Νομιμότητα σχεδίου δανειακής σύμβασης.(...)Με τα δεδομένα αυτά, δεν διαπιστώθηκε ουσιώδης νομική πλημμέλεια που να κωλύει τη σύναψη του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου δανειακής σύμβασης. Περαιτέρω, το Κλιμάκιο επισημαίνει ότι ο όρος του άρθρου 18 του σχεδίου αυτού, σύμφωνα με τον οποίο: «Η παράβαση από τον οφειλέτη οποιουδήποτε από τους παραπάνω όρους και τους όρους των αρχικών δανειακών συμβάσεων, οι οποίοι χαρακτηρίζονται όλοι ως κύριοι και ουσιώδεις, παρέχει στο δανειστή το δικαίωμα να κηρύξει ληξιπρόθεσμο και απαιτητό το δάνειο και πριν από τη λήξη του και να προβεί σε αναγκαστική ή διοικητική εκτέλεση κατά τις διατάξεις περί είσπραξης δημόσιων εσόδων καθώς και σε κάθε άλλη ενέργεια σύμφωνα με τις υπέρ αυτού κείμενες διατάξεις, το δε παρόν συμβόλαιο κηρύσσεται για το σκοπό αυτόν από τώρα εκτελεστό και εκκαθαρισμένο και ο οφειλέτης παραιτείται από το δικαίωμα να προσβάλει την εκτελεστότητα για οποιοδήποτε λόγο και αιτία», πρέπει να απαλειφθεί, διότι κατά το μέρος που αφορά στους όρους των αρχικών (αναχρηματοδοτούμενων) δανειακών συμβάσεων, σε σχέση με τις οποίες η ελεγχόμενη σύμβαση αναχρηματοδότησης συνιστά νέα και αυτοτελή σύμβαση (βλ. ΕΣ VI Τμ. αποφ. 4273, 2552/2013, 2207/2011), είναι αόριστος (βλ. ΕΣ Ζ΄ Κλιμ. πράξη 321/2011, Ζ΄ Κλιμ. Ε΄ Διακ. πράξη 256/2011), ενώ, κατά τα λοιπά, είναι καταχρηστικός, καθόσον επιβάλλει στον οφειλέτη υπέρμετρη οικονομική επιβάρυνση, κατά τρόπο αντικείμενο στην καλή πίστη (βλ. ΕΣ VI Τμ. αποφ. 754/2013, Ζ΄ Κλιμ. πράξεις 29/2015, 249/2013, 459/2012, 74/2011, Ζ΄ Κλιμ. Στ΄ Διακ. πράξη 191/2013).

ΔΑΝΕΙΑ:Με τα δεδομένα αυτά και έχοντας ελέγξει το υποβληθέν σχέδιο δανειακής σύμβασης, το Κλιμάκιο κρίνει ότι : α) Η προβλεπόμενη στο άρθρο 7 της σύμβασης δυνατότητα του Ταμείου να κηρύξει, χωρίς καμία διατύπωση, το σύνολο του δανείου ληξιπρόθεσμο και να επιδιώξει την είσπραξη του συνόλου της οφειλής, στην περίπτωση καθυστέρησης πληρωμής οποιασδήποτε ετήσιας δόσης, αντίκειται στις διατάξεις του ν. 2251/1994. Ειδικότερα, το δικαίωμα που επιφυλάσσει το προαναφερόμενο άρθρο στο συμβαλλόμενο πιστωτικό ίδρυμα να κηρύξει όλο το δάνειο ληξιπρόθεσμο και απαιτητό και να ζητήσει το υπόλοιπο ανεξόφλητο ποσό του δανείου και μάλιστα με τόκους υπερημερίας μέχρι την ολοσχερή εξόφλησή του, σε περίπτωση καθυστέρησης και μίας μόνο ετήσιας δόσης του δανείου ή κάθε είδους τόκων και εξόδων, σαφώς επιβάλλει στον Δήμο, για την περίπτωση αυτή, σημαντική, χωρίς εύλογο λόγο και κατά τρόπο αντικείμενο στην καλή πίστη, υπέρμετρη οικονομική επιβάρυνση. (…)Ούτε άλλωστε το αναφερόμενο στον όρο 6 της συμβάσεως ποσοστό 13,67% των διερχόμενων το έτος 2010 ΚΑΠ που δηλώνεται ότι καλύπτει η ετήσια τοκοχρεωλυτική δόση του νέου δανείου αρκεί για να καταστήσει ορισμένο τον ανωτέρω όρο της παραγράφου 8, αφού το ποσοστό αυτό αναφέρεται στους ΚΑΠ έτους 2010, χωρίς περαιτέρω να αναλύεται και να αποδεικνύεται ότι υπολείπεται του τιθέμενου από τις ειδικότερες διατάξεις ορίου εκχώρησης των ΚΑΠ. (Πρ. Ζ’ Κλιμακίου 256/2011) γ) Ωσαύτως αόριστοι και συνεπώς μη νόμιμοι παρίστανται και οι όροι των παραγράφων 8β και 16 σύμφωνα με τους οποίους «8. Για την ασφάλεια του δανείου σε κεφάλαιο, κάθε είδους τόκους, τόκους των τόκων, έξοδα κ.λπ., ο οφειλέτης εκχωρεί στον δανειστή από τώρα και για όλη τη διάρκεια του δανείου : α…. β. όσα έσοδά του ήδη έχουν εκχωρηθεί με τις προηγούμενες δανειακές συμβάσεις, των προς ρύθμιση δανείων … 16. όλοι οι υπόλοιποι όροι (εξυπηρέτησης, ασφάλεια δανείου κ.λ.π.) θα εξακολουθούν να ισχύουν όπως αυτοί αναφέρονται στις αρχικές δανειακές συμβάσεις οι οποίες δε θίγονται από την παρούσα σύμβαση». (…)Περαιτέρω, ο ως άνω όρος ο οποίος δίνει τη δυνατότητα στο Ταμείο σε περίπτωση παράβασης εκ μέρους του οφειλέτη οποιουδήποτε όρου της σύμβασης να κηρύξει όλο το δάνειο ληξιπρόθεσμο και απαιτητό, στο μέτρο που συμπεριλαμβάνει και το όρο της παραγράφου 7 είναι, σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν ανωτέρω (υπό στοιχείο α΄), μη νόμιμος. Τέλος, ε) είναι ομοίως αόριστος και εξ αυτού του λόγου μη νόμιμος, ο όρος της παραγράφου 10 του σχεδίου σύμβασης με τον οποίο προβλέπεται η υποχρέωση του Δήμου να καταβάλει «εξ ιδίων χρημάτων» στο Ταμείο τις οφειλόμενες δόσεις του δανείου, στην περίπτωση που για οποιοδήποτε λόγο, κατά τη διάρκεια αποπληρωμής του, τα εκχωρηθέντα έσοδά του δεν επαρκούν για την εξυπηρέτηση του τελευταίου. Και τούτο διότι δεν εξειδικεύονται ποια μπορεί να είναι τα επιπλέον «ίδια» αυτά χρήματα που θα χρησιμοποιήσει ο Δήμος ..... για την αποπληρωμή του δανείου, ενόψει της εκχώρησης των αναφερόμενων στην παράγραφο 8 του σχεδίου εσόδων του Δήμου (Ελ. Συν.  Πράξεις Ζ΄ Κλ. 62, 123, 256/2011, 49, 144/2010, 204/2009). 

ΔΑΝΕΙΑΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΔΗΜΟΥ:Αίτηση αναθεώρησης της 19/2012 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία έγινε εν μέρει δεκτή αίτηση ανάκλησης του Δήμου ........ κατά της 233/2011 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου (Ε΄  Διακοπών) του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα μείζονος – επταμελούς σύνθεσης, λαμβάνοντας υπόψη αφενός ότι στη δεδομένη οικονομική συγκυρία, σύμφωνα με τα διδάγματα της κοινής πείρας και λογικής, οι εμπορικές κλπ. τράπεζες, επηρεασμένες από την υφιστάμενη  πιστοληπτική ικανότητα των φορέων του Δημοσίου και, κατ’ επέκταση, των Ο.Τ.Α., καθώς και από την εν γένει παρατηρούμενη έλλειψη ρευστότητας, επιδεικνύουν απροθυμία να συμβληθούν με τους Δήμους για τη χορήγηση δανείων προς αυτούς και αφετέρου ότι το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, το οποίο, σύμφωνα με τα άρθρα 1 και 2 του Οργανισμού του (π.δ. 95/1996, ΦΕΚ Α΄ 76), αποτελεί αυτόνομο χρηματοπιστωτικό διαχειριστικό οργανισμό περιφερειακής ανάπτυξης με τη μορφή νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου και τελεί υπό την εποπτεία του Υπουργείου Οικονομικών, έχει ως κύρια αποστολή, μεταξύ άλλων, την ενίσχυση της περιφερειακής ανάπτυξης με τη χρηματοπιστωτική και τεχνική υποστήριξη των προγραμμάτων που αποβλέπουν στην οικονομική ανάπτυξη της τοπικής αυτοδιοίκησης, μέσω της χορήγησης δανείων σε Ο.Τ.Α., κατά τα οριζόμενα στο π.δ. 256/1984, με προνομιακά επιτόκια δανεισμού, άγεται στην κρίση ότι δόθηκε εν προκειμένω επαρκής βαθμός δημοσιότητας της πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος για σύναψη δανειακής σύμβασης με τον αιτούντα Δήμο και εξασφαλίσθηκε επαρκής ανταγωνισμός, ενόψει και του χαμηλού ύψους του ζητούμενου δανείου, παρά τα περί του αντιθέτου κριθέντα με την προσβαλλόμενη απόφαση του VI Τμήματος. Περαιτέρω, η οριζόμενη στο άρθρο 4 της σύμβασης δυνατότητα του συμβαλλόμενου πιστωτικού ιδρύματος να καταγγείλει μονομερώς τη σύμβαση και να ζητεί το υπόλοιπο ανεξόφλητο ποσό του δανείου, με τόκους υπερημερίας μέχρι την ολοσχερή εξόφλησή του, σε περίπτωση καθυστέρησης και μίας ετήσιας δόσης του δανείου ή κάθε είδους τόκων και εξόδων, επιβάλλει στο Δήμο σημαντική, χωρίς εύλογο λόγο και κατά τρόπο αντικείμενο στην καλή πίστη, υπέρμετρη οικονομική επιβάρυνση, όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη απόφαση. Ωστόσο, στην 249/29.12.2011 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του αιτούντος Δήμου αναφέρεται ότι αυτό αποδέχεται τους όρους της δανειακής σύμβασης, όπως αναμορφώθηκαν και συμπληρώθηκαν με την 3426/15.12.2011 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων και προβλέπουν, πλην άλλων, ότι ο οφειλέτης καθίσταται υπερήμερος, και συνεπώς, το σύνολο του δανείου ληξιπρόθεσμο και απαιτητό, εάν δεν εξοφλήσει εμπρόθεσμα δύο οποιεσδήποτε ετήσιες τοκοχρεωλυτικές δόσεις, εκτός εάν άλλως ήθελε αποφασίσει το Διοικητικό Συμβούλιο του Ταμείου,  κατόπιν υποβολής σχετικής αίτησης εκ μέρους του Δήμου, εντός έξι μηνών από την επόμενη της λήξης της δεύτερης ως άνω δόσης. Ενόψει της ανωτέρω αναδιατυπώσεως του όρου 4 της ως άνω δανειακής σύμβασης, το παρόν Τμήμα κρίνει ότι ο όρος αυτός δεν είναι πλέον καταχρηστικός με το προαναφερόμενο νέο  περιεχόμενο. Τέλος, ορθώς έκρινε το VI Τμήμα ότι ο όρος 7 του σχεδίου σύμβασης σχετικά με την υποχρέωση του Δήμου να καταβάλει «εξ ιδίων χρημάτων» στο Ταμείο τις οφειλόμενες δόσεις του δανείου, στην περίπτωση που για οποιοδήποτε λόγο, κατά τη διάρκεια της αποπληρωμής του, τα εκχωρηθέντα με τον 5ο όρο της σύμβασης έσοδά του δεν επαρκούν για την εξυπηρέτησή του, είναι αόριστος και, ως εκ τούτου, μη νόμιμος, διότι δεν εξειδικεύονται ποια μπορεί να είναι τα επιπλέον «ίδια χρήματα». Πλην όμως, επειδή στην ίδια ως άνω 249/29.12.2011 απόφαση το Δημοτικό Συμβούλιο του αιτούντος Δήμου δηλώνει ότι αποδέχεται την τροποποίηση και του εν λόγω όρου, ο οποίος πλέον ορίζει ρητώς ότι τα προαναφερόμενα «ίδια χρήματα» συνίστανται α) στο τέλος καθαριότητας και φωτισμού και β) στους κεντρικούς αυτοτελείς πόρους από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων (ΣΑΤΑ), το Τμήμα κρίνει ότι ο όρος αυτός δεν είναι πλέον αόριστος. Επομένως, ενόψει των συγκεκριμένων αναμορφώσεων και συμπληρώσεων των ως άνω όρων, δεν συντρέχει πλέον λόγος διακωλυτικός της υπογραφής της κρινόμενης δανειακής σύμβασης.Αναθεωρεί την προσβαλλόμενη με αυτές 19/2012 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Νομιμότητα δανειακής σύμβασης. (..) ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 286/2011 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή  υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου δανειακής σύμβασης.( Ανακαλεί την 286/2011 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου.)

Νομιμότητα σχεδίου δανειακής συμβασης. (..)  ζητείται η ανάκληση της 108/2012 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή της δανειακής συμβάσεως μεταξύ της αιτούσας και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων (..) Με τα παραπάνω δεδομένα το Τμήμα κρίνει ότι δεν συντρέχει πλέον διακωλυτικός λόγος για την υπογραφή του προσκομιζόμενου ενώπιον του Τμήματος αναδιατυπωμένου και συμπληρωμένου σχεδίου δανειακής συμβάσεως μεταξύ της αιτούσας και του Τ.Π.Δ., με εγγυητή το Δήμο ..., συνολικού ποσού 789.000,00 ευρώ, υπό τη ρητή επιφύλαξη απάλειψης από το ως άνω σχέδιο δανειακής συμβάσεως του σχετικού όρου που αφορά την εκχώρηση από την Δ.Ε.Υ.Α. ... στο ως άνω Ταμείο του δικαιώματος να διορίσει το ίδιο στην εν λόγω επιχείρηση ταμία της επιλογής του. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εξεταζόμενη αίτηση ανακλήσεως καθώς και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων πρέπει να γίνουν δεκτές, να ανακληθεί η 108/2012 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου και να επιτραπεί η υπογραφή του προσκομισθέντος ενώπιον του Τμήματος τροποποιημένου σχεδίου δανειακής συμβάσεως με τη ρητή επιφύλαξη της προηγούμενης απάλειψης από το κείμενο αυτού του ως άνω όρου.(..) Ανακαλεί την 108/2012 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Νομιμότητα του σχεδίου της δανειακής σύμβασης .(...)Κατ’ ακολουθία δε συντρέχει λόγος που να κωλύει την υπογραφή του σχεδίου δανειακής σύμβασης ποσού 300.000 ευρώ μεταξύ του Δήμου Καλαμάτας και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων για τη χρηματοδότηση της εκτέλεσης του έργου «Ασφαλτοστρώσεις διάφορων δρόμων πλην Καλαμάτας», υπό την προϋπόθεση ότι θα απαλειφθεί ο αναφερόμενος στο άρθρο 17 αυτού όρος

Καταβολή αποζημίωσης (διδάκτρων) (...)Το Κλιμάκιο, κατόπιν σχετικής συζήτησης μεταξύ των μελών του, δέχεται ομόφωνα την εισήγηση της Παρέδρου Αγγελικής Κέντρου, αναβάλλει την έκδοση οριστικής πράξης ως προς τη θεώρηση ή μη των ..., ... και ..., οικονομικού έτους 2015, χρηματικών ενταλμάτων πληρωμής του Υπουργείου .......(.......-.....) και διατάσσει τη συμπλήρωση του φακέλου με τα αναφερόμενα στην σκέψη ΙΙ στοιχεία, τα οποία πρέπει να διαβιβαστούν στο Κλιμάκιο τούτο, εντός προθεσμίας δέκα (10) εργασίμων ημερών από την περιέλευση των παρόντων Πρακτικών.

Νομιμότητα του σχεδίου δανειακής σύμβασης. (...) Περαιτέρω, κατά παράβαση των αρχών της ίσης μεταχειρίσεως και της διαφάνειας, οι οποίες επιβάλλουν ότι όλοι οι συμμετέχοντες πρέπει να γνωρίζουν εκ των προτέρων τους ισχύοντες κανόνες και να είναι πεπεισμένοι ότι οι κανόνες αυτοί εφαρμόζονται κατά τον ίδιο τρόπο σε όλους τους υποψηφίους (πρβλ. απόφ. ΔΕK της 12.12.2002 «Universale Bau κ.λ.π.», C- 470/99 σκ. 93 και της 18.10.2001 «SIAC Construction Ltd», C-19/00, σκ. 34 και την ανωτέρω ανακοίνωση Ευρωπαϊκής Επιτροπής) δεν προσδιορίστηκε στην σχετική πρόσκληση προς τους οικονομικούς φορείς εάν ήταν υποχρεωτική για τους υποψηφίους η υποβολή προσφοράς και για τις δύο υπό ανάθεση δανειακές συμβάσεις ή μόνο για μία, ούτως ώστε να εκτιμήσουν τους οικονομικούς όρους της αναθέσεως και να διαμορφώσουν αναλόγως την προσφορά τους. Τέλος, η προθεσμία των πέντε εργασίμων ημερών που δόθηκε στους ενδιαφερομένους προκειμένου να υποβάλουν τις προσφορές τους, δεν ήταν εύλογη, είχε δε ως αποτέλεσμα την παραβίαση της αρχής της ίσης μεταχειρίσεως..(..) Κατόπιν αυτών το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου δανειακής συμβάσεως μεταξύ του Δήμου ...... και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/936/2013.

Ερωτάται εάν, κατά την έννοια του άρθρου 14 παρ.3 εδ. β΄ του ν.4957/2022 (Α΄ 141), η ειδική αυξημένη πλειοψηφία οκτώ ενδεκάτων (8/11) για την παύση του Πρύτανη με απόφαση του Συμβουλίου Διοίκησης Α.Ε.Ι., κατόπιν υποβολής πρότασης δυσπιστίας στο πρόσωπό του, ορίζεται επί των παρόντων μελών ή επί του συνόλου των μελών του Συμβουλίου Διοίκησης. (...) Κατά την έννοια του άρθρου 14 παρ.3 εδ. β΄ του ν.4957/2022 (Α΄ 141), η ειδική αυξημένη πλειοψηφία οκτώ ενδεκάτων (8/11) για την παύση του Πρύτανη με απόφαση του Συμβουλίου Διοίκησης Α.Ε.Ι., κατόπιν υποβολής πρότασης δυσπιστίας στο πρόσωπό του, ορίζεται επί του συνόλου των μελών του Συμβουλίου Διοίκησης και ειδικότερα απαιτούνται οκτώ (8) τουλάχιστον ψήφοι υπέρ της πρότασης δυσπιστίας (Ομόφωνα)

ΔΑΝΕΙΑΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ.Νομιμότητα του σχεδίου δανειακής σύμβασης μεταξύ του Δήμου ... και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, με σκοπό την ισοσκέλιση του προϋπολογισμού του πρώτου για το οικονομικό έτος 2017.(...)Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι στο υποβληθέν στο Ελεγκτικό Συνέδριο σχέδιο δανειακής σύμβασης μεταξύ του Δήμου ... και του Τ.Π.Δ. περιλαμβάνονται ουσιώδεις όροι που διαφοροποιούνται κατά περιεχόμενο από εκείνους που ενέκρινε το οικείο Δημοτικό Συμβούλιο με την 103/7.7.2017 απόφασή του. Συγκεκριμένα, στο σχέδιο σύμβασης το ύψος του δανείου ανέρχεται σε 1.017.945,05 ευρώ, το επιτόκιο ορίζεται σε σταθερό ποσοστό 5,10% για όλη τη διάρκεια του δανείου (10 έτη), ενώ η ετήσια τοκοχρεολυτική δόση ανέρχεται στο ποσό των 132.469,50 ευρώ. Αντιθέτως, οι αντίστοιχοι όροι που ενέκρινε το Δημοτικό Συμβούλιο με την 103/7.7.2017 απόφασή του, ναι μεν αφορούν, ομοίως, σε δάνειο δεκαετούς διάρκειας, ύψους, όμως, 1.107.000 ευρώ, με μικτό επιτόκιο χορήγησης αυτού, που διακρίνεται σε σταθερό επιτόκιο 5,02% για τα τρία πρώτα έτη και σταθερό επιτόκιο 6,02 για τα υπόλοιπα επτά έτη, ενώ η ετήσια τοκοχρεωλυτική δόση αντιστοιχεί σε 143.500,84 ευρώ για τα τρία πρώτα έτη και σε 148.742,59 ευρώ για τα επόμενα επτά έτη. Επιπλέον, ιδίως ως προς το επιτόκιο, δεν προκύπτουν οι λόγοι που εξηγούν τη διαφοροποίηση αυτή, ούτε προσκομίζεται νέα απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου, με την οποία θα εγκρίνονται οι νέοι όροι, όπως αυτοί αποτυπώνονται στο σχέδιο δανειακής σύμβασης.VIΙ. Κατ’ ακολουθίαν αυτών, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου δανειακής σύμβασης μεταξύ του Δήμου ... και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, αντίγραφο του οποίου τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή στη Γραμματεία του παρόντος Κλιμακίου.