Παροχή υπηρεσιών υποστήριξης του λογισμικού συστήματος.(..) Υπό τις προαναφερθείσες περιστάσεις, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, η επίκληση του επιτρεπτού της απευθείας ανάθεσης των επίμαχων υπηρεσιών υποστήριξης, για λόγους τεχνικής εξάρτησης αυτών από τον πηγαίο κώδικα, που αποτελεί αντικείμενο των δικαιωμάτων αποκλειστικότητας της αναδόχου, δεν συνοδεύεται από σαφή διαχωρισμό αυτών: α) από τις μη προστατευόμενες από το δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας πτυχές προσαρμογής του λογισμικού προϊόντος ..., ή των σημείων διαλειτουργικής σύνδεσης αυτού. Τούτο επιβάλλεται πολλώ μάλλον λόγω του ότι η συγκεκριμένη εταιρία, όπως διευκρινίζεται με το 7721/21.09. 2017 έγγραφο του Διοικητή του Νοσοκομείου, παρέχει στο Νοσοκομείο υπηρεσίες συντήρησης και υποστήριξης του εν λόγω προγράμματος από το  έτος 2005. β) από την καταχώριση δεδομένων, η οποία υπάγεται στην ευθύνη των υπηρεσιών του αναθέτοντος Νοσοκομείου.  ...Λόγω των ανωτέρω πλημμελειών της αιτιολογίας που της στερούν συνοχή, το Κλιμάκιο, κατ΄αποδοχήν του οικείου λόγου διαφωνίας του Επιτρόπου, δέχεται ότι η εντελλόμενη με το 126/2017, χρηματικό ένταλμα πληρωμής, δαπάνη ποσού 3.382,50 του Νοσοκομείου ... είναι μη νόμιμη. Θεωρεί όμως ότι πρέπει να αναγνωριστεί εν προκειμένω συγγνωστή πλάνη των οργάνων του Νοσοκομείου...Ακολούθως, όσον αφορά στο 128/2017 χρηματικό ένταλμα πληρωμής, ποσού 7.380 ευρώ για ηλεκτρονική υποβολή δαπανών συνεδριών αιμοκάθαρσης στον Ε.Ο.Π.Υ.Υ για το έτος 2014, το Κλιμάκιο, λαμβάνοντας υπόψη αφενός την οικονομική προσφορά της εταιρίας  .... και αφετέρου τα παραδοτέα της σχετικής σύμβασης, εκτιμά ότι δεν παρασχέθηκαν υπηρεσίες καταχώρισης δεδομένων όπως αβασίμως υποστηρίζει ο Επίτροπος, αλλά υπηρεσίες που είχαν ως αντικείμενο τη δημιουργία ηλεκτρονικού μηνύματος hl7, τη διαμόρφωση δεδομένων συνεδριών προς εκκαθάριση και νέα έκδοση εφαρμογής μονάδας τεχνητού νεφρού, ως μία σταθερή και μόνιμη διαδικασία, με μήνα αναφοράς εκκίνησης τον Ιανουάριο του 2014, σύμφωνα με το 29825/31.07.2015 έγγραφο του ΕΟΠΥΥ. Συνεπώς, η δαπάνη αυτή, η οποία δεν υπερβαίνει το αναγκαίο μέτρο, νομίμως εντέλλεται, και το 128/2017 χρηματικό ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί...

Παροχή υπηρεσιών υποστήριξης εφαρμογών λογισμικού.(...)Με τα δεδομένα αυτά και όσα εκτέθηκαν στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, η εντελλόμενη, με το .../2017 χρηματικό ένταλμα πληρωμής, δαπάνη δεν είναι νόμιμη, δεδομένου ότι οι οικείες υπηρεσίες, που αφορούν στη συντήρηση και υποστήριξη προγραμμάτων λογισμικού του Νοσοκομείου και οι οποίες περιλαμβάνουν και το υποσύστημα λογιστικής υποστήριξης του Νοσοκομείου, εμπίπτουν στην έννοια των υπηρεσιών μηχανοργάνωσης του άρθρου 10 του ν. 3730/2008, και, συνεπώς, κατά παράβαση των διατάξεων του ανωτέρω άρθρου διενεργήθηκε η απευθείας ανάθεσή τους, χωρίς να προκύπτει ότι χορηγήθηκε η απαιτούμενη έγκριση της αρμόδιας Υγειονομικής Περιφέρειας, αφού ενόψει του συνολικού ύψους της συμβατικής δαπάνης, δεν είναι εφαρμοστέες, εν προκειμένω, οι μεταγενέστερες διατάξεις του άρθρου 27 παρ. 11 του ν. 3867/2010, με τις οποίες αίρεται η σχετική υποχρέωση μόνο για την ανάθεση υπηρεσιών κάτω του ορίου των 45.000,00 ευρώ σε ετήσια βάση. 

Υπηρεσιες υποστήριξης εφαρμογών λογισμικού (..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, κατά τον βασίμως προβαλλόμενο από την Επίτροπο λόγο διαφωνίας, δεδομένου ότι οι οικείες υπηρεσίες, που αφορούν στη συντήρηση και υποστήριξη προγραμμάτων λογισμικού του Νοσοκομείου και οι οποίες περιλαμβάνουν και το υποσύστημα λογιστικής υποστήριξης του Νοσοκομείου, εμπίπτουν στην έννοια των υπηρεσιών μηχανοργάνωσης του άρθρου 10 του ν. 3730/2008, και, συνεπώς, παρίσταται μη νόμιμη η απευθείας ανάθεσή τους, με το Πρακτικό της 31ης /24.7.2015 Συνεδρίασης (θέμα 5ο) του Διοικητικού Συμβουλίου, αφού δεν προκύπτει ότι για την ανάθεση αυτή χορηγήθηκε η απαιτούμενη έγκριση της αρμόδιας Υγειονομικής Περιφέρειας. (..)Σε κάθε περίπτωση, η επικαλούμενη αποκλειστικότητα της εταιρείας για την παροχή των υπηρεσιών συντήρησης δεν στηρίζεται στα στοιχεία του φακέλου και ιδίως στην 233/27.4.2015 σύμβαση μεταξύ της Κοινωνίας της Πληροφορίας και της ένωσης εταιρειών «...» και «...», ενώ, άλλωστε, δεν καλύπτει και τις ανατεθείσες υπηρεσίες αναβάθμισης των servers λόγω λήξης της υποστήριξης από τη Microsoft του υφιστάμενου λειτουργικού συστήματος ..Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και το οικείο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί. 

Παροχή υπηρεσιών υποστήριξης του προγράμματος (software)(...)Με τα δεδομένα αυτά και λαμβάνοντας υπόψη ότι α) η επίμαχη 33/22.12.2014 απόφαση του Δ.Σ. του Νοσοκομείου φέρει συνοπτική πλην νόμιμη αιτιολογία, σύμφωνα με την οποία το Τμήμα Πληροφορικής του Νοσοκομείου δεν διαθέτει το πηγαίο κώδικα των εγκατεστημένων προγραμμάτων λογισμικού από την προμηθεύτρια εταιρεία «...» και β) ο ανωτέρω ισχυρισμός του Νοσοκομείου περί διατήρησης των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας της αναδόχου εταιρείας στα προγράμματα λογισμικού του τελευταίου δεν αμφισβητείται από την Επίτροπο με την κρινόμενη έκθεση διαφωνίας, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις για την απευθείας ανάθεση στην εταιρεία ... της συντήρησης – υποστήριξης των εφαρμογών λογισμικού του Νοσοκομείου (βλ. και σκέψη ΙΙ της παρούσας), ως μοναδικής που μπορεί νόμιμα να παρέχει υπηρεσίες τεχνικής υποστήριξης αυτών για όσο χρονικό διάστημα το Νοσοκομείο χρησιμοποιεί τα δημιουργηθέντα από αυτή προγράμματα και συνεπώς ο πρώτος λόγος διαφωνίας της Επιτρόπου είναι απορριπτέος ως αβάσιμος. Πλην, η εντελλόμενη, με το 80/2015 χρηματικό ένταλμα πληρωμής, δαπάνη είναι μη νόμιμη για τον βασίμως προβαλλόμενο από την Επίτροπο δεύτερο λόγο διαφωνίας, δεδομένου ότι οι οικείες υπηρεσίες, που αφορούν στη συντήρηση και υποστήριξη προγραμμάτων λογισμικού του Νοσοκομείου και οι οποίες περιλαμβάνουν και το υποσύστημα λογιστικής υποστήριξης του Νοσοκομείου, εμπίπτουν στην έννοια των υπηρεσιών μηχανοργάνωσης του άρθρου 10 του ν. 3730/2008, και, συνεπώς, κατά παράβαση των διατάξεων του ανωτέρω άρθρου αποφασίσθηκε η απευθείας ανάθεσή τους, χωρίς να προκύπτει ότι εκδόθηκε η σχετική έγκριση της αρμόδιας Υγειονομικής Περιφέρειας, αφού ενόψει του συνολικού ύψους της συμβατικής δαπάνης (214.020 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α.), δεν είναι εφαρμοστέες, εν προκειμένω, οι μεταγενέστερες διατάξεις του άρθρου 27 παρ. 11 του ν. 3867/2010, με τις οποίες αίρονται οι σχετικές υποχρεώσεις προηγούμενης έγκρισης σκοπιμότητας από άλλα, πλην του Δ.Σ. των νοσοκομείων, όργανα  μόνο για την ανάθεση υπηρεσιών κάτω του ορίου των 45.000,00 ευρώ (βλ. σκέψη ΙΙΙ της παρούσας). Εντούτοις, το Κλιμάκιο, λαμβάνοντας υπόψη το δυσερμήνευτο του εφαρμοστέου, εν προκειμένω, νομοθετικού πλαισίου σε συνδυασμό με το γεγονός της επικαλούμενης με το έγγραφο επανυποβολής θεώρησης των αντίστοιχων ενταλμάτων που αφορούσαν τις ετήσιες συμβάσεις των τελευταίων τριών ετών, κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του Νοσοκομείου ενήργησαν χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων, αλλά, επειδή υπέλαβαν πεπλανημένα, αλλά συγγνωστώς, ότι η ανάθεση των οικείων υπηρεσιών στη φερόμενη ως δικαιούχο του εντάλματος εταιρεία από το Διοικητικό Συμβούλιο του Νοσοκομείου χωρίς την έγκριση της αρμόδιας Υγειονομικής Περιφέρειας ήταν επιτρεπτή, και συνεπώς το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης. 

ΕΡΓΑΣΙΕΣ – ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ:Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Νοσοκομείου σε εταιρεία για την παροχή υπηρεσιών υποστήριξης εφαρμογών λογισμικού,  σε εκτέλεση  ετήσιας σύμβασης διότι αποφασίσθηκε η απευθείας ανάθεση  με απόφαση Δ.Σ., χωρίς να  προηγηθεί η σχετική έγκριση της αρμόδιας Υγειονομικής Περιφέρειας (άρθρο 10 του ν. 3730/2008), αφού λόγω συνολικού ύψους της συμβατικής δαπάνης δεν είναι εφαρμοστέες, ούτε οι μεταγενέστερες διατάξεις του άρθρου 27 παρ. 11 του ν. 3867/2010, και επίσης η απόφαση ανάληψης υποχρέωσης δεν περιλαμβάνει το ποσό της συνολικής επιβάρυνσης.

Μη νόμιμες οι δαπάνες  Νοσοκομείου που αφορούν στην απευθείας ανάθεση σε εταιρεία της προμήθειας υγειονομικού υλικού, καθόσον  ενόψει της συνολικής δαπάνης που απαιτείτο για την κάλυψη σε ετήσια βάση των αναγκών προμήθειας των συγκεκριμένων ειδών υγειονομικού υλικού του Νοσοκομείου και της μη αποδεικνυόμενης συνδρομής οφειλομένων σε απρόβλεπτες περιστάσεις επειγουσών αναγκών, για την ανάθεση των εν λόγω προμηθειών, έπρεπε να είχε διενεργηθεί τακτικός διαγωνισμός. Εξάλλου, η ελεγχόμενη δαπάνη δεν καθίσταται νόμιμη ούτε με βάση τις διατάξεις του άρθρου 66 παρ. 28 του ν. 3984/2011, καθόσον, τα προμηθευθέντα είδη δεν αντιστοιχίζονται με είδη που είναι καταχωρημένα στο Παρατηρητήριο Τιμών της Ε.Π.Υ.  (βλ. Πράξη Κλ.Πρ.Ελ. IV Τμ. Ελ. Συν. 36, 61/2014).

Εξώδικος συμβιβασμος. Με αυτά τα δεδομένα και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκ. ΙΙ, το Κλιμάκιο κρίνει ότι ο εξώδικος συμβιβασμός, μεταξύ του Γενικού Νοσοκομείου ... και της φερόμενης ως δικαιούχου του εντάλματος εταιρείας, ως αιτιώδης δικαιοπραξία, είναι άκυρος. Και τούτο, διότι η αιτία του εξώδικου συμβιβασμού δεν είναι έγκυρη, αφού στηρίζεται σε δεύτερη παράταση της ως άνω μη νομίμως συναφθείσας σύμβασης, σύμφωνα με όσα έχουν κριθεί με την 107/2006 Πράξη του IV Τμήματος. Εξάλλου, και αυτοτελώς θεωρούμενη, η εν λόγω παράταση, η οποία διέπεται  από τις διατάξεις του ισχύοντος, κατά τον κρίσιμο χρόνο, π.δ. 394/1996 (Α΄ 266 - Διορθ.Σφαλμ.στο ΦΕΚ Α΄ 275), αναλόγως εφαρμοζόμενες και στις αναθέσεις παροχής υπηρεσιών .., που κυρώθηκε με το άρθρο 11 παρ. 12 του ν. 1881/1990 (ΦΕΚ Α΄ 42), ..., δεν είναι νόμιμη, καθόσον δεν ευρίσκει έρεισμα στο συμβατικό κείμενο....Επιπροσθέτως, η εν λόγω παράταση δεν είναι νόμιμη διότι πάσχει από αοριστία, καθώς ο χρόνος αυτής δεν είναι ορισμένος, αλλά εξαρτάται από το μελλοντικό και αβέβαιο γεγονός της ολοκλήρωσης της νέας διαγωνιστικής διαδικασίας. Περαιτέρω, ούτε και ως νόμιμη περίπτωση απευθείας ανάθεσης μπορεί να αντιμετωπιστεί, αφού η οικεία δαπάνη υπερβαίνει το ισχύον, κατά τον κρίσιμο χρόνο, όριο των 15.000,00 ευρώ (με ΦΠΑ), μέχρι του οποίου επιτρέπεται η, άνευ ειδικών λόγων, προσφυγή στην εξαιρετική αυτή διαδικασία...V. Κατόπιν αυτών, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ  ΕΣ/ΤΜ.4/59/2017.

Έλεγχος οικονομικών καταστάσεων:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει τα εξής: α) Δοθέντος ότι η συμβατική αξία των ανατεθεισών υπηρεσιών ανέρχεται στο ποσό των 100.000 ευρώ άνευ Φ.Π.Α., επιπλέον, δε, δεν αποδεικνύεται, ούτε προβάλλεται από τον Οργανισμό η συνδρομή των προϋποθέσεων που θα δικαιολογούσαν την προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγματεύσεως (απευθείας αναθέσεως), μη νομίμως, οι υπηρεσίες αυτές ανετέθησαν με προσφυγή στη διαδικασία αυτή, αντί της διενέργειας ανοικτού διαγωνισμού. Αβασίμως, εξάλλου, ο Οργανισμός προβάλλει ότι η δαπάνη δεν υπερβαίνει το ποσό των 50.000 ευρώ κατ’ έτος, αφού κρίσιμο οικονομικό μέγεθος στην προκειμένη περίπτωση, ελλείψει προϋπολογισθείσας δαπάνης, είναι η συμβατική αξία των ανατεθεισών υπηρεσιών, είναι δε αδιάφορο το γεγονός ότι αντικείμενό τους είναι ο έλεγχος δύο οικονομικών χρήσεων, αφού η επίμαχη ανάθεση έγινε εντός του ιδίου έτους (2013) και με την ίδια απόφαση του Οργανισμού. (..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η ελεγχόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Σύμβαση παροχής υπηρεσιών μεταξύ Νοσοκομείου και εταιρείας για την συντήρηση, τεχνική υποστήριξη και αναβάθμιση των εφαρμογών λογισμικού του ως άνω Νοσοκομείου, νόμιμα συνάφθηκε με τη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, αφού η εταιρεία αυτή έχει εγκαταστήσει τις εφαρμογές αυτές στο Νοσοκομείο μόνο για χρήση από αυτό και έχει την αποκλειστική κυριότητα των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας επί των εφαρμογών αυτών. Επί πλέον αιτιολογούνται πλήρως οι λόγοι που επέβαλαν την σύναψη της επίμαχης σύμβασης με αυξημένο τίμημα σε σχέση με αυτό της προηγούμενης παρόμοιας σύμβασης με την ίδια εταιρεία. (Σχετ. πρξ. IV Τμ. 1, 152/2004, VI Τμ. 61/2004).

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΦΑΓΗΤΟΥ (...)Με δεδομένα αυτά και όσα ήδη εκτέθηκαν στις σκέψεις ΙΙ, ΙΙΙ και ΙV της παρούσας, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη κατά τον βασίμως προβαλλόμενο πρώτο λόγο διαφωνίας, αφού η επίμαχη, από 30.6.2016, σύμβαση μεταξύ του Νοσοκομείου και της φερόμενης ως δικαιούχου του χρηματικού εντάλματος εταιρείας δεν συνιστά νόμιμη παράταση της αρχικώς συναφθείσας σύμβασης μεταξύ των ιδίων μερών. Και τούτο διότι, αυτή συνιστά κατ’ ουσίαν πολλοστή παράταση της αρχικής σύμβασης, ενώ τέτοια δυνατότητα  παράτασης δεν ευρίσκει έρεισμα σε σχετικό συμβατικό όρο ερειδόμενο στην οικεία διακήρυξη. Επομένως η επίμαχη παράταση συνιστά αυτοτελή απευθείας ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών, η οποία δεν είναι νόμιμη το μεν διότι η ετήσια δαπάνη για την κάλυψη των αναγκών του Νοσοκομείου σε υπηρεσίες διανομής φαγητού, ενόψει και του πάγιου χαρακτήρα τους, υπερβαίνει το όριο των 20.000,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. [το άθροισμα άλλωστε της επίμαχης σύμβασης (αξίας 29.782,38 ευρώ, χωρίς ΦΠΑ) και της από 29.4.2011 (αξίας 59.564,76 ευρώ, άνευ ΦΠΑ) ανέρχεται σε ποσό ύψους 89.347,14 ευρώ], μέχρι του οποίου επιτρέπεται η, άνευ ειδικών λόγων, προσφυγή στην εξαιρετική αυτή διαδικασία, το δε διότι, από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει η συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων, συναρτώμενων με έκτακτα γεγονότα μη οφειλόμενα σε υπαιτιότητα των αρμοδίων οργάνων, τα οποία κατέστησαν αδύνατη τη διενέργεια και την ολοκλήρωση διαγωνιστικής διαδικασίας για την κάλυψη των πάγιων και διαρκών αναγκών του Νοσοκομείου σε υπηρεσίες διανομής φαγητού. Ειδικότερα, το Νοσοκομείο είχε ξεκινήσει τη διενέργεια διαγωνισμού για την ανάθεση των υπηρεσιών διανομής φαγητού ήδη από τις 12.11.2014, δηλαδή 20 περίπου μήνες πριν την απευθείας ανάθεση των ίδιων υπηρεσιών για το επίμαχο διάστημα, χωρίς να προκύπτει κάποιος σοβαρός και απρόβλεπτος λόγος για την επί μακρόν αυτή καθυστέρηση. Μάλιστα, στα μέσα του 2016 το ίδιο το Νοσοκομείο προέβη στην εν τέλει ματαίωση του εν λόγω διαγωνισμού προς το σκοπό όπως κάνει χρήση της νέας δυνατότητας που χορήγησε ο ν. 4368/2016 για σύναψη ατομικών συμβάσεων μίσθωσης έργου. Εξάλλου, το τελευταίο γεγονός, της επικείμενης δηλαδή χρήσης της ως άνω δυνατότητας για σύναψη ατομικών συμβάσεων, δεν απάλλασσε το Νοσοκομείο από την υποχρέωσή του να τηρεί στο μεσοδιάστημα τις κείμενες περί διαγωνιστικών διαδικασιών διατάξεις στα πλαίσια του προγραμματισμού από το ίδιο των εκ των προτέρων γνωστών σε αυτό αναγκών.(..) Τέλος, η ελεγχόμενη δαπάνη δεν δύναται να θεωρηθεί νόμιμη κατ’ εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 37 του ν. 4238/2014, η ισχύς της οποίας λήγει, δυνάμει του άρθρου 6 παρ. 2β του ν. 4432/2016, στις 31.10.2016. Και τούτο διότι, όπως έγινε δεκτό ανωτέρω (σκ. V), η εν λόγω διάταξη, η οποία είναι στενώς ερμηνευτέα, καλύπτει μόνο δαπάνες για παροχή υπηρεσιών σε νοσοκομεία του Ε.Σ.Υ. που ανατέθηκαν απευθείας σε αναδόχους συμβάσεων, των οποίων έχει λήξει η ισχύς, λόγω είτε καθυστερήσεων στην ολοκλήρωση των διαδικασιών κεντρικού προγραμματισμού υπηρεσιών της Ε.Π.Υ., εξαιτίας των οποίων δεν μπόρεσαν να δρομολογηθούν εγκαίρως οι διαδικασίες ανάδειξης των αναδόχων, είτε καθυστερήσεων κατά την εξέλιξη των οικείων νέων διαγωνιστικών διαδικασιών, οφειλόμενων σε άσκηση ενδίκων βοηθημάτων εκ μέρους των διαγωνιζομένων...Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η ελεγχόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.