ΜΕΛΕΤΗ:Κατόπιν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι η υποβληθείσα προς έλεγχο σύμβαση, η οποία αποτελεί μέρος της συγχρηματοδοτούμενης Πράξης «Μελέτη για την επισκευή και τον εκσυγχρονισμό του κτιρίου των παλαιών καπναποθηκών Παπαπέτρου στο Αγρίνιο για τη δημιουργία Διαχρονικού Μουσείου και Πολιτιστικού Χώρου», συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Δυτική Ελλάδα 2014 – 2020». Ως εκ τούτου, δεδομένου ότι η συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη αυτής υπολείπεται του ποσού των 5.000.000,00 ευρώ, που συνιστά το προβλεπόμενο στην παράγραφο 3 του άρθρου 324 του ν. 4700/2020 κατώτατο όριο για την άσκηση προληπτικού ελέγχου νομιμότητας επί της οικείας διαδικασίας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το εν λόγω σχέδιο σύμβασης απαραδέκτως εισάγεται ενώπιόν του προς έλεγχο. 

Ασφάλιση αστικής ευθύνης έναντι τρίτων:Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το υποβληθέν σχέδιο σύμβασης δεν συνιστά τροποποίηση της κύριας σύμβασης, αλλά αφορά, κατ’ ορθό νομικό χαρακτηρισμό του, σε νέα αυτοτελή απευθείας ανάθεση με αντικείμενο την εξακολούθηση, μετά τη λήξη της αρχικής σύμβασης, παροχής των ίδιων υπηρεσιών, λόγω μη ολοκλήρωσης της διαδικασίας επιλογής νέου αναδόχου εκτέλεσής τους. Επομένως, εφόσον η δαπάνη της ανωτέρω ανάθεσης (186.088,52 ευρώ) υπολείπεται του καθοριζόμενου στην παράγραφο 1 του άρθρου 324 του ν. 4700/2020 ποσού του 1.000.000 ευρώ, το εν λόγω σχέδιο σύμβασης εκφεύγει του προσυμβατικού ελέγχου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Κατά συνέπεια, απαραδέκτως εισάγεται για έλεγχο το ως άνω σχέδιο σύμβασης

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω και ενόψει του ότι δεν έχει αποφανθεί το Δικαστήριο επί αντίστοιχης με την ελεγχόμενη περίπτωσης, το Κλιμάκιο πρέπει για λόγους ασφάλειας δικαίου να παραπέμψει το ζήτημα, σύμφωνα με το άρθρο 337 παρ. 3 του ν. 4700/2020, στην Ολομέλεια, προκειμένου να προβεί σε in concreto κρίση σχετικά με το εάν το υποβληθέν σχέδιο συμβατικής συμφωνίας με το συγκεκριμένο ως άνω περιεχόμενο εμπίπτει στην έννοια της δημόσιας σύμβασης υπηρεσιών κατ’ άρθρο 324 παρ. 1 του ν. 4700/2020 ή στην έννοια της προγραμματικής σύμβασης κατ’ άρθρο 324 παρ. 4 περ. α΄ του ν. 4700/2020, στον βαθμό που η τελευταία συνιστά έννοια γένους περιλαμβάνουσα κάθε συμφωνία δυνάμει της οποίας τίθεται το γενικό και προγραμματικό πλαίσιο για την υλοποίηση δράσεων και τη χρηματοδότησή τους από τους συμβαλλόμενους φορείς, έχει δε αυτοτελή έννοια σε σχέση με τον όρο που χρησιμοποιείται σε άλλες νομοθεσίες (βλ. π.χ. άρθρο 100 του ν. 3852/2010) ή τις θεσμοθετημένες μορφές συνεργασίας των άρθρων 12 και 247 του ν. 4412/2016, στις διατάξεις των οποίων άλλωστε δεν παραπέμπει (πρβλ. ΕλΣυν Ολ. 380/2022) και, συνακόλουθα, εάν παραδεκτώς εισάγεται για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Δοθέντος, μάλιστα, ότι η επίμαχη συμβατική συμφωνία μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της ........ άπτεται του νευραλγικού τομέα των σιδηροδρομικών μεταφορών σε εφαρμογή κανόνων του ενωσιακού δικαίου (βλ. Οδηγία 2012/34/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 21ης Νοεμβρίου 2012), η αποχή του Κλιμακίου στο παρόν στάδιο από τον έλεγχό της, χωρίς την προηγούμενη αποσαφήνιση του ζητήματος της υπαγωγής αυτής σε προσυμβατικό έλεγχο από την Ολομέλεια του Δικαστηρίου, στο πλαίσιο του θεσμικού ρόλου της ως κατευθυντήριου μηχανισμού ερμηνευτικής διασάφησης θεμάτων επί σημαντικών, λόγω του αντικειμένου τους, υποθέσεων (πρβλ. άρθρο 326 παρ. 4 ν. 4700/2000), θα μπορούσε να εγείρει μείζον ζήτημα σε σχέση με το κύρος της εν λόγω συμβατικής συμφωνίας (βλ. και τη μνημονευόμενη στο 39/16.2.2023 έγγραφο των Υπουργών Οικονομικών και Υποδομών και Μεταφορών διαδικασία παράβασης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή προς την Ελλάδα). Πλην, η γνώμη αυτή δεν εκράτησε.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ :Κατόπιν αυτών και σύμφωνα με όσα παρατίθενται στις σκέψεις 1 και 2, το υποβληθέν σχέδιο προγραμματικής σύμβασης, εφόσον έχει ως αντικείμενο την υλοποίηση έργου, χρηματοδοτούμενου από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, με προϋπολογιζόμενη δαπάνη (1.450.800,00 ευρώ με Φ.Π.Α. / 1.170.000,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α.) που υπολείπεται του οριζόμενου στο άρθρο 324 παρ. 3, όπως ισχύει, του ν. 4700/2020 ορίου, δεν υπάγεται στον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Κατά συνέπεια, απαραδέκτως εισάγεται, ενώπιόν του Κλιμακίου τούτου, το εν λόγω σχέδιο προγραμματικής σύμβασης για τη διενέργεια ελέγχου νομιμότητας.   

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 1, η ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση δεν υπάγεται στον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου και, συνεπώς, απαραδέκτως εισάγεται ενώπιον του Κλιμακίου, αφού αντικείμενό της είναι αμιγώς η μεταβίβαση της αρμοδιότητας υλοποίησης συγχρηματοδοτούμενου από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας έργου, με προϋπολογισμό κατώτερο του ποσού των 5.000.000 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α..

“ΑΝΑΝΕΩΣΗ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΟΡΙΣΜΕΝΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΠΛΗΡΟΥΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ”

ΔΗΜΟΣΙΑ  ΕΡΓΑ:Η σύμβαση αυτή παραδεκτώς κατ’ αρχήν εισάγεται λόγω ποσού ενώπιον του παρόντος Κλιμακίου για την άσκηση ελέγχου νομιμότητας, καθώς το άθροισμα των δύο ως άνω ποσών, ύψους 5.280.000 ευρώ (4.900.000,00 ευρώ + 380.000,00 ευρώ), υπερβαίνει το όριο υπαγωγής στον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου των πέντε εκατομμυρίων (5.000.000,00) ευρώ (βλ. σκέψη 1). Δοθέντος, όμως, ότι αφενός η αξία της επιδιωκόμενης τροποποίησης (380.000,00 ευρώ, χωρίς ΦΠΑ) είναι κατώτερη των σωρευτικώς τιθέμενων ορίων του άρθρου 5 του ν. 4412/2016 και του 15% της αξίας της αρχικής σύμβασης (4.748.690,73 X 15% = 712.303,6 ευρώ), σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στη σκέψη 2, αφετέρου η συνολική φύση της αρχικής σύμβασης παραμένει αμετάβλητη, το σχέδιο της συμπληρωματικής σύμβασης για την υλοποίηση της τροποποίησης αυτής δεν υπάγεται στον έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου και, συνεπώς, απαραδέκτως εισάγεται στο παρόν Κλιμάκιο για την άσκηση του ελέγχου αυτού (βλ. ΕλΣυν 278/2021, 205, 616/2022).   

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με την 189/2023 Πράξη του παρόντος Κλιμακίου κρίθηκε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, της Περιφέρειας Αττικής και του Δήμου Παλαιού Φαλήρου για την υλοποίηση του έργου “Ανακαίνιση Πολιτιστικού Κέντρου «Φλοίσβος» και ανάπλαση περιβάλλοντος χώρου με προσθήκη ανελκυστήρα – Μελέτη εργασιών προσαρμογής διατηρητέου κτιρίου «Φλοίσβος»”, προϋπολογιζόμενης δαπάνης 2.950.667,67 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.). Το σχέδιο της εν λόγω σύμβασης και τα λοιπά συνοδευτικά στοιχεία υποβλήθηκαν για έλεγχο στο Ελεγκτικό Συνέδριο στις 29.3.2023 (αριθ. πρωτ. ΕλΣυν 20642), με το 8419/29.3.2023 έγγραφο του Γενικού Γραμματέα του Δήμου Παλαιού Φαλήρου. Με τα δεδομένα αυτά, απαραδέκτως εισάγεται εκ νέου για έλεγχο από την Περιφέρεια Αττικής το  ίδιο ως άνω σχέδιο προγραμματικής σύμβασης.

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Αποκομιδής απορριμμάτων, πλύσης κάδων και σάρωσης οδών:	. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (σκέψεις 3 και 4 της παρούσας), η τροποποίηση της 42617/15.10.2021 σύμβασης, που έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του συμβατικού τιμήματος, έλαβε χώρα κατ’ εφαρμογή της περίπτωσης α΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 132 του ν. 4412/2016, ήτοι ερείδεται σε ρητό και σαφή όρο προβλεπόμενο στα άρθρα 6.5 της οικείας διακήρυξης και 6.3 της Ειδικής Συγγραφής Υποχρεώσεων, ο οποίος κρίθηκε νόμιμος με την προαναφερόμενη 330/2021 Πράξη του Κλιμακίου. Επομένως, το υποβληθέν σχέδιο σύμβασης δεν υπάγεται σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο και, ως εκ τούτου, απαραδέκτως εισάγεται ενώπιον του παρόντος Κλιμακίου. 

Παροχής υπηρεσιών καθαριότητας :Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι μη νομίμως το ΔΣ του Νοσοκομείου, με την προαναφερόμενη απόφαση της 7ης Συν/1/12.10.2022, προέβη στην οριστική κατακύρωση των αποτελεσμάτων του ελεγχόμενου διαγωνισμού στην εταιρεία «……». Τούτο, διότι η απόδοση ευθυνών στην ανάδοχο εταιρεία, ήδη με την από 5.10.2022 Έκθεση Έρευνας Εργατικού Ατυχήματος του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας, για το σοβαρό εργατικό ατύχημα που έλαβε χώρα στις 24.8.2022 στον χώρο των πλυντηρίων του Νοσοκομείου µε αποτέλεσμα τον ακρωτηριασμό εργαζομένης της, στο πλαίσιο εκτέλεσης προγενέστερης σύμβασης της ιδίας με το εν λόγω Νοσοκομείο, συνιστά οψιγενές στοιχείο (άρθρο 104 του ν. 4412/2016), που ήταν στη σφαίρα γνώσης του Νοσοκομείου, μπορεί δε να οδηγήσει, ως σοβαρό επαγγελματικό παράπτωμα του οικονομικού φορέα, λόγω παράβασης των διατάξεων της εργατικής νομοθεσίας, που θέτει εν αμφιβόλω την ακεραιότητά του, σε αποκλεισμό του από τη διαδικασία ανάθεσης σε οποιοδήποτε στάδιο πριν από τη σύναψη της σύμβασης, κατόπιν ουσιαστικής εκτίμησης των δεδομένων (βλ. άρθρα 18 παρ. 2 και 5 και 73 παρ. 6 του ν. 4412/2016). Για τον λόγο αυτό, το ΔΣ του Νοσοκομείου όφειλε, κατά την κρίση του Κλιμακίου, να αναμείνει σε κάθε περίπτωση, πριν από την οριστική κατακύρωση των αποτελεσμάτων του ελεγχόμενου διαγωνισμού (στις 12.10.2022), την υποβολή του πορίσματος της διενεργηθείσας ΕΔΕ που έλαβε τελικώς χώρα στις 21.10.2022 (ΕΜΠ 300/21.10.2022), ήτοι με απόκλιση μόλις ολίγων ημερών από την κατακύρωση. Αναλόγως δε με τα συμπεράσματα του πορίσματος της ΕΔΕ αναφορικά με την ευθύνη της εταιρείας «…….» ως προς την πρόκληση του προαναφερόμενου εργατικού ατυχήματος, λόγω αθέτησης των εργοδοτικών υποχρεώσεών της σχετικά με τη διασφάλιση της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων, το ΔΣ του Νοσοκομείου έπρεπε, στο πλαίσιο άσκησης της διακριτικής του ευχέρειας, να κρίνει με επαρκή αιτιολογία, υποκείμενη στον έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, αν τυχόν συντρέχουν λόγοι, οι οποίοι επιβάλλουν την, κατ’ άρθρο 106 παρ. 2 του ν. 4412/2016, ματαίωση της ελεγχόμενης διαγωνιστικής διαδικασίας, η οποία, κατά τα προεκτεθέντα, μετά την αξιολόγηση των υποβληθεισών τεχνικών προσφορών συνεχίστηκε με τη συμμετοχή μόνο της εν λόγω εταιρείας. Κατ’ ακολουθίαν τούτων, ενόψει της ως άνω διαπιστωθείσας ουσιώδους πλημμέλειας, κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης.
ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/682/2023