Έλεγχος νομιμότητας σχεδίου σύμβασης:..Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (σκ. 2 και 3), το Κλιμάκιο κρίνει τα ακόλουθα ως προς τη νομιμότητα των διαλαμβανόμενων όρων της ελεγχόμενης τροποποιητικής σύμβασης: Α) Η επαύξηση του πλήθους των οπτικών ινών από 24 σε 48 έναντι πρόσθετου τιμήματος 402.250,80 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.) βρίσκει νόμιμο έρεισμα στις διατάξεις των παρ. 2 και 4 του άρθρου 337 του ν.4412/2016. Και τούτο, διότι η αξία της τροποποίησης αυτής υπολείπεται του ποσού των 5.250.000 ευρώ και ανέρχεται σε ποσοστό μόλις 1,09% επί του αρχικού συμβατικού τιμήματος, ήτοι κατώτερου από το προβλεπόμενο στο νόμο όριο του 15%, χωρίς να μεταβάλλεται η συνολική φύση της σύμβασης. Κατά παράβαση όμως του άρθρου 302 παρ. 1 περ. β΄ του ν.4412/2106, συνδυαστικά ερμηνευόμενου με το άρθρο 7 του τεύχους 1 της διακήρυξης, δεν προβλέπεται στο ελεγχόμενο σχέδιο η υποχρέωση της αναδόχου εταιρείας να προσκομίσει, πριν την τροποποίηση, συμπληρωματική εγγύηση καλής εκτέλεσης σε ποσοστό 5% επί του ανωτέρω ποσού. Τούτο ισχύει, καθόσον η υποχρέωση προσκόμισης πρόσθετης εγγύησης καλής εκτέλεσης δεν καταλείπεται στην ευχέρεια της αναθέτουσας αρχής, αλλά προβλέπεται ευθέως στο νόμο και αφορά, του νόμου μη διακρίνοντος, κάθε περίπτωση τροποποίησης του άρθρου 337 που επιφέρει αύξηση της συμβατικής αξίας. Ως εκ τούτου, η συμβατική επαύξηση των οπτικών ινών από 24 σε 48 είναι επιτρεπτή, μόνο υπό τον όρο ότι θα αναμορφωθεί αναλόγως το υποβληθέν σχέδιο σύμβασης και θα προβλεφθεί υποχρέωση του αναδόχου να προσκομίσει, πριν την υπογραφή του συμφωνητικού, συμπληρωματική εγγύηση καλής εκτέλεσης ύψους 5% επί του ποσού των 402.250,80 ευρώ. Β) Η μείωση του περιθωρίου του επιτοκίου EURIBOR από 6 ποσοστιαίες μονάδες σε 3,5 αφορά επουσιώδη τροποποίηση παρεπόμενου οικονομικού όρου, σχετιζόμενου αποκλειστικά με τη χορηγούμενη στον ανάδοχο προκαταβολή, δεν επιφέρει ουσιώδη μεταβολή του οικονομικού αντικειμένου της σύμβασης και δικαιολογείται, κατά την κρίση της αναθέτουσας αρχής, από τη γενικότερη μείωση των επιτοκίων της αγοράς και το γεγονός ότι το μέσο περιθώριο επί του κόστους του επιτοκίου κυμαίνεται στις 3 μονάδες. Κατά το μέρος, συνεπώς, αυτό, δεν κωλύεται η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης. Γ) Η μείωση της προθεσμίας καταβολής του συνόλου των πληρωμών του αναδόχου, από την 24η ημέρα του μεθεπόμενου μήνα υποβολής των απαιτούμενων δικαιολογητικών πληρωμής, στην 20ή ημέρα από την ημερομηνία υποβολής αυτών, υποδηλώνει βούληση επαναδιαπραγμάτευσης ουσιώδους όρους της διακήρυξης υπέρ της αναδόχου κατά την εκτέλεση της σύμβασης και αντιβαίνει στις παρ. 2 και 4 του άρθρου 377 του ν.4412/2016. Ειδικότερα, η επίμαχη σύμβαση χαρακτηρίζεται από ιδιαιτέρως υψηλό οικονομικό και εξειδικευμένο τεχνικό αντικείμενο και απαιτεί τη διάθεση σημαντικών πόρων εκ μέρους της αναδόχου, η οποία θα πρέπει να διασφαλίσει ότι διαθέτει τη δυνατότητα προσήκουσας εκτέλεσης των συμβατικών υποχρεώσεών της και στο μεσοδιάστημα, μεταξύ των πληρωμών, και πάντοτε στο πλαίσιο του χρονοδιαγράμματος, το οποίο πρέπει να υποβληθεί στην αναθέτουσα αρχή και αποτελεί το πρόγραμμα εκτέλεσης του έργου (βλ. άρθρο 5 τεύχους 1 Συμφωνητικού). Ενόψει αυτών, ο χρόνος καταβολής του τιμήματος αποτελεί, στην προκείμενη υπόθεση, ουσιώδες στοιχείο των συμβατικών υποχρεώσεων και επηρεάζει την εκδήλωση ενδιαφέροντος συμμετοχής στο διαγωνισμό, αλλά και τη διαμόρφωση του ύψους των οικονομικών προσφορών (πρβλ. C-496/99, σκ. 117, σχετικά με τον ουσιώδη χαρακτήρα των τρόπων πληρωμής της σύμβασης). Η σύντμηση των προθεσμιών καταβολής του τιμήματος και μάλιστα στην ανωτέρω έκταση (έως 2 μήνες νωρίτερα), χωρίς βεβαίως αντίστοιχη σύντμηση των συμβατικών προθεσμιών εκτέλεσης του έργου, επιτρέπει οικονομικό και τεχνικό προγραμματισμό εκ μέρους της αναδόχου ουσιωδώς διαφορετικό, από εκείνον που η ίδια έκανε κατά την υποβολή της προσφοράς της, της δυνατότητας δε αυτής στερήθηκε η άλλη διαγωνιζόμενη, της οποίας η προσφορά είναι μεγαλύτερη σε ποσοστό 5% (βλ. και 359/2015 Πράξη του παρόντος Κλιμακίου και εκεί μνημονευόμενο έγγραφο αξιολόγησης ως προς το συμφέρον της προσφοράς της αναδόχου), αλλά και οι λοιποί δυνητικοί ενδιαφερόμενοι. Ενόψει αυτών, και δεδομένου ότι η δυνατότητα σύντμησης των προθεσμιών πληρωμής δεν προβλεπόταν ρητά και συγκεκριμένα στα συμβατικά τεύχη του διαγωνισμού, κωλύεται κατά το μέρος αυτό η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης. Δ) Μη νομίμως προβλέπεται στο ελεγχόμενο σχέδιο η απαλοιφή συλλήβδην της αρχικώς προβλεπόμενης υποχρέωσης της αναδόχου εταιρείας να προσκομίσει εγγύηση προκαταβολής, ενώ διατηρείται ακέραιο το δικαίωμά της να αιτηθεί τη χορήγηση προκαταβολής σε ποσοστό έως 10% επί του συμβατικού αντικειμένου, ήτοι και κατά το μέρος που το ποσό της προκαταβολής υπερβαίνει το ποσό της εγγύησης καλής εκτέλεσης (5% επί της συμβατικής αξίας). Και τούτο, διότι η υποχρέωση προσκόμισης από τον ανάδοχο εγγύησης προκαταβολής, που θα καλύπτει τη διαφορά μεταξύ του ποσού της εγγύησης καλής εκτέλεσης και του ποσού της καταβαλλόμενης προκαταβολής και θα είναι ισόποση με τη διαφορά αυτή, δεν καταλείπεται στην ευχέρεια της αναθέτουσας αρχής, αλλά προβλέπεται ευθέως στο νόμο, για λόγους διασφάλισης της τελευταίας έναντι της αναδόχου του έργου, ως προς την εκπλήρωση των συμβατικών υποχρεώσεων που σχετίζονται με τη χορήγηση της προκαταβολής. Συνεπώς, η επίμαχη τροποποίηση επιφέρει κατάργηση συμβατικού όρου επιβαλλόμενου ευθέως από διάταξη νόμου και ως εκ τούτου είναι μη νόμιμη.

Εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων...Περαιτέρω, σε κάθε περίπτωση δεν συντρέχουν εν προκειμένω ούτε και οι σωρευτικώς απαιτούμενες προϋποθέσεις της περ. β΄ της παρ. 1 του άρθρου 337 του ν. 4412/2016. Ειδικότερα, για τα Τμήματα 1 και 2 της ελεγχόμενης σύμβασης, λαμβανομένου υπόψη του αντικειμένου τους, καθώς και του κόστους στο οποίο ανέρχεται η προμήθεια των ειδών τους, δεν δύναται να υποστηριχθεί με βάση τα στοιχεία του φακέλου, ούτε άλλωστε αναφέρεται στην οικεία 12808/1.11.2019 εισήγηση του Προϊσταμένου της Διεύθυνσης Λειτουργίας και Συντήρησης Εγκαταστάσεων ... και την 607/2.12.2019 απόφαση του ΔΣ της ... ότι συντρέχουν τεχνικοί και οικονομικοί λόγοι, από τους προβλεπόμενους στις υποπερ. βα΄ και ββ΄ της περ. β της παρ. 1 του άρθρου 337 του ν. 4412/2016, που επιτάσσουν την υλοποίησή τους από τον αρχικό ανάδοχο, υπό την έννοια ότι ενδεχόμενη αλλαγή αναδόχου θα έθετε σε προφανή κίνδυνο την τεχνική αρτιότητα και τη συνολική λειτουργικότητα της ΕΕΛ ... ή θα ήταν δυσανάλογα ασύμφορη οικονομικά για την αναθέτουσα αρχή η εμπλοκή τρίτου προσώπου. Αναλυτικότερα, δεν αιτιολογούνται επαρκώς οι τεχνικοί λόγοι για τους οποίους η επικαλούμενη από την αναθέτουσα αρχή διαλειτουργικότητα του υπό ανάθεση εξοπλισμού θα εξασφαλιστεί αποκλειστικά και μόνο από την εκτέλεση του αντικειμένου από τον αρχικό ανάδοχο, δοθέντος ότι η προμήθεια των ειδών αυτών και οι συναφείς εργασίες (επισκευή της 1ης μονάδας αναερόβιας χώνευσης και τροποποίηση του συστήματος ανάδευσης της δεξαμενής και επισκευή του υφιστάμενου αεριοφυλακίου και δαυλού καύσης του βιοαερίου), αφορούν σε διαφορετικό χώρο της βιολογικής βαθμίδας επεξεργασίας λυμάτων σε σχέση με το χώρο που υλοποιείται το αρχικώς ανατεθέν αντικείμενο (αντικείμενο της αρχικής σύμβασης ήταν η θέση σε λειτουργία της 2ης δεξαμενής αναερόβιας χώνευσης) και ναι μεν οι γραμμές επεξεργασίας λυμάτων της ΕΕΛ ....διασυνδέονται, πλην όμως δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι από τεχνικής και λειτουργικής απόψεως αποτελούν ενιαίο σύνολο, μη δυνάμενο να διαχωριστεί τεχνικά, προεχόντως διότι ήδη από το έτος 1998 μέχρι τη δημοπράτηση του αρχικού συμβατικού αντικειμένου η Μονάδα Επεξεργασίας Λυμάτων λειτουργούσε με μόνη την 1η δεξαμενή. Ούτε, άλλωστε, τεκμηριώνονται τυχόν οικονομικοί λόγοι εξ αιτίας των οποίων θα ήταν δυσανάλογα ασύμφορη οικονομικά για την αναθέτουσα αρχή η εμπλοκή τρίτου προσώπου. Τέλος, η προμήθεια των ειδών των Τμημάτων 3 και 4 της ελεγχόμενης σύμβασης, για την οποία επίσης δεν διαλαμβάνεται ειδική αιτιολογία στα προαναφερθέντα έγγραφα, δεν δύναται, ως εκ του αντικειμένου της, να χαρακτηριστεί ως προμήθεια που κατέστη αναγκαία κατά την εκτέλεση της αρχικής σύμβασης και να θεωρηθεί απαραίτητη για την άρτια ολοκλήρωσή της, προεχόντως δε για τον λόγο αυτό μη νομίμως ανατίθεται ως συμπληρωματική υπηρεσία κατ’ εφαρμογή του άρθρου 337 παρ. 1 περ. β΄ του ν. 4412/2016.Κατ’ ακολουθία όλων των ανωτέρω, στην προκειμένη υπόθεση δεν συντρέχουν οι σωρευτικώς απαιτούμενες προϋποθέσεις της περίπτωσης γ΄ ούτε της περίπτωσης β΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 337 του ν. 4412/2016, που δικαιολογούν την τροποποίηση της αρχικής σύμβασης χωρίς νέα διαδικασία σύναψης σύμβασης. Κατά συνέπεια, κωλύεται η υπογραφή του ως άνω σχεδίου 3ης τροποποίησης της 3784/5.4.2018 σύμβασης μεταξύ της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης και Άρδευσης Δήμου ... και της εταιρείας ... για την αναβάθμιση της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων (ΕΕΛ) ..., σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στο σκεπτικό της παρούσας Πράξης.

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/639/2020

Εγκυρότητα εκχώρησης της εισπρακτέας αμοιβής του Αναδόχου σε Τράπεζα. Μηνιαία έντοκη προθεσμιακή κατάθεση μέρους της προκαταβολής του Αναδόχου. α) Η εκχώρηση – ενεχυρίαση της εισπρακτέας αμοιβής του Αναδόχου σε Τράπεζα, προς εξασφάλιση ποσού δανείου (παροχής πίστωσης με ανοικτό αλληλόχρεο λογαριασμό) που χρησιμοποιήθηκε για την κάλυψη εγγυητικών επιστολών (προκαταβολής και καλής εκτέλεσης) με ρήτρα πληρωμής «σε πρώτη ζήτηση» εκδοθεισών από την Τράπεζα για την υλοποίηση του έργου, δεν αντίκειται σε όρο της μεταξύ Αναδόχου και Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων συναφθείσας σύμβασης έργου, σύμφωνα με τον οποίο η εν λόγω εκχώρηση επιτρέπεται μόνο για τη λήψη βραχυπροθέσμου δανείου που χρησιμοποιείται αποκλειστικά για το έργο, διότι στην έννοια του έργου που αποτελεί το σύνολο των υποχρεώσεων και παροχών του Αναδόχου, στα πλαίσια της σύμβασης, εντάσσεται και το σύνολο των εγγυητικών επιστολών που αυτός όφειλε να προσκομίσει. Συνεπώς η εν λόγω εκχώρηση είναι έγκυρη έναντι του Δημοσίου για απαίτηση ίση με το συνολικό ποσό των εγγυητικών επιστολών και υπό την προϋπόθεση ότι η σύμβαση ενεχυρίασης – εκχώρησης κοινοποιήθηκε κατά την ειδική διαδικασία του άρθρου 95 του Ν 2362/95. β) Η μηνιαία, έντοκη προθεσμιακή κατάθεση σε Τράπεζα μέρους της χορηγηθείσας στον Ανάδοχο προκαταβολής αποτελεί μη προσήκουσα εκπλήρωση του όρου της σύμβασης, σύμφωνα με τον οποίο η προκαταβολή απαγορεύεται να χρησιμοποιηθεί για δαπάνες που δεν σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με το συμφωνημένο έργο. (πλειοψ.)

Μελέτη κτηματογράφησης - συμπληρωματική σύμβαση...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το από 11.3.2021 ιδιωτικό συμφωνητικό, στο οποίο αποτυπώνεται η τροποποίηση της αρχικής σύμβασης, με νέα παράταση της διάρκειάς της, ερείδεται σε σαφή όρο (ρήτρα) των εγγράφων της σύμβασης (βλ. σκέψη 11 της παρούσας). Ως εκ τούτου, το ανωτέρω ιδιωτικό συμφωνητικό δεν υπαγόταν σε έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο πριν την υπογραφή του, σύμφωνα με το άρθρο 132 παρ. 1 περ. α΄ και 6 περ. β΄ του ν. 4412/2016. Εξάλλου, η μεταβολή της σύνθεσης της αναδόχου κοινοπραξίας με αποχώρηση κάποιων εκ των μελών της, χωρίς, ωστόσο, να επηρεάζεται η ομάδα μελέτης που είχε δηλωθεί στην προσφορά της αναδόχου, κρίνεται ως μη ουσιώδης τροποποίηση της σύμβασης. Περαιτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι νόμιμα προσέφυγε η αναθέτουσα αρχή στην ανάθεση της ελεγχόμενης 3ης συμπληρωματικής σύμβασης, η οποία, κατ` ορθό νομικό χαρακτηρισμό της, διέπεται από τις διατάξεις των άρθρων 132 παρ. 1 περ. β΄ και 186 παρ. 1 και 2 του ν. 4412/2016 και όχι από τις κατ` επίκληση διατάξεις του άρθρου 29 παρ. 1 του ν. 3316/2005. Τούτο, διότι οι υπηρεσίες της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης δεν περιλαμβάνονταν στην αρχική σύμβαση, κατέστησαν όμως αναγκαίες για την ολοκλήρωση του αντικειμένου της, η δε αλλαγή του αναδόχου της μελέτης δύναται να δημιουργήσει σημαντικά προβλήματα στην αναθέτουσα αρχή σχετικά με την αδιάλειπτη λειτουργία του Γραφείου Κτηματογράφησης, την πληρότητα και ποιότητα του παραδοτέου έργου και την τήρηση του σχετικού χρονοδιαγράμματος. Εξάλλου, η συνολική αύξηση της συμβατικής δαπάνης που προκύπτει αθροιστικά από την 1η  συμπληρωματική σύμβαση [όπως τροποποιείται ως προς το τίμημά της βάσει της τελικής επιμέτρησης των ποσοτήτων φυσικού αντικειμένου, δυνάμει του άρθρου 8 της αρχικής σύμβασης (βλ. 3ο Συγκριτικό Πίνακα)], τη 2η και την 3η προς υπογραφή συμπληρωματική σύμβαση δεν υπερβαίνει το 50% της δαπάνης της αρχικής σύμβασης (αύξηση περίπου 39%).Κατ` ακολουθίαν των ανωτέρω, δεν κωλύεται η σύναψη του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης.

ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ, ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΠΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ.(...)Κατόπιν τούτων, πρέπει να γίνει δεκτό ότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την κρινόμενη προσφυγή και την υπέρ αυτής παρέμβαση, η εγγύηση καλής εκτέλεσης της ελεγχόμενης σύμβασης, υπολογίζεται σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 17.1 της οικείας Διακήρυξης που καθορίζει το ύψος αυτής «σε ποσοστό 5% επί της αξίας της σύμβασης» κι όχι σύμφωνα με άρθρο 72 του ν. 4412/2016, το οποίο εντάσσεται στο μη εφαρμοστέο εν προκειμένω Βιβλίο Ι του ν. 4412/2016, ούτε με βάση το άρθρο 302 του ίδιου νόμου, το οποίο δεν εφαρμόζεται, κατ’ άρθρο 222 παράγραφος 7 ν. 4412/2016, στην περίπτωση της Ε.ΥΔ.Α.Π. και το οποίο καθορίζει το ύψος της εγγύησης σε ποσοστό 5% «επί της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης».  

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης του έργου «Εγνατία Οδός: Κατασκευή Σταθμών Διοδίων Παμβώτιδας, Μέστης, Ιεροπηγής και Ευζώνων επί της Εγνατίας Οδού και των καθέτων αυτής Αξόνων (2.2, 15.2, 45.5 και 55.3)»(....)Ενόψει των ανωτέρω και δοθέντος ότι από την υπ΄αριθμ. πρωτ. 38090/15.2.2017 βεβαίωση της Διευθύντριας Συμβάσεων της Αναθέτουσας Αρχής προκύπτει ότι κατά του κύρους του διαγωνισμού δεν εκκρεμούν ενστάσεις, ένδικα βοηθήματα ή μέσα, σε οποιοδήποτε στάδιο, το Κλιμάκιο αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα Πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος αυτής.

Προμήθεια λεωφορείων...Σε κάθε περίπτωση, καθόσον αφορά στα ελεγχόμενα σχέδια σύμβασης: α) Στην περίπτωση 18 του άρθρου 1 των σχεδίων πρέπει να προστεθεί όρος ότι η εφάπαξ προκαταβολή προς τον ανάδοχο κατά την έναρξη ισχύος της σύμβασης, που προβλέπεται στην περίπτωση αυτή, είναι έντοκη, σύμφωνα με το άρθρο 302 παρ. 1 περ. δ του ν. 4412/2016 (βλ. και το 6906/12.2.2021 έγγραφο του Διευθύνοντος Συμβούλου της ....). β) Οι προαναφερόμενοι όροι των άρθρων 20 και 22 περ. 8 των σχεδίων, που θέτουν μη προβλεπόμενους από την περί δημοσίων συμβάσεων νομοθεσία (ν. 4412/2016) όρους υπέρ του αναδόχου, και, ειδικότερα, θέτουν συγκεκριμένες προθεσμίες πληρωμής του στο πλαίσιο της σύμβασης, επί ποινή, μάλιστα, είτε αναστολής των συμβατικών του υποχρεώσεων είτε καταγγελίας της σύμβασης εκ μέρους του, πρέπει να απαλειφθούν, όπως και όλες οι παραπομπές σε αυτούς, που περιλαμβάνονται σε άλλα άρθρα των σχεδίων. γ) Όλες οι παραπομπές των σχεδίων σε διατάξεις του Βιβλίου Ι του ν. 4412/2016, και, ειδικότερα, στο άρθρο 18 για τις εφαρμοζόμενες γενικές αρχές, στο άρθρο 72 για τις εγγυήσεις, στο άρθρο 78 για τη στήριξη στην ικανότητα τρίτων, στο άρθρο 131 για τους υπεργολάβους, στο άρθρο 132 για τις τροποποιήσεις  και στο άρθρο 133 για τη μονομερή λύση των συμβάσεων, πρέπει να αντικατασταθούν από αντίστοιχες παραπομπές στα αντίστοιχα άρθρα του εφαρμοστέου Βιβλίου ΙΙ του ν. 4412/2016, και, ειδικότερα, στο άρθρο 253 για τις εφαρμοζόμενες γενικές αρχές, στο άρθρο 302 για τις εγγυήσεις, στο άρθρο 307 για τη στήριξη στην ικανότητα τρίτων, στο άρθρο 336 για τους υπεργολάβους, στο άρθρο 337 για τις τροποποιήσεις  και στο άρθρο 338 για τη μονομερή λύση των συμβάσεων.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή των υποβληθέντων για έλεγχο σχεδίων σύμβασης, λόγω της συνδρομής των υπό 14 και 15 ουσιωδών νομικών πλημμελειών της διαδικασίας ανάθεσης της ελεγχόμενης προμήθειας.

ΕΡΓΑ.(συμπληρωματική σύμβαση)(..)Η σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης διέπεται από τις διατάξεις του ν. 3669/2008 ..., που εξακολουθούν να εφαρμόζονται εν προκειμένω, έστω και αν με το άρθρο 377 παρ. 1 περ. 31 του ν. 4412/2016 ... καταργήθηκαν οι διατάξεις του ν. 3669/2008 (εκτός των διατάξεων των εκεί αναφερομένων άρθρων), καθόσον υπό το καθεστώς αυτών είχε συναφθεί η αρχική σύμβαση του έργου στο οποίο αφορά η υποβληθείσα προς έλεγχο συμπληρωματική...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι υφίστανται ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες που κωλύουν την υπογραφή της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης. Ειδικότερα:A) Μη νομίμως επιχειρείται η σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης με την κοινοπραξία «...», χωρίς να έχει προηγηθεί η εγκριτική της χωρήσασας στο ανάδοχο κοινοπρακτικό σχήμα υποκατάστασης της εταιρείας «...» από την εταιρεία «...» απόφαση της αναθέτουσας αρχής (βλ σκέψη VI.Δ), κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 65 της ΚΔΕ (βλ. σκέψη ΙV).B) Όπως προκύπτει από το προεκτιθέμενο 2056/ΚΕ.Εσχατιά 1ο/4.10.2016 έγγραφο της ΕΥΔΕ ΚΥΥ, το συνοδεύον αυτό ενημερωτικό σημείωμα του Διευθυντή της ΕΥΔΕ ΚΥΥ, αλλά και την προφορική διαβεβαίωση αυτού ενώπιον των μελών της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ. (βλ. σκέψη VI.I), το φυσικό αντικείμενο της αρχικής σύμβασης έχει ήδη από 5.5.2016 υλοποιηθεί, δεν υπάρχουν εναπομείνασες εργασίες για την ολοκλήρωση του και, επομένως, δε νοείται σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, καθόσον η εξάντληση του αντικειμένου της αρχικής σύμβασης δεν καταλείπει κανένα περιθώριο προσθήκης σ’ αυτή νέων εργασιών, αφού η αρχική συμβατική σχέση έχει ήδη αποσβεσθεί και δεν μπορεί πλέον να συμπληρωθεί με πρόσθετες εργασίες (βλ. σκέψη V).Γ) Σε κάθε περίπτωση, όπως προκύπτει και από τα οικ5269/11.5.2016 και 7389/4.7.2016 έγγραφα της ΕΥΔ του ΕΠ Υ.ΜΕ.ΠΕΡ.Α.Α. (βλ. σκέψεις VI.Γ και VI.I) το υλοποιηθέν φυσικό αντικείμενο της αρχικής σύμβασης είναι άρτιο και λειτουργικό και η λειτουργικότητά του δεν επηρεάζεται από την ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση. Περαιτέρω, η ένταξη των εργασιών της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης στο αντικειμένου του αρχικού έργου συνιστά ανεπίτρεπτη μεταβολή και επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του έργου, καθόσον αυτό, όπως οριοθετήθηκε με τη Διακήρυξη και την οικεία Τεχνική Περιγραφή και αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας δημοπράτησης, αφορούσε (προεχόντως) στη διευθέτηση του ρέματος της ..., με την κατασκευή κλειστού διδύμου αγωγού, και (δευτερευόντως) στην προσαρμογή (ανακατασκευή) ήδη υπαρχόντων αγωγών ομβρίων υδάτων στις ρητά κατονομαζόμενες στην Τεχνική Περιγραφή οδούς, ώστε να συμβάλουν στον αγωγό διευθέτησης του ρέματος (βλ. σκέψη VI.B), και όχι στην κατασκευή νέου, εκτεταμένου δικτύου αγωγών ομβρίων υδάτων στην παραρεμάτια ζώνη του ρέματος ..., όπως επιχειρείται με τις εργασίες της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης. Συνεπώς, δεν πληρούνται εν προκειμένω όλες οι προϋποθέσεις που πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά για τη νόμιμη σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης (βλ. σκέψη V).VIII. Ανεξαρτήτως των ανωτέρω, επισημαίνεται ότι το υποβληθέν σχέδιο συμπληρωματικής σύμβασης  πρέπει να συμπληρωθεί με το ποσό της εγγύησης καλής εκτέλεσης, που ανέρχεται σε 563.008,13 ευρώ (5%Χ11.260.162,60 ευρώ, κατ’ άρθρα 35 παρ. 6 της ΚΔΕ και 157 παρ. 1 περ. β΄ του ν. 4281/2014, ΦΕΚ Α΄ 160)....  Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου ...

Κατασκευή εργασιών φράγματος - συμπληρωματική σύμβαση..Με τα δεδομένα αυτά, και εκτός του ότι δεν προσκομίστηκαν ενώπιον του Κλιμακίου οι βεβαιώσεις α) περί έναρξης ή μη εκτέλεσης των εργασιών της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, όπως αυτές περιγράφονται στον 5ο Α.Π.Ε. και β) περί υπογραφής ή μη της ελεγχόμενης 3ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου, στοιχεία που ζητήθηκαν με την ως άνω αναβλητική πράξη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι στην προκειμένη περίπτωση δεν συντρέχουν οι προβλεπόμενες στις ανωτέρω διατάξεις νόμιμες προϋποθέσεις για τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης, διότι, ενόψει του ότι οι εργασίες αποδοτικής λειτουργίας των Ε.Ε.Ν. παρασχέθηκαν από 1.12.2015 έως 31.11.2016, για 12 μήνες, το οποίο είναι το προβλεπόμενο από τη διακήρυξη του έργου, χρονικό διάστημα για την παροχή των ως άνω υπηρεσιών, η παροχή των υπηρεσιών αυτών περατώθηκε και το αντικείμενο της σύμβασης έχει εξαντληθεί χωρίς να καταλείπεται περιθώριο για συμπλήρωσή της με πρόσθετες εργασίες. Ειδικότερα, δεν χωρεί η κατάρτιση συμπληρωματικής σύμβασης, δεδομένου ότι, εκτός από τις λοιπές εργασίες που προβλέπονται από τα συμβατικά τεύχη του έργου, οι οποίες περατώθηκαν, όπως περιγράφεται ανωτέρω στις 31.12.2014, ολοκληρώθηκε και η δωδεκάμηνη αποδοτική λειτουργία του έργου, με συνέπεια να έχει ολοκληρωθεί το προβλεπόμενο από τη διακήρυξη του έργου φυσικό αντικείμενο και ο συμβατικός δεσμός του επίμαχου έργου να μην είναι ενεργός, ώστε να δύναται να συναφθεί συμπληρωματική σύμβαση. Ανεξαρτήτως των ανωτέρω, οι ως άνω εργασίες, που αποτελούν το αντικείμενο της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, δεν αποδεικνύεται ότι οφείλονται σε απρόβλεπτες περιστάσεις κατά την τεχνική εκτέλεση του αρχικού έργου, αφού το επικαλούμενο «απρόβλεπτο γεγονός» (καθυστέρηση ολοκλήρωσης διαγωνισμού που προκηρύχθηκε με την 2534/31.5.2015 Διακήρυξη) δεν συνδέεται με την τεχνική εκτέλεση του έργου, αλλά αναφέρεται σε περιστάσεις που είναι άσχετες και δεν συνάπτονται με αυτήν. Πέραν τούτου σημειώνεται ότι αν επιδεικνυόταν η απαιτούμενη επιμέλεια, ο εν λόγω διαγωνισμός θα είχε προκηρυχθεί εγκαίρως και όχι κατά τη λήξη της διάρκειας του έργου «Ύδρευση … από το φράγμα … – Κατασκευή υπολειπομένων εργασιών φράγματος και έργων αγωγών μεταφοράς και Διυλιστηρίων».Κατ’ ακολουθία, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις για την εκτέλεση των ανωτέρω συμπληρωματικών εργασιών και, ως εκ τούτου, κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Διαφορές από τον προσυμβατικό έλεγχο (Έργα). Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης Αποχέτευσης. Κατασκευή βιολογικού καθαρισμού Δήμου. Πλημμέλεια της μη πλήρωσης των νόμιμων προϋποθέσεων για την υποκατάσταση του αρχικού αναδόχου από τον νέο ανάδοχο (υποκαταστάτρια κοινοπραξία), κατά την κατασκευή του ελεγχόμενου έργου. Σύμβαση εκχώρησης εργολαβίας. Η νομιμότητα της αντικατάστασης του αναδόχου από τρίτο εργολάβο στην κατασκευή μέρους του ελεγχόμενου έργου και, συνακόλουθα, η δυνατότητα τροποποίησης της αρχικής σύμβασης, χωρίς νέα διαδικασία, κρίνεται σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 132 και 164 (βλ. και άρθρο 337) του ν. 4412/2016. Απορρίπτει
ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/793/2022