Παροχή υπηρεσιών εφαρμογής λογισμικού διπλογραφικού συστήματος λογιστικής:..Με αυτά τα δεδομένα κρίνονται τα εξής: α) Ο προϋπολογισμός της επίμαχης σύμβασης είναι εν τέλει ορισμένος, καθόσον με το έγγραφο επανυποβολής του χρηματικού εντάλματος προσκομίσθηκε έγγραφο με τίτλο «ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΔΙΠΛΟΓΡΑΦΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ», στο οποίο αναλύεται διεξοδικά το σύνολο απαιτούμενων ωρών εργασίας και το ωριαίο κόστος για τη διεκπεραίωση καθεμιάς εκ των πέντε προαναφερθεισών ομάδων εργασιών. β) Το Τμήμα Οικονομικών του Δήμου … περιλαμβάνει, αποκλειστικά, το σύνολο των οικονομικών υπηρεσιών του Δήμου, ενώ η ανώτερη ιεραρχικά Διεύθυνση Διοικητικών και Οικονομικών Υπηρεσιών περιλαμβάνει, πλέον του Τμήματος Οικονομικών, και τα Τμήματα Διοικητικών Υπηρεσιών και ΚΕΠ. Επομένως, δοθέντος ότι κατά την έννοια του νόμου, Π.Ο.Υ. ορίζεται ο Προϊστάμενος της οργανικής μονάδας που περιλαμβάνει όλες τις οικονομικές υπηρεσίες του Δήμου, αρμοδίως εν προκειμένω ο Προϊστάμενος του Τμήματος Οικονομικών υπέγραψε, ως Π.Ο.Υ., το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα. γ) Η δαπάνη είναι μη κανονική, καθώς δεν είχε εκ των προτέρων δεσμευθεί το συνολικό ποσό της σύμβασης και δεν είχε γίνει πολυετής ανάληψη υποχρέωσης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο π.δ. 80/2016. Ωστόσο, λαμβανομένου υπόψη του ισχυρισμού του Δήμου ότι εκ παραδρομής ακολούθησε τη συνήθη από τα προηγούμενα έτη διαδικασία, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι και στην απόφαση ανάθεσης αλλά και στη σύμβαση ορίζεται ότι το μέρος της δαπάνης που αφορά το οικονομικό έτος 2019 θα βαρύνει τον προϋπολογισμό του Δήμου του έτους αυτού, εν προκειμένω ο Δήμος ενήργησε συγγνωστώς και όχι από πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων. Κατά ταύτα, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης, αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2018, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει. 

Μη υπογραφή Χ.Ε από τον Π.Ο.Υ (..) εξόφληση του έργου «Βελτίωση ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων κοινής ωφελείας οικισμού ...». Ως αιτιολογία για την άρνησή της προέβαλε ότι το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δεν υπογράφεται από την Προϊσταμένη της Οικονομικής Υπηρεσίας του Δήμου και ως εκ τούτου δεν φέρει όλα τα τυπικά στοιχεία εξωτερικής νομιμότητας..Σε περίπτωση που χρηματικό ένταλμα έχει μεν συνταχθεί αλλά δεν φέρει τις απαιτούμενες από το νόμο υπογραφές, η διαδικασία έκδοσης  αυτού  δεν έχει ολοκληρωθεί και επομένως αυτό δεν υφίσταται και ως εκ τούτου δεν δύναται να ασκηθεί επ’ αυτού από το Ελεγκτικό Συνέδριο ο προβλεπόμενος προληπτικός έλεγχος της δαπάνης στην οποία αφορά (ΚΠΕΔ VII Τμ. Πρακτικά 13ης Συν. 16.5.2017).Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, εφόσον δεν έχει υποβληθεί για έλεγχο νομίμως εκδοθέν χρηματικό ένταλμα, το Κλιμάκιο απέχει του ελέγχου. 

Καθορισμός καθηκόντων και αρμοδιοτήτων των βασικών μελετητών ως Τεχνικών Συμβούλων -Μελετητών κατά την εκτέλεση του έργου, το περιεχόμενο της σύμβασης που υπογράφεται με την Προϊσταμένη Αρχή του έργου, τον τρόπο πληρωμής των υπηρεσιών και κάθε άλλο συναφές με τα ανωτέρω θέμα.

Αναπλήρωση προϊσταμένου.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στην προηγούμενη σκέψη ΙΙ, μη νομίμως ορίστηκε η ... ως αναπληρώτρια προϊσταμένη της Διεύθυνσης Διοικητικών και Οικονομικών Υπηρεσιών, δεδομένου ότι σ’ αυτήν την οργανική μονάδα υπηρετεί η υπάλληλος … με ανώτερο από το δικό της βαθμό, η οποία ανήκει στον κλάδο ΤΕ17 Διοικητικών – Λογιστικών, οι υπάλληλοι του οποίου, μαζί με αυτούς των κλάδων ΠΕ1 Διοικητικών – Οικονομικών και ΤΕ22 Διοίκηση Μονάδων Τοπικής Αυτοδιοίκησης, μπορούν να προΐστανται της ως άνω Διεύθυνσης σύμφωνα με τον Ο.Ε.Υ. του Δήμου (βλ. ανωτέρω σκέψη ΙΙ Α). Πρέπει δε να τοποθετηθεί η ανωτέρω ως αναπληρώτρια προϊσταμένη βάση της αναλογικώς εφαρμοζόμενης διάταξης της παρ. 2 του άρθρου 100 του Κώδικα Δημοτικών και Κοινοτικών Υπαλλήλων, διότι δεν είναι δυνατή η αναπλήρωση με βάση τις παρ. 1 και 3 του ίδιου άρθρου. Ειδικότερα, δεν είναι δυνατή η τοποθέτηση στη συγκεκριμένη θέση μίας από τις αναπληρώτριες προϊσταμένες των υποκείμενων στην προαναφερόμενη Διεύθυνση Τμημάτων, διότι αυτές ανήκουν στον κλάδο ΔΕ1 Διοικητικών, ο οποίος δεν είναι ένας από τους κλάδους οι υπάλληλοι του οποίου μπορούν να προΐστανται στη συγκεκριμένη Διεύθυνση. (..)Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Αναδρομικό επίδομα θέσης ευθύνης:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη 2, η καταβολή του επίμαχου επιδόματος θέσης ευθύνης στον φερόμενο ως δικαιούχο του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος είναι μη νόμιμη, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από τη διαφωνούσα Επίτροπο. Και τούτο διότι δεν υπάρχει νόμιμη απόφαση τοποθέτησής του σε θέση αναπληρωτή Προϊστάμενου Τμήματος Διοικητικών – Οικονομικών Υπηρεσιών, καθόσον η 54/1883/13.7.2018 απόφαση της Προέδρου του ......... Δήμου ........, κατά το μέρος που αφορούσε στον ........, ακυρώθηκε με την 56550+52533/20.9.2018 απόφαση του Συντονιστή Α.Δ.Μ.Θ., το δε ακυρωτικό αποτέλεσμα της απόφασης αυτής ανατρέχει στο χρόνο έκδοσης της προσβαλλόμενης απόφασης της Προέδρου του ......... (Ε.Σ. Κ.Π.Ε.Δ. Ι Τμ. 296/2016). Εξάλλου, η άσκηση καθηκόντων αναπληρωτή Προϊσταμένου Τμήματος Διοικητικών – Οικονομικών Υπηρεσιών από τον ........ κατά το χρονικό διάστημα από 1.8.2018 έως 31.10.2018 δεν ασκεί επιρροή στη νομιμότητα της εντελλόμενης με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνης, απορριπτομένου ως αλυσιτελούς του σχετικού ισχυρισμού του ........., καθόσον, για τη νόμιμη καταβολή επιδόματος θέσης ευθύνης απαιτείται, σε κάθε περίπτωση, η ύπαρξη νόμιμης απόφασης του αρμόδιου οργάνου περί τοποθέτησης του υπαλλήλου στη θέση αυτή, προϋπόθεση που δεν συντρέχει στην προκειμένη περίπτωση. Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη ότι: α) όπως προκύπτει από το 2879/12.11.2018 έγγραφο της αναπληρώτριας Προϊσταμένης Διεύθυνσης του ........., ο.... άσκησε τα καθήκοντά του ως αναπληρωτής Προϊστάμενος Τμήματος Διοικητικών - Οικονομικών Υπηρεσιών από 1.8.2018 έως 31.10.2018, β) οι αποφάσεις των μονομελών και συλλογικών οργάνων των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου των Δήμων είναι εκτελεστές αφότου εκδοθούν (άρθρο 224 ν. 3852/2010) και γ) σε συμμόρφωση προς την 56550+52335/20.9.2018 απόφαση του Συντονιστή Α.Δ.Μ.Θ. εκδόθηκε η 93/2796/1.11.2018 απόφαση της Προέδρου του ......... Δήμου ........, με την οποία ορίστηκε ως αναπληρώτρια Προϊσταμένη του  Τμήματος Διοικητικών – Οικονομικών Υπηρεσιών του εν λόγω νομικού προσώπου η ........, το Κλιμάκιο κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του Οργανισμού Βρεφονηπιακής, Παιδικής και Οικογενειακής Μέριμνας Δήμου ........ δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων. 

Αρμοδιότητα υπογραφής χρηματικών ενταλμάτων νπδδ. Στην υπό κρίση περίπτωση, το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πληρωμής, το οποίο αφορά στην καταβολή ποσού 21.390 ευρώ στο φερόμενο ως δικαιούχο ..., ως αμοιβή του για την εκτέλεση εργασιών τοποθέτησης δαπέδου στίβου και υλικών περιμετρικά του σταδίου, δεν υπογράφεται από τον Προϊστάμενο του Τμήματος Διοικητικών και Οικονομικών Υπηρεσιών. Συνεπώς, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη που προηγήθηκε, το Κλιμάκιο κρίνει ότι ο ελεγχόμενος τίτλος πληρωμής είναι μη νόμιμος..Ωστόσο, το Κλιμάκιο, λαμβάνοντας υπόψη ότι χρηματικά εντάλματα του εν λόγω ν.π.δ.δ. θεωρήθηκαν από τον Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου αν και δεν υπογράφονταν από τον Προϊστάμενο του Τμήματος Διοικητικών και Οικονομικών Υπηρεσιών (βλ. σχετικά Χ.Ε. 6Α/2017, 36Α/2016, 22Α/2015), κρίνει ότι τα όργανά του δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων, αλλά διότι συγγνωστώς υπέλαβαν ότι ενεργούσαν νομίμως.

Εκτέλεση εργασιών επισκευής και συντήρησης δικτύων αποχέτευσης.: Με δεδομένα αυτά, ελλείψει σχετικής ρύθμισης για την αρμοδιότητα σύνταξης και υπογραφής των χρηματικών ενταλμάτων στη Δ.Ε.Υ.Α. ....., εφαρμόζονται οι σχετικές για τους Δήμους διατάξεις (πρβλ. Ελ.Συν. Πρ. VII Τμ. 69/2016, Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο VII Τμ. 212/2016) που, πλέον, ορίζουν ότι τα χρηματικά εντάλματα πληρωμής υπογράφονται από τον Προϊστάμενο Οικονομικών Υπηρεσιών (Π.Ο.Υ.) του Δήμου, ή το υφιστάμενό του όργανο που εξουσιοδοτείται από αυτόν, και τον συντάκτη τους, ήτοι τον υπάλληλο της λογιστικής υπηρεσίας, ως αρμοδίου για την εκκαθάριση οργάνου (πρβλ. Ελ.Συν. Πρ. Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο VII Τμ. 228, 276/2018, 63/2019). Συνεπώς, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα αναρμοδίως υπογράφεται τόσο από τον Πρόεδρο του Δ.Σ. της Δ.Ε.Υ.Α. όσο και από τον Αντιπρόεδρό της, στον οποίο παρανόμως έχουν ανατεθεί καθήκοντα έκδοσης χρηματικών ενταλμάτων διότι, κατά τα προαναφερθέντα, αυτά ανήκουν στους υπαλλήλους της λογιστικής υπηρεσίας.

Επίδομα θέσης ευθύνης:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη που προηγήθηκε, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η φερόμενη ως δικαιούχος του ελεγχόμενου εντάλματος υπάλληλος νομίμως τοποθετήθηκε προσωρινώς, μόνο με την προμνησθείσα σχετική απόφαση του Δημάρχου ... και χωρίς προηγούμενη σχετική απόφαση του οικείου Υπηρεσιακού Συμβουλίου, ως Προϊσταμένη του Τμήματος Κ.Ε.Π. της Διεύθυνσης Διοικητικών και Οικονομικών Υπηρεσιών του Δήμου ..., και μέχρι την επιλογή Προϊσταμένου από το αρμόδιο Υπηρεσιακό Συμβούλιο, και, συνεπώς, νομίμως εντέλλεται η καταβολή επιδόματος θέσης ευθύνης σε αυτήν. Κατ’ ακολουθία, δε, των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.

Νόμιμη η καταβολή δαπάνης για έξοδα έκδοσης κάρτας παραμονής και ασφάλεας (VISA) σε Γενικό Γραμματέα Δήμου, σε έναν Ειδικό Σύμβουλο και στην Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Διοικητικών Υπηρεσιών του Δήμου, που  μετακινήθηκαν για εκτέλεση υπηρεσίας (οργάνωση – διεξαγωγή έκθεσης) με εντολή του Δήμου, καθόσον στα έξοδα μετακίνησης του άρθρου 17 του ν. 2685/1999 (ΦΕΚ Α΄ 35/1999) συμπεριλαμβάνονται και εκείνες οι δαπάνες (visa) στις οποίες υποχρεωτικά, με βάση τη νομοθεσία του κράτους προορισμού και τις διεθνείς συνθήκες, υποβάλλεται ο μετακινούμενος υπάλληλος για την έκδοση των ταξιδιωτικών εγγράφων, άνευ των οποίων δεν είναι δυνατή η είσοδος του στη χώρα προορισμού. Η ως άνω δαπάνη ως αυτοτελής και όχι έκτακτη, δε δύναται να θεωρηθεί ότι καλύπτεται από την προβλεπόμενη ημερήσια αποζημίωση.

Παροχή υπηρεσιών υποστήριξης του πληροφοριακού συστήματος: Με τα δεδομένα αυτά και ενόψει του ότι το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα υπογράφεται από τα αρμόδια όργανα, ήτοι από τον συντάκτη του και από τον εξουσιοδοτημένο από τον Π.Ο.Υ. (με το 24758/20.7.2018 έγγραφο του) προϊστάμενο του Τμήματος Οικονομικού του Δήμου, δε συντρέχει λόγος ακυρό-τητας αυτού. Η εντελλόμενη δαπάνη όμως είναι μη νόμιμη, διότι ούτε από την 38113/15.3.2018 Έκθεση Τεχνικών Προδιαγραφών αλλά ούτε από το κείμενο της σύμβασης προκύπτει η ποσότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών και η τιμή μονάδας ανά εργασία, ώστε να τεκμηριώνεται ο προϋπολογισμός της ανάθεσης, σε συμμόρφωση προς την αρχή της διαφάνειας που πρέπει να διέπει τη δράση των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, επομένως και των ΟΤΑ, προκειμένου να καθίσταται ευχερής ο έλεγχος τήρησης της αρχής της οικονομικότητας. Ειδικότερα, δεν τεκμηριώνεται η ποσότητα, έστω κατ’ εκτίμηση με βάση την εμπειρία των προηγούμενων μηνών, των επιμέρους εργασιών υποστήριξης με αναφορά σε συγκεκριμένες εργατοώρες που απαιτούνται για την εκτέλεση αυτών ανά υποστη-ριζόμενη εφαρμογή, η ανάλυση δε του ενδεικτικού προϋπολογισμού, που συνί-σταται στον κατ’ αποκοπή προσδιορισμό της τιμής μονάδας ανά υποστηριζόμενη εφαρμογή, δεν καλύπτει τις απαιτήσεις του νόμου, καθόσον δεν προσδιορίζεται   πώς προέκυψαν τα εν λόγω ποσά και πώς δικαιολογούνται οι αποκλίσεις ανά εφαρμογή. Ωστόσο, λαμβανομένου υπόψη ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες του Δήμου προέβησαν στην κατάρτιση της ως άνω έκθεσης, με την πεποίθηση ότι ενεργούσαν νόμιμα και με σκοπό την εύρυθμη και απρόσκοπτη συνέχιση παροχής των προμνη-σθεισών κρίσιμων για τη λειτουργία του Δήμου υπηρεσιών συντήρησης και υποστή-ριξης του ολοκληρωμένου πληροφοριακού του συστήματος, το ελεγχόμενο χρημα-τικό ένταλμα πρέπει εν προκειμένω να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης των υπηρεσιών του Δήμου.