Ανάθεση υπηρεσιών Συμβούλου Διαχείρισης με ανοικτή διαδικασία και κριτήριο ανάθεσης εκείνο της «πλέον συμφέρουσας από οικονομική άποψη προσφοράς», σύμφωνα με τα άρθρα 5 παρ. 1 και 9 παρ. 4 του ν. 3316/2005 (ΦΕΚ Α΄ 42)..Από τις διατάξεις της διακήρυξης, σε συνδυασμό με την αρχή της διαφάνειας, που διέπει τις διαδικασίες ανάθεσης δημόσιων συμβάσεων και επιβάλλει, σε κάθε περίπτωση, αιτιολόγηση της επιλογής του αναδόχου, προκύπτει ότι η Αναθέτουσα Αρχή, κατά το στάδιο αξιολόγησης και βαθμολόγησης των τεχνικών προσφορών των συμμετεχόντων, οφείλει, επί ποινή ακυρότητας της κρίσης της, να αιτιολογεί ειδικά, με αναφορά σε συγκεκριμένα στοιχεία των τεχνικών προσφορών των διαγωνιζομένων, την δοθείσα σε αυτούς βαθμολογία στα αναφερόμενα στο άρθρο 22 επιμέρους δύο (2) κριτήρια (Πληρότητα και αρτιότητα της εκτίμησης του γενικού και ειδικού αντικειμένου της ζητούμενης υπηρεσίας - Οργανωτική αποτελεσματικότητα της ομάδας παροχής της Υπηρεσίας). Η εν λόγω ειδική κρίση της Αναθέτουσας Αρχής δεν δύναται να αναπληρωθεί από την παρεχόμενη βαθμολογία στα παραπάνω κριτήρια αξιολόγησης, δηλαδή από την απλή παράθεση βαθμών και μόνο, καθόσον η αναφορά συγκεκριμένων στοιχείων αιτιολόγησης της σχετικής βαθμολογίας, πέραν του ότι επιβάλλεται ρητά από τη διακήρυξη, καθώς και για λόγους διαφάνειας, είναι αναγκαία τόσο για την υποβολή αντιρρήσεων από τους λοιπούς διαγωνιζόμενους – ανεξάρτητα αν τελικά υποβλήθηκαν ή όχι – όσο και για το δικαστικό έλεγχο της σχετικής κρίσης. Ανακλήθηκε απο την 51/2007 του 6ου Τμ.

Από τις ανωτέρω διατάξεις, σε συνδυασμό με τις αρχές της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων, που διέπουν τις διαδικασίες ανάθεσης δημόσιων συμβάσεων και επιβάλλουν, σε κάθε περίπτωση, αιτιολόγηση της επιλογής του αναδόχου, προκύπτει ότι η Αναθέτουσα Αρχή, κατά το στάδιο αξιολόγησης και βαθμολόγησης των τεχνικών προσφορών των συμμετεχόντων, οφείλει να αιτιολογεί ειδικά, με αναφορά σε συγκεκριμένα στοιχεία των τεχνικών προσφορών τους, την δοθείσα σε αυτούς βαθμολογία στα αναφερόμενα στο άρθρο 22 της προκήρυξης επιμέρους κριτήρια (Πληρότητα και αρτιότητα της εκτίμησης του αντικειμένου της μελέτης – πληρότητα και ορθότητα του σχολιασμού του, αποτελεσματικότητα των προτάσεων για την αντιμετώπιση τυχόν προβλημάτων). Η παραπάνω όμως εκ του νόμου υποχρέωση αιτιολόγησης της δοθείσας βαθμολογίας δεν μπορεί να γίνει δεκτό ότι εκπληρώνεται στην περίπτωση που διατυπώνονται γενικού και συμπερασματικού χαρακτήρα παρατηρήσεις επί των τεχνικών προσφορών των διαγωνιζομένων, χωρίς να παρατίθενται τα ειδικότερα εκείνα στοιχεία που αιτιολογούν αυτές και κατ΄ επέκταση δικαιολογούν τις βαθμολογικές αποκλίσεις, καθόσον διαφορετικά ο δικαστικός έλεγχος νομιμότητας επί της πληρότητας και σαφήνειας της σχετικής κρίσης της αναθέτουσας αρχής θα καθίστατο αδύνατος (βλ. σχετ. Πράξεις 205/2007, 224/2006 VI Τμ. Ε.Σ).

Βαθμολόγηση τεχνικών προσφορών. Δεν δικαιολογείται διαφοροποίηση στη βαθμολόγηση των τεχνικών προσφορών , όταν αυτές αξιολογούνται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο .Η διαφορά στη βαθμολογία μεταξύ των υποψηφίων πρέπει να αντιστοιχεί σε, έστω κατ΄ελάχιστο, διαφορετική λεκτική διατύπωση του πορίσματος της αξιολόγησης των προσφορών, με άλλα λόγια δεν μπορεί να τίθεται διαφορετική βαθμολογία στα κριτήρια της τεχνικής προσφοράς όταν οι λεκτικοί χαρακτηρισμοί που συνιστούν το συμπέρασμα της αξιολόγησης ταυτίζονται απόλυτα

Kατασκευή έργων ύδρευσης:..επιδιώκεται η ανάκληση της 78/2013 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά σε προηγούμενη (ΙΙ) σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι, ενόψει του προσκομισθέντος από το αιτούν Υπουργείο πίνακα ειδικής αιτιολόγησης, που αποτέλεσε αναπόσπαστο τμήμα του Πρακτικού ΙΙ, το εν λόγω Πρακτικό βαθμολόγησης είναι επαρκώς αιτιολογημένο, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με τις κρινόμενες αιτήσεις. Τούτο, διότι σε αυτό καταχωρίζεται όχι μόνο η βαθμολόγηση των διαγωνιζομένων συνοδευόμενη από αξιολογικούς χαρακτηρισμούς, κατ’ εφαρμογή ενός εκάστου των οριζόμενων από τη διακήρυξη δύο κριτηρίων και των αντίστοιχων, για κάθε κριτήριο, συντελεστών βαρύτητας, αλλά περιέχεται και επαρκής αιτιολογία για την αξιολόγηση των ποιοτικών στοιχείων έκαστης προσφοράς. Από το γεγονός αυτό προκύπτει ότι η πραγματοποιηθείσα από την Επιτροπή Διαγωνισμού αξιολόγηση των τεχνικών προσφορών στηρίχθηκε σε συγκριτική βαθμολόγηση του περιεχομένου τους, κατά τα προβλεπόμενα στη διακήρυξη κριτήρια, και σε κατάταξή τους με βάση την εξαχθείσα συνολική βαθμολογία εκάστης.Περαιτέρω, από την ως άνω λεκτική διατύπωση της αιτιολογίας της βαθμολόγησης, η οποία διαφοροποιείται επαρκώς λεκτικά ανά κριτήριο και προσφορά, προκύπτουν τα ειδικά στοιχεία, βάσει των οποίων αξιολογήθηκαν οι τεχνικές προσφορές και, εν τέλει, οι λόγοι, για τους οποίους κάθε προσφορά έλαβε την οικεία βαθμολογία. Εξάλλου, με τις κρινόμενες αιτήσεις βασίμως προβάλλεται ότι η επιλογή της Επιτροπής Διαγωνισμού να αντιστοιχίσει τη βαθμολογία για κάθε κριτήριο με ποιοτικούς χαρακτηρισμούς δεν μεταβάλλει τα κριτήρια αυτά, ούτε τη στάθμιση της βαρύτητάς τους, αλλά απλώς λειτουργεί διευκρινιστικά ως προς την τεθείσα βαθμολογία, δεν πρόκειται δηλαδή για τροποποίηση, η οποία, αν ήταν γνωστή, θα μπορούσε να είχε επηρεάσει την προετοιμασία των προσφορών ή για τροποποίηση που θα μπορούσε να επιφέρει δυσμενή διάκριση σε βάρος ενός των προσφερόντων.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι οι κρινόμενες αιτήσεις πρέπει να γίνουν δεκτές, η προσβαλλόμενη πράξη πρέπει να ανακληθεί..Ανακαλεί την 78/2013 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Διοικητικές συμβάσεις. Ανάθεση μελετών για την επιλογή του διαγωνιζομένου στον οποίον θα ανατεθεί η εκπόνηση της επίμαχης μελέτης χωρεί αιτιολογημένη αξιολόγηση, κατ` εκτίμηση των οριζομένων στο νόμο και τη Διακήρυξη κριτηρίων, των τεχνικών προσφορών των διαγωνιζομένων. Η βαθμολόγηση της τεχνικής προσφοράς της αιτούσης συμπράξεως στο κριτήριο αυτό αξιολογήσεως αιτιολογείται πλημμελώς, διότι η εκτίμηση των προσόντων του προτεινομένου από την αιτούσα σύμπραξη συντονιστή εχώρησε βάσει στοιχείων αναγομένων στην άσκηση αντιστοίχων καθηκόντων συντονιστή κατά την εκπόνηση μελετών προς σύνταξη ΣΧΟΟΑΠ και ΓΠΣ κατά τα προβλεπόμενα στο Ν. 2508/1997, χωρίς καμία ειδική αναφορά στις λοιπές χωροταξικές και πολεοδομικές μελέτες, κατά την εκπόνηση των οποίων ο συντονιστής που προτείνει η αιτούσα σύμπραξη είχε ασκήσει παρόμοια καθήκοντα συντονιστή. Η αποσφράγιση και ο έλεγχος των οικονομικών προσφορών πρέπει να διενεργηθεί αφού προηγουμένως καταστεί οριστική η βαθμολογία των τεχνικών προσφορών. Μετά το άνοιγμα των οικονομικών προσφορών δεν είναι επιτρεπτή, για οποιοδήποτε λόγο, η εκ νέου αξιολόγηση των τεχνικών προσφορών ή η το πρώτον αιτιολόγηση της βαθμολογίας αυτών. Μη νόμιμα η αναθέτουσα αρχή προχώρησε σε αποσφράγιση των οικονομικών προσφορών των διαγωνιζομένων. Ματαίωση του επίδικου διαγωνισμού, εφ` όσον η νέα αξιολόγηση των τεχνικών προσφορών είναι ανεπίτρεπτη. Δεκτή η αίτηση ακύρωσης.

Μελέτες.Αιτιολόγηση πρακτικών.Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει ότι η αναθέτουσα αρχή αιτιολόγησε ειδικά τη δοθείσα στους διαγωνιζομένους βαθμολογία των τεχνικών τους προσφορών, καθώς προέβη, κατόπιν του από 19.1.2007 σχετικού υπομνήματος της Επιτροπής Διαγωνισμού, στην από 23.1.2007 ορθή επανάληψη της ως άνω Δ6/3877/24.11.2006 απόφασης περί έγκρισης του Πρακτικού III/13.11.2006 της Επιτροπής Διαγωνισμού και κατακύρωσης του αποτελέσματος του διαγωνισμού στην ανωτέρω σύμπραξη γραφείων μελετών, συμμορφούμενη ως εκ τούτου με τα οριζόμενα στην προσβαλλόμενη Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, δεδομένου ότι επαναλήφθηκε κατά νόμιμο τρόπο η διαδικασία από το σημείο στο οποίο είχε εντοπιστεί η πλημμέλεια.

Εκπόνηση μελέτης....ζητείται η αναθεώρηση της 592/2019 απόφασης του VI Τμήματος..Με αυτά τα δεδομένα, το Τμήμα κρίνει, ότι η εξέταση του ζητήματος περί του νομίμου ή μη της αιτιολόγησης των τεχνικών προσφορών των διαγωνιζομένων πρέπει να επικεντρωθεί αποκλειστικώς και μόνον στα μελετητικά σχήματα που -μετά την αξιολόγηση της τεχνικής και πριν το άνοιγμα της οικονομικής προσφοράς- παρέτειναν την προσφορά τους και παρέμεινα στη διαγωνιστική διαδικασία (βλ. ανωτέρω σκέψη 3.Γ.), αφού τυχόν ζήτημα παράβασης του ίσου μέτρου κρίσης κατά την αξιολόγηση των τεχνικών προσφορών πραγματώνεται μόνον σε προσφέροντες που επιθυμούν να συνεχίσουν στον διαγωνισμό και, άρα, έχουν προσδοκία για την υπέρ αυτών κατακύρωση του αποτελέσματος. Περαιτέρω, το Τμήμα, κρίνει ότι, σύμφωνα με τα ως άνω γενόμενα ερμηνευτικώς δεκτά (σκ. 2), όπως ορθώς έγινε δεκτό με την προσβαλλόμενη απόφαση, η βαθμολόγηση των ως άνω προσφορών είναι μεν πλημμελώς αιτιολογημένη, πλην όμως, στη συγκεκριμένη υπόθεση, η ως άνω πλημμέλεια δεν είναι, κατ’ αποτέλεσμα, ουσιώδης. Και τούτο διότι ο διαγωνισμός κατακυρώθηκε σε διαγωνιζόμενο, ο οποίος, ναι μεν έλαβε τη χαμηλότερη συνολική βαθμολογία στην τεχνική προσφορά σε σχέση με τους λοιπούς διαγωνιζόμενους εντός της αυτής δεκαβάθμιας βαθμολογικής κλίμακας με λεκτικό χαρακτηρισμό «καλός» (βαθμοί 81-90) -πολλώ δε μάλλον και σε σχέση με διαγωνιζόμενο που η βαθμολογία του εντάσσεται σε ανώτερη βαθμολογική κλίμακα με τον χαρακτηρισμό «πολύ καλός» (βαθμολογική κλίμακα: 91 και άνω)-, πλην όμως, πέτυχε την υψηλότερη σταθμισμένη βαθμολογία (91 βαθμούς), λόγω συνυπολογισμού της καλύτερης σε σχέση με τους λοιπούς διαγωνιζόμενους οικονομικής του προσφοράς. Εξάλλου, η σταθμισμένη βαθμολογία (U) των δύο διαγωνιζομένων, που βρίσκονται εντός της ίδιας με τον ανάδοχο βαθμολογικής κλίμακας, στην οποία και εντοπίζονται οι διαφοροποιήσεις στις αριθμητικές βαθμολογίες, δεν θα ήταν υψηλότερη της αντίστοιχης βαθμολογίας του αναδειχθέντος αναδόχου, ακόμη και εάν αυτοί οι δύο είχαν βαθμολογηθεί σε όλα τα επιμέρους κριτήρια (U1, U2A και U2B) με το μέγιστο της βαθμολογικής κλίμακας «καλός», ήτοι με 90 βαθμούς. Συγκεκριμένα, το σχήμα «….» θα λάμβανε σταθμισμένη βαθμολογία U=90,07 {90 (U.T.Π.) Χ 0,75 = 67,50} + {90,28 (U.Ο.Π.) Χ 25% = 22,57}, το δε σχήμα «….» θα λάμβανε σταθμισμένη βαθμολογία U=88,93 {90 (U.T.Π.) Χ 0,75 = 67,50} + {85,73 (U.Ο.Π.) Χ 25% = 21,43}.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη αίτηση και να αναθεωρηθεί η 592/2019 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Μετά την αναθεώρηση δε της ως άνω απόφασης πρέπει να ανακληθεί η 42/2019 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και να υπογραφεί το οικείο σχέδιο σύμβασης.

Για τη σύναψη από την αναθέτουσα αρχή δημόσιας σύμβασης υπηρεσιών μετά τη διενέργεια τακτικού δημόσιου διαγωνισμού κατά τις διατάξεις του π.δ. 346/1998, συντάσσεται διακήρυξη σύμφωνα με το Παράρτημα ΙΙΙ του εν λόγω π.δ., η οποία, ως κανονιστική διοικητική πράξη που διέπει τον διαγωνισμό και δεσμεύει με τους κατά νόμο όρους της τόσο την αναθέτουσα αρχή όσο και τους διαγωνιζομένους (βλ. Πράξη IV Τμήματος 103/2006), πρέπει να περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, σαφή κριτήρια κατακύρωσης του διαγωνισμού και να προσδιορίζει τη βαρύτητα καθενός από αυτά, προκειμένου να γνωρίζουν οι ενδιαφερόμενοι κατά την υποβολή των προσφορών τους την ύπαρξη και τη σημασία τους, στοχεύοντας στην επίτευξη πλήρους διαφάνειας και στην προστασία του ανταγωνισμού, χωρίς να επιτρέπεται η μετά τη δημοσίευση της διακήρυξης θέσπιση νέων κριτηρίων, ο προσδιορισμός της σειράς σπουδαιότητάς τους και των συντελεστών βαρύτητάς τους (βλ. σχετ. ΔΕΚ C-225/1998, Επιτροπή κατά Γαλλίας, C-513/1999, Concordia Bus κ.ά.). Ειδικότερα, η αξιολόγηση των προσφορών των συμμετεχόντων στη διαδικασία ανάθεσης συμβάσεων υπηρεσιών πρέπει να είναι ειδικώς αιτιολογημένη, δηλαδή να παρατίθενται στο πρακτικό αξιολόγησης τα στοιχεία που έλαβε υπόψη της η αναθέτουσα αρχή και τα οποία δικαιολογούν, για κάθε συγκεκριμένο κριτήριο αξιολόγησης που τίθεται από τη διακήρυξη, την ποιοτική και ποσοτική υπεροχή της προσφοράς του αναδόχου συγκριτικά με τις προσφορές των λοιπών διαγωνιζόμενων. Σε κάθε περίπτωση, τα ως άνω στοιχεία θα πρέπει τουλάχιστον να προκύπτουν με σαφήνεια από τα λοιπά στοιχεία του φακέλου (πρακτικά εισηγήσεις, γνωμοδοτήσεις, κ.λ.π). Η εν λόγω ειδική κρίση της αναθέτουσας αρχής δεν δύναται να αναπληρωθεί από την παρεχόμενη βαθμολογία στα κριτήρια αξιολόγησης της προσφοράς, καθόσον η αναφορά συγκεκριμένων στοιχείων, πέραν του ότι επιβάλλεται για λόγους διαφάνειας, είναι αναγκαία τόσο για την υποβολή αντιρρήσεων από τους λοιπούς διαγωνιζόμενους, όσο κυρίως για το δικαστικό έλεγχο της κρίσης (πρβλ. Δ.Ε.Κ. Τ-4/2001, Renco κατά Συμβουλίου, Τ-169/2000, Esedra κατά Επιτροπής, Τ-166/1994, Koyo Seiko κατά Συμβουλίου κ.ά.). Συνεπώς, η έλλειψή της αποτελεί ουσιώδη πλημμέλεια που καθιστά μη νόμιμη τη διαδικασία αξιολόγησης των προσφορών και συναφώς τη διαδικασία ανάθεσης της μελέτης. Επιπλέον, για τη νόμιμη διενέργεια του διαγωνισμού είναι υποχρεωτική η τήρηση των προβλεπόμενων από το νόμο διατυπώσεων δημοσιότητας της διακήρυξης, οι οποίες επιτάσσουν, μεταξύ άλλων, την αποστολή των ουσιωδών στοιχείων της διακήρυξης προς δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, εφόσον η σχετική υπηρεσία υπάγεται στο πεδίο εφαρμογής του π.δ. 346/98 (βλ. Πράξεις IV Τμήματος 26/2007, 125/2006). Η μη τήρηση της ως άνω υποχρεωτικής διατύπωσης δημοσιότητας συνιστά ουσιώδη πλημμέλεια της διαγωνιστικής διαδικασίας και συνεπάγεται την ακυρότητά της, καθώς η τήρησή της συνιστά ουσιώδη τύπο της διαδικασίας δημοπράτησης των δημοσίων συμβάσεων, δεδομένου ότι αποσκοπεί στην ευρεία συμμετοχή στο διαγωνισμό και στη διασφάλιση συνθηκών πραγματικού ανταγωνισμού, προκειμένου να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατό για την αναθέτουσα αρχή αποτέλεσμα (Πράξη VII Τμήματος 182/2007).

Διαγωνισμός εκπόνησης μελέτης . Αίτηση ασφαλιστικών μέτρων κατά της πράξης αξιολόγησης των τεχνικών προσφορών. Οι συγκεκριμένοι και κρίσιμοι πραγματικοί ισχυρισμοί της αιτούσας, απορρίφθηκαν σιωπηρώς από την αναθέτουσα αρχή. Πιθανολογείται σοβαρώς ότι η σιωπηρή απόρριψη ήταν μη νόμιμη. Μετά το άνοιγμα των οικονομικών προσφορών δεν είναι επιτρεπτή η εκ νέου αξιολόγηση των τεχνικών προσφορών ή η νέα αιτιολόγηση της βαθμολογίας αυτών. Δέχεται την αίτηση.

Δημόσια έργα.Η αναθέτουσα Αρχή υποχρεούται να προσδιορίζει ένα χρονικό όριο για την υποβολή των προσφορών, ώστε όλοι οι προσφέροντες να διαθέτουν το ίδιο χρονικό διάστημα μετά τη δημοσίευση της προκηρύξεως του διαγωνισμού προς προετοιμασία των προσφορών τους, καθώς και την ημερομηνία, την ώρα και τον τόπο της αποσφραγίσεώς τους, προς μείζονα διασφάλιση της διαφάνειας της διαδικασίας, δεδομένου ότι το περιεχόμενο όλων των κατατεθεισών προσφορών αποκαλύπτεται ταυτοχρόνως. Να σημειωθεί ότι, όταν η ίδια ως άνω Αρχή λαμβάνει υπόψη τροποποίηση των αρχικών προσφορών ενός ή ορισμένων μόνον από τους προσφέροντες, αυτοί περιέρχονται σε πλεονεκτική θέση σε σχέση με τους ανταγωνιστές τους, πράγμα το οποίο προσβάλλει την αρχή της ίσης μεταχείρισης των συμμετεχόντων και θίγει τη διαφάνεια της διαδικασίας (βλ. ΔΕΚ C-87/94 Commission/Belgium Rec. 1996, p. I-2043). Η διαδικασία για την ανάθεση δημοσίων έργων είναι αυστηρά τυπική προκειμένου να διασφαλιστούν μείζονες εγγυήσεις διαφάνειας και ισότητας ευκαιριών για τους συμμετέχοντες. Ως εκ τούτου, οποιαδήποτε τροποποίηση των προσφορών, η οποία επέρχεται μετά τη λήξη του χρόνου κατάθεσης αυτών, θα πρέπει να θεωρηθεί ανεπίτρεπτη, ανεξάρτητα από τον ουσιώδη ή μη χαρακτήρα της, κρίση άλλωστε η οποία λόγω του τεχνικού της χαρακτήρα εκφεύγει των ορίων του παρόντος ελέγχου.