Παροχή υπηρεσιών:..Με δεδομένα αυτά η δαπάνη είναι νόμιμη, διότι οι επίμαχες υπηρεσίες δεν αποτελούν μελέτη ούτε τεχνικές και λοιπές συναφείς επιστημονικές υπηρεσίες, αλλά γενικές (συμβουλευτικές) υπηρεσίες, για την απευθείας ανάθεση των οποίων δεν απαιτείται να τηρηθεί διαδικασία δημόσιας ηλεκτρονικής κλήρωσης ούτε να κατέχει ο ανάδοχος πτυχίο μελετητή.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.

Καταβολή αμοιβής για την εκτέλεση σύμβασης..:Με τα δεδομένα αυτά, οι υπηρεσίες αυτές συνιστούν ένα ειδικό αντικείμενο και ως εκ τούτου δεν εντάσσονται στα συνήθη καθήκοντα του Τμήματος Προγραμματισμού και Ανάπτυξης, στα οποία περιλαμβάνεται γενικά η μεριμνά για τη διενέργεια των διαδικασιών ένταξης έργων και δράσεων του Δήμου σε αναπτυξιακά και άλλα προγράμματα, ενώ η ενασχόληση με το αντικείμενο της ελεγχόμενης υπηρεσίας, προϋποθέτει εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία στο περιβαλλοντικό δίκαιο, ειδικότερα στα θέματα δημιουργίας των πράσινων σημείων καθώς και γνώσεις δικαίου του ανταγωνισμού. Περαιτέρω, οι ανατεθείσες υπηρεσίες υποστήριξης του Δήμου συνιστούν συμβουλευτικές υπηρεσίες, οι οποίες βασίζονται στην αξιολόγηση των ήδη εγκεκριμένων από τον Δήμο θέσεων των πράσινων σημείων και της λειτουργικής τους δυνατό-τητας, ενώ δεν συνιστούν μελέτη ή τεχνικές και λοιπές συναφείς επιστημονικές υπηρεσίες, ήτοι υπηρεσίες που προτείνουν λύσεις με τεχνικά στοιχεία. Ως εκ τούτου, δεν έπρεπε να τηρηθεί  η οριζόμενη στο άρθρο 118 παρ. 5 του ν. 4412/2016 διαδικασία ηλεκτρονικής κλήρωσης.Κατ’ ακολουθία, η ελεγχόμενη δαπάνη είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.

Δημιουργία, ανάπτυξη, λειτουργία και συντήρηση της ηλεκτρονικής πλατφόρμας για τα Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (Σ.Β.Α.Κ.).

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ-Παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών για τη διαχείριση και συντονισμό του έργου «LYSIS»:Με δεδομένα αυτά, οι ως άνω υπηρεσίες δεν ανάγονται στα καθήκοντα του προσωπικού που υπηρετεί στο αρμόδιο Τμήμα του Δήμου ...... Και τούτο γιατί ναι μεν το προσωπικό αυτό οφείλει να παρακολουθεί και την υλοποίηση των προγραμμάτων που έχει αναλάβει ο Δήμος, στην προκειμένη περίπτωση όμως πρόκειται για ιδιαίτερα σύνθετο έργο που εκτελείται από περισσότερα νομικά πρόσωπα στην Ελλάδα και τη Βουλγαρία, ήτοι εκτός των ορίων του Δήμου, απαιτεί για την εκτέλεση και τη διαχείριση των πόρων του συντονισμό και έλεγχο των ενεργειών και άλλων φορέων και ως εκ τούτου προϋποθέτει αυξημένη και ειδική εμπειρία, την οποία δεν διαθέτει το προσωπικό του Δήμου. Περαιτέρω, οι ανατεθείσες υπηρεσίες για οργάνωση, συντονισμό, έλεγχο, παρα-κολούθηση και υποστήριξη της υπό εκτέλεση εγκεκριμένης πράξης «LYSIS» συνιστούν συμβουλευτικές υπηρεσίες και όχι μελέτη ή παροχή τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών, ώστε να έπρεπε να διενεργηθεί ηλεκτρο-νική κλήρωση για την ανάθεσή τους, ενώ από τις διευκρινίσεις, που παρείχε ο Δήμος ..... προκύπτει ότι στην Ομάδα Έργου της ελεγχόμενης σύμβασης περιλαμβάνονται ειδικότητες αντίστοιχες με την υπό εκτέλεση πράξη (περιβαλ-λοντολόγος, γεωπόνος, ειδικός αλιείας - υδατοκαλλιεργειών), καθόσον αυτή αφορά στη βέλτιστη διαχείριση υδάτινων πόρων με σκοπό τη διατήρηση και προστασία του περιβάλλοντος.

Υπηρεσίες τεχνικής υποστήριξης:  Στην προκειμένη περίπτωση, με την διακήρυξη του επίμαχου διαγωνισμού τέθηκε, ως ελάχιστη προϋπόθεση συμμετοχής, η υλοποίηση από τους ενδιαφερόμενους οικονομικούς φορείς, κατά την τελευταία πενταετία, έξι έργων προετοιμασίας συγχρηματοδοτούμενων από ευρωπαϊκούς πόρους δράσεων στο πλαίσιο διακρατικών, διασυνοριακών, διαπεριφερειακών και ερευνητικών προγραμμάτων, τριών έργων σε θέματα στρατηγικού σχεδιασμού βιώσιμης αστικής κινητικότητας, ενός έργου σε θέματα ανάπτυξης ικανοτήτων διαχείρισης σχεδίων βιώσιμης αστικής κινητικότητας και τριών έργων στρατηγικού σχεδιασμού δράσεων υλοποίησης αρμοδιοτήτων της τοπικής αυτοδιοίκησης. Οι ως άνω απαιτήσεις περιόρισαν αδικαιολόγητα τον ανταγωνισμό, αφού ουδεμία πλήρως και επαρκώς αιτιολογημένη κρίση για την αναγκαιότητά τους διαλαμβάνεται στην .../2017 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του ως άνω Δήμου, με την οποία εγκρίθηκαν οι όροι του επίμαχου διαγωνισμού. Εντούτοις, ενόψει της παρεχόμενης με τη διακήρυξη δυνατότητας κάλυψης των άνω απαιτήσεων με τη στήριξη στις ικανότητες άλλων φορέων ή αθροιστικά από τα μέλη των υποψήφιων ενώσεων, πεπλανημένα πλην   συγγνωστά τα αρμόδια όργανα του Δήμου υπέλαβαν ότι διασφαλίστηκε εν προκειμένω η ισότιμη πρόσβαση των οικονομικών φορέων στη διαδικασία σύναψης της επίμαχης σύμβασης, παρά το γεγονός ότι σε αυτή συμμετείχε μόνο η φερόμενη ως δικαιούχος του εντάλματος εταιρεία. Για το λόγο δε αυτό δικαιολογείται η θεώρηση του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος, καθώς και όσων εκδοθούν για την πληρωμή υπηρεσιών που τυχόν παράσχει η προαναφερόμενη εταιρεία  σε εκτέλεση της άνω σύμβασης και εντός της χρονικής διάρκειας ισχύος της. Εξάλλου, το μέγεθος της άνω παρατυπίας δεν κρίθηκε από την αρμόδια επιτροπή επαλήθευσης του επιχειρησιακού προγράμματος Interreg Europe, από το οποίο χρηματοδοτείται το επίμαχο «έργο», ως ιδιαίτερα σοβαρό, αφού, σύμφωνα με την από 12.4.2018 έκθεσή της, επαπειλείται δημοσιονομική διόρθωση 10% και όχι η μέγιστη (25%), που για τον ως άνω τύπο παρατυπίας προβλέπεται με την απόφαση C (2013) 9527 τελικό της 19.12.2013 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΕL Παράρτημα, πίνακας 2.1 αριθ. 9).             

Παροχή υπηρεσιών υποστήριξης για την ωρίμανση και χρηματοδότηση έργων:.Με αυτά τα δεδομένα, οι ανατεθείσες υπηρεσίες για υποστήριξη του Δήμου στην εξεύρεση και επιλογή χρηματοδοτικών προγραμμάτων και την προετοιμασία φακέλων για την ένταξή του σε αυτά συνιστούν συμβουλευτικές απλές υπηρεσίες και όχι μελέτη ή παροχή τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών. Επομένως, αφενός δεν απαιτείτο να διενεργηθεί ηλεκτρονική κλήρωση σύμφωνα με την παρ. 5 του άρθρου 118 του ν. 4412/2016 για την ανάθεσή τους, αφετέρου αρμοδίως παρέλαβε τις υπηρεσίες η επιτροπή παρακολούθησης και παραλαβής γενικής φύσης υπηρεσιών. Περαιτέρω, ενόψει του ότι, όπως αναφέρεται στην παρ. 7 της οικείας μελέτης, η ποσότητα των εργασιών, συναπτόμενη με τη δημοσίευση προσκλήσεων για συμμετοχή σε προγράμματα αλλά και με τις διαφορετικές ενέργειες που απαιτούνται για κάθε επιμέρους πρόσκληση, δεν είναι δυνατόν να προσδιορισθεί επακριβώς εκ των προτέρων, οι επίμαχες υπηρεσίες δεν μπορούν να διαιρεθούν σε επιμέρους ποσότητες ανά εργασία και να προσδιορισθεί κάποια σχετική τιμή μονάδας  με τις αντίστοιχες ανθρωποώρες εργασίας, ο δε λόγος περί αοριστίας του προϋπολογισμού είναι αβάσιμος. Εντούτοις, η δαπάνη είναι μη κανονική, καθόσον δεν δεσμεύτηκε εξ αρχής σε βάρος της οικείας πίστωσης του προϋπολογισμού το συνολικό ποσό της σύμβασης, αλλά μόνο τμήμα αυτού που αντιστοιχούσε στο χρονικό διάστημα του υπολοίπου του έτους 2018 και δεν προκύπτει ότι έγινε ανάληψη πολυετούς υποχρέωσης. Δεδομένου όμως ότι το υπόλοιπο ποσό της σύμβασης δεσμεύτηκε αμέσως κατά το νέο έτος 2019 (Α.Α.Υ. 207/11.1.2019), η παράβαση των οργάνων του Δήμου δεν έγινε με πρόθεση καταστρατήγησης των σχετικών διατάξεων, αλλά οφείλεται σε συγγνωστή πλάνη. Τέλος, αν και αναρμοδίως η ανωτέρω μελέτη συντάχθηκε και θεωρή-θηκε από τον Δήμαρχο και τον ειδικό συνεργάτη του, η πλημμέλεια αυτή ομοίως οφείλεται σε πλάνη των δημοτικών οργάνων η οποία, δεδομένης της πληρότητας της συνταχθείσας μελέτης και της ομαλής διεξαγωγής της διαδικασίας απευθείας ανάθεσης κρίνεται συγγνωστή.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης.

Προγραμματική σύμβαση.(..) με αντικείμενο την υποστήριξη του Δήμου για την εκπόνηση του Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας.(..)Με αυτά τα δεδομένα, η ως άνω σύμβαση επί της οποίας ερείδεται η ελεγχόμενη δαπάνη αποτελεί γνήσια προγραμματική σύμβαση, καθώς τα συμβαλλόμενα μέρη αποτελούν δημόσιους φορείς που εκκινούν από κοινή αφετηρία συμφερόντων και συμπράττουν -κατά τις δυνατότητες εκάστου- ισόρροπα στην επίτευξη του αντικειμένου της σύμβασης, το οποίο συνάπτεται με το σκοπό δημοσίου συμφέροντος της ορθολογικής και αποτελεσματικής ρύθμισης των αστικών συγκοινωνιών. Περαιτέρω, ορίζεται κατά τρόπο σαφή και αναλυτικό ο προϋπολογισμός και το χρονοδιάγραμμα της σύμβασης, συγκροτείται η απαραίτητη κοινή Επιτροπή Παρακολούθησης και ορίζονται ρήτρες για την περίπτωση αθέτησης των συμβατικών υποχρεώσεων από τα συμβαλλόμενα μέρη, σύμφωνα με το άρθρο 100 του ν. 3852/2010. Ενόψει δε του προγραμματικού χαρακτήρα της σύμβασης, δεν έχει εφαρμογή το άρθρο 209 παρ. 4 του ν. 3463/2006, που αφορά στις απευθείας αναθέσεις εκπόνησης μελετών και τις σχετικώς εξ επαχθούς αιτίας συναπτόμενες συμβάσεις. Κατ’ ακολουθία, η σύναψη της ελεγχόμενης σύμβασης είναι νόμιμη και το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.

Συμβουλευτική υποστήριξη ομάδας...Με δεδομένα αυτά, οι ως άνω ανατεθείσες εργασίες δεν εμπίπτουν στην έννοια των μελετών και τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών, αλλά έχουν ως αντικείμενο την παροχή γενικών συμβουλευτικών προς την ήδη ορισθείσα Ομάδα Εργασίας του Δήμου υπηρεσιών, με στόχο την αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης της περιοχής και την υποβολή προτάσεων για την αναβάθμιση και βέλτιστη αξιοποίησή της μέσω των δράσεων του Ανοικτού Κέντρου Εμπορίου. Ως εκ τούτου, δεν ήταν τηρητέα η διαδικασία ηλεκτρονικής κλήρωσης του άρθρου 118 παρ. 5 του ν. 4412/2016, ενώ δεν εφαρμόζεται εν προκειμένω ούτε το άρθρο 209 παρ. 4 του ν. 3463/2006 που αφορά στην εκπόνηση μελετών. Εντούτοις, μη νομίμως και ειδικότερα κατά παράβαση της αρχής της οικονομικότητας ανατέθηκε στην ως άνω ανάδοχο η προαναφερθείσα υπηρεσία, διότι το αντικείμενό της εμπίπτει στις αρμοδιότητες της συσταθείσας ειδικώς προς τούτο Ομάδας Εργασίας του Δήμου, ταυτιζόμενο άλλωστε κατά περιεχόμενο με αυτές. Και ναι μεν στην από 3.10.2018 δήλωση αδυναμίας της ανωτέρω Ομάδας αναφέρεται ότι τα μέλη της δεν έχουν τον απαιτούμενο χρόνο ούτε και την απαραίτητη τεχνογνωσία και εμπειρία για να ολοκληρώσουν την εκπόνηση της μελέτης σκοπιμότητας και να υποβάλουν ηλεκτρονικά τη σχετική αίτηση για χρηματοδότηση, όμως η αιτιολογία αυτή είναι αόριστη καθώς δεν εξειδικεύεται ο λόγος για τον οποίο δεν διαθέτουν πράγματι χρόνο για την εκπόνηση της μελέτης ούτε ποιες είναι συγκεκριμένα οι επιπλέον απαιτούμενες τεχνογνωσία, διεπιστημονική κατάρτιση και εμπειρία που επίσης δεν διαθέτουν. Εξάλλου και το ενδεχόμενο το προσωπικό του Δήμου να μην επαρκούσε για την υποβολή της πρότασης εντός της ορισθείσας προθεσμίας δεν απαλλάσσει εν προκειμένω τον Δήμο, καθόσον δεν προέβη σε κάποια ενέργεια για την επιπλέον στελέχωση της Ομάδας με υπαλλήλους σχετικών ειδικοτήτων. Περαιτέρω, ο προϋπολογισμός της προκείμενης σύμβασης είναι αόριστος, διότι στη μελέτη της Υπηρεσίας αναφέρεται η ενδεικτική δαπάνη για το σύνολο των προς εκτέλεση εργασιών, χωρίς να παρατίθεται αναλυτικά το κόστος καθεμιάς από τις επιμέρους δραστηριότητες της κάθε φάσης, βάσει των απαιτούμενων ανθρωποωρών και της τιμής μονάδας αυτών, ούτε άλλωστε εκτίθενται άλλα συγκεκριμένα στοιχεία που λήφθηκαν υπόψη για την εκτίμηση του ύψους της προϋπολογιζόμενης δαπάνης. Είναι ως εκ τούτου ανέφικτος ο έλεγχος τυχόν παράβασης της αρχής της οικονομικότητας. Τέλος και σε κάθε περίπτωση το Παραδοτέο της σύμβασης παραδόθηκε από τον ανάδοχο στον εν λόγω Δήμο, ακολούθως δε ο τελευταίος ως αναθέτουσα αρχή προέβη στην παραλαβή του χωρίς επιφύλαξη, με συνέπεια να μην δημιουργείται εκ τούτου λόγος μη πληρωμής της σχετικής δαπάνης. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη, επομένως, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Συμβουλευτικές υπηρεσίες. καταβολή αμοιβής στην ανώνυμη εταιρεία ... για την «παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών με σκοπό την αποτύπωση κόστους - οφέλους αναβάθμισης δημοτικού δικτύου ηλεκτροφωτισμού και προσαρμογή για χρηματοδότηση από το πρόγραμμα ..(..) Με τα δεδομένα αυτά οι ως άνω υπηρεσίες απαιτούν εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία, διότι αφενός η εκπόνηση ανάλυσης κόστους οφέλους αποτελεί σύνθετη εργασία, η οποία περιλαμβάνει σύνθετους υπολογισμούς και ιδιαίτερες μεθόδους, που απαιτούν ειδικό υπόβαθρο γνώσεων και εξοικείωσης και αφετέρου το πρόγραμμα ... αποτελεί ένα νέο χρηματοδοτικό εργαλείο, ιδιαίτερων απαιτήσεων, το οποίο δεν έχει εφαρμοστεί ξανά από τον Δήμο ... αλλά και άλλους φορείς στην Ελλάδα. Περαιτέρω, η προαναφερθείσα μελέτη κόστους - οφέλους, η προσαρμογή των συμπερασμάτων της στο φάκελο για χρηματοδότηση από το ανωτέρω πρόγραμμα και η εν γένει προετοιμασία του φακέλου αυτού, δεν αποτελούν μελέτη ή υποστηρικτικές αυτής υπηρεσίες υπαγόμενες στο ν. 3316/2005, διότι δεν συνδέονται με την εκτέλεση συγκεκριμένου δημόσιου τεχνικού έργου ή δεν είναι υπηρεσίες που υποστηρίζουν τη διεξαγωγή της ανάθεσης συμβάσεων μελετών ή έργων ή την επίβλεψη και τον έλεγχο της εκτέλεσης αυτών. (..)Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη είναι νόμιμη και αυτό πρέπει να θεωρηθεί.

Όσον αφορά δε στις συμβουλευτικές υπηρεσίες υποστήριξης του Δήμου στο πλαίσιο κατάρτισης του Προγράμματος, ο νομοθέτης προέβλεψε με ειδικές διατάξεις, αποβλέποντας στην ενεργό συμμετοχή των Δήμων στη διαδικασία αυτή, την εξαιρετική δυνατότητα ανάθεσης αποκλειστικά και μόνο των υπηρεσιών συμβουλευτικής υποστήριξης του Ο.Τ.Α. σε εξωτερικούς συμβούλους, φυσικά ή νομικά πρόσωπα, η οποία παρέχεται στις δημοτικές αρχές, αφού πρώτα εξαντλήσουν τα ίδια μέσα για την εκ των έσω εκπόνηση του επιχειρησιακού προγράμματος με τη συγκρότηση διεπιστημονικής ομάδας έργου που θα βρίσκεται σε συνεργασία με τα όργανα της διοίκησης και τις υπηρεσίες προγραμματισμού, με τη συμμετοχή και των ειδικών συμβούλων και συνεργατών του Δήμου. Εκ τούτων παρέπεται ότι δε δύναται νομίμως να ανατεθεί η σύνταξη και κατάρτιση του επιχειρησιακού προγράμματος σε φορείς, πλην αυτών που ρητώς προβλέπονται στις ανωτέρω διατάξεις, οι οποίες αποσκοπούν στην ανάπτυξη στο εσωτερικό των Δήμων ενός μηχανισμού που θα είναι αυτάρκης και έτσι θα υλοποιείται (το επιχειρησιακό πρόγραμμα) σε όλες του τις φάσεις προεχόντως από το ανθρώπινο δυναμικό τους (πρβλ. Πράξεις VII Τμήμ. 52/2010, 307, 98/2009 κ.ά.).