Καταβολή επιχορήγησης σε σωματείο...:Λαμβανομένων υπόψη των στοιχείων αυτών, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ, το εν λόγω σωματείο δεν έχει, κατά την κρίση του Τμήματος, προεχόντως πολιτιστικούς ή αθλητικούς σκοπούς, ούτε αποτελεί τοπικό παράρτημα οργάνωσης πανελλήνιας δράσης που αναπτύσσει κοινωνική και πολιτιστική δραστηριότητα, αλλά έχει χαρακτήρα κυρίως προνοιακό παρέχοντας βοήθεια και στήριξη σε άτομα με ειδικές ανάγκες. Ως εκ τούτου, δεν εμπίπτει στο αυστηρά διαγεγραμμένο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 202 του Κ.Δ.Κ. ώστε να μπορεί να τύχει επιχορήγησης από τον Δήμο ..., όπως βασίμως προβάλλει η Επίτροπος με τον πρώτο λόγο διαφωνίας. Αντιθέτως, ο δεύτερος και ο τρίτος λόγος διαφωνίας της Επιτρόπου, οι οποίοι αφορούν στη μη συνδρομή των όρων και των προϋποθέσεων που τίθενται στο ίδιο άρθρο για τη νόμιμη έγκρισης της επιχορήγησης πρέπει να απορριφθούν ως νόμω αβάσιμοι, δοθέντος ότι οι επιχορηγήσεις σωματείων προνοιακού χαρακτήρα δεν εντάσσεται σε καμμία από τις κατηγορίες των επιχορηγούμενων σωματείων στις οποίες αναφέρεται το άρθρο αυτό. Αφετέρου, δεδομένου ότι οι κατά το άρθρο 158 του Κ.Δ.Κ. αρμοδιότητες των Ο.Τ.Α. στον τομέα της κοινωνικής πρόνοιας αφορούν, όπως προεκτέθηκε, στη δημιουργία των κατάλληλων υποδομών δημοτικών ή κοινοτικών ιατρείων, κέντρων αγωγής υγείας, κ.λπ., όπου οι ευπαθείς κοινωνικές ομάδες μπορούν να βρουν φροντίδα και υποστήριξη, αβασίμως υποστηρίζει ο Δήμος ... με το έγγραφο επανυποβολής ότι έχει τη δυνατότητα να χρηματοδοτήσει τις εκδηλώσεις του ανωτέρω σωματείου, κατ’ εφαρμογήν του άρθρου αυτού καθόσον οι διατάξεις του εν λόγω άρθρου δεν του παρέχουν την προς τούτο απαιτούμενη αρμοδιότητα. Επιπροσθέτως, εφόσον ο σκοπός του ανωτέρω σωματείου δεν εμπίπτει στη σφαίρα των αρμοδιοτήτων του Δήμου ..., η χρηματοδότησή του από τον Δήμο δεν μπορεί να κριθεί νόμιμη ούτε ως λειτουργικώς αναγκαία για την εκπλήρωση των σκοπών του Δήμου, εφόσον δε υφίσταται τέτοια λειτουργική ανάγκη του Δήμου για να την ικανοποιήσει η δαπάνη αυτή. Ενόψει όμως των ειδικών προβλημάτων υγείας και των αναγκών της συγκεκριμένης κοινωνικής ομάδας, και της ευαισθητοποίησης της τοπικής κοινωνίας ως προς αυτά, όπως αναλυτικότερα παρατίθενται στην 292/24.6.2010 εγκριτική απόφαση του Δήμου ..., καθώς και της θεώρησης από την Υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου του 3712, οικονομικού έτους 2009 χρηματικού εντάλματος πληρωμής που εξέδωσε ο ίδιος Δήμος με δικαιούχο το ίδιο σωματείο για την ίδια αιτία, το Τμήμα κρίνει ότι πεπλανημένως, πλην συγγνωστώς, το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου ... ενέκρινε τη καταβολή της επίμαχης επιχορήγησης στο ως άνω σωματείο και, για το λόγο αυτό, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα είναι θεωρητέο λόγω συγγνωστής πλάνης, δεν μπορεί όμως να θεωρηθεί λόγω λήξης του οικονομικού έτους τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.

Επιχορήγηση σωματείου...:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι δεν συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις για την επιχορήγηση του ως άνω σωματείου από το Δήμο …, καθόσον, αν και από το καταστατικό του προκύπτει ότι αποτελεί αθλητικό, κατά την έννοια του νόμου, σωματείο, εντούτοις δεν αποδεικνύεται από τα στοιχεία του φακέλου η πραγματοποίηση συγκεκριμένων εκδηλώσεων και ο προϋπολογισμός εξόδων των εκδηλώσεων αυτών για τις οποίες προτίθεται να διαθέσει την αιτούμενη επιχορήγηση. Αντιθέτως, από το περιεχόμενο της υποβληθείσας από το ανωτέρω σωματείο αίτησης προς το δημοτικό συμβούλιο του Δήμου …, προκύπτει ότι η αιτούμενη επιχορήγηση προορίζεται ανεπιτρέπτως, όπως βασίμως ισχυρίζεται ο Επίτροπος με τον πρώτο λόγο διαφωνίας, για σκοπούς μη προβλεπόμενους από την παρ.1 του άρθρου 202, δηλαδή για την κάλυψη διαφόρων λειτουργικών δαπανών του σωματείου, απορριπτόμενου περαιτέρω, ως αλυσιτελώς προβαλλόμενου του δευτέρου λόγου διαφωνίας. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη και το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Επιχορήγηση Γυμναστικού Συλλόγου...:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη (επιχορήγηση του φερόμενου ως δικαιούχου του εντάλματος συλλόγου) είναι δεν είναι νόμιμη, καθόσον οι εγγεγραμμένες στον προϋπολογισμό του Δήμου ... πιστώσεις για επιχορηγήσεις για το έτος 2008, ανέρχονται σε ποσοστό μεγαλύτερο από το επιτρεπόμενο εκ του νόμου ποσοστό του 1,5%. Ειδικότερα, τα τακτικά έσοδα του Δήμου ..., κατά το οικονομικό έτος 2008, ανέρχονται στο ποσό των 22.289.658,38 ευρώ, το σύνολο δε των επιχορηγήσεων του Δήμου αυτού σε αθλητικούς και πολιτιστικούς συλλόγους και σωματεία για το ίδιο έτος ανέρχεται στο ποσό των 477.549,88 ευρώ (461.549,88 + 25.000,00). Συνεπώς, το συνολικό ποσό των εγγεγραμμένων στον προϋπολογισμό του Δήμου έτους 2008 πιστώσεων για επιχορηγήσεις σε πολιτιστικούς και αθλητικούς συλλόγους και σωματεία υπερβαίνει το 1,5% των τακτικών εσόδων του (22.289.658,38 Χ 1,5% = 334.344,87 ευρώ), τούτο δε ανεξαρτήτως του εάν στο ανωτέρω ποσό των επιχορηγήσεων πρέπει να συνυπολογισθεί το ποσό των 620.000,00 ευρώ, για το οποίο έχει εγγραφεί σχετική πίστωση (Κ.Α.Ε. 006715-010), ως επιχορήγηση στον Αθλητικό Οργανισμό του Δήμου. Ο ισχυρισμός του Δήμου ότι στα τακτικά έσοδα αυτού περιλαμβάνονται και τα υπό κωδικούς αριθμούς (21) και (32) έσοδα Π.Ο.Ε. που βεβαιώνονται για πρώτη φορά και εισπρακτέα υπόλοιπα από βεβαιωθέντα έσοδα Π.Ο.Ε. είναι αβάσιμος, καθόσον τα εν λόγω έσοδα αποτελούν διακριτές σε σχέση με τα τακτικά έσοδα κατηγορίες εσόδων και δεν συνυπολογίζονται για την εξεύρεση του 1,5% του άρθρου 202 παρ. 1 του ν. 3463/2006. Ομοίως, ως αβάσιμος πρέπει να απορριφθεί και ο ισχυρισμός του Δήμου σύμφωνα με τον οποίο το κρινόμενο χρηματικό ένταλμα αφορά σε καταβολή μέρους της επιχορήγησης προς τον ανωτέρω σύλλογο, ύψους 50.000,00 ευρώ, η δε καταβολή του υπολοίπου αυτής, όπως και των επιχορηγήσεων προς τους λοιπούς συλλόγους και σωματεία θα γίνει ανάλογα με τις οικονομικές δυνατότητες του Δήμου, καθόσον, κατά την έννοια της προαναφερόμενης διάταξης του άρθρου 202 παρ. 1 του ν.3463/2006, για την εξεύρεση του 1,5% λαμβάνονται υπόψη οι εγγεγραμμένες στον προϋπολογισμό του Δήμου πιστώσεις για επιχορηγήσεις και όχι αυτές που τελικά καταβάλλονται. Περαιτέρω, από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ότι είχε υποβληθεί προς το Δημοτικό Συμβούλιο, πριν από την έγκριση της επιχορήγησης από αυτό, αίτηση του Γυμναστικού Συλλόγου ..., με την οποία να προσδιορίζονται οι συγκεκριμένες εκδηλώσεις, για την πραγματοποίηση των οποίων προτίθεται να διαθέσει την αιτούμενη επιχορήγηση, καθώς και προϋπολογισμός εξόδων των εκδηλώσεων αυτών. Η υποβληθείσα από τον ανωτέρω Σύλλογο αίτηση με Α.Π.6861/22.4.2008 είναι μεταγενέστερη της 41/20.2.2008 απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου ..., το δε επισυναπτόμενο στην ανωτέρω αίτηση έγγραφο με τίτλο «Πρόγραμμα δράσης Γυμναστικού Συλλόγου ...» παραθέτει απλώς τα τμήματα (αγωνιστικά, εφηβικά, παιδικά κλπ.) που λειτουργούν στο Σύλλογο και δεν συνιστά προϋπολογισμό εξόδων των προγραμματιζόμενων για το έτος 2008 αθλητικών εκδηλώσεων, ενώ εξάλλου, το έγγραφο του συλλόγου με τίτλο «Προϋπολογισμός εξόδων από 1.1.2008 έως 31.12.2008» και ημερομηνία 18.12.2007 δεν προκύπτει ότι υποβλήθηκε και πότε στο Δημοτικό Συμβούλιο. Τέλος, δεδομένου του ύψους της επίμαχης επιχορήγησης, δεν αιτιολογείται επαρκώς από το Δήμο ο λόγος για τον οποίο αποφασίστηκε η καταβολή αυτού του ύψους της επιχορήγησης στο Γυμναστικό Σύλλογο ...Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δεν είναι νόμιμη και συνεπώς, το ένταλμα αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Εντελλόμενη δαπάνη μη νόμιμη, καθόσον πρόκειται για επιχορήγηση αυτή δεν εμπίπτει στις διατάξεις του άρθρου 262 παρ. 3 του π.δ/τος 410/1995, αφού το επιχορηγούμενο σωματείο δεν αποδεικνύει ότι αναπτύσσει προεχόντως πολιτιστικές δραστηριότητες

Για να επιχορηγηθεί νόμιμα πολιτιστικός σύλλογος πρέπει να αναπτύσσει, πράγματι, προεχόντως πολιτιστικές δραστηριότητες, δραστηριότητες δηλαδή που αποσκοπούν στην πνευματική και εν γένει πολιτιστική καλλιέργεια και ανάπτυξη των κατοίκων της περιοχής (μέσω εκδηλώσεων που προάγουν τα γράμματα και τις τέχνες), αλλά δραστηριότητες, που αποσκοπούν κυρίως στην ψυχαγωγία και διασκέδαση των μετεχόντων σε αυτές ατόμων.

Επιχορήγηση δικαιούχων συλλόγων....:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι οι δύο πρώτοι σύλλογοι έχουν πολιτιστικό, κατά το καταστατικό τους, χαρακτήρα και συνεπώς αβασίμως προβάλλεται ο σχετικός λόγος διαφωνίας. Ως προς τον τρίτο όμως σύλλογο δεν συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις για την επιχορήγησή του, διότι, αν και αναπτύσσει εκ του καταστατικού του πολιτιστικές και αθλητικές δραστηριότητες, εντούτοις, δεν προηγήθηκε της απόφασης επιχορήγησης αίτηση περιλαμβάνουσα τις εκδηλώσεις στις οποίες αφορά αυτή η επιχορήγηση συνοδευόμενη με αναλυτικό προϋπολογισμό εξόδων των εκδηλώσεων αυτών, οι επικαλούμενες δε εκδηλώσεις στο από 10.6.2010 έγγραφο δραστηριοτήτων του συλλόγου, το οποίο εκδόθηκε μετά τη λήψη της κρίσιμης 159/7.6.2010 απόφασης του Δ.Σ. του Δήμου ..., έχουν προηγηθεί χρονικά της αιτούμενης επιχορήγησης, ενώ άλλωστε στο από 30.6.2010 Πρακτικό (αριθμ.πράξης 160) του Δ.Συμβουλίου του συλλόγου περί αποδοχής της επιχορήγησης αναφέρεται ότι δίδεται για την ενίσχυση αγοράς στέγης αυτού. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι εντελλόμενες με τα χρηματικά εντάλματα 1137 και 1138, οικονομικού έτους 2010, δαπάνες είναι νόμιμες και επομένως τα εντάλματα αυτά θα μπορούσαν να θεωρηθούν, αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2010, σε βάρος των πιστώσεων του προϋπολογισμού του οποίου εκδόθηκαν, ενώ η εντελλόμενη με το 962, οικονομικού έτους 2010, χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη είναι μη νόμιμη, κατά παραδοχή του σχετικού λόγου διαφωνίας κατά το δεύτερο σκέλος αυτού και αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Επιχορήγηση συλλόγου. (..)Ως πολιτιστικές νοούνται οι εκδηλώσεις εκείνες οι οποίες συμβάλλουν στην προαγωγή της καλλιέργειας και της πνευματικής ανάπτυξης των συμμετεχόντων σε αυτές καθώς και εκείνες που αποσκοπούν στη θεραπεία των γραμμάτων και των τεχνών (π.χ. συζητήσεις ή εκδηλώσεις για τη λογοτεχνία, τη μουσική, την πολιτιστική κληρονομιά ενός τόπου, θεατρικές ή μουσικές παραστάσεις, επισκέψεις και ξεναγήσεις σε χώρους ιστορικού ή θρησκευτικού ενδιαφέροντος κ.λπ.) και όχι αυτές που αποβλέπουν κυρίως στην ψυχαγωγία ή τη διασκέδαση των ατόμων που τις παρακολουθούν..Εξάλλου, ως κοινωνικές θεωρούνται οι δραστηριότητες που απευθύνονται και επηρεάζουν έναν ευρύτερο κύκλο προσώπων και όχι αυτές που στοχεύουν αποκλειστικά στην ενίσχυση των μελών του συλλόγου και την ενδυνάμωση των μεταξύ τους δεσμών(..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει, ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 202 του Δ.Κ.Κ. του ν. 3463/2006 για την επιχορήγηση  του ως άνω συλλόγου, διότι, ο σύλλογος αυτόν αν και αναπτύσσει, όπως προκύπτει από το καταστατικό του,  πολιτιστικές, και κοινωνικές δραστηριότητες, η  δραστηριότητα για την οποία παρέχεται η επιχορήγηση  δεν αφορά  στην πραγματοποίηση κοινωνικών και πολιτιστικών εκδηλώσεων, αλλά στην ανάπτυξη δράσεων για την ενίσχυση των μελών του συλλόγου και την ενδυνάμωση των δεσμών του με τους άλλους συλλόγους της περιοχής...Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η  εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη και το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Oικονομική επιχορήγηση: Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με την παρατεθείσα νομική σκέψη, πρέπει να γίνει δεκτό ότι συντρέχουν οι νόμιμες  προϋποθέσεις  για  την επιχορήγηση του σωματείου από το Δήμο. Ειδικότερα, από το καταστατικό του προκύπτει ότι αποτελεί πολιτιστικό, κατά την έννοια του νόμου, σωματείο, καθώς η πνευματική καλλιέργεια των μελών του και η προβολή των παραδόσεων των Σαρακατσάνων, παραδοσιακών νομαδικών πληθυσμών των Βαλκανίων, που συγκαταλέγονται μεταξύ των κυρίων σκοπών αυτού, έχουν χαρακτήρα κατεξοχήν πολιτιστικό. Περαιτέρω, οι εκδηλώσεις στις οποίες συμμετέσχε το σωματείο συμβάλλουν στην πνευματική και πολιτιστική ανάπτυξη των συμμετεχόντων σε αυτές ατόμων, δοθέντος ότι στο πλαίσιο των εκδηλώσεων αυτών πραγματοποιήθηκαν από μέλη του συλλόγου θεατρικά, χορευτικά και αθλητικά δρώμενα, τα οποία άλλωστε αποτελούν, σύμφωνα με το καταστατικό του, μέσα επίτευξης των ως άνω πολιτιστικών σκοπών του.  Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη είναι νόμιμη και αυτό πρέπει να θεωρηθεί.

Επιχορήγηση πολιτιστικού σωματείου...:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη, καθώς έχει υποβληθεί αίτηση, στην οποία προσδιορίζονται με σαφήνεια οι προγραμματισμένες εκδηλώσεις και ο προϋπολογισμός των εξόδων αυτών και η αίτηση αυτή έχει εγκριθεί από το Δημοτικό Συμβούλιο ... (βλ. ΕΣ Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο VII Τμ. πράξεις 75, 56/2015), ενώ δεν ασκεί επιρροή το γεγονός ότι το ποσό της επιχορήγησης θα καταβληθεί τελικά στο σωματείο σε χρονικό σημείο μεταγενέστερο της πραγματοποίησης των εκδηλώσεων αυτών. Εξάλλου, από ουδεμία διάταξη απαιτείται απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του σωματείου περί αποδοχής της επιχορήγησης.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί, αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.

ΑΜΟΙΒΗ ΓΙΑ ΠΑΡΟΧΗ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:..Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη που προηγήθηκε, το Κλιμάκιο κρίνει ότι ο λόγος διαφωνίας του Επιτρόπου, όπως αυτός εκτιμάται καθ’ ερμηνεία, παρίσταται βάσιμος, διότι η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι μη νομίμως εκκαθαρισμένη. Και τούτο, καθόσον, εν προκειμένω, δεν υφίσταται έγκυρη έγγραφη σύμβαση παροχής νομικών υπηρεσιών, αφού δεν προηγήθηκε αυτής η έκδοση σχετικής αιτιολογημένης, ως προς το ύψος της δικηγορικής αμοιβής, απόφασης του αποκλειστικώς αρμόδιου οργάνου του Δήμου, που είναι το Δημοτικό Συμβούλιο, ληφθείσας με απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών του. Επισημαίνεται ότι, ενόψει όσων ανωτέρω (στην σκέψη ΙΙ της παρούσας) έγιναν δεκτά, η πρόβλεψη του Κώδικα Δικηγόρων ότι στην περίπτωση που δεν προκύπτει η ύπαρξη έγκυρης έγγραφης συμφωνίας περί αμοιβής για την παροχή δικηγορικών υπηρεσιών, ισχύουν οι οριζόμενες νόμιμες αμοιβές, έχει την έννοια ότι οι τελευταίες ισχύουν όταν η αμοιβή για την παροχή δικηγορικών υπηρεσιών έχει εγκριθεί από το διοικητικό όργανο, αλλά η σχετική απόφαση και η σε εκτέλεση αυτής συμφωνία είναι νομικώς πλημμελής για άλλον λόγο και όχι στην περίπτωση πλήρους έλλειψης διαπραγμάτευσης της αμοιβής με το αρμόδιο όργανο, με την οποία ισοδυναμεί η παράλειψη έγκρισης της αμοιβής από το Δημοτικό Συμβούλιο, οπότε η τυχόν συναφθείσα συμφωνία πάσχει λόγω μη τήρησης της προσήκουσας διοικητικής διαδικασίας. Η παράλειψη έκδοσης της εν λόγω απόφασης από το Δημοτικό Συμβούλιο δεν δύναται να υποκατασταθεί από αντίστοιχη απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής, καθόσον η αρμοδιότητα αυτή απονέμεται από τις οικείες διατάξεις αποκλειστικά στο Δημοτικό Συμβούλιο και δεν καθιερώνεται ως συντρέχουσα με άλλο δημοτικό όργανο. Πέραν αυτού, στην υπό κρίση περίπτωση η έλλειψή της καθίσταται ιδιαίτερα κρίσιμη για τον πρόσθετο λόγο ότι η εξοφλούμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής αμοιβή, η οποία εγκρίθηκε αναρμοδίως από την Οικονομική Επιτροπή και, περαιτέρω, κατέστη οικονομικό αντικείμενο της 27293/19.10.2017 σύμβασης, δεν έχει υπολογιστεί ορθώς, σύμφωνα με το άρθρο 63 παρ. 1 του ν. 4194/2013.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη είναι μη νόμιμη και, ως εκ τούτου, αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί.