Επιχορήγηση  σωματείων: Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δε συντρέχουν, εν προκειμένω, οι νόμιμες προϋποθέσεις για την επιχορήγηση του ως άνω σωματείου από τον Δήμο ...... Και τούτο, διότι δεν συγκαταλέγεται στους προβλεπόμενους στην παρ. 1 του άρθρου 202 του ν. 3463/2006 φορείς που μπορούν να τύχουν επιχορήγησης, καθόσον, όπως προδήλως προκύπτει από τα προπαρατεθέντα άρθρα του καταστατικού του, οι σκοποί του δεν είναι ούτε αθλητικοί, ούτε πολιτιστικοί αλλά αμιγώς κοινωνικοί, κοινή συνισταμένη των οποίων είναι η προαγωγή των οικονομικών συμφερόντων των μελών του και η αντιμετώπιση των σχετικών με τις ιδιαίτερες συνθήκες της παλιννόστησης προβλημάτων τους. Επιπροσθέτως, από τα προσκομισθέντα στοιχεία δεν αποδεικνύεται ότι το εν λόγω σωματείο έχει στο παρελθόν συστηματικά αναπτύξει πολιτιστικού ή αθλητικού χαρακτήρα δραστηριότητες, αφού το σύνολο, σχεδόν, των δραστηριοτήτων αυτού κατά το έτος 2016 αποβλέπει στη σύσφιξη των κοινωνικών δεσμών των μελών του (τουρνουά σκάκι - πασχαλιάτικο και χριστουγεννιάτικο πάρτι για τα τέκνα μελών του συλλόγου, συμμετοχή μέλους του συλλόγου σε συνέδριο εκτός έδρας), χωρίς, περαιτέρω, από τα στοιχεία του φακέλου να αποδεικνύεται ο πολιτιστικός χαρακτήρας της ημερίδας για το αφηγηματικό έτος Ελλάδας-Ρωσίας. Εξάλλου, οι δύο από τις τρεις εκδηλώσεις, για τις οποίες ζητείται η επιχορήγηση για το έτος 2017, δηλαδή η διεξαγωγή τουρνουά ποδοσφαίρου και το πασχαλιάτικο πάρτι, αφορούν αποκλειστικά και μόνο στην ψυχαγωγία των τέκνων μελών του σωματείου, ενώ, επιπλέον, δεν αποδεικνύεται ο πολιτιστικός χαρακτήρας της τρίτης ως άνω εκδήλωσης (οργάνωση Πανθρακικής ημερίδας για τα 25 έτη από την αρχή της παλιννόστησης των Ελλήνων της πρώην ΕΣΣΔ). Περαιτέρω, ο ισχυρισμός, που προβάλλεται με το 15908/12.4.2017 έγγραφο επανυποβολής του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος του Δήμου ....., ότι οι δραστηριότητες του εν λόγω σωματείου έχουν πολιτιστικό χαρακτήρα, πρέπει να απορριφθεί ως αόριστος, δοθέντος ότι από την απλή παράθεση του τίτλου των εκδηλώσεων δεν δύναται να συναχθεί ο ανωτέρω χαρακτήρας που συνιστά μία από τις προϋποθέσεις για τη νομιμότητα της επιχορήγησης. Ομοίως, ο ισχυρισμός ότι η πολιτιστικού χαρακτήρα δράση του συλλόγου αφορά σαφώς στην τοπική κοινωνία, στην οποία διαβιούν και δραστηριοποιούνται οι παλιννοστούντες Έλληνες της πρώην ΕΣΣΔ, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, αφού, όπως προαναφέρθηκε, δεν αποδεικνύεται ότι αυτός αναπτύσσει εν τοις πράγμασι σε μόνιμη βάση, πολιτιστικού ή αθλητικού χαρακτήρα δραστηριότητες, ακόμα δε κι εάν οι δράσεις έχουν πολιτιστικό χαρακτήρα, πάντως, δεν προκύπτει ότι απευθύνονται ανοικτά στην τοπική κοινωνία πέραν του στενού κύκλου των μελών, φίλων και υποστηρικτών του σωματείου.

Oικονομική επιχορήγηση: Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με την παρατεθείσα νομική σκέψη, πρέπει να γίνει δεκτό ότι συντρέχουν οι νόμιμες  προϋποθέσεις  για  την επιχορήγηση του σωματείου από το Δήμο. Ειδικότερα, από το καταστατικό του προκύπτει ότι αποτελεί πολιτιστικό, κατά την έννοια του νόμου, σωματείο, καθώς η πνευματική καλλιέργεια των μελών του και η προβολή των παραδόσεων των Σαρακατσάνων, παραδοσιακών νομαδικών πληθυσμών των Βαλκανίων, που συγκαταλέγονται μεταξύ των κυρίων σκοπών αυτού, έχουν χαρακτήρα κατεξοχήν πολιτιστικό. Περαιτέρω, οι εκδηλώσεις στις οποίες συμμετέσχε το σωματείο συμβάλλουν στην πνευματική και πολιτιστική ανάπτυξη των συμμετεχόντων σε αυτές ατόμων, δοθέντος ότι στο πλαίσιο των εκδηλώσεων αυτών πραγματοποιήθηκαν από μέλη του συλλόγου θεατρικά, χορευτικά και αθλητικά δρώμενα, τα οποία άλλωστε αποτελούν, σύμφωνα με το καταστατικό του, μέσα επίτευξης των ως άνω πολιτιστικών σκοπών του.  Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη είναι νόμιμη και αυτό πρέπει να θεωρηθεί.

Επιχορήγηση  Πολιτιστικού-Περιβαλλοντικού Συλλόγου:Με τα δεδομένα αυτά, η εντελλόμενη με το χρηματικό αυτό ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη, καθώς η πραγματοποίηση συναυλιών στο εξωτερικό από τη χορωδία του συλλόγου περιλαμβάνεται μεταξύ των σκοπών του καταστατικού του. Εξάλλου, η σκοπούμενη πραγματοποίηση εκδηλώσεων το 2019 στον Ανεμόμυλο σε συνέχεια της συναυλίας αυτής απευθύνεται στην τοπική κοινωνία του …… και σχετίζεται με τα πολιτιστικά συμφέροντα των κατοίκων του.

Επιχορήγηση του πολιτιστικού συλλόγου(..) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το παρόν Κλιμάκιο κρίνει ότι μη νομίμως δεν υποβλήθηκε στο Ελεγκτικό Συνέδριο απολογισμός της συνολικής οικονομικής δραστηριότητάς του πολιτιστικού συλλόγου και ξεχωριστός απολογισμός της επιχορήγησης  που  έλαβε,  εφόσον  αυτή  είναι  μικρότερη  από  το  100% των συνολικών χρηματικών ποσών που διαχειρίστηκε κατά το έτος 2015, κατά παράβαση των οριζομένων στη διάταξη του άρθρου 41 παρ. 3 εδ. α΄ του ν. 4129/2013, όπως ισχύει. Ο ισχυρισμός δε που προβάλλεται με το 5528/9.5.2016 έγγραφο του Δήμου ότι δεν απαιτείται η αποστολή των απολογισμών στο Ελεγκτικό Συνέδριο αφού τα χρηματικά εντάλματα επιχορήγησης υποβάλλονται σε προληπτικό έλεγχο είναι απορριπτέος ως αλυσιτελώς προβαλλόμενος. Περαιτέρω, από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει αφενός ότι η πολιτιστική εκδήλωση για την οποία δόθηκε η επιχορήγηση εντάσσεται στους προβλεπόμενους στο καταστατικό του συλλόγου σκοπούς, αφετέρου ο ενδεικτικός  προϋπολογισμός των εξόδων αυτής, απορριπτόμενων των σχετικών β) και γ) λόγων διαφωνίας της Επιτρόπου.  Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη και αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το παρόν Κλιμάκιο κρίνει ότι μη νομίμως δεν υποβλήθηκε στο Ελεγκτικό Συνέδριο απολογισμός της συνολικής οικονομικής δραστηριότητάς του πολιτιστικού συλλόγου και ξεχωριστός απολογισμός της επιχορήγησης  που  έλαβε,  εφόσον  αυτή  είναι  μικρότερη  από  το  100% των συνολικών χρηματικών ποσών που διαχειρίστηκε κατά το έτος 2015, κατά παράβαση των οριζομένων στη διάταξη του άρθρου 41 παρ. 3 εδ. α΄ του ν. 4129/2013, όπως ισχύει. Ο ισχυρισμός δε που προβάλλεται με το 5528/9.5.2016 έγγραφο του Δήμου ότι δεν απαιτείται η αποστολή των απολογισμών στο Ελεγκτικό Συνέδριο αφού τα χρηματικά εντάλματα επιχορήγησης υποβάλλονται σε προληπτικό έλεγχο είναι απορριπτέος ως αλυσιτελώς προβαλλόμενος. Περαιτέρω, από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει αφενός ότι η πολιτιστική εκδήλωση για την οποία δόθηκε η επιχορήγηση εντάσσεται στους προβλεπόμενους στο καταστατικό του συλλόγου σκοπούς, αφετέρου ο ενδεικτικός  προϋπολογισμός των εξόδων αυτής, απορριπτόμενων των σχετικών β) και γ) λόγων διαφωνίας της Επιτρόπου.  Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη και αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Επιχορήγηση πολιτιστικού συλλόγου:..Με δεδομένα αυτά, το αντικείμενο της δράσης «Σχολικό Μουσείο Δημοτικής Εκπαίδευσης» προδήλως εντάσσεται στους σκοπούς του πολιτιστικού σωματείου, με αποτέλεσμα να είναι νόμιμη η καταβολή της επίμαχης επιχορήγησης για την κάλυψη συγκεκριμένων δαπανών που εγγυώνται την άρτια και απρόσκοπτη υλοποίησή της.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η δαπάνη που εντέλλεται με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα είναι νόμιμη αλλά αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί λόγω λήξης του οικονομικού έτους 2019, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.

Επιχορήγηση συλλόγου. (..)Ως πολιτιστικές νοούνται οι εκδηλώσεις εκείνες οι οποίες συμβάλλουν στην προαγωγή της καλλιέργειας και της πνευματικής ανάπτυξης των συμμετεχόντων σε αυτές καθώς και εκείνες που αποσκοπούν στη θεραπεία των γραμμάτων και των τεχνών (π.χ. συζητήσεις ή εκδηλώσεις για τη λογοτεχνία, τη μουσική, την πολιτιστική κληρονομιά ενός τόπου, θεατρικές ή μουσικές παραστάσεις, επισκέψεις και ξεναγήσεις σε χώρους ιστορικού ή θρησκευτικού ενδιαφέροντος κ.λπ.) και όχι αυτές που αποβλέπουν κυρίως στην ψυχαγωγία ή τη διασκέδαση των ατόμων που τις παρακολουθούν..Εξάλλου, ως κοινωνικές θεωρούνται οι δραστηριότητες που απευθύνονται και επηρεάζουν έναν ευρύτερο κύκλο προσώπων και όχι αυτές που στοχεύουν αποκλειστικά στην ενίσχυση των μελών του συλλόγου και την ενδυνάμωση των μεταξύ τους δεσμών(..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει, ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 202 του Δ.Κ.Κ. του ν. 3463/2006 για την επιχορήγηση  του ως άνω συλλόγου, διότι, ο σύλλογος αυτόν αν και αναπτύσσει, όπως προκύπτει από το καταστατικό του,  πολιτιστικές, και κοινωνικές δραστηριότητες, η  δραστηριότητα για την οποία παρέχεται η επιχορήγηση  δεν αφορά  στην πραγματοποίηση κοινωνικών και πολιτιστικών εκδηλώσεων, αλλά στην ανάπτυξη δράσεων για την ενίσχυση των μελών του συλλόγου και την ενδυνάμωση των δεσμών του με τους άλλους συλλόγους της περιοχής...Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η  εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη και το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Σκοπός της σύναψης των προγραμματικών συμβάσεων μεταξύ των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των λοιπών φορέων που αναφέρονται στις προεκτεθείσες διατάξεις είναι η ανάπτυξη της περιοχής στην οποία εκτελούνται τα έργα ή προγράμματα ή παρέχονται οι υπηρεσίες που αποτελούν το αντικείμενο της οικείας προγραμματικής σύμβασης. Ο αναπτυξιακός σκοπός της σύναψης των ανωτέρω συμβάσεων προκύπτει τόσο από τα αναφερόμενα στην εισηγητική έκθεση του ν. 1416/1984, με τις διατάξεις του άρθρου 11 του οποίου προβλέφθηκε το πρώτον ο θεσμός των προγραμματικών συμβάσεων, στην οποία έκθεση αναφέρεται (σελίδα 4) ότι με τις συμβάσεις αυτές «εξασφαλίζεται η κοινωνική συναίνεση στην εφαρμογή συγκεκριμένων αναπτυξιακών προγραμμάτων, η οικονομική αποκέντρωση καθώς και η αξιοποίηση των τοπικών πόρων και του ανθρώπινου δυναμικού της περιοχής, όπου θα συγκεντρώνεται η αναπτυξιακή προσπάθεια» καθώς και από τα πρακτικά της ΝΣΤ συνεδρίασης της Βουλής της 9 Ιανουαρίου 1984, κατά την οποία συζητήθηκε το οικείο σχέδιο νόμου, στα οποία αναφέρεται (σελίδα 2807), ότι στόχος του θεσμού των προγραμματικών συμβάσεων είναι η ανάπτυξη μιας περιοχής. Αλλά και με τις διατάξεις του άρθρου 25 του ν. 2738/1999, με τις οποίες είχε αντικατασταθεί το άρθρο 35 του προϊσχύσαντος Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα, στο οποίο είχαν κωδικοποιηθεί οι προαναφερθείσες διατάξεις του άρθρου 11 του ν. 1416/1984 (το άρθρο 35 επαναλαμβάνεται στο άρθρο 225 του ισχύοντος Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα με τροποποιήσεις μόνο αναφορικά με τα πρόσωπα που δύνανται να συνάψουν ή να συμμετέχουν σε προγραμματική σύμβαση, τη δυνατότητα ανάθεσης σε τρίτο της διαχείρισης, εκμετάλλευσης και συντήρησης των έργων της προγραμματικής σύμβασης καθώς και την περίπτωση που τα προβλεπόμενα στην προγραμματική σύμβαση έργα είναι πολιτιστικού χαρακτήρα), γινόταν υπενθύμιση του αναπτυξιακού χαρακτήρα του θεσμού των προγραμματικών συμβάσεων, εφόσον στην εισηγητική έκθεση του νόμου αυτού αναφερόταν ότι η εφαρμογή των συμβάσεων αυτών στο δημόσιο τομέα «συνέβαλε στην εκτέλεση πλείστων έργων και προγραμμάτων ανάπτυξης, καθώς και στην παροχή υπηρεσιών που δεν θα μπορούσαν να προωθηθούν χωρίς την εφαρμογή του θεσμού αυτού». Συνεπώς, τόσο τα έργα και τα προγράμματα που εκτελούνται στο πλαίσιο σύναψης μιας προγραμματικής σύμβασης, όσο και οι υπηρεσίες που παρέχονται κατ΄ εφαρμογή της πρέπει να έχουν αναπτυξιακό χαρακτήρα (πρβλ. Πρακτικά 14ης Συν /9.5.2006 και Πράξη 304/2006 VII Τμ. Ελ.Συν.) και να μη μπορούν –όσον αφορά ειδικότερα τις υπηρεσίες- να παρασχεθούν με άλλο τρόπο εκτός της σύναψης της οικείας προγραμματικής σύμβασης (πρβλ. Πράξη 205/2007 VII Τμ. Ελ.Συν.). Για το λόγο αυτό, δεν επιτρέπεται να εμπίπτουν οι ως άνω υπηρεσίες στα συνήθη καθήκοντα και αρμοδιότητες των υπηρεσιών του συμβαλλόμενου Δήμου, όπως αυτά περιγράφονται στο νόμο και στις οικείες οργανικές διατάξεις, καθόσον η εκτέλεση τέτοιων υπηρεσιών στα πλαίσια προγραμματικής σύμβασης θα προκαλούσε αδικαιολόγητη οικονομική επιβάρυνση της υπηρεσίας και θα ήταν δυνατόν, επίσης, να οδηγήσει σε χρηματοδότηση κοινωφελούς δημοτικής επιχείρησης κατά παράβαση του άρθρου 259 του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα (πρβλ. Πράξη 137/2007 VII Τμ. Ελ.Συν.), ενώ επιτρέπεται, στο πλαίσιο εκτέλεσης μιας τέτοιας σύμβασης, με αντικείμενο σύμφωνο με το νόμο, δηλαδή αναπτυξιακού χαρακτήρα, να απασχολείται προσωπικό ενός από τους συμμετέχοντες φορείς σε άλλο φορέα καθώς και η παραχώρηση της χρήσης ακινήτων, εγκαταστάσεων, μηχανημάτων και μέσων, εφόσον τούτο κρίνεται απαραίτητο για την εξυπηρέτηση των σκοπών της σύμβασης (πρβλ. Πράξεις 304/2006, πρβλ. 171/2007 VII Τμ. Ελ.Συν.).

Παρεχόμενες υπηρεσίες πολιτιστικού χαρακτήρα με προγραμματική σύμβαση .Απαιτείται σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 225 παρ.5 του ν.3463/2006 η συμμετοχή του Υπ.Πολιτισμού ως συμβαλλομένου.

Επιχορήγηση πολιτιστικού σωματείου...:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη, καθώς έχει υποβληθεί αίτηση, στην οποία προσδιορίζονται με σαφήνεια οι προγραμματισμένες εκδηλώσεις και ο προϋπολογισμός των εξόδων αυτών και η αίτηση αυτή έχει εγκριθεί από το Δημοτικό Συμβούλιο ... (βλ. ΕΣ Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο VII Τμ. πράξεις 75, 56/2015), ενώ δεν ασκεί επιρροή το γεγονός ότι το ποσό της επιχορήγησης θα καταβληθεί τελικά στο σωματείο σε χρονικό σημείο μεταγενέστερο της πραγματοποίησης των εκδηλώσεων αυτών. Εξάλλου, από ουδεμία διάταξη απαιτείται απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του σωματείου περί αποδοχής της επιχορήγησης.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί, αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.

Προμήθεια λεωφορείου:Με τα δεδομένα αυτά η νομιμότητα της δαπάνης προς πληρωμή της οποίας εκδόθηκε το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν επλήγη λόγω μη εγκρίσεως από αρμόδιο όργανο συγκοινωνιακής γραμμής την οποία θα εξυπηρετούσε η χρήση του υλικού αντικειμένου της υπό κρίση προμήθειας. Τούτο, διότι δεν ορίζεται              από το νόμο, ως απαραίτητη προϋπόθεση της νομιμότητας της λήψης απόφασης περί αγοράς λεωφορείου από δήμο η προϋφιστάμενη αυτής έγκριση από το αρμόδιο όργανο της Περιφέρειας συγκεκριμένης συγκοινωνιακής γραμμής,           ενώ συνιστά στοιχείο λειτουργικότητας της οικείας δαπάνης η δυνατότητα διεξαγωγής μεταφορικού έργου από Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού, η οποία προβλέπεται από το οικείο νομοθετικό πλαίσιο, στο οποίο περιλαμβάνεται όχι μόνο η λειτουργία γραμμής, αλλά και η αναφερόμενη, στην 106/2017 απόφαση του Δ.Σ. Πόρου, μεταφορά ηλικιωμένων και Α.Μ.Ε.Α.. Διάφορα της λειτουργικότητας της υπό κρίση προμήθειας και της νομιμότητας της ελεγχόμενης δαπάνης ζητήματα συνιστούν η νομιμότητα της τροποποίησης των προσδιορισθέντων, με πράξεις του τότε αρμόδιου Νομάρχη, όρων συγκοινωνίας και η νομιμότητα της διάθεσης του εν λόγω οχήματος για τη εκτέλεση συγκοινωνιακού έργου επί συγκεκριμένης γραμμής, η οποία, άλλωστε, δεν περιελήφθη ως αιτιολογία στην απόφαση αγοράς του λεωφορείου. Περαιτέρω, η αγορά του εν λόγω λεωφορείου (όπως και η θέση του σε κυκλοφορία) έτυχε εγκρίσεως από το Γενικό Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης (πρβλ. Ε.Σ. Πράξεις VII Τμ. 33/2012, Κ.Π.Ε.Δ. VII Τμ. 345/2016), ενώ έλαβε χώρα έκδοση και της προβλεπόμενης, από την παρ. 1 του άρθρου 83 του Κ.Δ.Κ., ως προϋπόθεση της δυνατότητας των δήμων να ασκούν συγκοινωνιακό έργο για την εξυπηρέτηση της μετακίνησης των κατοίκων της περιφέρειάς τους, πράξη του αρμοδίου οργάνου της Περιφέρειας, με την οποία διαπιστώθηκε η μη εξυπηρέτηση του διαγραφόμενου, στη σχετικώς εκπονηθείσα μελέτη, συγκοινωνιακού έργου στην περιοχή της Σφαιρίας.