόμιμη η διαδικασία του διαγωνισμού και δεδομένου ότι είχε ήδη εκδοθεί κατακυρωτική απόφαση, ενώ οι προσφορές των διαγωνιζομένων είχαν ήδη λήξει, δεν υπήρχε πλέον η δυνατότητα είτε να ζητηθεί η παράταση των προσφορών είτε να επιχειρηθεί η θεραπεία των πλημμελειών που είχαν επισημανθεί από την ως άνω Πράξη, και συνεπώς ο διαγωνισμός είχε ματαιωθεί εν τοις πράγμασι, ιι) προκειμένου να αποσαφηνισθεί ο τρόπος συμμόρφωσής της προς τις Πράξεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου, η ... απέστειλε το 742/22.1.2008 έγγραφο προς το Υπουργείο Ανάπτυξης ..με θέμα «Ερώτημα για διαγωνιστική διαδικασία», με το οποίο ζητήθηκε η γνώμη σχετικά με την εξέλιξη του διαγωνισμού,..και ιιι) αμέσως μετά την παραλαβή του ως άνω εγγράφου από την ... στις 28.3.2008, η επιτροπή στις 11.4.2008 με το Πρακτικό 9 πρότεινε τη ματαίωση του διαγωνισμού και την προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης,(..)το Τμήμα κρίνει, κατά παραδοχή του σχετικού λόγου ανάκλησης, ότι η αναθέτουσα ... συγγνωστώς προέβη στην επιλογή της διαδικασίας με διαπραγμάτευση, θεωρώντας εύλογα και χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των διατάξεων του νόμου ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις προσφυγής στη διαδικασία αυτή..Ανακαλεί την 249/2009 Πράξη του Z΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Προμήθεια αναλώσιμου υλικού χειρουργείου:...ζητείται η αναθεώρηση της 1137/2012 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία απορρίφθηκε αίτηση του Γενικού Νοσοκομείου ... «...» για ανάκληση της 7/2012 πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίο​υ..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, ορθώς το VI Τμήμα, με την προσβαλλόμενη απόφασή του, αποφάνθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή των οικείων σχεδίων συμβάσεων, αβασίμως δε υποστηρίζει το ήδη αιτούν ν.π.δ.δ. ότι κατ’ εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή των διατάξεων που διέπουν την επίμαχη προμήθεια ήχθη το Τμήμα στην κρίση αυτή. Ειδικότερα, είναι αβάσιμος ο προβαλλόμενος από το αιτούν ισχυρισμός ότι η μη έγκριση της διακήρυξης και των τεχνικών προδιαγραφών από το διοικητικό συμβούλιο καλύπτεται από την απόφαση της Επιτροπής Προμηθειών Υγείας, με την οποία εγκρίθηκαν οι τεχνικές προδιαγραφές, καθόσον φορέας διενέργειας του διαγωνισμού ήταν το νοσοκομείο, με συνέπεια να απαιτείται η έγκριση της διακήρυξης και των τεχνικών προδιαγραφών από το διοικητικό συμβούλιο, που είναι το προς τούτο αρμόδιο όργανο της αναθέτουσας αρχής. Περαιτέρω, ο ισχυρισμός του νοσοκομείου, αναφορικά με τον μη προσδιορισμό της προϋπολογιζόμενης δαπάνης για κάθε ένα των επιμέρους προκηρυχθέντων ειδών, ότι οι διαγωνισμοί που έχουν διενεργηθεί από το νοσοκομείο «ουδέποτε περιελάμβαναν επιμέρους προϋπολογισμό των ειδών, αλλά μόνο το συνολικό ποσό της δαπάνης», χωρίς το γεγονός αυτό να έχει αποτελέσει μέχρι τώρα κώλυμα σύναψης της σύμβασης, δεν αναιρεί τον ουσιώδη χαρακτήρα της πλημμέλειας αυτής. Ομοίως, ούτε ο προβαλλόμενος ισχυρισμός ότι η ad hoc συγκρότηση των Επιτροπών του ελεγχόμενου διαγωνισμού κατέστη αναγκαία προκειμένου να συμμετάσχουν σ’ αυτές πρόσωπα με εξειδικευμένες γνώσεις αποτελεί επαρκή λόγο για τη θεραπεία της ως άνω πλημμέλειας. Τέλος, αβασίμως υποστηρίζει το αιτούν ότι αρκούσε το 32/29.9.2011 πρακτικό του διοικητικού συμβουλίου, με το οποίο εγκρίθηκε η διενέργεια των περικοπών των ποσοτήτων, αφού τούτο προηγήθηκε της από μέρους των αναδόχων αποδοχής των περικοπών αυτών. Ορθώς δε, με την προσβαλλόμενη απόφασή του, το Τμήμα απέρριψε ως αλυσιτελή τον ισχυρισμό του αιτούντος ότι αποδέχεται τις διαπιστώσεις του Κλιμακίου αναφορικά με τους όρους των σχεδίων συμβάσεων για τη δυνατότητα αύξησης κατά 30% των ποσοτήτων κατά τη διάρκεια εκτέλεσής τους και για τη δυνατότητα παράτασης επί δίμηνο της ισχύος τους και προτίθεται να συμμορφωθεί στις παρατηρήσεις αυτές και να αναμορφώσει τα σχέδια των συμβάσεων, καθόσον οι παραδοχές αυτές δεν μπορούν να οδηγήσουν σε ανάκληση της πράξης του Κλιμακίου, αλλά προϋποθέτουν την αναμόρφωση των σχεδίων συμβάσεων και την επανυποβολή τους για νέο έλεγχο από το Κλιμάκιο.Κατόπιν αυτών, το Τμήμα αποφαίνεται ότι η υπό κρίση αίτηση του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου με την επωνυμία «Γενικό Νοσοκομείο ...» για αναθεώρηση της 1137/2012 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου πρέπει να απορριφθεί.

Ανάθεση υπηρεσιών μεταφοράς μαθητών..ζητείται η ανάκληση της 172/2015 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Συγκεκριμένα, προβάλλεται ότι το αντικείμενο των συμβάσεων για τη μεταφορά μαθητών δεν εξαντλείται με τη λήξη των μαθημάτων αλλά, ειδικότερα για τους μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, εξακολουθεί να υφίσταται έως το τέλος των προαγωγικών ή πανελληνίων εξετάσεων, σχεδόν δηλαδή έως το τέλος Ιουνίου του αντίστοιχου έτους, ενώ σε κάθε περίπτωση εάν γίνει δεκτό ότι το αντικείμενο της σύμβασης εξαντλείται με τη λήξη των μαθημάτων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης όπως δέχθηκε η προσβαλλόμενη Πράξη, τότε, καθίσταται αδύνατη η τυχόν ενεργοποίηση από την αναθέτουσα αρχή του δικαιώματος προαίρεσης για την τρίμηνη παράταση της σύμβασης, έτσι ώστε να καλυφθεί η ανάγκη μεταφοράς των μαθητών για το πρώτο τρίμηνο του επόμενου σχολικού έτους, σε περίπτωση μη έγκαιρης ολοκλήρωσης του επόμενου διαγωνισμού. Και ο ισχυρισμός αυτός της αιτούσας Περιφέρειας πρέπει να γίνει δεκτός ως βάσιμος, καθόσον, ανεξαρτήτως του ότι το διδακτικό έτος, κατά τη διάρκεια του οποίου εκτελείται, κατά την κρίση του Κλιμακίου, η σύμβαση μεταφοράς μαθητών περιλαμβάνει, εκτός από τη διδασκαλία, και τις κάθε είδους εξετάσεις, οι οποίες για το τρέχον σχολικό έτος είχαν απώτατο χρονικό σημείο λήξης την 23.6.2015 (βλ. την 65319/Δ2/27.4.2015 εγκύκλιο του Αν. Υπουργού Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων), η τυπική ισχύς των ελεγχόμενων σχεδίων σύμβασης εκτείνεται έως το τέλος του σχολικού έτους, το οποίο λήγει στις 31.8.2015. Συνεπώς, κατά το χρόνο υποβολής των σχεδίων σύμβασης ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας, αφενός μεν δεν είχε λήξει το διδακτικό έτος, αφετέρου οι συμβάσεις διατηρούσαν όχι μόνο την τυπική τους ισχύ αλλά και το ουσιαστικό αντικείμενό τους, το οποίο συνίσταται εν προκειμένω στη δυνατότητα ενεργοποίησης του δικαιώματος προαίρεσης. Η συρρίκνωση δε του συμβατικού αντικειμένου σε αυτό δεν δύναται ν’ αποτελέσει δικαιολογητικό λόγο για την εξαίρεση της σύμβασης που το προβλέπει από τον έλεγχο του Δικαστηρίου τούτου, καθόσον το δικαίωμα προαίρεσης εντάσσεται στο προκηρυχθέν αντικείμενο και το διαμορφώνει (βλ. απόφ. VI Tμ. 2089/2011). Συνεπώς, η ελεγκτική αρμοδιότητα του Ελεγκτικού Συνεδρίου εξακολουθεί να υφίσταται και στην περίπτωση αυτή, καθόσον θεμελιώνεται στη συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη της υπό ανάθεση υπηρεσίας, συνυπολογιζομένου και του δικαιώματος προαίρεσης, το οποίο κατ’ αυτόν τον τρόπο καθίσταται αναπόσπαστο τμήμα του συμβατικού αντικειμένου, μόνο δε το γεγονός ότι η ενεργοποίησή του τελεί υπό αίρεση δεν αρκεί για να καταστήσει τη σύμβαση κενή περιεχομένου. Η αντίθετη παραδοχή θα είχε άλλωστε ως αποτέλεσμα στη συγκεκριμένη ιδίως περίπτωση, κατά την οποία το Κλιμάκιο δεν επέτρεψε την υπογραφή των σχεδίων συμβάσεων, την απαγόρευση άσκησης από την αναθέτουσα αρχή νομίμου δικαιώματός της, το οποίο αποσκοπεί στη θεραπεία δημοσίου συμφέροντος.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω και κατά παραδοχή των προβαλλόμενων λόγων ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτή η αίτηση και να ανακληθεί η προσβαλλόμενη Πράξη και εφόσον δεν διαπιστώθηκαν άλλες πλημμέλειες κατά τον διενεργηθέντα από το Κλιμάκιο έλεγχο, να γίνει περαιτέρω δεκτό ότι δεν κωλύεται η υπογραφή των υποβληθέντων σχεδίων συμβάσεων.Ανακαλεί την 172/2015 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Προμήθεια κάδων απορριμάτων-συμπληρωματική σύμβαση..ζητείται η ανάκληση της 24/2020 Πράξης της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Υπηρεσία ΟΤΑ IX στον Δήμο .....Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ερμηνευτικώς δεκτά ανωτέρω, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι κατά τα ορθώς κριθέντα με την προσβαλλόμενη Πράξη, στις αιτιολογίες της οποίας αναφέρεται προς αποφυγή περιττών επαναλήψεων, δεν συντρέχουν σωρρευτικά οι προβλεπόμενες από την περ. γ της παρ. 1 του άρθρου 132 του ν.4412/2016  νόμιμες προϋποθέσεις σύναψης της ελεγχόμενης δεύτερης συμπληρωματικής - τροποποιητικής σύμβασης. Και τούτο, διότι δεν προκύπτει η συνδρομή εκείνων των απρόβλεπτων περιστάσεων, οι οποίες επιβάλλουν την αύξηση της ποσότητας των προς προμήθεια κάδων σε σχέση με τα οριζόμενα στην αρχική σύμβαση και την τροποποιητική της, με το ελεγχόμενο σχέδιο σύμβασης, προς ικανοποίηση των αναγκών του προσφεύγοντος Δήμου. Περαιτέρω, το γεγονός ότι όπως κι ο ίδιος ο προσφεύγων αναγνωρίζει, η μη επαρκής γνώση του αδιαθέτου υπολοίπου κάδων σε συνάρτηση με τις πραγματικές ανάγκες οδήγησε στην σύναψη σύμβασης προμήθειας κάδων σε μη επαρκείς ποσότητες και στην - εξαιτίας του γεγονότος αυτού - τροποποίηση αυτής εντός συντόμου χρονικού διαστήματος από τη σύναψή της, δεν ασκεί επιρροή στη συγκεκριμένη περίπτωση και δεν μπορεί να δικαιολογήσει τη σύμφωνα με τις προπαρατιθέμενες διατάξεις τροποποιητική σύμβαση. Ούτε, εξάλλου μπορεί να ληφθεί υπόψη ότι η αρμόδια Διεύθυνση Καθαριότητας και Ανακύκλωσης παρέλειψε να λάβει εγκαίρως τα κατάλληλα εκείνα μέτρα – μέσω συστηματικών ελέγχων και παρακολούθησης – για τον προσδιορισμό των πραγματικών αναγκών σε κάδους απορριμμάτων, ενόψει των επικαλούμενων παλαιότητας, δυσκολίας απολύμανσης, καθώς και καταστροφών αυτών, καθόσον μια επιμελής αναθέτουσα αρχή οφείλει αφενός μεν να παρακολουθεί και να τηρεί στατιστικά στοιχεία του ημερήσιου όγκου και βάρους των αποκομιζόμενων απορριμμάτων, αφετέρου δε να προβαίνει, κατόπιν ενδελεχούς μελέτης των στοιχείων αυτών, στον ορθό προγραμματισμό προμήθειας των απαιτούμενων για την κάλυψη των αναγκών της ειδών. Περαιτέρω, αορίστως και αναποδείκτως προβάλλεται από τον προσφεύγοντα ότι η ελεγχόμενη συμπληρωματική προμήθεια κατέστη αναγκαία αφενός μεν λόγω της κατακόρυφης αύξησης του όγκου των απορριμμάτων, λόγω της λήψεως εκτάκτων μέτρων προστασίας της δημόσιας υγείας από τον κίνδυνο διάδοσης και διασποράς του κορωνοϊού COVID-19 και ειδικότερα της επιβολής αυστηρών μέτρων περιορισμού της κυκλοφορίας, αφετέρου δε της κατακόρυφης αύξησης των αιτημάτων για αντικατάσταση των παλαιών φθαρμένων ή κατεστραμμένων κάδων απορριμμάτων προς αποφυγή εμφάνισης υγειονομικών κινδύνων. Συναφώς, τα αορίστως και αναποδείκτως προβαλλόμενα περί εναπόθεσης ογκωδών αντικειμένων και μπαζών στους κάδους απορριμμάτων δεν δύνανται να θεωρηθούν απρόβλεπτα γεγονότα, καθόσον και αληθή υποτιθέμενα συνιστούν κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας γεγονότα, τα οποία κάθε επιμελής αναθέτουσα αρχή οφείλει να λαμβάνει υπόψη της κατά τον προγραμματισμό των σχετικών προμηθειών. Τέλος, απορριπτέοι τυγχάνουν και οι κατ’ εκτίμηση του δικογράφου προβαλλόμενοι ισχυρισμοί περί συγγνωστής πλάνης των αρμοδίων υπηρεσιών του Δήμου και συνδρομής δημοσίου συμφέροντος για τη σύναψη της ελεγχόμενης σύμβασης, καθόσον υπάρχει από μακρού χρόνου σταθερότητα του νομικού πλαισίου και της νομολογίας ως προς τις προϋποθέσεις κατάρτισης συμπληρωματικών-τροποποιητικών συμβάσεων, μόνη δε η επίκληση λόγων δημοσίου συμφέροντος δεν αρκεί για να θεωρηθεί συγγνωστή η έλλειψη συνδρομής των προϋποθέσεων σύναψης τους (βλ. Ε.Σ. Τμ. Μείζ. Επταμ. Σύνθ. 581/2019, 1630/2018, 2490/2015, 3998/2013, 3009, 3008/2012, 3053/2011, VI Tμ. 827/2019, 1884, 1333, 842/2018).

Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από τη διαφωνούσα Επίτροπο, η 2η Υ.ΠΕ. ..... και Αιγαίου, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 68 παρ. 1 του ν. 3863/2010, καθώς επίσης και του σχετικού όρου της διακηρύξεως, αποδέχθηκε την οικονομική προσφορά της φερομένης ως δικαιούχου εταιρείας «….» και ήδη «…», αφού αυτή, ως προς το διοικητικό κόστος, ποσού ενός (1) ευρώ μηνιαίως, και το εργολαβικό κέρδος, ποσού δύο (2) ευρώ μηνιαίως, εμφανιζόταν εξ αντικειμένου ως υπερβολικά χαμηλή. Όφειλε, συνεπώς, η Υγειονομική Περιφέρεια να καλέσει τη μειοδότρια εταιρεία, προκειμένου να διευκρινίσει τα ανωτέρω στοιχεία της προσφοράς της και να αποδείξει ότι τα υπολογισθέντα από αυτήν ποσά διοικητικού κόστους και εργολαβικού οφέλους είναι εύλογα, εν συνεχεία, δε, να εκτιμήσει τη λυσιτέλεια των ισχυρισμών της μειοδότριας και να αποφασίσει αιτιολογημένα για την αποδοχή ή την απόρριψη της προσφοράς της. Επομένως, η Υγειονομική Περιφέρεια, κρίνοντας ότι η εν λόγω προσφορά ήταν παραδεκτή και παραλείποντας να καλέσει την εν λόγω εταιρεία προς αιτιολόγηση των προαναφερθέντων στοιχείων της προσφοράς της, υπερέβη τα άκρα όρια της διακριτικής της ευχέρειας, με συνέπεια να μην είναι νόμιμη η ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών στην εταιρεία αυτή. Περαιτέρω, η οικονομική προσφορά της φερόμενης ως δικαιούχου διαμορφώθηκε με βάση τα κατώτατα όρια αποδοχών για εργαζομένους κάτω των 25 ετών και με προϋπηρεσία 0-3 έτη, γεγονός, άλλωστε, το οποίο συνομολογεί και η ίδια η εταιρεία (βλ. σκ. ΙV.Β). Βάσει, δε, των δεδομένων αυτών, τα οποία, σύμφωνα με το άρθρο 68 παρ. 3 του ν. 3863/2010, αποτελούν ουσιώδες και απαιτούμενο επί ποινή ακυρότητας στοιχείο της συμβάσεως, συνήφθη και η μεταξύ της Υγειονομικής Περιφέρειας και της εταιρείας 20716/21.7.2014 σύμβαση. Ενόψει, όμως, της επιλογής ως κριτηρίου αναθέσεως αυτού της χαμηλότερης τιμής, καθώς επίσης και της υποχρεώσεως των διαγωνιζομένων, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 68 του ν. 3863/2010 και 5 της οικείας διακηρύξεως, να υπολογίσουν στην προσφορά τους εύλογο ποσοστό διοικητικού κόστους, αναλωσίμων και εργολαβικού κέρδους, το γεγονός ότι η μοναδική απασχοληθείσα από την ανάδοχο εταιρεία κατά το πρώτο εξάμηνο εκτελέσεως της συμβάσεως ήταν άνω των 25 ετών, συνιστά ουσιώδη τροποποίηση της οικείας συμβάσεως. Τούτο, δε, διότι το μισθολογικό κόστος – χωρίς συνυπολογισμό ασφαλιστικών εισφορών εργοδότη, επιδόματος αδείας, κόστους αντικατάστασης λόγω αδείας, δώρων Πάσχα και Χριστουγέννων - ενός εργαζομένου άνω των 25 ετών με προϋπηρεσία 0-3 ετών για εξάωρη απασχόληση είναι υψηλότερο τουλάχιστον κατά 65,32 ευρώ μηνιαίως κατ’ άτομο σε σχέση με το αντίστοιχο για τον εργαζόμενο κάτω των 25 ετών με προϋπηρεσία 0-3 ετών (510,51 ευρώ, αντί του ποσού των 445,18 ευρώ, αντιστοίχως, βλ. σκ. ΙΙ.Β), με συνέπεια, στην προκειμένη περίπτωση το επιπρόσθετο μηνιαίο κόστος μισθοδοσίας για την ανάδοχο να ανέρχεται τουλάχιστον στο ποσό αυτό (65,32 ευρώ). Η εκ των υστέρων, όμως, ήτοι κατά το στάδιο εκτελέσεως της συμβάσεως, μεταβολή του μισθολογικού κόστους της αναδόχου μεταβάλλει όλη την οικονομική ισορροπία της συμβάσεως, καθώς εκμηδενίζει το υπολογισθέν ποσό εργολαβικού οφέλους, το οποίο ανερχόταν στο ποσό των 2 ευρώ μηνιαίως και δημιουργεί αρνητικό οικονομικό ισοζύγιο στη σύμβαση, σε αντίθεση με την ρητώς εκπεφρασμένη - με τις διατάξεις του άρθρου 68 του ν. 3863/2010 - βούληση του νομοθέτη για υπολογισμό ενός εύλογου ποσοστού διοικητικού κόστους παροχής των υπηρεσιών, των αναλώσιμων, του εργολαβικού του κέρδους, καθώς και των νόμιμων υπέρ Δημοσίου και τρίτων κρατήσεων. Με βάση τα ανωτέρω, η αύξηση του μισθοδοτικού κόστους αλλοιώνει τους όρους υπό τους οποίους κατακυρώθηκε το αποτέλεσμα του διενεργηθέντος διαγωνισμού στη φερόμενη ως δικαιούχο, αφού, εάν αυτή είχε εμφανίσει το πραγματικό ύψος αυτού του κόστους, δεν είναι βέβαιο ότι η προσφορά της θα γινόταν αποδεκτή και ότι, συνεπώς, θα της είχε ανατεθεί η σύμβαση, ούτε ότι η προσφορά της θα ήταν η χαμηλότερη. Ως εκ τούτου, η μεταβολή αυτή συνιστά μη επιτρεπτή ουσιώδη τροποποίηση της συμβάσεως κατά τη διάρκεια της ισχύος της, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με τον δεύτερο λόγο διαφωνίας (πρβλ. Ελ.Συν. Κ.Π.Ε.Δ. στο IV Τμ. Πρ. 136, 121, 80, 34/2017, 185, 181, 172/2016, 247, 32/2015, 143/2014). Τέλος, σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στη σκέψη ΙΙΙ, η επίμαχη δαπάνη δεν δύναται να νομιμοποιηθεί κατ’ εφαρμογήν της προδιαληφθείσας διατάξεως του άρθρου 96 παρ. 3 περ. β΄ του ν. 4486/2017 (Α΄ 115/7.8.2017), καθώς, σύμφωνα με τα προμνησθέντα Πρακτικά της 2ης Γενικής Συνεδριάσεως της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου της 7ης Μαρτίου 2018, η εν λόγω νομιμοποιητική διάταξη αντίκειται στις διατάξεις του άρθρου 98 παρ. 1 εδ. α΄ και γ΄ του Συντάγματος (και κατά περίπτωση του εδ. β΄), καθώς και στις συνταγματικές αρχές του Κράτους Δικαίου, της νομιμότητας της δράσης της Διοίκησης, της χρηστής και διαφανούς διαχείρισης του δημόσιου χρήματος και της δημοσιονομικής βιωσιμότητας, με συνέπεια να μην είναι δυνατή η, κατ’ εφαρμογή της διατάξεως αυτής, νομιμοποίηση της ελεγχόμενης δαπάνης.