Μη νόμιμη η διαδικασία διενέργειας ανοικτού διαγωνισμού με κριτήριο κατακύρωσης τη χα-μηλότερη τιμή για την προμήθεια υλικών από νοσοκομείο καθόσον μη νομίμως και κατά παράβαση του άρθρου 2 του ν.2286/1995, η διακήρυξη του ελεγχόμενου διαγωνισμού, που αφορά στην ενταχθείσα στο Έ.Π.Π.2007-Πιστώσεις 2008 προμήθεια, δημοσιεύθηκε μετά τη λήξη της ισχύος του προγράμματος αυτού, ενώ η δημοσίευση θα έπρεπε να λάβει χώρα το αργότερο μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2008, με δυνατότητα ολοκλήρωσης των διαγωνισμών σε μεταγενέστερο χρονικό δι-άστημα. Λόγω δε της εκπρόθεσμης δημοσίευσης της διακήρυξης και του μη επαναπρογραμματισμού της προμήθειας για το επόμενο ΈΠΠ, μη νομίμως διενεργήθηκε ο οικείος διαγωνισμός. Με την 1625/2010 Απόφασή του, το VI Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ανακάλεσε την ως άνω Πράξη του Κλιμακίου λόγω συγγνωστής πλάνης.

Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής σε ιδιωτική εταιρεία για τις υπηρεσίες καθαρισμού των χώρων  Σχολής, κατόπιν διενέργειας τακτικού διαγωνισμού, καθόσον: α) κατά παράβαση των διατάξεων της παρ. 1 του άρθρου 10 του π.δ/τος 118/2007 (ΦΕΚ 150 Α), συντμήθηκε η προθεσμία διενέργειας του διαγωνισμού, και β) η προσφορά της άνω μειοδότριας εταιρείας θα έπρεπε να είχε απορριφθεί, κατά τα οριζόμενα  στο άρθρο 7 παρ. 2 της διακήρυξης, αφού οι αναγραφόμενες σ’ αυτή μηνιαίες κατ’  απασχολούμενο άτομο αμοιβές υπολείπονταν των ελάχιστων νομίμων. Νόμιμη η κατακύρωση του αποτελέσματος μειοδοτικού διαγωνισμού στον προσφέροντα τη χαμηλότερη τιμή, χωρίς να χρειάζεται κάποια άλλη πρόσθετη προυπόθεση, (άρθρο 20 παρ.2 α του π.δ.118/2007). 

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ – ΑΓΟΡΕΣ:Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Υπουργείο σε δικαιούχους για την προμήθεια ειδών συντήρησης και επισκευής μεταφορικών μέσων ξηράς κατόπιν διενέργειας ανοιχτών δημόσιων διαγωνισμών για τους εξής λόγους: 1) Κατά παράβαση του άρθρου 4 παρ. 2 και 5, καθώς και του άρθρου 10 του π.δ. 118/2007: α) δεν δημοσιεύθηκε περίληψη διακηρύξεων στο Τεύχος Διακηρύξεων Δημοσίων Συμβάσεων της ΕτΚ, ενώ  δεν προβλέπεται αντίστοιχη εξαίρεση με την επικαλούμενη διάταξη του ν. 3681/2010, β) δεν τηρήθηκε η προθεσμία των τριάντα ημερών, μεταξύ της δημοσίευσης και της διενέργειας του διαγωνισμού. γ) η περίληψη των διακηρύξεων είναι αόριστη. 2) κατά παράβαση του άρθρου 21 περ. η΄ του π.δ. 118/2007, η κατακύρωση  στον εκάστοτε μοναδικό προσφέροντα έγινε χωρίς να ληφθούν υπόψη συγκριτικά στοιχεία τιμών 3) Κατά παράβαση του άρθρου 2 παρ. 2 περ. β΄ του π.δ. 118/2007, δεν έχει προσδιοριστεί η προϋπολογισθείσα δαπάνη εκάστου προκηρυσσόμενου είδους και 5)  δεν προκύπτει με σαφήνεια το ποσοστό αυξομείωσης των ποσοτήτων των ζητούμενων κατά περίπτωση υλικών.

Προμήθεια νευροδιεγερτών:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (υπό σκέψη ΙΙ. Γ.), ορθώς, κατά την κρίση του Τμήματος, έκρινε η προσβαλλομένη ότι η υπό έλεγχο διαδικασία δεν είναι νόμιμη λόγω της πλημμελούς τηρήσεως των διατυπώσεων δημοσιότητας της διακηρύξεως, καθόσον μη νομίμως στη δημοσιευθείσα στην Ε.Ε.Ε.Ε. και στις δημοσιευθείσες στον ελληνικό τύπο και στο ειδικό τεύχος της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως περιλήψεις της διακηρύξεως δεν αναφέρονται οι δυο (2) κατηγορίες των προς προμήθεια διεγερτών νεύρων, όπως ταξινομούνται με τη διακήρυξη, αλλά ούτε και η συνολική και ανά κατηγορία ζητούμενη ποσότητα. Οι πλημμέλειες αυτές πλήττουν το σύνολο της διαγωνιστικής διαδικασίας, δοθέντος ότι, κατά τα γενόμενα δεκτά ανωτέρω, στο αναγκαίο περιεχόμενο των προκηρύξεων περιλαμβάνονται τα ως άνω στοιχεία. Περαιτέρω, η διαπιστωθείσα διάσταση μεταξύ των δημοσιευθεισών περιλήψεων σε εθνικό και κοινοτικό επίπεδο συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια, που παραβιάζει ευθέως το άρθρο 30 παρ. 5 του π.δ./τος 60/2007, καθόσον μη νομίμως στη δημοσιευθείσα περίληψη στο Συμπλήρωμα της Επίσημης Εφημερίδας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε αντίθεση με την περίληψη που δημοσιεύθηκε στον ελληνικό τύπο, αναφέρεται το είδος της σύμβασης ως “έργο” αντί του ορθού που είναι “προμήθεια”.(...)Οι πλημμέλειες αυτές δεν μπορούν να θεραπευθούν, καθόσον δεν υπήρξε εν προκειμένω πρόσβαση με ηλεκτρονικό μέσο στη διακήρυξη και τα λοιπά τεύχη του διαγωνισμού, με περαιτέρω συνέπεια να μην αναπτυχθεί επαρκής ανταγωνισμός, όπως αποδεικνύεται από την ελάχιστη συμμετοχή υποψηφίων στο διαγωνισμό, στον οποίο προσήλθαν και υπέβαλαν προσφορές μόνο δύο (2) εταιρείες, χωρίς, μάλιστα, να προκύπτει από κάποιο στοιχείο του φακέλου ότι πρόκειται για είδη που από τη φύση τους είναι ιδιαίτερα εξειδικευμένα και σπάνια, απορριπτομένων όλων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών του αιτούντος ως αβασίμων.(...). Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί και να μην ανακληθεί η 10/2013 Πράξη του ΣΤ' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Προμήθεια χειρουργικών μοσχευμάτων:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, η ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία πάσχει κατά τις ως άνω διαπιστωθείσες νομικές πλημμέλειες. Ειδικότερα, η μη αναφορά στην περίληψη που δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης των επιμέρους ειδών των υπό προμήθεια μοσχευμάτων, όπως προσδιορίζονταν στο μέρος Β΄ της 2/2013 διακήρυξης, καθώς και των επιμέρους ποσοτήτων των ειδών αυτών, συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια, δεδομένου ότι σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω πρόκειται για ουσιώδη στοιχεία της διακήρυξης, απορριπτομένων των περί του αντιθέτου προβαλλόμενων από την παρεμβαίνουσα εταιρεία. Εξάλλου επήλθε τροποποίηση των όρων του διαγωνισμού, αφού στο αρχικό κείμενο της διακήρυξης δεν προσδιορίζονταν οι ποσότητες και οι προϋπολογισθείσες ανά είδος δαπάνες..ενώ από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ούτε, άλλωστε, η αιτούσα επικαλείται ότι παρασχέθηκε σε κάθε ενδιαφερόμενο η δυνατότητα της δωρεάν και άμεσης πρόσβασης στο αναλυτικό περιεχόμενο της διακήρυξης μέσω τυχόν διαδικτυακής ανάρτησης αυτής..(.)Κατ’ ακολουθία αυτών, που προηγουμένως έγιναν δεκτά, η ένδικη αίτηση αναθεώρησης και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση είναι απορριπτέες ως αβάσιμες,​

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ αναλώσιμου νεφρολογικού υλικού: Με τα παραπάνω δεδομένα και σύμφωνα με όσα έγιναν προηγουμένως δεκτά, το Τμήμα κρίνει ότι:i) Ο επίμαχος διαγωνισμός προκηρύχθηκε και διενεργήθηκε κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 2 παρ. 2 περ. β του π.δ. 118/2007 και του άρθρου 4 παρ. 3 του ν. 2955/2001.. χωρίς να έχει προσδιοριστεί η προϋπολογισθείσα δαπάνη εκάστου προκηρυσσόμενου είδους...ii) Μη νομίμως με βάση όσα έγιναν ανωτέρω δεκτά .. οι επιτροπές αξιολόγησης και ενστάσεων συγκροτήθηκαν μόνο για τη διενέργεια του επίμαχου διαγωνισμού και όχι παγίως και με ετήσια διάρκεια, δεδομένου ότι ούτε από την πράξη συγκρότησής τους ούτε από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει η ύπαρξη των ειδικών εκείνων περιστάσεων ..., που επιτρέπουν τη σύσταση έκτακτων (ad hoc) επιτροπών διενέργειας του διαγωνισμού..iii) Kατά παράβαση των διατάξεων των άρθρων 11 παρ. 1, 12 παρ. 1, 19 παρ. 1 και 4 και 20 παρ. 2 του π.δ. 118/2007 (βλ. σκ. IV) και των όμοιων όρων της διακήρυξης αποκλείστηκε η αναδειχθείσα ως μειοδότρια..iv) Κατά παράβαση των διατάξεων της παρ. 2 του άρθρου 2 του π.δ. 118/2007 και της παρ. 3 του άρθρου 4 του ν. 2955/2001, που επέβαλαν τον ακριβή προσδιορισμό, κατά ποσότητα και τεχνικές προδιαγραφέςτων προκηρυσσόμενων ειδών στην οικεία διακήρυξη .., κατακυρώθηκαν..v) Κατά παράβαση του άρθρου 21 του π.δ. 118/2007 (βλ. σκ. V) δεν ζητήθηκε πριν την έκδοση της κατακυρωτικής απόφασης του Δ.Σ. του Νοσοκομείου η αποδοχή από τις οικείες αναδόχους εταιρίες των μεγαλύτερων του 50% περικοπών των ζητούμενων με τη διακήρυξη ποσοτήτων..Τέλος, πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος ο ισχυρισμός περί συνδρομής λόγων υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος αναγομένων στην άμεση κάλυψη των επειγουσών αναγκών του αιτούντος Νοσοκομείου, οι οποίοι δικαιολογούν τη σύναψη των ελεγχόμενων συμβάσεων, καθώς το δημόσιο συμφέρον, ήτοι εν προκειμένω το συμφέρον της παροχής υπηρεσιών υγείας,..Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η υπό κρίση αίτηση ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί και η προσβαλλόμενη πράξη του Κλιμακίου να μην ανακληθεί.Δεν ανακαλεί την 9/2012 πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Έλεγχος νομιμότητας σχεδίων συμβάσεων για την προμήθεια από το Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο «...» αντιδραστηρίων μικροβιολογικών εξετάσεων. (..) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, διαπιστώνονται τα ακόλουθα:1) Με δεδομένο ότι το π.δ. 118/2007 προβλέπει κατά τρόπο εξαντλητικό τους λόγους αποκλεισμού των υποψηφίων από τη διαγωνιστική διαδικασία, (...),  μη νομίμως αποκλείστηκε στο στάδιο ελέγχου των δικαιολογητικών συμμετοχής η εταιρεία «… LTD» για μόνο το λόγο ότι δεν είχε προσκομίσει το απαιτούμενο, σύμφωνα με το άρθρο 3.1 της διακήρυξης, επί ποινή απορρίψεως της προσφοράς δικαιολογητικό συμμετοχής, ήτοι το «φωτοαντίγραφο της απόδειξης αγοράς της διακήρυξης». (...)2) Μη νομίμως δεν ζητήθηκε από τις μειοδότριες εταιρείες η εκ νέου προσκόμιση των απαιτούμενων στους δημόσιους διαγωνισμούς για την κατακύρωση του τελικού αποτελέσματος δικαιολογητικών, δοθέντος ότι μεταξύ του χρόνου υποβολής των δικαιολογητικών και ελέγχου αυτών (12.1.2015) και της τελικής κατακυρωτικής απόφασης (26.11.2015) μεσολάβησε χρονικό διάστημα ενός περίπου έτους και κατά το χρόνο κατακύρωσης του αποτελέσματος του διαγωνισμού είχε ήδη λήξει η ισχύς των άνω δικαιολογητικών και ιδίως των φορολογικών και ασφαλιστικών ενημεροτήτων και των ποινικών μητρώων. (...) 3) Μη νομίμως η αναθέτουσα αρχή προέβη στην κατακύρωση ειδών καθ’ υπέρβαση της προϋπολογισθείσας δαπάνης κατά ποσοστό μεγαλύτερο του 10%. (...) 4) Περαιτέρω, επισημαίνεται ότι ο περιληφθείς στο άρθρο 2 των σχεδίων συμβάσεων όρος περί της δυνατότητας της αναθέτουσας αρχής να παρατείνει το χρόνο ισχύος των συμβάσεων μονομερώς για ένα ακόμη έτος δεν μπορεί να συνεπάγεται υπέρβαση των κατ’ είδος ποσοτήτων που αποτέλεσαν αντικείμενο κατακύρωσης ούτε περαιτέρω οικονομική επιβάρυνση, καθόσον το δικαίωμα της αναθέτουσας αρχής για αύξηση της προκηρυχθείσας ποσότητας μπορεί να ασκηθεί, με την ενεργοποίηση της σχετικής δυνατότητας, μόνο κατά το χρόνο κατακύρωσης των αποτελεσμάτων του διαγωνισμού (ΣΤ΄ Κλιμ. 81, 223/2015). (...) Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω η ελεγχόμενη διαδικασία δεν είναι νόμιμη και ως εκ τούτου κωλύεται η υπογραφή των υποβληθέντων για έλεγχο σχεδίων συμβάσεων.

Από τις παρατεθείσες διατάξεις (π.δ. 118/2007, ν. 3801/2009 (Α΄ 163/4.9.2009 ) συνάγεται κατ’ αρχήν ότι, σε αντίθεση με τα ισχύοντα για τους τακτικούς (ανοικτούς ή κλειστούς) διαγωνισμούς, επί πρόχειρου διαγωνισμού, η μη δημοσίευση στον τύπο σχετικής προκήρυξης δεν καθιστά νομικώς πλημμελή τη διαγωνιστική διαδικασία. Δοθέντος, όμως, ότι σκοπός της εξαιρετικής ρύθμισης του άρθρου 2 παρ. 4 του π.δ/τος 118/2007 είναι να καταστήσει περισσότερο ευέλικτη τη διαδικασία ανάθεσης, σε όσες περιπτώσεις το οικονομικό αντικείμενο της υπό σύναψη δημόσιας σύμβασης είναι τέτοιου ύψους (μέχρι του ποσού των 45.000 ευρώ και, ήδη από 12.11.2010, μέχρι του ποσού των 60.000 ευρώ ετησίως - βλ. τις Π1/7446/2002 και Π1/3305/2010 υπουργικές αποφάσεις), ώστε να δικαιολογείται η κάμψη της αρχής της διαφάνειας χάριν της ταχείας διενέργειας της προμήθειας ή της παροχής των υπηρεσιών, ουδόλως με την επίμαχη διάταξη εισάγεται απόλυτη απαγόρευση δημοσίευσης της προκήρυξης πρόχειρου διαγωνισμού, απλώς η τήρηση της διατύπωσης αυτής απόκειται, υπό το πρίσμα της γενικής αρχής του δημοσιολογιστικού δικαίου περί λειτουργικότητας των δημοσίων δαπανών, στη διακριτική ευχέρεια της Αναθέτουσα Αρχής, στο μέτρο που, κατά την κρίση των αρμοδίων οργάνων της, συντελεί στην προσέλκυση μεγαλύτερου αριθμού υποψηφίων και, κατ’ επέκταση, στην επίτευξη καλύτερου αποτελέσματος του διαγωνισμού. Η άσκηση, ωστόσο, της εν λόγω ευχέρειας, που ελέγχεται ως προς τη μη υπέρβαση των άκρων ορίων της, δεν εκτείνεται μέχρι τη δημοσίευση των οικείων προκηρύξεων στο νομαρχιακό τύπο, όπως ο τελευταίος προσδιορίζεται με τις διατάξεις του ν. 3548/2007 για τα μη πανελλήνιας κυκλοφορίας έντυπα, με έδρα εκτός των Νομών Αττικής και Θεσσαλονίκης, στα οποία καταχωρούνται οι εκ του νόμου υποχρεωτικές δημοσιεύσεις των διαγωνισμών των φορέων του Δημοσίου. Και τούτο διότι οι εν προκειμένω δυνητικές δημοσιεύσεις δεν θα μπορούσαν να επιβαρύνουν τον ανάδοχο, προεχόντως ως εκ του προαιρετικού τους χαρακτήρα και της έλλειψης σχετικής ρύθμισης, ούτε, όμως, και την Αναθέτουσα Αρχή, αφού, διαφορετικά, θα καταστρατηγείτο εμμέσως η τεθείσα προς περιστολή των δημοσίων δαπανών διάταξη του άρθρου 46 του ν. 3801/2009, η οποία, ακόμη και για τις κατ’ ελάχιστο υποχρεωτικές δημοσιεύσεις στο νομαρχιακό τύπο προκηρύξεων τακτικών διαγωνισμών, αποκλείει την με οποιονδήποτε τρόπο επιβάρυνση της Αναθέτουσας Αρχής, επιβάλλοντας το κόστος των δημοσιεύσεων αυτών να καταβάλλεται από τον ανάδοχο (πρβλ. την 23/2011 Πράξη IV Τμ. Ελ. Συν.).

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ.(συμφωνιες-πλαίσιο) Με τα δεδομένα αυτά, ο πρώτος προβαλλόμενος από την Επίτροπο λόγος διαφωνίας είναι αβάσιμος, διότι η επίμαχη διαδικασία σύναψης των εν λόγω εκτελεστικών συμβάσεων διέπεται, ως εκ του χρόνου δημοσίευσης της οικείας Κ1/2013 διακήρυξης και υπογραφής των προρρηθεισών συμφωνιών-πλαίσιο, επί των οποίων η διαδικασία αυτή βασίζεται, από τις ίδιες διατάξεις που διέπουν και τις τελευταίες, δηλαδή, μεταξύ άλλων, τα π.δ. 60/2007 και 118/2007 (βλ. ανωτέρω σκέψη II Α), μη οριζομένου, εξάλλου, διαφορετικά στις μεταβατικές διατάξεις του άρθρου 376 του ν. 4412/2016, Α΄ 147 (βλ. Ελ. Συν. Στ΄ Κλιμ. Πρ. 199, 158/2017). Ομοίως απορριπτέος τυγχάνει και ο δεύτερος προβαλλόμενος από την Επίτροπο λόγος διαφωνίας, δεδομένου ότι, όπως εκτέθηκε ανωτέρω, οι φερόμενες ως δικαιούχοι εταιρείες κλήθηκαν, με το 21175/14.12.2016 έγγραφο της Διοικητικής Διευθύντριας του Νοσοκομείου, να προσκομίσουν δικαιολογητικά κατακύρωσης σύμφωνα με την ανωτέρω Κ1/2013 διακήρυξη και εν συνεχεία η Επιτροπή του διαγωνισμού, όπως βεβαιώνεται στο 21870/27.12.2016 Πρακτικό, διαπίστωσε αρμοδίως ότι υποβλήθηκαν όλα τα απαιτούμενα από την ως άνω διακήρυξη δικαιολογητικά κατακύρωσης του άρθρου 20 του π.δ. 118/2007, το Πρακτικό δε αυτό επικυρώθηκε με την 48/28.12.2016 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Νοσοκομείου, ενώ, περαιτέρω, δεν προσδιορίζονται, από την Επίτροπο, κατά τρόπο ειδικό και ορισμένο, τα τυχόν απαιτούμενα δικαιολογητικά κατακύρωσης τα οποία δεν κατατέθηκαν κατά την υπό κρίση διαδικασία... Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι εντελλόμενες δαπάνες είναι νόμιμες και τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα πληρωμής πρέπει να θεωρηθούν.

Προμήθεια υγρών καυσίμων. Μη νόμιμος ο διαγωνισμός που διενεργείται από Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση (Ν.Α) διότι, α) η Ν.Α., κατά το μέρος που ο διαγωνισμός αυτός διεξάγεται για την προμήθεια καυσίμων προς κάλυψη αναγκών νοσηλευτικών ιδρυμάτων και Κέντρων Υγείας που βρίσκονται εντός της εδα-φικής περιφέρειάς της, δεν είναι αρμόδια για τη διενέργεια της σχετικής διαδικασίας, καθόσον μετά την ισχύ του ν. 3580/2007 αρμόδια για την ανάθεση των προμηθειών αυτών καθίσταται η Έπιτροπή Προμηθειών Υγείας ή κατόπιν εξουσιοδότησης τα νοσηλευτικά ιδρύματα και β) οι εγγυητικές επιστολές συμμετοχής υποψηφίων στο διαγωνισμό, οι οποίοι ακολούθως αναδείχθηκαν και ανάδοχοι, όριζαν χρόνο ισχύος μικρότερο των εκατόν πενήντα (150) ημερολογιακών ημερών από την επομένη της διενέργειας του διαγωνισμού, κατά παράβαση της διάταξης του άρθρου 25 παρ.4 του π.δ.118/2007 και του σχετικού όρου της διακήρυξης. Με την 662/2010 απόφασή του, το VI Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου ανακάλεσε την προμνησθείσα πράξη μόνο ως προς τη μη νομιμότητα της υποβαλλόμενης εγγυητικής επιστολής συμμετοχής μιας συμμετέχουσας στο διαγωνισμό εταιρείας κρίνοντας ότι η κατατεθείσα από αυτήν εγγυητική επιστολή συμμετοχής είχε νομίμως παραταθεί για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των εκατόν πενήντα (150) ημερών από την επομένη της διενέργειας του διαγωνισμού, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 25 παρ.4 του π.δ.118/2007 σε συνδυασμό και με τον οικείο όρο της διακήρυξης.