ΘΕΩΡΗΣΗ ΧΡΗΜΑΤΙΚΟΥ ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ-ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΜΕΛΕΤΩΝ:χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Δήμου ..., που  αφορά στην καταβολή ποσού 19.987,68 ευρώ στη φερόμενη ως δικαιούχο εταιρεία «… – Ε.Π.Ε. – …», ως αμοιβή της για την εκτέλεση της εργασίας «Μελέτη και καταγραφή υφιστάμενης κατάστασης παιδικών χαρών Δήμου και εισήγηση εναρμόνισης στα οριζόμενα της ΚΥΑ 28492/2009 για τη λειτουργία παιδικών χαρών».(....)Άλλωστε στην προαναφερόμενη υπουργική απόφαση εξειδικεύονται με πληρότητα αφενός οι τεχνικές προδιαγραφές λειτουργίας των παιδικών χαρών, αφετέρου η ακολουθητέα διαδικασία για την εναρμόνισή αυτών στις απαιτήσεις ασφαλείας, που τίθενται από τις διατάξεις της. Περαιτέρω, η επικαλούμενη από το Δήμο … ανεπάρκεια του υπηρετούντος προσωπικού (τρεις πολιτικοί μηχανικοί Π.Ε. έναντι έξη, τρεις πολιτικοί μηχανικοί Τ.Ε., έναντι τεσσάρων, μιας τοπογράφου έναντι δύο, και ενός μηχανολόγου μηχανικού Τ.Ε. έναντι δύο) προβάλλεται αναποδείκτως.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη είναι μη νόμιμη και δεν πρέπει αυτό να θεωρηθεί.

Παροχή συμβουλευτικών Υπηρεσιών για την Πιστοποίηση  Παιδικών Χαρών.Με δεδομένα όσα εκτέθηκαν πρέπει να γίνουν δεκτά τα ακόλουθα: Οι ανατεθείσες με την από 21.9.2017 σύμβαση υπηρεσίες, συνιστάμενες στην καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης στις τριάντα (30) παιδικές χαρές του Δήμου ... και τις ενδεδειγμένες ενέργειες αντικατάστασης ή επισκευής του υπάρχοντος εξοπλισμού και κατάλληλης διαμόρφωσης του χώρου, προκειμένου αυτές να πιστοποιηθούν ως ασφαλείς για χρήση από τους δημότες, υπάγονται στην έννοια των τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών, δοθέντος ότι η ανάθεση τους αποσκοπεί στη συνδρομή του Δήμου στο δρομολογούμενο έργο της συντήρησης των παιδικών χαρών του προκειμένου να πιστοποιηθεί η καταλληλότητά τους, για την εκτέλεση του οποίου θα επιδιώξει την έγκριση χρηματοδότησης από το Πράσινο Ταμείο. Καθόσον πρόκειται δε για έργο που αφορά τη διαμόρφωση και τον εξωραϊσμό κοινόχρηστων χώρων του Δήμου, η εκτέλεση των σχετιζόμενων με αυτό υπηρεσιών όπως οι επίμαχες προδήλως εντάσσεται στα προαναφερθέντα βάσει του Ο.Ε.Υ. του Δήμου ... καθήκοντα του υπηρετούντος στο Τμήμα Μελετών και Τεχνικών Έργων προσωπικού, το οποίο, κατά τον κρίσιμο χρόνο, ήταν στελεχωμένο, πλην του Προϊσταμένου (ειδικότητας ΠΕ Πολιτικών-Μηχανικών), επιπλέον με δύο (2) υπαλλήλους ειδικότητας ΠΕ Αρχιτεκτόνων-Μηχανικών και έναν (1) υπάλληλο ειδικότητας ΤΕ Μηχανολόγων-Μηχανικών. Δοθέντος, άλλωστε, ότι σύμφωνα με την 28492/09 Απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών (Β΄931/18.5.2009), όπως αυτή έχει ήδη τροποποιηθεί με την 27934/14 (Β΄2029/25.7.2014) όμοια σχετικά με τις προϋποθέσεις και τις τεχνικές προδιαγραφές που πρέπει να πληρούνται κατά την κατασκευή νέων και την πιστοποίηση της καταλληλότητας ήδη υφιστάμενων παιδικών χαρών των δήμων, οι τιθέμενες προδιαγραφές αφορούν στη συμμόρφωση σε συγκεκριμένα πρότυπα.....Οι διορθωτικές επεμβάσεις δεν πρέπει να αλλοιώνουν τη δομική αρτιότητα του εγκατεστημένου εξοπλισμού. …», ειδικά δε ως προς τις υφιστάμενες παιδικές χαρές δεν εφαρμόζεται το σύνολο των τιθέμενων (ως προς τις νέες παιδικές χαρές) προϋποθέσεων, αβάσιμα προβάλλεται η αδυναμία λόγω έλλειψης εξειδίκευσης των δύο αρχιτεκτόνων-μηχανικών και του ενός μηχανολόγου-μηχανικού του Τμήματος Μελετών και Τεχνικών Έργων του Δήμου να εκτελέσουν τις συγκεκριμένες υπηρεσίες. Δεδομένου ότι μη νομίμως ανατέθηκαν αυτές σε τρίτο ιδιώτη, κατ’ αρχήν παρέλκει η εξέταση του προβαλλόμενου λόγου περί υπαγωγής των υπηρεσιών στον  ν. 3316/2005 και, ως εκ τούτου, μη νομότυπης παράλειψης διενέργειας διαγωνισμού για την ανάθεση τους, επισημαίνεται, ωστόσο, ότι υπό την ισχύ του (ήδη εφαρμοστέου) ν. 4412/2016 είναι επιτρεπτή η απευθείας ανάθεση μελετών, καθώς επίσης τεχνικών και συναφών επιστημονικών υπηρεσιών, υπό την ειδικότερη διαδικασία που προβλέπει το άρθρο 118, ήτοι κατόπιν διενέργειας κλήρωσης... Κατ’ ακολουθία όσων ανωτέρω εκτέθηκαν, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Παροχή υπηρεσιών:..Όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, με την 3124/2019 απόφαση του Δημάρχου ..., ανατέθηκαν απευθείας από το Δήμο στην εταιρεία «...» υπηρεσίες που αφορούν στην καταγραφή των γεωτεμαχίων ιδιοκτησίας του Δήμου από το Εθνικό Κτηματολόγιο, στον εντοπισμό αυτών που έχουν χαρακτηρισθεί δασικά και στην υποβολή των τυχόν απαιτούμενων αντιρρήσεων επί των οικείων δασικών χαρτών.Με το αντικείμενο αυτό οι άνω υπηρεσίες δεν πληρούν τα εννοιολογικά κριτήρια των τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών που εκτέθηκαν στη σκέψη ΙΙ και, ως εκ τούτου, νομίμως ανατέθηκαν στη δικαιούχο του επίμαχου χρηματικού εντάλματος χωρίς της διενέργεια δημόσιας ηλεκτρονικής κλήρωσης. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη και, ως εκ τούτου, το ένταλμα αυτό πρέπει να θεωρηθεί. 

Εργασίες επισκευής και συντήρησης παιδικών χαρών:Με δεδομένα αυτά, η εκτέλεση των επίμαχων υπηρεσιών απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία αλλά και ειδικά τεχνικά μέσα, αφού, σύμφωνα με το άρθρο 7 της ΥΑ 28492/2009, η συντήρηση των παιδικών χαρών διενεργείται από ειδικευμένο προσωπικό και σύμφωνα με τα πρότυπα ΕΛΟΤ ΕΝ 1176 - 7 ή ισοδύναμα αυτών, ενώ ο Δήμος δεν διαθέτει προσωπικό με γνώσεις και εξειδίκευση στον τομέα αυτό, ούτε τον κατάλληλο εξοπλισμό (39730/31.12.2018 έγγραφο επανυποβολής).

Πληρωμή του 1ου λογαριασμού της εργασίας «Επισκευή οργάνων παιδικών χαρών». Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι ο Δήμος ..... μη νομίμως ανέθεσε στο φερόμενο ως δικαιούχο εργολήπτη τις προπεριγραφείσες εργασίες επισκευής οργάνων παιδικών χαρών, καθόσον αυτές, όπως βάσιμα επικαλείται η  διαφωνούσα Επίτροπος, εμπίπτουν στα καθήκοντα του προσωπικού του Δήμου και συγκεκριμένα του υπηρετούντος προσωπικού τόσο στο Τμήμα εποπτείας παιδικών χαρών και παιδότοπων όσο και στο Τμήμα συνεργείων ανοικτών χώρων. Ειδικότερα, οι ως άνω εργασίες συνιστούν συνήθεις, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας (αλλά και την προαναφερθείσα μελέτη), εργασίες για την εκτέλεση των οποίων δεν απαιτούνται ειδικές γνώσεις και εμπειρία, ενώ μπορούν να εκτελεστούν από το υπάρχον προσωπικό, το οποίο, σε κάθε περίπτωση, δεν αποδείχθηκε ότι  στερείται των αναγκαίων γνώσεων για την εκτέλεσή τους, ή ότι δεν επαρκεί, τέτοια, εξάλλου, ανεπάρκεια δεν προβάλλεται ούτε αποδεικνύεται από το Δήμο ...... Ο δε ισχυρισμός του Δήμου ότι δεν είχε κατά τον κρίσιμο χρόνο ενεργοποιηθεί το Τμήμα εποπτείας παιδικών χαρών και παιδότοπων, το οποίο, μεταξύ άλλων τμημάτων, ενεργοποιήθηκε με την 42766/3259/9.11.2012 απόφαση του Δημάρχου ..... περί τοποθέτησης προϊσταμένων Διευθύνσεων και Τμημάτων, παρίσταται αβάσιμος δεδομένου ότι η έλλειψη προϊσταμένου στα ως άνω αρμόδια για την εκτέλεση των επίμαχων εργασιών τμήματα, δεν κωλύει την εκτέλεση των αρμοδιοτήτων που ανατέθηκαν σε αυτά, σε κάθε, δε, περίπτωση ήταν δυνατή η κατά τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας αναπλήρωση των αντίστοιχων προϊσταμένων οργανικών μονάδων του Δήμου.

Συντήρηση και προμήθεια οργάνων παιδικών χαρών:..Με αυτά τα δεδομένα και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας, προκύπτουν τα εξής: α) Όσον αφορά στην από 21.6.2016 σύμβαση με τίτλο «Συντήρηση παιδικών χαρών Δ.Κ. ... ...», η οποία έχει μικτό χαρακτήρα, αφού το αντικείμενο της αφορά τόσο στην προμήθεια των εξαρτημάτων και ανταλλακτικών των οργάνων, που ήδη υπάρχουν στις παιδικές χαρές, όσο και σε εργασίες συντήρησης και επισκευής ενός δαπέδου (10 τ.μ.) και μίας σύνθετης κατασκευής, η σύμβαση αυτή συνιστά σύμβαση προμήθειας, διότι η αξία των υπό προμήθεια ειδών υπερβαίνει, και μάλιστα δυσανάλογα πολύ, την αξία των εργασιών, η οποία δεν εγγίζει ούτε τα 1.000 ευρώ και ως εκ τούτου μη νομίμως ανατέθηκε απευθείας στην ως άνω ανάδοχο εταιρία, αφού η συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη ποσού 24.600 ευρώ, υπερβαίνει το ποσό των 15.000 ευρώ, μέχρι του οποίου είναι δυνατή η προσφυγή στη διαδικασία αυτή. β) Τόσο τα εξαρτήματα - ανταλλακτικά των οργάνων των παιδικών χαρών (π.χ. κάθισμα κούνιας, σκοινί αναρρίχησης, ξύλινη σκάλα κλπ.) που περιλαμβάνονται στην ως άνω σύμβαση προμήθειας, όσο και αυτά που περιλαμβάνονται στην, ομοίως από 21.7.2016, δεύτερη σύμβαση προμήθειας (τραμπάλες, μύλοι, ζωάκια ελατηρίου κλπ) αποβλέπουν στην συντήρηση των παιδικών χαρών της Δ.Κ. Αγ. ..., που επιβάλλει είτε την επιδιόρθωση (π.χ. προστατευτικά πάνελ) και αντικατάσταση (π.χ. καθίσματα κούνιας και ξύλινη σκάλα) τμήματος των οργάνων που ήδη υπάρχουν, είτε την προμήθεια νέων οργάνων, πρόκειται, δηλαδή, και στις δύο περιπτώσεις για προμήθεια ειδών που κατά τις συναλλακτικές αντιλήψεις θεωρούνται ομοειδή και τα οποία από τη φύση τους και τη λειτουργικότητά τους εντάσσονται σε όμοιες ή παρεμφερείς κατηγορίες αγαθών και εκτελούνται και από την ίδια εταιρία και συνεπώς, θα έπρεπε για την προμήθειά τους να διενεργηθεί ένας ενιαίος πρόχειρος διαγωνισμός, δεδομένου ότι η συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη αυτών ανέρχεται στο ποσό των 39.460 ευρώ και ως εκ τούτου μη νομίμως αυτές ανατέθηκαν με απευθείας ανάθεση.(..) οι εντελλόμενες δαπάνες είναι μη νόμιμες ..

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και του Δήμου … για την εκτέλεση του έργου «Λειτουργική και ενεργειακή αναβάθμιση χώρων αναψυχής, παιδικών χαρών και χώρων πρασίνου Δήμου …»(....)Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη  σκέψη ΙΙ της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση εγκαθιδρύει πραγματική συνεργασία μεταξύ των συμβαλλομένων φορέων, με σκοπό την, διά της συνενώσεως των μέσων που διαθέτει ο καθένας από αυτούς, από κοινού εκτέλεση της δημόσιας αποστολής τους.Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και του Δήμου … για την υλοποίηση του έργου «Λειτουργική και ενεργειακή αναβάθμιση χώρων αναψυχής, παιδικών χαρών και χώρων πρασίνου Δήμου …».

Υπηρεσίες εκτίμησης επαγγελματικού κινδύνου...:Με τα δεδομένα αυτά δεν παραβιάσθηκαν οι προαναφερόμενοι όροι της σύμβασης, από τους οποίους διέπονται η παραλαβή, η διάρκεια και η προθεσμία παράδοσης των επίμαχων «τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών» υπηρεσιών. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη και, ως εκ τούτου, το ένταλμα αυτό πρέπει να θεωρηθεί.

Υπηρεσίες – εργασίες καθαρισμού:Μη νόμιμη η καταβολή μέρους αμοιβής από Δήμο σε ιδιωτική τεχνική εταιρεία για την παροχή υπηρεσιών καθαρισμού αυτοφυούς βλάστησης κοιμητηρίων και παιδικών χαρών του Δήμου, καθόσον: α) δεν προηγήθηκε της ανάθεσης των ανωτέρω υπηρεσιών καθαρισμού, σύμφωνα με το άρθρο 61 του ν. 3979/2011 (ΦΕΚ Α΄ 138/2011), αιτιολογημένη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, με την οποία να τεκμηριώνεται η αδυναμία εκτέλεσης των ως άνω υπηρεσιών με ίδια μέσα του Δήμου και β) οι ανωτέρω εργασίες εμπίπτουν στα καθήκοντα του προσωπικού καθαριότητας της Διεύθυνσης Καθαριότητας-Ανακύκλωσης και Πρασίνου του Δήμου, το οποίο σε συνδυασμό με το προσωπικό που προσλήφθηκε με αποφάσεις του Δημάρχου κρίνεται επαρκές για την εξυπηρέτηση των αναγκών του Δήμου.

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ.(..) ζητείται η ανάκληση της 231/2018 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης με αντικείμενο τη «Λειτουργική και Ενεργειακή Αναβάθμιση χώρων αναψυχής, παιδικών χαρών και χώρων πρασίνου Δήμου ...»,..Το Ε΄ Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη 231/2018 Πράξη του έκρινε ότι κωλύεται η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης, με την αιτιολογία ότι:.α) Μη νομίμως η ως άνω σύμβαση δημοπρατήθηκε ως προμήθεια – υπηρεσία, αφού το αντικείμενό της, που περιλαμβάνει εργασίες αποξήλωσης παλαιών οργάνων παιδικών χαρών, κατεστραμμένων δαπέδων ασφαλείας, αστικού εξοπλισμού και φωτιστικών σωμάτων, επισκευής – βελτίωσης περιφράξεων, εγκατάστασης νέων οργάνων παιδικών χαρών, οργάνων εκγύμνασης, αστικού εξοπλισμού και φωτοβολταϊκών σωμάτων με σιδηροϊστό, διαμόρφωσης του εδάφους για την τοποθέτηση των ανωτέρω στοιχείων, φύτευσης δένδρων και εγκατάστασης ηλεκτρονικού συστήματος κεντρικού ελέγχου άρδευσης, στοχεύει σε συγκεκριμένο λειτουργικό τεχνικό αποτέλεσμα, ήτοι στη λειτουργική και ενεργειακή αναβάθμιση των επίμαχων χώρων, και, κατά συνέπεια, αφορά στην εκτέλεση δημοσίου έργου. ...V. Κατόπιν αυτών και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη υπό στοιχείο ΙΙ, το Τμήμα κρίνει ότι το αντικείμενο της ελεγχόμενης σύμβασης αφενός δεν αφορά σε κάποια από τις δραστηριότητες που αναφέρονται στο Παράρτημα ΙΙ του Προσαρτήματος Α΄ του ν. 4412/2016 (βλ. και Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ), αφετέρου δεν αποβλέπει στην πραγματοποίηση ενός «έργου», όπως αυτό ορίζεται στο άρθρο 2 παρ. 1 περ. 6 β΄ και 7, αφού δεν συνίσταται σε οικοδομικές εργασίες ή εργασίες μηχανικού υπό την ειδικότερη έννοια του ως άνω Παραρτήματος (..)Κατά συνέπεια, η επίμαχη διαγωνιστική διαδικασία, εφόσον έχει ως κύριο αντικείμενο την ανάθεση παροχής υπηρεσιών και όχι την εκτέλεση δημοσίου έργου, όπως βάσιμα προβάλλει ο αιτών, καθώς και η παρεμβαίνουσα υπέρ αυτού εταιρεία, νομίμως δημοπρατήθηκε και, ως εκ τούτου, δεν συντρέχουν οι λοιπές διαπιστωθείσες με την προσβαλλόμενη πλημμέλειες, που αφορούν α) στον προβλεπόμενο στη διακήρυξη τρόπο σύνταξης και υποβολής των οικονομικών προσφορών (ενιαίο ποσοστό έκπτωσης), β) στη μη συμπερίληψη στον προϋπολογισμό του έργου των ποσών των απροβλέπτων, της αναθεώρησης, των γενικών εξόδων και του εργολαβικού οφέλους και γ) στην απαίτηση της διακήρυξης να υποβληθεί, επί ποινή αποκλεισμού, φάκελος τεχνικής προσφοράς....Για τους λόγους αυτούς.Δέχεται την αίτηση ανάκλησης και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση της εταιρίας με την επωνυμία «....».Ανακαλεί την 231/2018 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου.