ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο, λαμβάνοντας υπόψη ότι οι πρόσθετες υπηρεσίες φύλαξης α) παρουσιάζουν αναγκαία συνάφεια με το αρχικό συμβατικό αντικείμενο, εφόσον αφορούν σε επιπλέον, των προεκτιμωμένων και περιλαμβανομένων στην κύρια σύμβαση, υπηρεσιών φύλαξης και είναι απολύτως αναγκαίες για την αποτελεσματική και ουσιαστική φύλαξη του εν λόγω υψηλής επισκεψιμότητας πάρκου, β) κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων, καθώς η πραγματικότητα της προβληματικής κατάστασης στο Πεδίο του Άρεως καταγράφηκε για πρώτη φορά συστηματικά με την τήρηση του βιβλίου συμβάντων από την ανάδοχο εταιρεία στο πλαίσιο της κύριας σύμβασης, και γ) το ποσό της υπό έλεγχο σύμβασης (55.000,00 ευρώ, πλέον Φ.Π.Α.) δεν υπερβαίνει το 50% του ποσού της από 19.1.2017 αρχικής σύμβασης, το οποίο ανήλθε στο ποσό των 600.964,92 ευρώ, πλέον Φ.Π.Α., κρίνει ότι η προσφυγή στην ως άνω εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης συμπληρωματικών υπηρεσιών παρίσταται νόμιμη.

Έργο- Συμπληρωματική σύμβαση:..επιδιώκεται η αναθεώρηση της 1883/2018 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Με τα ανωτέρω δεδομένα, το Τμήμα κρίνει ότι νομίμως ανατίθενται οι ως άνω εργασίες με συμπληρωματική σύμβαση στον ανάδοχο της κύριας σύμβασης, διότι α) αν και δεν περιλαμβάνονται στην αρχικώς συναφθείσα σύμβαση, το αντικείμενό τους συνάπτεται αναγκαίως με το αντικείμενο αυτής, αφού αφορούν στο σύνολό τους την κατασκευή της λιμενοδεξαμενής και των συνοδών έργων, β) κατέστησαν αναγκαίες κατά την τεχνική εκτέλεση του έργου αφενός λόγω της διαδοχικής τροποποίησης επί το δυσμενέστερο των περιβαλλοντικών όρων, αφετέρου λόγω της ακυρωτικής απόφασης του ΣτΕ. Οι περιστάσεις αυτές δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν κατά την εκπόνηση της αρχικής μελέτης του έργου, βάσει εγκεκριμένης τότε Μ.Π.Ε. και αρμοδίως καθορισμένων περιβαλλοντικών όρων, οι οποίοι αργότερα τροποποιήθηκαν, άνευ υπαιτιότητας της αναθέτουσας αρχής, δημιουργώντας μάλιστα σε αυτήν υποχρέωση συμμόρφωσης μέσω της εκτέλεσης των επίμαχων συμπληρωματικών εργασιών. Ούτε άλλωστε ήταν δυνατόν να προβλεφθεί η εκφερθείσα με την απόφαση του ΣτΕ κρίση και οι τροποποιήσεις που αυτή με τη σειρά της επέφερε στην εκτέλεση του έργου. γ) Οι επίμαχες συμπληρωματικές εργασίες είναι απαραίτητες για την ολοκλήρωση του έργου, καθόσον δεν είναι δυνατή η κατασκευή του χωρίς να τηρηθούν οι δεσμευτικοί περιβαλλοντικοί όροι, δ) ο προϋπολογισμός της συμπληρωματικής σύμβασης (1.860.438,32 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ) δεν υπερβαίνει το 50% του ποσού της αρχικής σύμβασης (3.725.110,87 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ).Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης κατασκευής του έργου «Λιμενοδεξαμενή ... και δίκτυα άρδευσης». Περαιτέρω, πρέπει να επιστραφεί το καταβληθέν για την αίτηση αναθεώρησης παράβολο στην αιτούσα εταιρεία με την επωνυμία «...».Δια ταύτα Δέχεται τις αιτήσεις αναθεώρησης. Αναθεωρεί την 1883/2018 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. 

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου τροποποίησης της σύμβασης με αντικείμενο την ανάθεση, από το Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο «…» (εφεξής, το Νοσοκομείο), των υπηρεσιών καθαριότητας των κτηριακών εγκαταστάσεων και του περιβάλλοντος χώρου του Νοσοκομείου, για ένα έτος (1) με δικαίωμα παράτασης (προαίρεσης) για επιπλέον δώδεκα (12) μήνες, ποσού 300.208,68 ευρώ πλέον ΦΠΑ ετησίως (372.258,76 ευρώ με τον ΦΠΑ).(....)Με την επισήμανση που αναφέρεται στο σκεπτικό της παρούσας, δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου τροποποίησης της από 28.6.2022 σύμβασης, με αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών καθαριότητας των κτηριακών εγκαταστάσεων και του περιβάλλοντος χώρου του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου «…».

Υπηρεσία καθαριότητας- οδοκαθαρισμού....Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις 2 και 3 που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το υποβληθέν σχέδιο σύμβασης δεν συνιστά συμπληρωματική της αρχικής .....2016 Σύμβασης, καθόσον δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις για τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης, η δε αναθέτουσα αρχή δεν επικαλείται τη συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων που κατέστησαν αναγκαία τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης. Ειδικότερα, ανατίθενται οι ίδιες υπηρεσίες που είχαν ανατεθεί με την αρχική σύμβαση και απλώς παρατείνεται χρονικά η παροχή αυτών. Ενόψει δε της φύσης της σύμβασης (υπηρεσίες καθαριότητας οδοκαθαρισμού), το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης έχει εξαντληθεί χωρίς να καταλείπεται περιθώριο για συμπλήρωσή της με πρόσθετες υπηρεσίες (πρβλ. Ε.Σ. VI Τμ 12/2019, Ζ΄ Κλ. 114/2016, 67/2018, 393/2018). Επομένως, το ελεγχόμενο σχέδιο σύμβασης φέρει τον χαρακτήρα νέας και αυτοτελούς απευθείας ανάθεσης υπηρεσιών, ανεξάρτητης της προηγούμενης συμβατικής σχέσης των μερών. Δεδομένου όμως ότι το συνολικό οικονομικό αντικείμενο της ανάθεσης αυτής ανέρχεται στο ποσό των 175.866,19 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α., (218.074,08 ευρώ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ) και κατά συνέπεια, υπολείπεται του ποσού των 200.000 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., το εν λόγω σχέδιο σύμβασης εκφεύγει του προσυμβατικού ελέγχου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Κατά συνέπεια, απαραδέκτως εισάγεται για έλεγχο το ως άνω σχέδιο σύμβασης.

Προμήθεια υγρού οξυγόνου. (Υπερβαση τιμης Παρατηρητηρίου Τιμών της Ε.Π.Υ)(..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει τα ακόλουθα: α) Κατά παράβαση των προπαρατεθεισών διατάξεων του άρθρου 21 του ν. 2362/1995 και του π.δ. 113/2010, πριν από την υπογραφή της 20/7.4.2014 σύμβασης δεν δεσμεύτηκε το σύνολο της απαιτούμενης δαπάνης για την πραγματοποίηση της επίμαχης προμήθειας (79.870,05 ευρώ), αλλά αντιθέτως μόνο το συνολικό ποσό των 52.882,58 ευρώ ...β) Μη νομίμως η 20/7.4.2014 σύμβαση προμήθειας επιβαρύνθηκε με κόστη ADR (720 ευρώ πλέον ΦΠΑ) και πιστοποιητικών ανάλυσης (1.800 ευρώ πλέον ΦΠΑ), που δεν περιλαμβάνονταν στην οικονομική προσφορά της αναδόχου εταιρείας και στην 32/2.12.2013 (θέμα 28ο) κατακυρωτική απόφαση του Δ.Σ. του Νοσοκομείου, με συνέπεια η συνολική συμβατική τιμή (64.935 ευρώ πλέον ΦΠΑ) να υπερβαίνει την κατακυρωθείσα (64.320 ευρώ πλέον ΦΠΑ)...και δ) Μη νομίμως η 20/7.4.2014 σύμβαση επιβαρύνθηκε με τα ποσά: i) των 26.970 ευρώ (πλέον ΦΠΑ, 0,58 ευρώ Χ 46.500 λίτρα) ως κόστος μεταφορικών, ii) των 720 ευρώ (πλέον ΦΠΑ) για την επιβάρυνση ADR του υγρού ιατρικού οξυγόνου (20 ευρώ Χ 36 δρομολόγια) και iii) των 1.800 ευρώ (πλέον ΦΠΑ) για πιστοποιητικό ανάλυσης (50 ευρώ Χ 36 παραδόσεις), δεδομένου ότι τα ποσά αυτά, αθροιζόμενα με το ποσό που συμφωνήθηκε με την ίδια σύμβαση για την προμήθεια υγρού οξυγόνου (0,69 ευρώ το κ.μ.) υπερβαίνουν την ανηρτημένη τιμή του Παρατηρητηρίου Τιμών της Ε.Π.Υ.,.... η επίμαχη δαπάνη δεν δύναται να θεωρηθεί νόμιμη βάσει του άρθρου 66 παρ. 28 του ν. 3984/2011, όπως ισχύει, δεδομένου ότι με την εν λόγω διάταξη νομιμοποιούνται, κατ’ εξαίρεση, μόνο δαπάνες προμήθειας ιατροτεχνολογικών προϊόντων, φαρμάκων και συναφών υπηρεσιών, που καταχωρούνται και εναρμονίζονται με τις τιμές του Παρατηρητηρίου Τιμών... Κατ’ ακολουθίαν των προεκτεθέντων, η ελεγχόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

«Προμήθεια υποδομής για παροχή υπηρεσιών Ιδιωτικού υπολογιστικού Νέφους υπό τη μορφή IaaS» & το Υποέργο 2 «Υπηρεσίες …& Πλατφόρμας αυτοματοποίησης επιχειρησιακών διαδικασιών ως υπηρεσία (Automation as a service)» της Πράξης «…», εκτιμώμενης αξίας - συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων προαίρεσης - 46.613.050,00 ευρώ (πλέον ΦΠΑ).(...) Κατ’ ακολουθίαν, δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο, με το 22713/20.12.2022 έγγραφο του - κατ’ εντολή του Διευθύνοντος Συμβούλου - Γενικού Διευθυντή Λειτουργίας της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «….», σχεδίου σύμβασης. Δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης μεταξύ της εταιρείας «Κοινωνία της Πληροφορίας Μ.Α.Ε.» και της εταιρείας «...» με αντικείμενο «Εκσυγχρονισμός και ενίσχυση της υφιστάμενης on-premises υποδομής του Κυβερνητικού Υπολογιστικού Νέφους (G-Cloud) και δημιουργία δεύτερου κόμβου και παροχή υπηρεσιών …& Πλατφόρμας αυτοματοποίησης επιχειρησιακών διαδικασιών ως υπηρεσία (…)», Υποέργο 2 «Υπηρεσίες …& Πλατφόρμας αυτοματοποίησης επιχειρησιακών διαδικασιών ως υπηρεσία (Automation as a service)» της Πράξης «…», αντί συμβατικού τιμήματος 10.804.000,00 ευρώ (πλέον ΦΠΑ).

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου «τροποποιητικής σύμβασης» του Ειδικού Διαβαθμιδικού Συνδέσμου Νομού … (…) με αντικείμενο την «παροχή υπηρεσιών απεντόμωσης - μυοκτονίας - οφιοαπώθησης - απολύμανσης των κεντρικών χώρων, όλων των εργοταξιακών χώρων & των οχημάτων λόγω του COVID 19», ποσού 422.567,18 ευρώ πλέον ΦΠΑ.(....)Με δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το υποβληθέν σχέδιο σύμβασης δεν επιφέρει πράγματι τροποποίηση της κύριας σύμβασης, αλλά αφορά, κατ’ ορθό νομικό του χαρακτηρισμό, σε νέα αυτοτελή απευθείας ανάθεση, με αντικείμενο την εξακολούθηση, μετά τη λήξη της αρχικής σύμβασης, παροχής των ίδιων υπηρεσιών, λόγω του κινδύνου εξάπλωσης του κορωνοϊού (COVID-19) που συνεχίζει να υφίσταται.Παραπέμπει τον φάκελο της διαδικασίας σύναψης της σύμβασης μεταξύ του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου «Ειδικός Διαβαθμιδικός Σύνδεσμος Νομού …» και του οικονομικού φορέα «… - … Ο.Ε.», με αντικείμενο την «παροχή υπηρεσιών απεντόμωσης - μυοκτονίας - οφιοαπώθησης - απολύμανσης των κεντρικών χώρων, όλων των εργοταξιακών χώρων & των οχημάτων λόγω του COVID 19», ποσού 422.567,18 ευρώ πλέον ΦΠΑ, στον Επίτροπο της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου ΟΤΑ ΙΙΙ, στον Δήμο ….

Υπηρεσίες σίτισης:Κωλύεται η υπογραφή των σχεδίων σύμβασης και η νομιμότητα της υποκείμενης διαδικασίας διαπραγμάτευσης για την ανάθεση των υπηρεσιών σίτισης των ασθενών και του εφημερεύοντος προσωπικού Νοσοκομείου, καθόσον η δηλούμενη σε σχετική απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Νοσοκομείου «σπουδαιότητα» παροχής των επίμαχων υπηρεσιών που επικαλείται η αναθέτουσα αρχή για την επιλογή της εξαιρετικής διαδικασίας της σύναψης των συμβάσεων παροχής υπηρεσιών, με διαπραγμάτευση, χωρίς δημοσίευση προκήρυξης, δεν είναι δυνατό να στοιχειοθετήσει την έννοια της έκτατης και φανερά κατεπείγουσας ανάγκης και των αυταπόδεικτα απρόβλεπτων καταστάσεων κατά την έννοια των διατάξεων της περ. δ της παρ.3 του άρθρου 83 Ν. 2362/1995. και της περ. V του άρθρου 2 παρ.13 του ν. 2286/1995. Πλην της σπουδαιότητας παροχής των σχετικών υπηρεσιών, δεν πληρούνται και οι λοιπές σωρευτικά προβλεπόμενες ως αναγκαίες προϋποθέσεις για την προσφυγή στην εξαιρετική αυτή διαδικασία, ήτοι η ύπαρξη στο σώμα της ανωτέρω απόφασης πλήρους και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας, από την οποία να προκύπτει σαφώς, ότι καθίσταται αντικειμενικά αδύνατη η τήρηση των διατάξεων που αφορούν τη διενέργεια ανοικτού διαγωνισμού, καθώς και το γεγονός ότι το επείγον δεν απορρέει από ευθύνη του ιδίου φορέα

Κατά την έννοια των προρρηθεισών κοινοτικών διατάξεων, οι παράγοντες που δύνανται να ληφθούν υπόψη ως κριτήρια σύναψης μιας δημόσιας σύμβασης βάσει της οικονομικά πλέον συμφέρουσας προσφοράς δεν απαριθμούνται περιοριστικά, ως εκ τούτου, παρέχεται ευρεία διακριτική ευχέρεια στην αναθέτουσα αρχή να επιλέξει τα κριτήρια ποσοτικής και ποιοτικής επιλογής και όχι αμιγώς οικονομικής φύσης που προτίθεται να εφαρμόσει, πλην όμως τα τελευταία πρέπει να συνδέονται στενά με το αντικείμενο της σύμβασης, βάσει της αναγκαίας τεχνικής ικανότητας των υποψηφίων και των πραγματικών απαιτήσεων της προς ανάθεση σύμβασης, να είναι δεκτικά αντικειμενικής και συγκεκριμένης αιτιολόγησης και να συνεπάγονται οικονομικό άμεσο όφελος για την αναθέτουσα αρχή, τηρώντας, ταυτοχρόνως, όλες τις θεμελιώδεις αρχές του κοινοτικού δικαίου και, ιδίως, την αρχή της απαγόρευσης των διακρίσεων, όπως η τελευταία απορρέει από τις διατάξεις της Συνθήκης περί του δικαιώματος εγκατάστασης και ελεύθερης παροχής των υπηρεσιών (πρβλ. Απόφαση Δ.Ε.Κ. της 17.09.2002, C-513/99, σκέψεις 81επ., Πράξη VI Τμ. 107/2003 κ.α.). Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι τα θεσπιζόμενα στην οικεία διακήρυξη κριτήρια αποδοχής των συμμετεχουσών στον ελεγχόμενο διαγωνισμό εταιρειών, αναφορικά με τον απαιτούμενο ελάχιστο ετήσιο κύκλο εργασιών αυτών για κάθε ένα από τα τρία τελευταία έτη σε συνδυασμό με την εξαετή και πλέον δραστηριοποίησή τους στην παροχή υπηρεσιών φύλαξης είναι κατάλληλα, αντικειμενικά και πρόσφορα, ενόψει των ιδιαίτερων απαιτήσεων του αντικειμένου της σύμβασης (φύλαξη του συνόλου των κτιριακών εγκαταστάσεων και εξωτερικών χώρων που ανήκουν στο Α.Π.Θ.), καθώς και της δαπάνης του ελεγχόμενου διαγωνισμού, ως άνω αναφέρεται, καθόσον αποβλέπουν προφανώς στη συμμετοχή διαγωνιζομένων, οι οποίοι διαθέτουν χρηματοοικονομική επάρκεια και ανάλογη πολυετή εμπειρία σε υπηρεσίες φύλαξης μεγάλου οικονομικού αντικειμένου. Περαιτέρω, ο όρος περί ύπαρξης πιστοληπτικής ικανότητας ύψους τουλάχιστον 3.000.000 Ευρώ δεν εισάγει αδικαιολόγητο περιορισμό στην άσκηση του δικαιώματος συμμετοχής των προτιθέμενων να συμμετάσχουν στην υπό κρίση διαδικασία επιχειρήσεων, περιορίζοντας ούτως τον ανταγωνισμό, αφού αποσκοπεί στη συμμετοχή εύρωστων οικονομικά υποψηφίων αναδόχων, ικανών να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις της προς ανάθεση σύμβασης, ειδικότερα όσον αφορά τη μισθοδοσία του απασχολούμενου προσωπικού, ώστε να μην κωλύεται σε κάθε περίπτωση η εύρυθμη λειτουργία της υπηρεσίας. Τέλος, η πρόβλεψη περί ελαχίστου ορίου προσωπικού τριακοσίων (300) ατόμων δεν συνιστά όρο δυσανάλογο σε σχέση με τις πραγματικές ανάγκες της αναθέτουσας αρχής και του επιδιωκόμενου σκοπού του διαγωνισμού, παρά τα αντιθέτως κριθέντα με την προσβαλλόμενη Πράξη του Κλιμακίου, δεδομένου ότι, βάσει των τεχνικών προδιαγραφών της οικείας διακήρυξης (βλ. Παράρτημα Δ΄ αυτής), απαιτείται η απασχόληση διακοσίων (200) ατόμων, με δυνατότητα περαιτέρω αύξησης του προσωπικού σε ποσοστό μέχρι 20%, εφόσον προσληφθεί νέο προσωπικό (μόνιμο) ή δημιουργηθούν έκτακτες ανάγκες.

Καθαρισμός ρεμάτων περιφερειακής ενότητας: ..Με τα δεδομένα αυτά δεν συντρέχει λόγος που να κωλύει την υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης. Επισημαίνεται όμως ότι η συμβατική αμοιβή του αναδόχου, ποσού 674.796,75 ευρώ μη συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ, δεν μπορεί να προσαυξηθεί κατά το ποσοστό των γενικών εξόδων και του οφέλους του, όπως μη νομίμως προβλέπεται στο άρθρο 1.2 του τιμολογίου μελέτης, καθώς, σε αντίθεση με τα ισχύοντα σε διαγωνισμούς για την ανάθεση της εκτέλεσης έργων, όπου προβλέπεται η επιβάρυνση του προϋπολογισμού με γενικά έξοδα και εργολαβικό όφελος (άρθρο 17 παρ. 7 του ν. 3669/2008), κάτι αντίστοιχο δεν προβλέπεται από τη νομοθεσία που διέπει τους διαγωνισμούς για την ανάθεση παροχής υπηρεσιών...Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης για την ανάθεση από την Περιφέρεια …στην εταιρεία «...» (με δ.τ. «.... ΑΕ») του «Καθαρισμού ρεμάτων Περιφερειακής Ενότητας …», υπό τον ανωτέρω αναφερόμενο όρο.