Δαπανες μετακίνησης. Με τα δεδομένα αυτά και σε συνδυασμό με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι συντρέχουν οι προβλεπόμενες εκ των άρθρων 4 παράγραφος 4 και 10 της παρ. Δ9 του άρθρου 2 του ν. 4336/2015 προϋποθέσεις για την καταβολή εξόδων διανυκτέρευσης για τις μετακινήσεις των φερόμενων ως δικαιούχων του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος, για τους οποίους η Αναπληρώτρια Επίτροπος διατύπωσε διαφωνία, καθόσον με τις οικείες εντολές μετακίνησης εγκρίνεται παραμονή του κλιμακίου της κινητής μονάδας ψυχικής υγείας στην περιοχή ευθύνης του επί δύο ημέρες και δαπάνη διανυκτέρευσης, παρόλο που οι ανωτέρω μετακινήθηκαν με υπηρεσιακό αυτοκίνητο σε απόσταση μικρότερη των 160 χιλιομέτρων (...). Και τούτο, διότι από τις σχετικές εντολές μετακίνησης προκύπτει τεκμηριωμένα ότι οι εργαζόμενοι αυτοί, λόγω της ιδιότητάς τους και των ιδιαίτερων καθηκόντων τους, απαιτείται να διανυκτερεύσουν στον τόπο μετάβασής τους, προκειμένου να επιτελέσουν αποτελεσματικά το έργο, με το οποίο είναι επιφορτισμένοι. Συνακόλουθα, συντρέχουν οι προβλεπόμενες εκ του άρθρου 11 της παρ. Δ9 του άρθρου 2 του ν. 4336/2015 προϋποθέσεις για την καταβολή ολόκληρης ημερήσιας αποζημίωσης για την ημέρα που καταβάλλονται έξοδα διανυκτέρευσης (10.8.2017 και 24.8.2017), αλλά και για την επόμενη, ήτοι για τις 11.8.2017 και 25.8.2017 (ημέρες λήξης των εργασιών), αντίστοιχα, καθόσον, οι ημέρες αυτές συμπίπτουν με την ημέρα επιστροφής των φερόμενων ως δικαιούχων... Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη είναι νόμιμη, όμως αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί λόγω λήξης του οικονομικού έτους 2017 τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.

Καταβολή εξόδων μετακίνησης...Με δεδομένα τα ανωτέρω και σε συνδυασμό με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας, κρίνεται ότι συντρέχουν οι προβλεπόμενες εκ του άρθρου 11 της παρ. Δ9 του άρθρου 2 του ν. 4336/2015 προϋποθέσεις για την καταβολή εξόδων διανυκτέρευσης και ημερήσιας αποζημίωσης για τις ημέρες διεξαγωγής της επίμαχης δράσης, ήτοι των επισκέψεων πριν και μετά από την κατεξοχήν εσπερίδα και την παρακολούθηση αυτής, καθόσον με την προεκτεθείσα 1721/27.6.2019 εντολή μετακίνησης εγκρίθηκε η μετάβαση στις 29.6.2019 – με έναρξη δράσεων ώρα 11:00 - στο ..., η δαπάνη διανυκτέρευσης την 29η.6.2019 και η επιστροφή  στο ... στις 30.6.2019, ημέρα λήξης των δράσεων στις 17:00, για καθέναν εκ των φερόμενων ως δικαιούχων, παρόλο που αυτοί μετακινήθηκαν με ιδιωτικής χρήσης αυτοκίνητο ή υπηρεσιακά μέσα σε απόσταση μικρότερη των 160 χιλιομέτρων (... 81,48 χιλιόμετρα). Ειδικότερα, από τη σχετική εντολή μετακίνησης, σε συνδυασμό με το πρόγραμμα των δράσεων, προκύπτει τεκμηριωμένα ότι οι φερόμενοι ως δικαιούχοι απαιτείτο να διανυκτερεύσουν στον τόπο μετάβασής τους, προκειμένου να μπορέσουν να επιτελέσουν αποτελεσματικά το έργο (συμμετοχή στις επισκέψεις προ της εσπερίδας στις 29.6.2019 από τη 13:00 έως τις 18:00, παρακολούθηση των εργασιών της εσπερίδας από τις 18:00 έως τις 21:00, αναχώρηση στις 9:30 της 30ης.6.2019 από το ... για τα ανώγεια της ... προκειμένου να επισκεφθούν το Φυσικό Πάρκο ..., παραμονή έως τις 17:00 και αναχώρηση για ...), για το οποίο εκδόθηκε η ως άνω εντολή μετακίνησης. Συνεπώς, συντρέχουν οι προβλεπόμενες εκ του άρθρου 11 της παρ. Δ9 του άρθρου 2 του ν. 4336/2015 προϋποθέσεις για την καταβολή ολόκληρης της ημερήσιας αποζημίωσης για την ημέρα που καταβάλλονται έξοδα διανυκτέρευσης (29.6.2019), αλλά και για την επόμενη, ήτοι για τις 30.6.2019 (ημέρα λήξης των εργασιών της δράσης), αντίστοιχα, καθόσον, η ημέρα αυτή συμπίπτει με την ημέρα επιστροφής των φερόμενων ως δικαιούχων στην έδρα τους.

Εκπαίδευση υπαλλήλων(...) στο πλαίσιο της υποχρέωσης της Διοίκησης να μεριμνά για την επιμόρφωση των υπαλλήλων, δεν αποκλείεται η ανάθεση της εκτέλεσης του έργου αυτού και σε ιδιωτικούς εκπαιδευτικούς φορείς, τούτο, όμως, μόνον υπό την προϋπόθεση ότι οι σχετικές ανάγκες δεν μπορούν να καλυφθούν από τα αντίστοιχα προγράμματα του Ινστιτούτου ή του αρμόδιου Υπουργείου είτε εξ αιτίας του γεγονότος ότι τέτοιο πρόγραμμα δεν υφίσταται είτε λόγω του τυχόν επείγοντος χαρακτήρα της επιμόρφωσης, προκειμένου με αυτή, στη συνέχεια, να εξυπηρετηθούν πιεστικές υπηρεσιακές ανάγκες (βλ. την 176/2006 Πράξη IV Τμ. Ελ. Συν.).(...)Με βάση τα ανωτέρω δεδομένα, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη. Τούτο διότι, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, η ανάληψη της επιμόρφωσης των υπαλλήλων από ιδιωτικό οργανισμό επιτρέπεται μόνον όταν οι σχετικές υπηρεσιακές ανάγκες δεν είναι δυνατόν, για λόγους αντικειμενικούς (έλλειψη προγραμμάτων με το ζητούμενο αντικείμενο ή επείγων χαρακτήρας της επιμόρφωσης), να καλυφθούν στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων είτε του Ινστιτούτου Επιμόρφωσης (ΙΝ.ΕΠ.), είτε του οικείου δημόσιου φορέα (εν προκειμένω του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης). Η συνδρομή τέτοιων εξαιρετικών περιστάσεων, αν και συντρέχει στη συγκεκριμένη περίπτωση, καθ' όσον η εφαρμογή του π.δ/τος 118/2007, για το καθεστώς του οποίου ενημερώθηκαν οι υπάλληλοι του Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ. στο σεμινάριο της ιδιωτικής σχολής, ξεκινούσε από την 1.1.2008 (άρθρο 42 αυτού), δεν ασκεί, όμως, επιρροή εν προκειμένω, διότι, όπως προκύπτει από το Φ075/478/14.5.2008 έγγραφο του Τμήματος Επιμόρφωσης του Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ., κατά το χρονικό διάστημα από 5.12.2007 έως 7.12.2007 διενεργήθηκε από το ΙΝ.ΕΠ. σεμινάριο με το ίδιο ακριβώς θέμα, το οποίο και θα έπρεπε να παρακολουθήσουν οι εν λόγω υπάλληλοι.

Στους υπαλλήλους που χωρίς να απομακρύνονται από την υπηρεσία τους λαμβάνουν άδεια για να συμμετέχουν σε προγράμματα μετεκπαίδευσης που έχουν όμως το χαρακτήρα σεμιναρίου ή εργασιών κέντρων ερευνών, καθόσον αυτά λαμβάνουν χώρα άπαξ ή σε τακτά χρονικά διαστήματα με συγκεκριμένη όμως σύντομη κάθε φορά διάρκεια, καταβάλλονται για κάθε μετακίνηση τους χωριστά η σχετική δαπάνη μετακίνησης, η δαπάνη διανυκτέρευσης και ημερήσια εκτός έδρας αποζημίωση.

Στους υπαλλήλους που χωρίς να απομακρύνονται από την υπηρεσία τους λαμβάνουν άδεια για να συμμετέχουν σε προγράμματα μετεκπαίδευσης που έχουν όμως το χαρακτήρα σεμιναρίου ή εργασιών κέντρων ερευνών, καθόσον αυτά λαμβάνουν χώρα άπαξ ή σε τακτά χρονικά διαστήματα με συγκεκριμένη όμως σύντομη κάθε φορά διάρκεια, καταβάλλονται για κάθε μετακίνησή τους χωριστά η σχετική δαπάνη μετακίνησης, η δαπάνη διανυκτέρευσης και ημερήσια εκτός έδρας αποζημίωση. (Ε.Σ. Ι Τμ. Πρακτ. 24.10.2006).

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΑ ΕΞΟΔΑ:Μη νόμιμη  καταβολή εξόδων μετακίνησης (οδοιπορικά έξοδα και ημερήσια αποζημίωση) σε υπαλλήλους του Δήμου, διπλωματούχους μηχανικούς, για τη συμμετοχή τους(...)Στην υπό κρίση περίπτωση, από τα δικαιολογητικά που συνοδεύονται επίμαχα χρηματικά εντάλματα πληρωμής, προκύπτουν τα εξής: Με τις14524/18,11.2014 και 14442/17.11.2014 αποφάσεις του Δημάρχου  εγκρίθηκε η μετάβαση του ...και της ..., διπλωματούχων μηχανικών, υπαλλήλων κλάδου ΠΕ Πολιτικών Μηχανικών ο πρώτος και ΠΕ Αγρονόμων Τοπογράφων Μηχανικών η δεύτερη, που υπηρετούν στη Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου, από την έδρα της υπηρεσίας τους προς τα Ιωάννινα (χιλιομετρική απόσταση 82 χλμ.), για το χρονικό διάστημα από 24.11.201.4 έως S.12.2014, προκειμένου να συμμετάσχουν σε επιμορφωτικό πρόγραμμα του Ινστιτούτου Επιμόρφωσης του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης με τίτλο «…..», που εντάσσεται στον θεματικό τίτλο «Ηλεκτρονική διακυβέρνηση και νέες τεχνολογίες». , Οι εν λόγω υπάλληλοι δεν διανυκτέρευσαν στ       αλλά μετακινήθηκαν με αυθημερόν επιστροφή. Για την κάλυψη των εξόδων ημερήσιας εκτός έδρας αποζημίωσης σε κάθε έναν από τους ανωτέρα) υπαλλήλους εκκαθαρίστηκε ποσό 560,00 ευρώ (10 ημέρες Χ 56,00 ευρώ) σύμφωνα με την προαναφερθείσα 2/33481/0022/27.4,2011 απόφαση, που εφαρμόζεται στην περίπτωση δαπανών μετακίνησης διπλωματούχων μηχανικών κατηγορίας ΠΕ, για την καταβολή του οποίου εκδόθηκαν τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη (Π) τη παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την έκθεση διαφωνίας, ότι οι φερόμενοι ως δικαιούχοι δεν δικαιούνται την αυξημένη ημερήσια αποζημίωση των 56 ευρώ. Τούτο διότι, ακόμη και εάν, το αντικείμενο του επίμαχου σεμιναρίου συνδέεται με τα καθήκοντα εκπόνησης μελετών και σύνταξης τεχνικών προδιαγραφών που αυτοί ασκούν ως διπλωματούχοι μηχανικοί στη Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών και Πολεοδομίας του Δήμου, η μετακίνηση τους δεν έγινε με σκοπό την άσκηση αυτών των υπηρεσιακών, καθηκόντων αλλά την επιμόρφωση τους επ’ αυτών, και ως εκ τούτου, διέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 12 του ν. 2685/1999 που ειδικώς αφορούν αυτού του είδους τις μετακινήσεις. Συνεπώς, αυτοί δικαιούνται το 1/3 της αποζημίωσης των 29,35 ευρώ, δηλ. 9,78 ευρώ για κάθε ημέρα μετακίνησης, καθώς δεν διανυκτέρευσαν, αλλά μετακινήθηκαν σε απόσταση άνω των σαράντα (40) χλμ. (82 χλμ.) και επέστρεφαν αυθημερόν στην έδρα της υπηρεσίας τους.(...)Συνεπώς, αυτοί δικαιούνται το 1/3 της αποζημίωσης των 29,35 ευρώ, δηλ. 9,78 ευρώ για κάθε ημέρα μετακίνησης, καθώς δεν διανυκτέρευσαν, αλλά μετακινήθηκαν σε απόσταση άνω των σαράντα (40) χλμ. (82 χλμ.) και επέστρεφαν αυθημερόν στην έδρα της υπηρεσίας τους.

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΑ, ημερήσια αποζημίωση: Α) Μη νόμιμη η καταβολή ημερήσιας αποζημίωσης, ποσού 56 ευρώ ημερησίως σε υπαλλήλους της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών και Πολεοδομίας Δήμου, για τη συμμετοχή τους σε εκπαιδευτικό σεμινάριο, καθόσον οι ανωτέρω υπάλληλοι δεν δικαιούνται την αυξημένη ημερήσια αποζημίωση, διότι η μετακίνησή τους δεν έγινε με σκοπό την άσκηση των υπηρεσιακών καθηκόντων μηχανικού, αλλά την επιμόρφωσή τους επ’ αυτών, και ως εκ τούτου, διέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 12 του ν. 2685/1999 (ΦΕΚ Α΄ 35/1999) που ειδικώς αφορούν αυτού του είδους τις μετακινήσεις. Β) Μη νόμιμη εν μέρει η καταβολή ημερήσιας αποζημίωσης, η οποία αφορά στις μετακινήσεις δύο ημερών, καθόσον στην περίπτωση αυτή οι ανωτέρω υπάλληλοι δικαιούνται το ένα τρίτο (1/3) της προβλεπόμενης, δηλ. 9,78 ευρώ, καθώς δεν διανυκτέρευσαν, αλλά μετακινήθηκαν σε απόσταση άνω των σαράντα (40) χλμ. (157 χλμ.) και επέστρεψαν αυθημερόν στην έδρα της υπηρεσίας τους.

Τοπικά συμβούλια.Οι πρόεδροι των τοπικών συμβουλίων, οι οποίοι κατέχουν αιρετό αξίωμα τιμητικό και άμισθο, με μόνη απολαβή την καταβολή αποζημίωσης για τη συμμετοχή τους στις συνεδριάσεις των συμβουλίων αυτών,  μετέχουν και στις συνεδριάσεις του οικείου δημοτικού συμβουλίου ως μέλη με αποφασιστική ψήφο, όταν στην ημερήσια διάταξη περιλαμβάνονται θέματα που αφορούν στα αντίστοιχα τοπικά διαμερίσματα. Για τη μετάβασή τους στον τόπο της συνεδρίασης, δικαιούνται εξόδων κίνησης, το ύψος των οποίων καθορίζεται, σύμφωνα με την προεκτεθείσα Κ.Υ.Α., όπως αυτή ισχύει, βάσει της χιλιομετρικής απόστασης των τοπικών συμβουλίων από την έδρα εκάστου δήμου, σε συνδυασμό προς τον αριθμό των μελών κάθε συμβουλίου. Εκ των ανωτέρω παρέπεται ότι η καταβολή στους ανωτέρω εξόδων κίνησης δεν συνδέεται με την κάλυψη των γενικών αναγκών μετακίνησής τους κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, αλλά με τη μετακίνησή τους προς την έδρα του Δήμου, η οποία πραγματοποιείται θεσμικά μόνο προκειμένου αυτοί να μετάσχουν στις συνεδριάσεις του δημοτικού συμβουλίου, στις περιπτώσεις που προβλέπεται από το νόμο.  Κατά συνέπεια, όταν δεν αποδεικνύεται η συμμετοχή σε τέτοιου είδους συνεδριάσεις, οι πρόεδροι των τοπικών συμβουλίων δεν δικαιούνται και των σχετικών εξόδων κινήσεως.

Μη νόμιμη η καταβολή οδοιπορικών εξόδων σε υπαλλήλους Νοσοκομείου με σχέση εργασίας ι.δ.ο.χ., καθόσον: α) οι ανωτέρω υπάλληλοι, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 3 παρ. 1 του ν. 2685/1999 (ΦΕΚ Α΄ 35/1999) μετακινήθηκαν, χωρίς να έχει εγκριθεί η μετακίνησή τους από το αρμόδιο όργανο διοίκησης του Νοσοκομείου και β) δεν προσκομίζονται τα απαραίτητα δικαιολογητικά, από τα οποία να αποδεικνύεται η πραγματοποίηση των  ως άνω μετακινήσεων (Κ.Υ.Α. 2/54866/0022/1999, ΦΕΚ Β΄1583/1999).

Από το συνδυασμό των προπαρατιθέμενων διατάξεων(2685/1999) συνάγεται ότι οι μετακινούμενοι εκτός έδρας δημόσιοι υπάλληλοι ή λειτουργοί για εκτέλεση υπηρεσίας με εντολή του Δημοσίου, των Ο.Τ.Α. και των λοιπών Ν.Π.Δ.Δ., δικαιούνται «έξοδα διανυκτέρευσης» προς κάλυψη της σχετικής δαπάνης καθώς και «ημερήσια αποζημίωση», για την κάλυψη των «εκτάκτων εξόδων», στα οποία αυτοί υποβάλλονται «λόγω της μετακίνησης και παραμονής τους εκτός έδρας» (άρθρο 9 παρ. 1). Η αποζημίωση αυτή για εκείνους που μετακινούνται και διανυκτερεύουν εκτός έδρας «με τις προϋποθέσεις του άρθρου 8» ανέρχεται σε 10.000 δραχμές, περιοριζόμενη στο 1/3 για την ημέρα της επιστροφής τους στην έδρα «μετά από διανυκτέρευση» κ.λπ.. Ορίζοντας περαιτέρω ο νόμος, στην παρ. 2 του άρθρου 9, ότι η «ημερήσια αποζημίωση» καταβάλλεται ολόκληρη «όταν οι μετακινούμενοι διανυκτερεύουν σύμφωνα με τις προϋποθέσεις του άρθρου 8», συνδέει την καταβολή της ημερήσιας αποζημίωσης με το πραγματικό γεγονός της διανυκτέρευσης εκτός έδρας, ήτοι με τη συνδρομή των οριζόμενων στην παράγραφο 2 του άρθρου 8 προϋποθέσεων (μετακίνηση σε απόσταση μεγαλύτερη των 120 χιλιομέτρων κ.λπ.), γεγονός που συνεπάγεται, κατ’ αρχήν, για το μετακινούμενο «έκτακτα έξοδα» διατροφής κ.λπ., στην αποκατάσταση των οποίων η αποζημίωση αυτή αποβλέπει και όχι με το πραγματικό γεγονός της παροχής ανταλλάγματος για τη διανυκτέρευση, το οποίο, όταν πράγματι καταβάλλεται, αποτελεί αυτοτελή δαπάνη που αποδίδεται επίσης στο μετακινούμενο, σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 3 του άρθρου 8 (σε συνδυασμό προς αυτές του άρθρ. 1 παρ. 2) του ν. 2685/1999 και όχι προϋπόθεση της διανυκτέρευσης κατά το ίδιο άρθρο. Συνεπώς, για την καταβολή της «ημερήσιας αποζημίωσης» στους μετακινούμενους εκτός έδρας, αρκεί διανυκτέρευση νόμιμη, δηλαδή με τις προϋποθέσεις του άρθρου 8 παρ. 2 του ν. 2685/1999, στον τόπο της μετακίνησης, χωρίς να απαιτείται και η καταβολή αντιτίμου για τη διανυκτέρευση αυτή και ανεξαρτήτως διανυκτέρευσης σε ξενοδοχείο, πανσιόν, ιδιόκτητο ή φιλικό σπίτι κ.λπ., αφού το γεγονός ότι ο μετακινούμενος δεν υποβάλλεται σε έξοδα διανυκτέρευσης δεν σημαίνει ότι δεν υποβάλλεται και στα «έκτακτα έξοδα» διαβίωσης εκτός της έδρας του, που αποτελεί το νόμιμο λόγο παροχής της ημερήσιας αποζημίωσης (βλ. Ελ. Συν. Ολομ. Πρακτικά της 29ης Γεν.Συν./ 14.11.2001). Επίσης, δεδομένου ότι η τυχόν παροχή διατροφής, η οποία προσφέρεται σε περίπτωση διανυκτέρευσης του υπαλλήλου σε ξενοδοχείο κ.λπ. και λόγω αυτής συνδέεται με τη διαμονή του υπαλλήλου σε αυτό, καθίσταται σαφές ότι όταν υπάλληλος επιλέξει να μη διανυκτερεύσει σε ξενοδοχείο κ.λπ., δεν έχει τη δυνατότητα να λαμβάνει πρωινό, γεύμα ή δείπνο στο ξενοδοχείο, αφού δεν διαμένει σε αυτό και άρα οι δαπάνες διατροφή του δεν καλύπτονται από το Δημόσιο. Κατά την έννοια δε του άρθρου 7 παρ. 4 του ίδιου νόμου οι υπάλληλοι που μετακινούνται εκτός έδρας με εντολή του Δημοσίου και των ν.π.δ.δ. για συμμετοχή σε συνέδρια, σεμινάρια κ.λπ., δικαιούνται δαπάνη χρήσης επιβατικού αυτοκινήτου δημόσιας χρήσης (ταξί), μόνο στην περίπτωση που δεν υπάρχει συγκοινωνιακή εξυπηρέτηση προς τον τόπο, όπου διεξάγεται το σεμινάριο.