Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις για έργα και δραστηριότητες της κατηγορίας Β της 2ης Ομάδας "Υδραυλικά έργα"του παραρτήματος ΙΙ της υπ’ αριθμ. 1958/2012 υπουργικής απόφασης (ΦΕΚ Β  21), όπως εκάστοτε ισχύει. 

Δημόσια έργα (...) Υπό τα ανωτέρω δεδομένα και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, η ανάθεση, με την 1575/19.7.2016 πράξη της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας …, της κατασκευής του έργου "Ανακατασκευή χλοοτάπητα γηπέδου ποδοσφαίρου …" στην εργοληπτική επιχείρηση "…." δεν είναι νόμιμη, καθόσον, κατά παράβαση του άρθρου 26 παρ. 1 του ... που ορίζει ότι «η ανάθεση της κατασκευής των δημοσίων έργων γίνεται υποχρεωτικά στην εργοληπτική επιχείρηση ή κοινοπραξία η οποία προσέφερε τη χαμηλότερη τιμή (…)», η ανάθεση δεν έγινε στην ατομική εργοληπτική επιχείρηση ...η οποία κάλυπτε όλες τις προϋποθέσεις συμμετοχής στη δημοπρασία και είχε προσφέρει τη χαμηλότερη τιμή. Ως εκ τούτου, για τον ως άνω λόγο κωλύεται η υπογραφή του υπό κρίση σχεδίου σύμβασης, με το οποίο η κατασκευή του έργου ανατίθεται στην εργοληπτική επιχείρηση "….".

Δημόσια έργα.Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι η εκ μέρους του αναδόχου υποβολή του 1ου λογαριασμού του παραπάνω έργου στις 24.11.2014, δηλαδή μετά την παρέλευση της προθεσμίας περαίωσης του έργου, δεν επηρεάζει τη νομιμότητα της εντελλόμενης με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνης. Και τούτο, διότι ο παραπάνω λογαριασμός στηρίζεται στην από 24.11.2014 σχετική επιμέτρηση εργασιών του αναδόχου, η οποία, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, περιλαμβάνει εργασίες που εκτελέσθηκαν κατά τον προηγούμενο της σύνταξής της μήνα Οκτώβριο του 2014, δηλαδή εντός της συμβατικής προθεσμίας περαίωσης του έργου, γεγονός που βεβαιώνεται άλλωστε και με τη 47200/5.12.2014 βεβαίωση εμπρόθεσμης εκτέλεσης του επιβλέποντος μηχανικού και του Διευθυντή Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη και συνεπώς αυτό πρέπει να θεωρηθεί.

Κτιριακό έργο. Εμπειρία σε προκατασκευές κτιρίων Η εμπειρία του ΧΠ, μεμονωμένου στελέχους ενός εκ των μελών της αναδόχου κοινοπραξίας δεν αρκεί για να θεωρηθεί ότι η εταιρεία μέλος αυτής διαθέτει αυτοτελώς, ως τεχνική και οικονομική μονάδα, την απαιτούμενη από τη διακήρυξη πρόσθετη τεχνική ικανότητα για την εκτέλεση του επίμαχου έργου. Εξάλλου, η ανάδοχος δεν επικαλείται συμφωνία συνεργασίας με άλλο νομικό πρόσωπο, που να διαθέτει την ικανότητα αυτή. Τέλος, ακόμα και αν ήθελε κριθεί ότι ο σχετικός όρος της διακήρυξης, με βάση τον οποίο απαιτείται συνεργασία αποκλειστικά με νομικό πρόσωπο, έρχεται σε αντίθεση με το άρθρο 47 παρ. 2 της οδηγίας 2004/18/ΕΚ (EE L 134), η οποία όμως δεν εφαρμόζεται εν προκειμένω λόγω του ύψους του προϋπολογισμού του επίμαχου έργου, αλλά και τις αρχές του ελεύθερου ανταγωνισμού, καθώς αποκλείει τη συνεργασία με φυσικό πρόσωπο εργολήπτη δημοσίων έργων και πάλι η ανάδοχος δεν προσκομίζει, συνταχθέν πριν την ημερομηνία διεξαγωγής του διαγωνισμού, συμβολαιογραφικό έγγραφο, με το οποίο να αποδεικνύεται η συνεργασία με τυχόν ατομική επιχείρηση που διαθέτει το ανωτέρω στέλεχος ενός μέλους της.

Δημόσια έργα. Σε περίπτωση που ο ανάδοχος εκτελέσει εργασίες μη προβλεπόμενες από τη σύμβαση, κατά ποσότητα ή είδος, η δαπάνη των οποίων υπερβαίνει το 50% του συνολικού συμβατικού ποσού, δεν δικαιούται αμοιβής ή αποζημιώσεως για τις εργασίες αυτές, με εξαίρεση την περίπτωση που ο ανάδοχος εκτέλεσε τις ως άνω εργασίες κατόπιν έγγραφης εντολής της Υπηρεσίας ή, σε επείγουσες περιπτώσεις, κατόπιν προφορικής εντολής της Υπηρεσίας στον τόπο εκτέλεσης του έργου, καταχωρηθείσης στο ημερολόγιο αυτού .

ΠΕΡΙΛΗΨΗ:Δημόσια έργα. Προϋποθέσεις κήρυξης έκπτωτου του αναδόχου. Τεκμήριο ματαίωσης της κήρυξης της έκπτωσης αν παρέλθει άπρακτη η δίμηνη ανατρεπτική προθεσμία μέσα στην οποία η προϊσταμένη αρχή οφείλει να αποφανθεί επί της ένστασης του αναδόχου κατά της απόφασης που κηρύσσει την έκπτωση. Για να οριστικοποιηθεί η έκπτωση δεν αρκεί η έκδοση της απόφασης επί της ένστασης εντός της δίμηνης προθεσμίας, αλλά και η κοινοποίησή της στον ανάδοχο εντός της προθεσμίας αυτής.

Δημόσια έργα-συμπληρωματική σύμβαση:Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι νομίμως ...εγκρίθηκε η απευθείας ανάθεση των άνω συμπληρωματικών εργασιών στην αρχική ανάδοχο του έργου. Και τούτο διότι η επίμαχη απευθείας ανάθεση βρίσκει αυτοτελές έρεισμα στο άρθρο 28 του ν. 3669/2008, δοθέντος ότι  κατά την υλοποίηση της επίμαχης εργολαβίας απαιτείται η λήψη ιδιαίτερων μέτρων ασφαλείας, τα οποία θα αναιρούνταν ή σε κάθε περίπτωση θα διασαλεύονταν ουσιωδώς στην περίπτωση ανάθεσης των εργασιών της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης σε άλλη, πλην της αρχικής αναδόχου, εργοληπτική επιχείρηση.  

Δημόσια έργα. Αίτηση θεραπείας κατά αποφάσεως Προϊσταμένης Αρχής. Προϋποθέσεις επανεισαγωγής αιτήσεως θεραπείας στο Τεχνικό Συμβούλιο Έργων για γνωμοδότηση.Είναι δυνατή η επανεισαγωγή προς εξέταση στο Τεχνικό Συμβούλιο Έργων αιτήσεως θεραπείας αναδόχου δημοσίου έργου, ενόψει διαφορετικών απόψεων που έχουν διατυπωθεί μεταξύ του ΤΣΕ/ΓΕΣ και της ιεραρχίας, σχετικά με τη διαφωνία που έχει ανακύψει μεταξύ της Προϊσταμένης Αρχής και αναδόχου, λόγω της διαγραφής από Ανακεφαλαιωτικό Πίνακα Εργασιών (ΑΠΕ) νέων τιμών.

Δημόσια έργα-Κατάτμηση.Απαγορεύεται ο επιμερισμός της κατασκευής ενός «ενιαίου» έργου σε μερικότερα μη αυτοτελή έργα - έργα δηλαδή που από τεχνική και ουσιαστική άποψη όχι μόνο δεν μπορούν, αλλά και επιβάλλεται για το οικονομικοτεχνικώς άρτιο και το συμφέρον του ευρύτερου έργου να αποτελέσουν αντικείμενο ενιαίας δημοπρασίας - και στη συνέχεια η απευθείας ανάθεση αυτών χωριστά ή η ανάθεση κατόπιν πρόχειρου διαγωνισμού με βάση το ύψος της δαπάνης που προκύπτει από την κατάτμηση της συνολικής δαπάνης που απαιτείται για την κατασκευή του «ενιαίου» έργου, καθόσον με τον τρόπο αυτό επιχειρείται, κατά περιγραφή των οικείων διατάξεων, η μη τήρηση της οριζόμενης από τις διατάξεις αυτές διαδικασία διενέργειας τακτικού διαγωνισμού (βλ. Πράξεις VII Τμ. 324, 19/2010, 45/2009, 79/2008 47, 134, 139, 142/2008, 4, 267/2007, 83, 145, 164, 259, 280/2006, 70/2005, IV Τμ. 136, 137/2004, 193, 37/2003, 88/97, 93/1999 κ.ά.). Το ενιαίο, δε, του έργου κρίνεται κατά περίπτωση με βάση λειτουργικά κριτήρια και ειδικότερα την οικονομικοτεχνική λειτουργία των ανατιθέμενων μερικότερων έργων, το είδος των απαιτούμενων για την κατασκευή καθενός από τα έργα αυτά  εργασιών, την ύπαρξη μιας αναδόχου εργοληπτικής εταιρείας ή περισσοτέρων  ασχολούμενων  με  το  αυτό  αντικείμενο,  την ταυτόχρονη ανάθεση της κατασκευής των μερικότερων έργων, την ομοιότητα των μελετών, τη δυνατότητα πραγματοποίησης του συνόλου των εργασιών από μία και μόνο επιχείρηση, τη χρονική διάρκεια κατασκευής τους, την ενότητα του γεωγραφικού πλαισίου, εντός του οποίου θα εκτελεστούν τα ανατιθέμενα έργα. Κατά συνέπεια, ο επιμερισμός της κατασκευής ενός ενιαίου δημοτικού έργου, η εκτέλεση του οποίου λαμβάνει χώρα εντός του γεωγραφικού πλαισίου του Δήμου, σε περισσότερα ομοειδή έργα, για τα οποία έχουν αναγραφεί ιδιαίτερες πιστώσεις στον οικείο προϋπολογισμό, προς αποφυγή της διαδικασίας επιλογής αναδόχου με δημόσιο ανοικτό διαγωνισμό δεν είναι νόμιμος και επομένως, δεν είναι νόμιμη και η δαπάνη που προκαλείται από την εκτέλεση των έργων αυτών (βλ. Πράξεις VIΙ Τμ. 83, 164, 259/2006, 4, 210, 267/2007, 45/2009, 19, 103/2010 κ.ά.). Κατ’ εξαίρεση, επιτρέπεται η κατάτμηση δημοτικών έργων και η σύνταξη των αντίστοιχων μελετών, καθώς και η αναγραφή στο δημοτικό προϋπολογισμό κατατμημένων πιστώσεων, εφόσον τα έργα αυτά εκτελούνται σε διαφορετικά δημοτικά ή τοπικά διαμερίσματα.(....) Ενόψει όσων ήδη εκτέθηκαν, δημόσιες συμβάσεις, οι οποίες, αν και υπάγονται στον ως άνω προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, δεν υποβλήθηκαν στον έλεγχο αυτόν, είναι αυτοδικαίως άκυρες και δεν παράγουν, ως εκ τούτου, έννομες συνέπειες (Ελ.Συν. Πρακτικά Ολομ. της 7ης Γ.Σ. της 7.3.2001, VI Tμ. Απόφ. 3069/2011, IV Τμ. Πράξεις 166/2006, 199/2004).

Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙΙ, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι ορθά το Κλιμάκιο αποφάνθηκε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του επίμαχου σχεδίου σύμβασης, καθόσον η προσκομισθείσα από την αναδειχθείσα μειοδότρια εταιρεία «….» βεβαίωση της Τράπεζας … πληροί τους όρους του άρθρου 23.3 της διακήρυξης. Ειδικότερα, απορριπτέοι ως αβάσιμοι είναι οι προβαλλόμενοι με την υπό κρίση αίτηση ανάκλησης λόγοι, καθόσον α) η επίμαχη διακήρυξη θέτει ως όρο για τη συμμετοχή στο διαγωνισμό ότι η συνολική πιστοληπτική ικανότητα της διαγωνιζόμενης επιχείρησης πρέπει να είναι ίση με ποσοστό 10% του προϋπολογισμού του έργου χωρίς Φ.Π.Α. (ήτοι με το ποσό του 1.362.100,961 ευρώ), χωρίς περαιτέρω διάκριση αυτής σε δανειοληπτική ικανότητα κατά ορισμένο ποσοστό και σε πιστοληπτική ικανότητα κατά ένα άλλο ποσοστό, εφόσον σε μια τέτοια περίπτωση τα επιμέρους ποσοστά θα έπρεπε να προσδιορίζονται επακριβώς στη διακήρυξη, β) περαιτέρω, για την απόδειξη της χρηματοδοτικής και οικονομικής ικανότητας μιας διαγωνιζόμενης εργολήπτριας επιχείρησης, απαιτείται η προσκόμιση από αυτή βεβαίωσης τράπεζας για την πιστοληπτική της ικανότητα, παρά το ότι κατά το γράμμα της συγκεκριμένης διάταξης του άρθρου 23.3 της διακήρυξης η βεβαίωση τράπεζας πρέπει να αφορά τη δανειοληπτική ικανότητα της επιχείρησης, εφόσον η διακήρυξη ενδιαφέρεται για τη συνολική πιστοληπτική ικανότητα των διαγωνιζομένων επιχειρήσεων. Για το λόγο δε αυτό, στο επόμενο εδάφιο της ως άνω διάταξης της διακήρυξης (άρθρο 23.3) διευκρινίζεται ότι ως επαρκής απόδειξη πιστοληπτικής ικανότητας κρίνεται έγγραφο τράπεζας που δηλώνει ότι συνεργάζεται με τον υποψήφιο και θα εξετάσει αίτησή του για χρηματοδότηση, με ποσό που αντιστοιχεί σε ποσοστό 10% τουλάχιστον του προϋπολογισμού του έργου (χωρίς Φ.Π.Α.), αν και εφόσον αναδειχθεί ανάδοχος, και τέλος, γ) η προσκομισθείσα από την αναδειχθείσα μειοδότρια εταιρεία βεβαίωση πιστοληπτικής της ικανότητας της Τράπεζας Αττικής, η οποία, σημειωτέον, εκδόθηκε για τη συμμετοχή της εταιρείας στο συγκεκριμένο διαγωνισμό, δεν αναφέρει μεν ότι δεσμεύεται να εξετάσει αίτημα της ανωτέρω εταιρείας για χρηματοδότησή της, αν αυτή αναδεικνυόταν ανάδοχος του έργου, η βεβαίωση όμως της ως άνω Τράπεζας περί του ότι το ποσό της συνολικής πιστοληπτικής ικανότητας της εταιρείας «….» ανέρχεται σε 6.000.000 ευρώ, ποσό το οποίο με τα σημερινά δεδομένα δύναται να της χορηγηθεί, υπερκαλύπτει το σχετικό όρο της διακήρυξης, εφόσον το ποσό αυτό είναι μεγαλύτερο του ποσοστού 10% του προϋπολογισμού του έργου χωρίς Φ.Π.Α. και η ως άνω γενική διατύπωση της τραπεζικής βεβαίωσης περιλαμβάνει τόσο τη δυαντότητα χορήγησης δανείου όσο και τη δυνατότητα χορήγησης εγγυητικών επιστολών μέχρι το εν λόγω ποσό.