ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.1/216/2017
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Καταβολή οδοιπορικων εξοδων. (..) Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη που προηγήθηκε, τα έξοδα μετακίνησης εκτός έδρας του ανωτέρω ΠΕ Πολιτικού Μηχανικού υπαλλήλου του Δήμου ..., εκκαθαρίζονται κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 3 του ν. 2685/1999, καθόσον η εντολή μετακίνησης αυτού εκδόθηκε από αναρμόδιο όργανο και συγκεκριμένα από τον Προϊστάμενο Διεύθυνσης Μελετών του Δήμου και όχι από τον αρμόδιο γι’ αυτό οικείο Δήμαρχο, όπως βασίμως προβάλλει η Αναπληρώτρια Επίτροπος. Περαιτέρω, μεταξύ των δικαιολογητικών που συνοδεύουν τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα πληρωμής δεν επισυνάπτεται σχετική απόφαση του Δημάρχου ... περί μεταβίβασης της αρμοδιότητας έκδοσης των εντολών μετακίνησης στον προαναφερθέντα Προϊστάμενο. . V. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη με τα 250Α και 251Α, οικονομικού έτους 2017, χρηματικά εντάλματα πληρωμής του Δήμου ... δαπάνη δεν είναι νόμιμη και τα εντάλματα αυτά δεν πρέπει να θεωρηθούν.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕλΣυν.Κλ.1/118/2015
ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΑ.Γενικά:Μη νόμιμη η καταβολή εξόδων μετακίνησης εκτός έδρας, σε υπαλλήλους-μηχανικούς Δήμου, καθόσον οι εντολές μετακίνησης αυτών εκδόθηκαν από αναρμόδιο όργανο, ήτοι τον Προϊστάμενο Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου και όχι από τον αρμόδιο προς τούτο Δήμαρχο (άρθρο 3 του ν. 2685/1999), ενώ επιπλέον, δεν επισυνάπτεται σχετική απόφαση του Δημάρχου περί μεταβίβασης της αρμοδιότητας έκδοσης των επίμαχων εντολών μετακίνησης στον Προϊστάμενο της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου.
ΕΣ/Τμ.1(ΚΠΕ)118/2015
ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΑ ΕΞΟΔΑ:Μη νόμιμη η καταβολή εξόδων μετακίνησης εκτός έδρας, σε υπαλλήλους-μηχανικούς Δήμου, καθόσον οι εντολές μετακίνησης αυτών εκδόθηκαν από αναρμόδιο όργανο, ήτοι τον Προϊστάμενο Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου και όχι από τον αρμόδιο προς τούτο Δήμαρχο (άρθρο 3 του ν. 2685/1999), ενώ επιπλέον, δεν επισυνάπτεται σχετική απόφαση του Δημάρχου περί μεταβίβασης της αρμοδιότητας έκδοσης των επίμαχων εντολών μετακίνησης στον Προϊστάμενο της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου.
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.1/162/2018
ΚΑΤΑΒΟΛΗ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΩΝ ΕΞΟΔΩΝ:.. Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι εντελλόμενες με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δαπάνες παρίστανται μη κανονικές, καθόσον, όπως βασίμως διαλαμβάνει και η έκθεση διαφωνίας, ακολουθήθηκε ως προς την ανάληψη αυτών η διαδικασία του άρθρου 160 Κ.Δ.Κ., χωρίς να περιλαμβάνονται στις περιοριστικά απαριθμούμενες στο άρθρο 158 παρ. 1 του ιδίου κώδικα υποχρεωτικές δαπάνες των δήμων, που δύνανται να εκτελεστούν πριν την ψήφιση του προϋπολογισμού του τρέχοντος οικονομικού έτους με την κατ’ εξαίρεση επέκταση της ισχύος του προϋπολογισμού του προηγούμενου οικονομικού έτους έως τα τέλη Μαρτίου το αργότερο. Συνεπεία δε αυτού, η μεν σχετική απόφαση ανάληψης υποχρέωσης των δαπανών μετακίνησης του Δημάρχου ελήφθη και αναρτήθηκε στο πρόγραμμα Διαύγεια σε χρονικό σημείο (14.3.2018) μεταγενέστερο της πραγματοποίησης τους, ενώ για τις δαπάνες μετακίνησης του υπαλλήλου του Δήμου δεν προκύπτει ότι έγινε εκ νέου ανάληψή τους. Επιπροσθέτως, η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, με την οποία εγκρίθηκαν αναδρομικά οι μετακινήσεις Δημάρχου, δεν διαλαμβάνει καμία αιτιολογία ως προς τους κατεπείγοντες υπηρεσιακούς λόγους, που κατέστησαν αναγκαία την άμεση και χωρίς καθυστέρηση μετακίνηση αυτού, ώστε να μην είναι δυνατή η προηγούμενη έγκριση από το Δημοτικό Συμβούλιο. Η επικαλούμενη, προγενέστερη των κρίσιμων μετακινήσεων, απόφαση 246/27.11.2017 του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου …, με την οποία εγκρίθηκε αόριστα η μετακίνηση του Δημάρχου, για το μήνα Δεκέμβριο του έτους 2017, για συναντήσεις με τον Υπουργό Εσωτερικών και τους Γενικούς Γραμματείς των Υπουργείων Πολιτισμού και Αθλητισμού, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων σε ημερομηνίες που δεν είχαν καθοριστεί ακόμη για θέματα πληρωμής έργων που είχαν ολοκληρωθεί και για εντάξεις νέων έργων στο ΕΣΠΑ 2014-2020, δεν φέρει το αναγκαίο περιεχόμενο, καθώς δεν προσδιορίζονται σε αυτήν οι ημερομηνίες των συναντήσεων, οι απαιτούμενες για τις μετακινήσεις ημέρες εκτός έδρας και το σχετικό μέσο μετακίνησης, με συνέπεια να μην δύναται (η 246/27.11.2017 απόφαση) να καλύψει την έλλειψη της προηγούμενης, εγκριτικής των μετακινήσεων, απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι εντελλόμενες με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δαπάνες είναι μη κανονικές και εν μέρει (ως προς τις δαπάνες μετακίνησης του Δημάρχου) μη νόμιμες και για το λόγο τούτο αυτά δεν πρέπει να θεωρηθούν.
ΕλΣυν.Τμ.1/51/2012
Δαπάνες μετακίνησης:..Ήδη με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα εντέλλεται η καταβολή στον ... του ποσού των 559 ευρώ που αντιστοιχεί στην αξία των ακυρωθέντων αεροπορικών εισιτηρίων . Σύμφωνα, όμως, με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, μη νόμιμα εντέλλεται η καταβολή των επίμαχων δαπανών, αφ΄ενός διότι, σύμφωνα με το άρθρο 17 παρ. 1 του ν. 2685/1999 οι δαπάνες μετακίνησης καταβάλλονται στους ίδιους τους μετακινούμενους κατόπιν υποβολής των σχετικών παραστατικών της μετακίνησής τους και όχι στο Πρακτορείο που εξέδωσε τα εισιτήρια, αφ΄ετέρου διότι το τελευταίο έχει ήδη εξοφληθεί (όπως προκύπτει από τις προαναφερόμενες αποδείξεις παροχής υπηρεσιών) και επομένως η αξίωση του φερομένου ως δικαιούχου έχει αποσβεσθεί, με την καταβολή του επίμαχου ποσού με συνέπεια η έκδοση χρηματικών ενταλμάτων, για την ίδια απαίτηση, να μην είναι νόμιμη. Ανεξαρτήτως, επομένως, του βάσιμου ή μη του αναφερομένου στη διαδικασία της μετακίνησης λόγου διαφωνίας, η εξέταση του οποίου παρέλκει, τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δεν πρέπει να θεωρηθούν για τους προαναφερόμενους λόγους ενώ περαιτέρω πρέπει να απορριφθεί ως αναπόδεικτος ο ισχυρισμός του Δήμου περί συγγνωστής πλάνης κατά την έκδοσή τους.
ΕΣ/Τμ.1(ΚΠΕ)19/2015
Μη νόμιμη η καταβολή εξόδων μετακίνησης στο εξωτερικό σε ειδική συνεργάτιδα Δημάρχου, καθόσον κατά παράβαση της διάταξης της παρ. 15 του άρθρου 18 του ν. 4071/2012, δεν εκδόθηκε για τη μετακίνηση της ανωτέρω, πριν από την αναχώρησή της, η σχετική εγκριτική απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης.(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι εντελλομένες δαπάνες δεν είναι νόμιμες, πλην όμως, τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα πληρωμής θα μπορούσαν να θεωρηθούν λόγω συγγνωστής πλάνης, αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνουν
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.1/43/2013
ΚΑΤΑΒΟΛΗ ΔΑΠΑΝΩΝ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗΣ:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ανωτέρω δεκτά, οι φερόμενοι ως δικαιούχοι των επίμαχων χρηματικών ενταλμάτων μη νομίμως διέμειναν σε ξενοδοχείο της .. κατά τις ημέρες κατά τις οποίες μετακινήθηκαν για εκτέλεση υπηρεσίας σε περιοχές των νομών .. και .., που απέχουν από την έδρα της υπηρεσίας τους στη ... λιγότερο από 160 χιλιόμετρα. Ομοίως, μη νομίμως διέμειναν σε ξενοδοχείο της ... τις ημέρες, κατά τις οποίες μετακινήθηκαν για εκτέλεση υπηρεσίας σε περιοχές του νομού .., που απέχουν από τη ... λιγότερο από 160 χιλιόμετρα. Συνεπώς, μέρος των δαπανών που εντέλλονται με τα υπό κρίση χρηματικά εντάλματα δεν είναι νόμιμες. Περαιτέρω, οι ανωτέρω υπάλληλοι δεν δικαιούνται να λάβουν ολόκληρη την ημερήσια αποζημίωση για τις ημέρες, κατά τις οποίες δεν διανυκτέρευσαν νομίμως, κατά τα ανωτέρω. Εξάλλου, οι ισχυρισμοί του Προϊσταμένου της Ε.ΥΠ.Ε.Α. ... ότι δεν είχε μέχρι τώρα δημιουργηθεί πρόβλημα με τις μετακινήσεις του προσωπικού της ως άνω υπηρεσίας, οι οποίες γίνονταν κατά τον ίδιο τρόπο, δηλαδή με διαδοχικές μετακινήσεις σε διάφορες περιοχές και διανυκτέρευση σε μία εξ αυτών που απέχει από την έδρα της υπηρεσίας άνω των 160 χιλιομέτρων, προβάλλονται αόριστα, δεδομένου ότι δεν προσδιορίζεται ο χρόνος μετακίνησης και οι περιοχές στις οποίες γίνονταν οι μετακινήσεις αυτές, και, ως εκ τούτου, πρέπει να απορριφθούν. Τέλος, ο λόγος διαφωνίας της Επιτρόπου ότι δεν προσκομίζονται αποδείξεις διοδίων ως αποδεικτικό στοιχείο της μετακίνησης, πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος, σύμφωνα με τις προεκτεθείσες διατάξεις, εφόσον οι υπάλληλοι μετακινήθηκαν με υπηρεσιακό αυτοκίνητο.Κατόπιν τούτων, οι εντελλόμενες με τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα πληρωμής δαπάνες είναι εν μέρει μη νόμιμες και τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δεν πρέπει να θεωρηθούν.
ΕλΣυν/Τμ.7/142/2006
ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΩΝ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι οι εντελλόμενες με τα ανωτέρω χρηματικά εντάλματα πληρωμής δαπάνες για την προμήθεια παιχνιδιών και κυπέλλων, αντίστοιχα, δεν είναι νόμιμες, καθόσον δεν προβλέπονται από διάταξη νόμου, ούτε βρίσκουν έρεισμα στις επικαλούμενες από το Δήμο διατάξεις του άρθρου 218 παρ.4 περ. α και β, δεδομένου ότι αυτές (δαπάνες) δεν προκύπτει ότι συμβάλλουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο στην προαγωγή των κοινωνικών συμφερόντων, καθώς και των πνευματικών και πολιτιστικών ενδιαφερόντων των κατοίκων του Δήμου. Περαιτέρω, οι δαπάνες αυτές δεν εξυπηρετούν λειτουργικές ανάγκες του ως άνω Δήμου, ούτε τέλος, μπορεί να θεωρηθεί ότι συντελούν άμεσα ή έμμεσα στην εκπλήρωση των σκοπών του, όπως αυτοί περιγράφονται στο άρθρο 24 του π.δ.410/1995. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι εντελλόμενες με τα 17Α, 18Α, 19Α και 29Α, οικονομικού έτους 2006, χρηματικά εντάλματα πληρωμής του Δήμου ..., δαπάνες δεν είναι νόμιμες και τα χρηματικά αυτά εντάλματα δεν πρέπει να θεωρηθούν.
EΣ/Τμ.1(ΚΠΕ)143/2015
ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΑ ΕΞΟΔΑ:Μη νόμιμη καταβολή εξόδων μετακίνησης (οδοιπορικά έξοδα και ημερήσια αποζημίωση) σε υπαλλήλους του Δήμου, διπλωματούχους μηχανικούς, για τη συμμετοχή τους(...)Στην υπό κρίση περίπτωση, από τα δικαιολογητικά που συνοδεύονται επίμαχα χρηματικά εντάλματα πληρωμής, προκύπτουν τα εξής: Με τις14524/18,11.2014 και 14442/17.11.2014 αποφάσεις του Δημάρχου εγκρίθηκε η μετάβαση του ...και της ..., διπλωματούχων μηχανικών, υπαλλήλων κλάδου ΠΕ Πολιτικών Μηχανικών ο πρώτος και ΠΕ Αγρονόμων Τοπογράφων Μηχανικών η δεύτερη, που υπηρετούν στη Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου, από την έδρα της υπηρεσίας τους προς τα Ιωάννινα (χιλιομετρική απόσταση 82 χλμ.), για το χρονικό διάστημα από 24.11.201.4 έως S.12.2014, προκειμένου να συμμετάσχουν σε επιμορφωτικό πρόγραμμα του Ινστιτούτου Επιμόρφωσης του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης με τίτλο «…..», που εντάσσεται στον θεματικό τίτλο «Ηλεκτρονική διακυβέρνηση και νέες τεχνολογίες». , Οι εν λόγω υπάλληλοι δεν διανυκτέρευσαν στ αλλά μετακινήθηκαν με αυθημερόν επιστροφή. Για την κάλυψη των εξόδων ημερήσιας εκτός έδρας αποζημίωσης σε κάθε έναν από τους ανωτέρα) υπαλλήλους εκκαθαρίστηκε ποσό 560,00 ευρώ (10 ημέρες Χ 56,00 ευρώ) σύμφωνα με την προαναφερθείσα 2/33481/0022/27.4,2011 απόφαση, που εφαρμόζεται στην περίπτωση δαπανών μετακίνησης διπλωματούχων μηχανικών κατηγορίας ΠΕ, για την καταβολή του οποίου εκδόθηκαν τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη (Π) τη παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την έκθεση διαφωνίας, ότι οι φερόμενοι ως δικαιούχοι δεν δικαιούνται την αυξημένη ημερήσια αποζημίωση των 56 ευρώ. Τούτο διότι, ακόμη και εάν, το αντικείμενο του επίμαχου σεμιναρίου συνδέεται με τα καθήκοντα εκπόνησης μελετών και σύνταξης τεχνικών προδιαγραφών που αυτοί ασκούν ως διπλωματούχοι μηχανικοί στη Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών και Πολεοδομίας του Δήμου, η μετακίνηση τους δεν έγινε με σκοπό την άσκηση αυτών των υπηρεσιακών, καθηκόντων αλλά την επιμόρφωση τους επ’ αυτών, και ως εκ τούτου, διέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 12 του ν. 2685/1999 που ειδικώς αφορούν αυτού του είδους τις μετακινήσεις. Συνεπώς, αυτοί δικαιούνται το 1/3 της αποζημίωσης των 29,35 ευρώ, δηλ. 9,78 ευρώ για κάθε ημέρα μετακίνησης, καθώς δεν διανυκτέρευσαν, αλλά μετακινήθηκαν σε απόσταση άνω των σαράντα (40) χλμ. (82 χλμ.) και επέστρεφαν αυθημερόν στην έδρα της υπηρεσίας τους.(...)Συνεπώς, αυτοί δικαιούνται το 1/3 της αποζημίωσης των 29,35 ευρώ, δηλ. 9,78 ευρώ για κάθε ημέρα μετακίνησης, καθώς δεν διανυκτέρευσαν, αλλά μετακινήθηκαν σε απόσταση άνω των σαράντα (40) χλμ. (82 χλμ.) και επέστρεφαν αυθημερόν στην έδρα της υπηρεσίας τους.
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.1/12/2017
Οδοιπορικά έξοδα:..Υπό τα δεδομένα αυτά και συμφώνως προς τα γενόμενα δεκτά στη νομική σκέψη που προηγήθηκε, το Κλιμάκιο κρίνει ότι τα έξοδα μετακίνησης εκτός έδρας των ανωτέρω υπαλλήλων του Δήμου ..., εκκαθαρίζονται κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 3 του ν. 2685/1999, αφού δεν εκδόθηκαν, πριν ή εντός δέκα (10) ημερών από την κάθε μετακίνηση, οι απαιτούμενες, από τον αρμόδιο προς τούτο Δήμαρχο ..., εντολές μετακίνησης, ούτε άλλωστε, επισυνάπτεται, μεταξύ των προσκομισθέντων, σχετική απόφαση του Δημάρχου ... περί μεταβίβασης της αρμοδιότητας έκδοσης των επίμαχων εντολών μετακίνησης στα εκδόσαντα αυτές, κατά περίπτωση, όργανα (Οικονομική Επιτροπή, Αντιδήμαρχο, Προϊστάμενο της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου). Περαιτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, σε κάθε περίπτωση, συντρέχει και ο δεύτερος προβαλλόμενος λόγος διαφωνίας και, συνεπώς, οι φερόμενοι ως δικαιούχοι των χρηματικών ενταλμάτων με αριθμούς 579, 580, 581, 586, 587, 590, 591, 594, 598, 599, 604, 607, 610, 612, 613, 615 και 616, δεν δικαιούνται την αυξημένη ημερήσια αποζημίωση των 56,00 και 45,00 ευρώ, κατά περίπτωση (ΠΕ ή ΤΕ). Τούτο διότι, ακόμη και εάν το αντικείμενο των επίμαχων προγραμμάτων επιμόρφωσης συνδέεται με τα καθήκοντα που οι υπάλληλοι αυτοί ασκούν ως διπλωματούχοι Μηχανικοί, η μετακίνησή τους δεν αποδεικνύεται ότι έγινε με σκοπό την άσκηση αυτών των υπηρεσιακών καθηκόντων, αλλά την επιμόρφωσή τους επ’ αυτών, και, ως εκ τούτου, διέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 12 του ν. 2685/1999 που, ειδικώς, αφορούν αυτού του είδους τις μετακινήσεις. Συνεπώς, αυτοί δικαιούνται την αποζημίωση των 29,35 ευρώ, στις περιπτώσεις δε αυθημερόν μετακίνησης σε αποστάσεις μεγαλύτερες των σαράντα (40) χιλιομέτρων, το 1/3 αυτής, δηλ. 9,78 ευρώ για κάθε ημέρα μετακίνησης. Τέλος, ο, προβαλλόμενος με το έγγραφο επανυποβολής, ισχυρισμός ότι ο ίδιος Δήμος είχε διενεργήσει στο παρελθόν και άλλες πληρωμές αντιστοίχων δαπανών με τον ίδιο τρόπο, χωρίς να αντιμετωπίσει θέμα νομιμότητας, εκτός από αναπόδεικτος είναι και απορριπτέος ως αλυσιτελής, διότι η πρακτική της Διοίκησης δεν αποτελεί λόγο νομιμότητας των επίμαχων δαπανών. Ανεξαρτήτως δε αυτών, ο εν λόγω ισχυρισμός δεν δύναται να δικαιολογήσει ούτε και τη συνδρομή συγγνωστής πλάνης στο πρόσωπο των οργάνων του Δήμου ..., δεδομένων τόσο της σαφήνειας και της παλαιότητας των διατάξεων του ν. 2685/1999, που εφαρμόζεται για τις μετακινήσεις των υπαλλήλων (πρβλ. ΕΣ Ι Τμ. πράξη 117/2015), όσο και του ότι, με τις 3/01.04.2014 και 12/03.06.2014 πράξεις της, η τότε Επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Υπηρεσία Επιτρόπου του Νομού … είχε, εγκαίρως, ενημερώσει τα όργανα του Δήμου για τις προϋποθέσεις εφαρμογής της διάταξης του άρθρου 3 παρ. 1 και 3 του ν. 2685/1999 (ΕΣ Ι Τμ. πράξη 118/2015).Κατόπιν τούτων, το Κλιμάκιο κρίνει, ότι οι εντελλόμενες με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δαπάνες είναι μη νόμιμες και, ως εκ τούτου, δεν πρέπει αυτά να θεωρηθούν.
ΕλΣυν.Κλ.1/14/2015
ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΑ.Γενικά:Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Δήμο σε Τουριστικό γραφείο για την κάλυψη δαπανών μετακίνησης στο εξωτερικό για εκτέλεση υπηρεσίας ή ειδικής αποστολής του Δημάρχου και υπαλλήλων του Δήμου, καθόσον, κατά παράβαση του άρθρου 17 παρ. 1 του ν. 2685/1999, οι ως άνω δαπάνες εκκαθαρίζονται στα τουριστικά γραφεία αντί στους ίδιους τους μετακινηθέντες, κατόπιν υποβολής από αυτούς των κατά περίπτωση απαιτουμένων νομίμων δικαιολογητικών, από τα οποία και να αποδεικνύονται οι αντίστοιχες μετακινήσεις τους.