Παράταση συμβάσεων μίσθωσης έργου, κατ’ επίκληση των διατάξεων του άρθρου ένατου του ν. 4506/2017.Β. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στις προηγούμενες νομικές σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει τα ακόλουθα:1. Οι αρχικώς συναφθείσες, κατ’ επίκληση των διατάξεων του άρθρου 49 του ν. 4325/2015, συμβάσεις, διάρκειας από 7.7.2015 και από 1.10.2015  έως 31.12.2015, αν και συνήφθησαν ως συμβάσεις «μίσθωσης έργου», στην πραγματικότητα συνιστούσαν συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας ορισμένου χρόνου, οι οποίες αποσκοπούσαν στην κάλυψη πάγιων και διαρκών αναγκών του Τ.Ε.Ι. ... στον τομέα της καθαριότητας. (..) Εξάλλου, οι υπηρεσιακές ανάγκες, που επρόκειτο να καλυφθούν με τις προαναφερθείσες συμβάσεις, δεν είναι ποσοτικά και χρονικά περιορισμένες, αλλά ανάγονται στη συνήθη λειτουργική δραστηριότητα του Ιδρύματος, συνδέονται άρρηκτα με την εκπλήρωση των σκοπών του και ανακύπτουν σε μόνιμη βάση, ως εκ τούτου δε, επρόκειτο για πάγιες και διαρκείς ανάγκες του εν λόγω νομικού προσώπου (πρβλ. Ε.Σ. Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο IV Τμ. 25/2017).2. Περαιτέρω, έρεισμα της εντελλόμενης δαπάνης αποτελούν συμβάσεις εργασίας προσωπικού ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου που έχουν συναφθεί διαδοχικά, μετά από παράταση προηγούμενων όμοιων, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 5 παρ. 1 του π.δ/τος 164/2004, χωρίς η διαδοχή αυτή να δικαιολογείται από αντικειμενικούς λόγους. Συνυπολογιζομένης δε της διάρκειας των εν λόγω συμβάσεων, το συνολικό χρονικό διάστημα απασχόλησης (από 7.7.2015  και από 1.10.2015 έως 15.5.2018) των φερόμενων ως δικαιούχων υπαλλήλων με διαδοχικές συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου στον ίδιο φορέα και με την ίδια ειδικότητα, υπερβαίνει την 24μηνη μέγιστη επιτρεπόμενη συνολική διάρκεια απασχόλησης, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 6 παρ. 1 του ίδιου ως άνω π.δ/τος. Επομένως, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη, διότι στηρίζεται σε μη νόμιμη, αυτοδικαίως άκυρη σύμβαση.  3. Το Κλιμάκιο, ωστόσο, κατά πλειοψηφία, κρίνει ότι το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί, κατ’ εφαρμογή όσων ορίζονται στο εδάφιο α΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 7 του π.δ/τος 164/2004, το οποίο επιτάσσει, μεταξύ άλλων, την άμεση καταβολή στον εργαζόμενο των οφειλόμενων βάσει άκυρης σύμβασης χρηματικών ποσών. Ωσαύτως, με την ίδια νομική βάση πρέπει να θεωρηθούν και όσα χρηματικά εντάλματα εκδοθούν για την καταβολή στους δικαιούχους του χρηματικού εντάλματος των δεδουλευμένων αποδοχών τους, μέχρι την κοινοποίηση της παρούσας πράξης.

Απασχόληση με διαδοχικές συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η εντελλόμενη, με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη, δεν είναι νόμιμη. Τούτο, διότι οι τελευταίες από 30.9.2016 συμβάσεις εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου, οι οποίες συνιστούν την αιτία της εντελλόμενης δαπάνης, διάρκειας, από 1.10.2016 έως 30.9.2017, έχουν συναφθεί σε συνέχεια διαδοχικών συμβάσεων, συνιστούν δε και αυτές διαδοχικές συμβάσεις, κατά την έννοια της διάταξης του άρθρου 5 παρ. 1 του π.δ/τος 164/2004, καθόσον έχουν συναφθεί σε αδιάλειπτη αλληλουχία. Επομένως, σε κάθε περίπτωση, το συνολικό χρονικό διάστημα απασχόλησης των ως άνω εργαζομένων με διαδοχικές συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου στους ίδιους φορείς και με τις ίδιες ειδικότητες, έχει υπερβεί την εικοσιτετράμηνη κατά απώτατο χρονικό όριο επιτρεπόμενη συνολική διάρκεια απασχόλησής τους, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 6 παρ. 1 του ίδιου ως άνω π.δ/τος, οι περιορισμοί του οποίου ισχύουν, ως επιβαλλόμενοι από τις διατάξεις του άρθρου 103 παράγραφος 8 του Συντάγματος. Ως εκ τούτου, οι από 30.9.2016 συμβάσεις δεν παράγουν έννομα αποτελέσματα

Οι ρυθμίσεις της κείμενης νομοθεσίας, που αφορούν τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες επιτρέπεται η σύναψη συμβάσεων εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου στο δημόσιο τομέα για την κάλυψη πρόσκαιρων ή απρόβλεπτων και επειγουσών αναγκών, όπως είναι π.χ. εκείνες του άρθρου 81 του Ν 1958/1991, δεν θίγονται από το ΠΔ 164/2004. Πλην, όμως, οι σχετικές συμβάσεις, οι οποίες πρόκειται να συναφθούν βάσει των ανωτέρω ειδικών ρυθμίσεων, επηρεάζονται από τις διατάξεις του ΠΔ 164/2004 και πρέπει να εναρμονίζονται με αυτές, οι οποίες συμπληρώνουν, κατά το σημείο τούτο, τις ειδικές διατάξεις του άρθρου 81 του Ν 1958/1991 και του ΠΔ 99/1992.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ:Σύμβαση εργασίας. Διάκριση μεταξύ ορισμένου και αορίστου χρόνου. Η σύναψη συνεχομένων συμβάσεων εργασίας ορισμένου χρόνου καθιστούν αυτή ως αορίστου με τις νόμιμες συνέπειες λύσης της. Συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου με το δημόσιο για την κάλυψη πρόσκαιρων αναγκών. Κρίση ότι υπό το καθεστώς του άρ. 103 Σ οι συμβάσεις ορισμένου χρόνου με το δημόσιο δεν μετατρέπονται σε αορίστου. Η θέση αυτή είναι σύμφωνη και με το κοινοτικό δίκαιο. Αναιρείται η προσβαλλόμενη απόφαση που έκρινε ότι οι συνεχείς συμβάσεις ορισμένου χρόνου καθίστανται αορίστου. Αντίθετη γνώμη μειοψηφίας. (Αναιρεί τη 9518/2005 ΜΠρΑθ - Ασφαλιστικά μέτρα) - (Ομοια η 19/2007 ΑΠ(ΟΛΟΜ)).

Διαδοχικές συμβάσεις ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου – Έννοια – Διάρκεια – Περιορισμοί. Συμβάσεις καταρτιζόμενες μεταξύ των ίδιων προσώπων, υπό την ίδια ή παρεμφερή ειδικότητα και όρους εργασίας, με μεγαλύτερη του τριμήνου απόσταση μεταξύ τους, αποτελούν διαδοχικές συμβάσεις του άρθρου 5 του π.δ/τος 164/2004 και υπόκεινται στον ανώτατο αριθμό των 3 συμβάσεων και στη μέγιστη διάρκεια των 24 μηνών. (πλειοψ.) Παραπομπή στην Πλήρη Ολομέλεια του Ν.Σ.Κ.

Ειδικότερα, με τις συμβάσεις μίσθωσης έργου δύναται να καλύπτονται ανάγκες που είτε προέρχονται από έκτακτα γεγονότα και εκφεύγουν της συνήθους λειτουργικής δραστηριότητας της υπηρεσίας, είτε ανακύπτουν περιοδικά και έχουν περιορισμένη χρονική διάρκεια, η οποία δεν δικαιολογεί την απασχόληση μόνιμου προσωπικού, είτε ανακύπτουν λόγω επέκτασης της τοπικής ή λειτουργικής αρμοδιότητας της υπηρεσίας, είτε, τέλος, απαιτούν εξειδικευμένες γνώσεις, που δεν κατέχουν οι υπηρετούντες υπάλληλοι και επιβάλλεται να καλυφθούν πρόσκαιρα με τη σύναψη σύμβασης έργου, μέχρι να καταστεί δυνατή η πρόσληψη τακτικού προσωπικού από τον οικείο φορέα (βλ. Πράξεις Ι Τμ. 79/2004, 128/2006, 18/2007, 13/2010 κ.ά.).Από την παράθεση των ανωτέρω διατάξεων, καθίσταται σαφές ότι στο πεδίο εφαρμογής του π.δ/τος 164/2004 και στις οριζόμενες απ’ αυτό απαγορεύσεις και ακυρότητες υπάγονται οι συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας ορισμένου χρόνου ως και κάθε άλλη σύμβαση ή σχέση έργου ή άλλη σύμβαση ή σχέση που υποκρύπτει σχέση εξαρτημένης εργασίας. Επομένως, στις συμβάσεις μίσθωσης έργου, στις οποίες οι αντισυμβαλλόμενοι των Δημοσίων υπηρεσιών παρέχουν τις υπηρεσίες τους υπό εντελώς διαφορετικές συνθήκες σε σχέση με αυτές που απαντώνται στις σχέσεις εξαρτημένης εργασίας δεν χωρεί εφαρμογή των διατάξεων του π.δ/τος 164/2004, εκτός εάν αποδειχθεί ότι στην πραγματικότητα υποκρύπτονται σχέσεις εργασίας ορισμένου χρόνου (βλ. Πράξεις Ι Τμ. 74/2006, 53/2007, 109/2007, 193/2009, 198/2009, 13/2010 κ.α.).

Καταβολή μισθοδοσίας στους επικουρικούς ιατρούς(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη. Και τούτο διότι οι συμβάσεις ορισμένου χρόνου των εν λόγω  επικουρικών ιατρών υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής της εξαίρεσης της παρ. 2 του άρθρου 6 του π.δ. 164/2004, που επιτρέπει την καθ’ υπέρβαση του 24μηνου απασχόληση προσωπικού ορισμένου χρόνου ενταγμένου σε συγχρηματοδοτούμενο πρόγραμμα, δοθέντος ότι η απασχόλησή τους εντάχθηκε, όπως προκύπτει από τα προεκτεθέντα, σε συγχρηματοδοτούμενο πρόγραμμα. Ενόψει τούτων, επιτρεπτώς οι συμβάσεις τους υπερέβησαν, μετά την παράτασή τους έως 31.1.2019, δυνάμει του άρθρο 27 του ν. 4532/2018, την αρχικώς συναφθείσα κατ’ απώτατο χρονικό όριο της παρ. 1 του άρθρου 6 του π.δ. 164/2004 επιτρεπόμενη διάρκεια, χωρίς να ασκεί επιρροή το γεγονός ότι οι συμβάσεις αυτές είχαν ήδη συναφθεί κατά τον χρόνο που εντάχθηκαν σε συγχρηματοδοτούμενο πρόγραμμα. Παρέπεται δε ότι η εξαίρεση των ελεγχόμενων συμβάσεων των άνω ιατρών από τον κανόνα που θεσπίζεται με την παρ. 1 του άρθρου 6 του π.δ. 164/2004 ισχύει μόνον για όσο χρόνο η απασχόλησή τους στο Νοσοκομείο παραμένει ενταγμένη σε συγχρηματοδοτούμενο πρόγραμμα. Κατά τη γνώμη όμως της Παρέδρου Αικατερίνης Θεοφανίδου, η επίμαχη παράταση της σύμβασης εξηρτημένης εργασίας των άνω ιατρών παρίσταται μη νόμιμη, καθόσον συνιστά διαδοχική σύμβαση που εξικνείται ανεπιτρέπτως, σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 6 του π.δ. 164/2004, σε διάστημα πέραν των 24 μηνών. Η δε μεταβολή του φορέα καταβολής της μισθοδοσίας των φερόμενων ως δικαιούχων ιατρών, λόγω της ένταξής τους κατά την πρώτη παράταση της σύμβασής τους, σε συγχρηματοδοτούμενο πρόγραμμα, δεν τους εντάσσει αυτόθροα στην εξαίρεση της παρ. 2 του άρθρου 6 του άνω διατάγματος, διότι δεν μεταβάλλει το είδος της εργασιακής τους σχέσης με το άνω νοσηλευτικό ίδρυμα, που ήταν και παραμένει σύμβαση εξηρτημένης εργασίας ορισμένου χρόνου, αφού και η ελεγχόμενη διαδοχική σύμβαση-παράταση καταρτίστηκε μεταξύ του ίδιου εργοδότη και ίδιων εργαζόμενων, για την ίδια ειδικότητα εκάστου και με τους ίδιους όρους εργασίας. Τούτο δε ανεξαρτήτως ότι η παραβίαση των διατάξεων της παρ. 1 του άρθρου 6 του π.δ/τος 164/2004 και η ένεκα αυτής ακυρότητα της τελευταίας συμβάσεως των άνω ιατρών δεν επιφέρει δυσμενείς μισθολογικές συνέπειες για τους απασχοληθέντες ιατρούς, οι οποίοι εξακολουθούν, πλην άλλων, να έχουν αξίωση καταβολής του συμβατικού τους μισθού,  συμφώνως προς το εδάφιο α΄ της παρ. 2 του άρθρου 7 του π.δ/τος 164/2004. Η γνώμη, όμως, αυτή δεν εκράτησε.

Μετατροπή των συμβάσεων εργασίας ορισμένου χρόνου φαρμακοποιών - ελεγκτών του Ταμείου Ασφαλίσεως Εμπόρων (ΤΑΕ) σε συμβάσεις αορίστου χρόνου, κατ' εφαρμογή των διατάξεων του αρθ.11 του π.δ.164/2004. Μη νόμιμη, καθόσον δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις του αρθ.1 του ν.3320/2005, αφού δεν υπήρξε σύσταση οργανικών θέσεων και έκδοση πράξης κατάταξης του ανωτέρω προσωπικού σ' αυτές. Συγγνωστή πλάνη.

Aτομικές συμβάσεις εργασίας. (..) Β. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει, … τα ακόλουθα:1. Με τις διατάξεις της παραγράφου 7 του άρθρου 63 του ν. 4430/2016, ο νομοθέτης παρέχει στα Υπουργεία και στα νομικά πρόσωπα που εποπτεύονται από αυτά, τη δυνατότητα να συνάπτουν ατομικές συμβάσεις εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου, με τα επιλεγέντα, κατ΄ εφαρμογή του άρθρου 97 του ν. 4368/2016, πρόσωπα, προς κάλυψη των αναγκών τους, μεταξύ άλλων, και στον τομέα της καθαριότητας, για ένα μεταβατικό χρονικό διάστημα, έως τις 31.12.2018,… Εξάλλου, ως πραγματικό κώλυμα, θεωρεί γεγονότα, όπως η έκπτωση του εργολάβου, λόγω καταγγελίας της σύμβασής του και η απουσία προσωπικού καθαριότητας, λόγω μακροχρόνιας άδειας για οποιονδήποτε λόγο. Περαιτέρω, ως εξοικονόμηση δημοσιονομικής ωφέλειας, ο νομοθέτης θεωρεί το δημοσιονομικό όφελος που θα προκύψει, μέσω της σύναψης συμβάσεων ορισμένου χρόνου, αντί της μέχρι τώρα ανάθεσης των υπηρεσιών καθαριότητας σε εργολάβους, …Επιπλέον, εφόσον η πρόσληψη έκτακτου προσωπικού αποτελεί εξαίρεση στον ανωτέρω συνταγματικό κανόνα, οι περιπτώσεις που δικαιολογούν την κατ’ εξαίρεση πρόσληψη του προσωπικού αυτού, πρέπει να απαριθμούνται περιοριστικά στο νόμο. ..Επομένως, ειδικά όσον αφορά τους εποπτευόμενους από το Υπουργείο Υγείας φορείς, η εφαρμογή του ανωτέρω μεταβατικού συστήματος για την πρόσληψη έκτακτου προσωπικού, υπερβαίνει τα όρια του ευλόγου χρόνου, πέραν του οποίου η Διοίκηση είναι υποχρεωμένη να εφαρμόσει το προβλεπόμενο, από τις παραγράφους 1 έως 4 του ως άνω άρθρου 63, σύστημα προσλήψεων προσωπικού καθαριότητας. Με τα δεδομένα αυτά, η διάταξη της παραγράφου 7 του άρθρου 63 του ν. 4430/2016 αντιβαίνει στις διατάξεις των παραγράφων 2, 3 και 8 του άρθρου 103 του Συντάγματος…2. Επιπλέον, πρέπει να επισημανθούν τα εξής:α) Οι αρχικώς συναφθείσες, κατ’ επίκληση του άρθρου 97 του ν. 4368/2016, συμβάσεις, διάρκειας από 1.8.2016/1.12.2016 έως 31.12.2017, αν και συνήφθησαν ως συμβάσεις «μίσθωσης έργου», στην πραγματικότητα συνιστούσαν συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας ορισμένου χρόνου,β) Ενόψει των ανωτέρω, οι συναφθείσες από 15.5.2017 έως 31.12.2018 συμβάσεις εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου, οι οποίες αποτελούν την αιτία της εντελλόμενης δαπάνης, συνιστούν διαδοχικές συμβάσεις, κατά την έννοια της διάταξης του άρθρου 5 παρ. 1 του π.δ/τος 164/2004, καθόσον καταρτίσθηκαν πριν από τη συμπλήρωση τριμήνου από τη λήξη των προηγούμενων συμβάσεων..3. Τέλος, όπως προκύπτει από την αιτιολογική έκθεση της διάταξης του άρθρου 96 του ν. 4486/2017, με την εν λόγω ρύθμιση επιδιώχθηκε η αντιμετώπιση ζητημάτων που ανέκυψαν, σχετικά με τη θεώρηση χρηματικών ενταλμάτων για την πληρωμή, μεταξύ άλλων, δαπανών, απορρεουσών από τη σύναψη συμβάσεων κατ’ επίκληση των διατάξεων του άρθρου 63 του ν. 4430/2016, τα οποία (ζητήματα) οφείλονται, ιδίως, είτε στο περίπλοκο του σχετικού νομικού ζητήματος που τίθεται, ως προς τη συμβατότητα των ως άνω διατάξεων του ν. 4430/2016 με το Σύνταγμα ή το Ευρωπαϊκό Δίκαιο, το οποίο δεν έχει οριστικά κριθεί από τα αρμόδια δικαστήρια … Επομένως, εφόσον οι συναπτόμενες, κατ’ επίκληση των διατάξεων του άρθρου 63 παρ. 7 του ν. 4430/2016, συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου αντίκεινται στο άρθρο 103 του Συντάγματος, οι απορρέουσες από τις συμβάσεις αυτές δαπάνες είναι μη νόμιμες και, ως εκ τούτου, οι ως άνω νομιμοποιητικές διατάξεις δεν δύνανται να αποτελέσουν το νόμιμο έρεισμα για την πληρωμή των δαπανών αυτών, πολλώ δε μάλλον για το μελλοντικό χρονικό διάστημα, μετά την ενδεχόμενη έκδοση πράξης του αρμοδίου Κλιμακίου περί μη θεώρησης των αντίστοιχων χρηματικών ενταλμάτων πληρωμής.

Παροχή ιατρικών υπηρεσιών σε Κοινωφελή Επιχείρηση.(..) Με δεδομένα αυτά προκύπτει ότι οι ελεγχόμενες συμβάσεις δεν αποτελούν συμβάσεις μίσθωσης έργου, καθόσον δεν έχουν ως αντικείμενο την επίτευξη συγκεκριμένου αποτελέσματος η πραγμάτωση του οποίου να συνεπάγεται την αυτόματη λύση τους, αλλά συμβάσεις που αποβλέπουν στην παροχή εργασίας σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο, έναντι αμοιβής που καταβάλλεται μηνιαίως υπό καθεστώς νομικής και προσωπικής εξάρτησής των παρεχόντων τις υπηρεσίες από την εργοδότρια Επιχείρηση, η οποία εκδηλώνεται με το δικαίωμά της να καταγγείλει τη σύμβαση εφόσον συντρέξουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 5 αυτών. Επομένως, εφόσον τα ανατιθέμενα στους δικαιούχους του εντάλματος, ιατρό και νοσηλευτή, «έργα» ανάγονται στη συνήθη λειτουργική δραστηριότητα της Επιχείρησης, οι επίμαχες συμβάσεις είναι αυτοδικαίως άκυρες ως συμβάσεις μίσθωσης έργου, αφού καλύπτουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες της. Εξάλλου, αυτές δεν απέκτησαν ποτέ ισχύ ως συμβάσεις μίσθωσης έργου και για τον πρόσθετο λόγο ότι δεν έχουν αναρτηθεί στο Πρόγραμμα Διαύγεια, δεδομένου ότι, σύμφωνα με το άρθρο 4 του ν. 3861/2010, οι συμβάσεις αυτές ισχύουν από την ανάρτηση τους. Τέλος, ακόμα και αν υποτεθεί ότι πρόκειται για συμβάσεις παροχής εξηρτημένης εργασίας ορισμένου χρόνου, αυτές είναι και πάλι αυτοδικαίως άκυρες, διότι, κατά παράβαση των άρθρων 5 και 7 του π.δ. 164/2004, συνάφθηκαν πριν από την παρέλευση τριών μηνών από τις αντίστοιχες όμοιες συμβάσεις που είχαν υπογραφεί με τους ίδιους συμβαλλόμενους και έληξαν στις 11.12.2017… Κατ’ ακολουθία, οι εντελλόμενες δαπάνες είναι μη νόμιμες και τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δεν πρέπει να θεωρηθούν.