Προμήθεια ανταλλακτικών..:Με τα ανωτέρω δεδομένα η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι για την ανάθεσή της έπρεπε να διενεργηθεί ανοικτός διαγωνισμός. Τούτο διότι οι δαπάνες για την προμήθεια ανταλλακτικών, τη συντήρηση και την επισκευή μηχανημάτων υπερέβαιναν κατά το ελεγχόμενο οικονομικό έτος το προβλεπόμενο από το  ν. 4412/2016 όριο για τη διενέργεια ανοικτού διαγωνισμού και ο Δήμος δεν επικαλέστηκε για την επίμαχη ανάθεση συνδρομή κατεπείγουσας ανάγκης απορρέουσας από απρόβλεπτα γεγονότα. Ο ισχυρισμός του Δήμου ότι δεν είναι δυνατή η διενέργεια διαγωνισμού, επειδή είναι αδύνατος ο προγραμματισμός εργασιών συντήρησης και επισκευής για την αποκατάσταση βλαβών ενός απαρχαιωμένου στόλου 78 οχημάτων διαφόρων κατασκευαστών, είναι αβάσιμος, καθώς η αντιμετώπιση επαναλαμβανόμενων αναγκών προσφέρεται για τη χρήση της συμφωνίας - πλαισίου μεταξύ της αναθέτουσας και περισσότερων οικονομικών φορέων κατά το άρθρο 39 του   ν. 4412/2016 (άρθρο 33 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ).Ωστόσο, ενόψει του ότι η ελεγχόμενη δαπάνη αφορά σε μηχάνημα έργου γκρέιντερ, χρησιμοποιούμενο για αποχιονισμό, και η απευθείας ανάθεση της προμήθειας έγινε σε χρόνο που είναι πιθανές οι χιονοπτώσεις στις ορεινές κατοικημένες περιοχές του Δήμου … (26.3.2023), κρίνεται ότι τα όργανα του Δήμου προχώρησαν στην απευθείας ανάθεση από πλάνη, η οποία κρίνεται συγγνωστή.

Ασφαλτοστρώσεις...ζητείται η ανάκληση της 588/2019 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ερμηνευτικά δεκτά στη σκέψη 3 της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι ορθώς το Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη Πράξη του διαπίστωσε ότι κωλύεται η υπογραφή της οικείας σύμβασης. Τούτο διότι μη νομίμως ο προϋπολογισμός μελέτης του ελεγχόμενου έργου, το οποίο δημοπρατήθηκε με το σύστημα των επιμέρους ποσοστών έκπτωσης, περιέλαβε μόνο μία ομάδα εργασιών (ΑΣΦΑΛΤΙΚΑ) με πέντε είδη εργασιών, χωρίς περαιτέρω ομαδοποίηση αυτών σε περισσότερες από μία υποομάδες, όπως απαιτείται από το άρθρο 4 της ΔΝΣγ/οικ.38107/ΦΝ466/22.3.2017 υπουργικής απόφασης, προκειμένου να είναι δυνατή η δημοπράτηση του έργου με το σύστημα των επιμέρους ποσοστών έκπτωσης κατά ομάδα (ή υποομάδα) εργασιών και η υποβολή αντίστοιχων οικονομικών προσφορών, ώστε να διασφαλιστεί και η ορθή χρησιμοποίηση της δυνατότητας των «επί έλασσον» δαπανών, δεδομένου ότι η δυνατότητα αυτή ρητώς και με σαφήνεια προβλέπεται στο άρθρο 11.3 της διακήρυξης, ανεξάρτητα αν κατ’ αποτέλεσμα χρησιμοποιηθεί ή όχι, όπως, ειδικότερα, αλυσιτελώς διατείνεται ο αιτών. Η παράλειψη να γίνει διάκριση των επιμέρους ειδών εργασιών σε υποομάδες και η διαχείρισή τους ως μίας ομάδας, έχει ως αποτέλεσμα: α) το ελεγχόμενο έργο να έχει δημοπρατηθεί κατ’ ουσία με σύστημα υποβολής προσφορών αυτό του ενιαίου ποσοστού έκπτωσης, κατά παράβαση του άρθρου 125 του ν. 4412/2016, σύμφωνα με το οποίο, το σύστημα αυτό προβλέπεται μόνο σε έργα με εκτιμώμενη αξία μικρότερη των 60.000 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., περίπτωση που δεν συντρέχει εν προκειμένω, καθώς η προϋπολογιζόμενη δαπάνη του έργου υπερβαίνει κατά πολύ το όριο αυτό, ανερχόμενη στο ποσό των 564.516,13 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., β) να καθίσταται δυσχερής και σε κάθε περίπτωση, ανέφικτος ο έλεγχος της διαχείρισης των επί έλασσον δαπανών, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο άρθρο 156 παρ. 3 του ν. 4412/2016 και στην οικεία διακήρυξη (άρθρο 11.3), ανεξαρτήτως αν τεχνικά υπάρξει ή όχι χρήση της δυνατότητας των «επί έλασσον» δαπανών, είτε λόγω της φύσης και της ακρίβειας της προμέτρησης των εργασιών είτε για οποιοδήποτε άλλο λόγο γ) να μην αποκλείονται μη νόμιμες τροποποιήσεις του προϋπολογισμού του έργου, κατά την υλοποίησή του, εντός της προβλεφθείσας, μοναδικής, ομάδας για το σύνολο των εργασιών, και ειδικότερα, μη νόμιμες αυξομειώσεις των προϋπολογισθεισών για τα επιμέρους είδη εργασιών δαπανών, μέσω της μείωσης ορισμένων και της υπέρβασης των προβλεπόμενων για άλλα είδη εργασιών δαπανών, πέραν των ποσοστιαίων ορίων που τίθενται με το άρθρο 11.3 της διακήρυξης, απορριπτομένων όλων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών του αιτούντος. Ωστόσο, το Τμήμα κατά πλειοψηφία, συνεκτιμώντας ότι : α) οι εργασίες του ελεγχόμενου έργου, εκ της φύσης τους, ανήκαν μόνο σε μία ομάδα (Ασφαλτικά), ως εκ τούτου, τα αρμόδια όργανα της αναθέτουσας αρχής θεώρησαν συγγνωστώς ότι δεν απαιτείτο υποχρεωτικά ομαδοποίηση των εργασιών σε δύο (2) υποομάδες, παρά μόνο στη περίπτωση που έκαναν πράγματι χρήση της δυνατότητας των «επί έλασσον» δαπανών, β) συντρέχουν λόγοι δημοσίου συμφέροντος που αφορούν στην ασφάλεια των κατοίκων του Δήμου και γενικά στην ασφάλεια της κυκλοφορίας στο Δήμο, οι οποίοι επιβάλλουν την άμεση εκτέλεση των εργασιών και, μάλιστα, κατά τους τρέχοντες καλοκαιρινούς μήνες που προσφέρονται για την ποιοτική εκτέλεσή του, σε αντίθεση με τους χειμερινούς, κρίνει ότι, τα αρμόδια όργανα του αιτούντος είχαν τη δικαιολογημένη πεποίθηση ότι ενεργούσαν νόμιμα ως προς την κατάστρωση του προϋπολογισμού χωρίς περαιτέρω ομαδοποίηση των εργασιών του ελεγχόμενου έργου (βλ. VI Τμήμα 15, 16, 17/2019, 1286/2018, πρβλ. 100/2017). Μειοψήφησε η Σύμβουλος Δέσποινα Καββαδία Κωνσταντάρα, η οποία διατύπωσε τη γνώμη, με την οποία συντάχθηκε και η Πάρεδρος Ελένη Νικολάου, ότι ο λόγος περί συνδρομής συγγνωστής πλάνης είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, αφού οι σχετικές διατάξεις είναι σαφείς και δεν επιδέχονται διαφορετική ερμηνεία έχουν δε σταθερά ερμηνευθεί από το Δικαστήριο αυτό.Ανακαλεί την 588/2019 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.​

Εκτέλεση έργου- έλεγχος νομιμότητας:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 2 της παρούσας, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι, στο μέτρο που, για τη δημοπράτηση του ελεγχόμενου έργου, ως σύστημα υποβολής προσφορών είχε προβλεφθεί από τη διακήρυξη αυτό των επιμέρους ποσοστών έκπτωσης κατά ομάδες τιμών ομοειδών εργασιών του άρθρου 95 παρ. 2 περ. α΄ του ν.4412/2016, μη νομίμως ο προϋπολογισμός μελέτης αυτού περιέλαβε μόνον μία (1) ομάδα (ΑΦΑΛΤΙΚΑ) με πέντε (5) είδη εργασιών, χωρίς περαιτέρω ομαδοποίηση αυτών σε δύο (2) υποομάδες, όπως προβλέπει το άρθρο 4 της ΔΝΣγ/οικ.38107/ΦΝ466/22.3.2017 υπουργικής απόφασης. Και τούτο διότι, όπως έχει κριθεί (Ε.Σ. VI Τμ. 1286/2018), με τον τρόπο αυτό και δη με τη μη περαιτέρω ανάλυση του προϋπολογισμού σε υποομάδες, το εφαρμοσθέν στο ελεγχόμενο έργο σύστημα υποβολής προσφορών μετετράπη αυτομάτως σε αυτό του ενιαίου ποσοστού έκπτωσης, γεγονός που συνιστά ουσιώδη πλημμέλεια της διενεργηθείσας διαγωνιστικής διαδικασίας, καθόσον, αφενός η προϋπολογιζόμενη του έργου δαπάνη υπερβαίνει κατά πολύ το οριζόμενο στο άρθρο 125 παρ.1 του ν.4412/2016 όριο των 60.000 ευρώ, μέχρι του οποίου είναι δυνατή η εφαρμογή του επίμαχου συστήματος, αφετέρου δε η ένταξη όλων των επιμέρους προβλεπόμενων ειδών εργασιών σε μία (1) ομάδα καθιστά δυσχερή (αν όχι ανέφικτο) τον έλεγχο της διαχείρισης των επί έλασσον δαπανών, σύμφωνα με όσα ορίζονται τόσο στο άρθρο 156 παρ. 3 του ν.4412/2016, όσο και στην οικεία διακήρυξη (άρθρο 11.3), ενδέχεται δε να οδηγήσει σε μη νόμιμες τροποποιήσεις του προϋπολογισμού του έργου και, ειδικότερα, σε μη νόμιμες αυξομειώσεις των προϋπολογισθεισών για τα επιμέρους είδη εργασιών δαπανών, μέσω της μείωσης ορισμένων εξ αυτών και, παράλληλα, μέσω της υπέρβασης των προβλεπόμενων για άλλα είδη εργασιών δαπανών, πέραν των ποσοστιαίων ορίων που τίθενται με το άρθρο 11.3 της διακήρυξης. Η ως άνω διαπιστωθείσα πλημμέλεια συνιστά διακωλυτικό λόγο σύναψης της οικείας σύμβασης, ανεξαρτήτως του ισχυρισμού της αναθέτουσας αρχής ότι στο επίμαχο έργο δεν πρόκειται να απαιτηθεί η ενάσκηση της δυνατότητας χρήσης «επί έλασσον δαπανών», λόγω της φύσης των εργασιών που είναι τεχνικά απολύτως αναγκαίες και απαραίτητες για την υλοποίηση του έργου (βλ. 8555/15.10.2018 διαβιβαστικό έγγραφο του Διευθυντή Τεχνικών Έργων της Π.Ε. ... Περιφέρειας ...). 

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/16/2019

Προμήθεια ανταλλακτικών..:Υπό αυτά τα δεδομένα, και ενόψει όσων εξετέθησαν στη σκέψη ΙΙ, η διατυπούμενη από τον Επίτροπο αιτίαση ότι οι δαπάνες  για την προμήθεια υλικών αποκατάστασης ζημιών ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων και εξοπλισμού γεωτρήσεων της Περιφερειακής Ενότητας ... δεν ήταν επιδεκτικές κατάτμησης, βασίμως προβάλλεται εφόσον α) επρόκειτο περί  προμηθειών αγαθών, όμοιων ή ομοειδών κατά τη φύση τους και την αντίληψη των συναλλαγών, οι οποίες αποσκοπούσαν στην εκπλήρωση ομοειδούς  τεχνικής λειτουργίας των γεωτρήσεων, και ανατέθηκαν από την ίδια αναθέτουσα Αρχή, εντός του αυτού γεωγραφικού πλαισίου, σε προσφέροντες οι οποίοι δραστηριοποιούνταν σε συναφή τομέα και β) δεν αποδεικνύει η αναθέτουσα Αρχή ότι η γενική και άνευ διακρίσεων προσφυγή σε απευθείας αναθέσεις κατά το έτος 2018 δικαιολογείται λόγω συνδρομής κατεπείγουσας ανάγκης απορρέουσας από απρόβλεπτα γεγονότα. Απορριπτέος είναι επίσης και ο προβληθείς με το έγγραφο επανυποβολής του εντάλματος ισχυρισμός της αναθέτουσας ότι η αποκατάσταση των βλαβών των αρδευτικών γεωτρήσεων δεν αποτελούν πάγιες ανάγκες για ομοειδή υλικά και δεν είναι δυνατό να προβλεφθούν από το προηγούμενο έτος έτσι ώστε να αποτελέσουν ένα προϋπολογισθέν σύνολο εργασιών και υλικών προς δημοπράτηση με ανοικτό διαγωνισμό. Και τούτο διότι α) η ίδια η αναθέτουσα αναφέρει στο προμνησθέν έγγραφο επανυποβολής ότι έχει ήδη προβεί  σε ανάθεση κατά τα προηγούμενα έτη παρόμοιων προμηθειών με την τήρηση της επιβαλλόμενης ανοικτής διαγωνιστικής διαδικασίας και β) εν πάση περιπτώσει, πρέπει να σημειωθεί συναφώς ότι ο χαρακτήρας των αναγκών που επικαλείται η αναθέτουσα, οι οποίες δεν είναι εκ των προτέρων γνωστές είναι όμως επαναλαμβανόμενες, προσφέρεται για τη χρήση της συμφωνίας – πλαισίου μεταξύ της αναθέτουσας και περισσότερων οικονομικών φορέων η οποία  ρυθμίζεται στο άρθρο 39 του ν. 4412/2016 (άρθρο 33 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ, καθώς η ορθή προετοιμασία της σύναψης της συμφωνίας -πλαισίου και η ορθή εκτέλεσή της με τις επιμέρους συμβάσεις που συνάπτονται καθ΄όλη τη διάρκεια ισχύος της, μπορούν να εξασφαλίσουν αφενός την ζητούμενη εν προκειμένω ευελιξία και ταχύτητα στις διαδικασίες ανάθεσης των επίμαχων προμηθειών με βάση τους όρους που καθορίζονται σε αυτή και, αφετέρου, τη διαφάνεια και την ίση μεταχείριση των συμβληθέντων στη συμφωνία- πλαίσιο οικονομικών φορέων (βλ. Απ. του ογδόου Τμήματος του ΔΕΕ της 19.12. 2018, C-216/2017 επί αιτήσεως του Cosiglio di Stato (Ιταλία) για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως και Κατευθυντήρια Οδηγία 3 της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων). 

Εκτέλεση έργου-ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 707/2018 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι ορθώς το Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη Πράξη του διαπίστωσε ότι κωλύεται η υπογραφή της οικείας σύμβασης, δοθέντος ότι μη νομίμως ο προϋπολογισμός μελέτης του ελεγχόμενου έργου, το οποίο δημοπρατήθηκε με το σύστημα των επιμέρους ποσοστών έκπτωσης, περιέλαβε μόνο μία ομάδα εργασιών (ΑΣΦΑΛΤΙΚΑ) με πέντε είδη εργασιών, χωρίς περαιτέρω ομαδοποίηση αυτών σε δύο υποομάδες, όπως απαιτείται από το άρθρο 4 της ΔΝΣγ/οικ.38107/ΦΝ466/22.3.2017 υπουργικής απόφασης (όπως για παράδειγμα, ομαδοποίηση στην ομάδα Δ: Οδοστρωσία και στην Ομάδα Ε: Ασφαλτικά, που προβλέπονται στο άρθρο 3 της υπουργικής αυτής απόφασης για τα έργα οδοποιίας), προκειμένου να είναι νόμιμη η ρητώς προβλεπόμενη στο άρθρο 11.3 της διακήρυξης χρησιμοποίηση της δυνατότητας των «επί έλασσον» δαπανών. Η ως άνω θεώρηση όλων των επιμέρους ειδών εργασιών ως μίας ομάδας, έχει ως αποτέλεσμα: α) το ελεγχόμενο έργο να έχει δημοπρατηθεί κατ’ ουσία με σύστημα υποβολής προσφορών αυτό του ενιαίου ποσοστού έκπτωσης, κατά παράβαση του άρθρου 125 του ν. 4412/2016, σύμφωνα με το οποίο, το σύστημα αυτό προβλέπεται μόνο σε έργα με εκτιμώμενη αξία μικρότερη των 60.000 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., περίπτωση που δεν συντρέχει εν προκειμένω, καθώς η προϋπολογιζόμενη δαπάνη του έργου υπερβαίνει κατά πολύ το όριο αυτό, ανερχόμενη στο ποσό των 806.451,61 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., β) να καθίσταται δυσχερής και σε κάθε περίπτωση, ανέφικτος ο έλεγχος της διαχείρισης των επί έλασσον δαπανών, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο άρθρο 156 παρ. 3 του ν. 4412/2016 και στην οικεία διακήρυξη (άρθρο 11.3), ανεξαρτήτως του ότι λόγω της φύσης των εργασιών δεν θα μπορούσε να υπάρξει τεχνικά χρήση της δυνατότητας των “επί έλασσον” δαπανών, δοθέντος ότι εν προκειμένω, κάθε επόμενη εργασία προϋποθέτει αναγκαία την ολοκλήρωση της προηγούμενης, συνεπώς η όποια ελάττωση των προβλεπόμενων εργασιών θα είχε ως συνέπεια τη μη ολοκλήρωση του έργου γ) να μπορούν να λάβουν χώρα μη νόμιμες τροποποιήσεις του προϋπολογισμού του έργου εντός της μίας προβλεφθείσας ομάδας για το σύνολο των εργασιών, και ειδικότερα, μη νόμιμες αυξομειώσεις των προϋπολογισθεισών για τα επιμέρους είδη εργασιών δαπανών, μέσω της μείωσης ορισμένων εξ αυτών και παράλληλα, μέσω της υπέρβασης των προβλεπόμενων για άλλα είδη εργασιών δαπανών, πέραν των ποσοστιαίων ορίων που τίθενται με το άρθρο 11.3 της διακήρυξης, απορριπτομένων όλων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών της αιτούσας και της υπέρ αυτής παρεμβαίνουσας εταιρείας. Ωστόσο, το Τμήμα, συνεκτιμώντας ότι : α) οι εργασίες του ελεγχόμενου έργου, εκ της φύσης τους, φαινόταν ότι ανήκαν μόνο σε μία ομάδα (Ασφαλτικά) ως εκ τούτου, τα αρμόδια όργανα της αναθέτουσας αρχής θεώρησαν συγγνωστώς ότι δεν απαιτείτο υποχρεωτικά ομαδοποίηση των εργασιών σε δύο (2) υποομάδες, παρά μόνο στη περίπτωση που έκαναν πράγματι χρήση της δυνατότητας των «επί έλασσον» δαπανών, β) συντρέχουν λόγοι δημοσίου συμφέροντος που αφορούν στην ασφάλεια των κατοίκων της περιοχής, οι οποίοι επιβάλλουν την άμεση εκτέλεση των εργασιών συντήρησης του ορεινού (στο μεγαλύτερο τμήμα του) οδικού δικτύου γ) της πρόσφατης έναρξης ισχύος (15-7-2017) του νέου νομοθετικού πλαισίου για τις ομάδες εργασιών κρίνει ότι, τα αρμόδια όργανα της αναθέτουσας αρχής είχαν τη δικαιολογημένη πεποίθηση ότι ενεργούσαν νόμιμα ως προς την υποχρέωση περαιτέρω ομαδοποίησης των εργασιών του ελεγχόμενου έργου.(βλ. VI Τμήμα 2027/2017 , όπου και μειοψηφία).Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης και η ασκηθείσα υπέρ αυτής παρέμβαση πρέπει να γίνουν δεκτές, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη Πράξη και να κριθεί ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο νομιμότητας σχεδίου σύμβασης για την υλοποίηση του έργου «ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΟΔΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ Π.Ε. ... (ΔΗΜΟΣ ...)» μεταξύ της Περιφέρειας Θεσσαλίας και της εργοληπτικής επιχείρησης «... Α.Τ.Ε.».

Εκπόνηση μελετών:Εκ τούτων καθίσταται προφανές ότι με την ελεγχόμενη συμφωνία – πλαίσιο ανατίθεται, κατά παράβαση της διάταξης του άρθρου 39 παρ. 10 του ν.4412/2016, η εκπόνηση ανόμοιων μελετών. Δοθέντος δε ότι κατά τη διακήρυξη δεν ήταν δυνατή η υποβολή προσφορών κατά τμήματα, δηλαδή προσφορά για μία ή περισσότερες κατηγορίες μελετών,  η κατά τα ανωτέρω ανάθεση ανόμοιων μελετών οδηγεί σε καταστρατήγηση των οικείων διατάξεων και σε παραβίαση των αρχών του ανταγωνισμού και της διαφάνειας, καθόσον περιορίζεται υπέρμετρα ο ανταγωνισμός και δημιουργούνται μονοπωλιακές δομές. Τούτο δε διότι, δοθέντος ότι οι μελετητές εξειδικεύονται σε συγκεκριμένες κατηγορίες μελετών βάσει του τίτλου σπουδών τους, η ανάθεση με συμφωνία-πλαίσιο πολλών ανόμοιων μελετών, μικρού οικονομικού αντικειμένου, ειδικά από μικρούς περιφερειακούς δήμους, όπου δεν εδρεύουν πολλοί μελετητές, σε συνδυασμό με την υποχρεωτική υποβολή προσφοράς για το σύνολο των μελετών αυτών, καθιστά ανέφικτη τη συμμετοχή μεμονωμένων μελετητών, ενώ, περαιτέρω, καθιστά υποχρεωτική τη σύμπραξη μελετητών οι οποίοι, βάσει του τίτλου σπουδών τους, είναι εγγεγραμμένοι στις αντίστοιχες κατηγορίες.Τούτο άλλωστε αποδείχθηκε και από το γεγονός ότι στον επίμαχο διαγωνισμό υπέβαλε προσφορά μία μόνο σύμπραξη μελετητών. Επιπρόσθετα, το Κλιμάκιο επισημαίνει ότι η συμφωνία-πλαίσιο ενδείκνυται, όπως άλλωστε αναφέρεται και στη διάταξη του άρθρου 39 παρ. 10 του ν.4412/2016, για την ανάθεση κυρίως υποστηρικτικών μελετών (βλ. σκ. V) και όχι κύριων μελετών τεχνικών έργων, αφού οι τελευταίες συνήθως συνοδεύονται από περισσότερες διαφορετικών κατηγοριών υποστηρικτικές μελέτες. Ως εκ τούτου, τα αναφερόμενα στην ως άνω μελέτη περί αναγκαιότητας συνεργασίας – συνδυασμού των μελετών οδοποιίας, των λιμενικών μελετών καθώς και των υδραυλικών μελετών με τις λοιπές κατηγορίες μελετών που προκηρύσσονται με την οικεία διακήρυξη, για την αντιμετώπιση του συνόλου των προβλημάτων των έργων, καθώς και την πλήρη και επιστημονική κάλυψη των αναγκών του Δήμου στα σχετικά έργα, στα οποία αφορούν οι μελέτες, δεν είναι ικανά να άρουν την ως άνω διαπιστωθείσα παρανομία. Τέλος, ανεξαρτήτως των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι μη νομίμως στο άρθρο 5 του σχεδίου σύμβασης αναγράφεται ως αμοιβή του αναδόχου το συνολικό ποσό της προεκτιμώμενης αξίας της συμφωνίας-πλαίσιο, δηλαδή το ποσό των 502.796,77 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α., αφού, σύμφωνα με τα άρθρα 12 παρ. 1 και 2 της διακήρυξης και 4 της Σ.Υ., η αμοιβή του αναδόχου θα ανέλθει στο άθροισμα των επιμέρους συμβάσεων, οι οποίες δεν δύνανται να υπερβούν τις δέκα συνολικά για το σύνολο των ζητούμενων κατηγοριών μελετών, λαμβανομένης υπόψη της προσφερθείσας από αυτόν έκπτωσης.  Τέλος, ο όρος του άρθρου 4.2.3 της Σ.Υ. περί δυνατότητας του εργοδότη να προβεί σε αύξηση του συμβατικού αντικειμένου οποιασδήποτε επιμέρους σύμβασης παρίσταται αόριστος και συνεπώς μη νόμιμος, σε κάθε δε περίπτωση, ενόψει της  σύναψης της συμφωνίας-πλαίσιο με έναν μόνο οικονομικό φορέα, συνιστά ουσιώδη τροποποίηση των επιμέρους ποσών της προεκτιμώμενης αμοιβής.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, διαπιστώνονται ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες που κωλύουν την υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο,..σχεδίου συμφωνίας-πλαίσιο, με αντικείμενο την «Εκπόνηση μελετών για τον σχεδιασμό και υλοποίηση βασικών τεχνικών έργων υποδομής του Δήμου ..»

Συντήρηση και επισκευή μεταφορικών μέσων...επιδιώκεται η ανάκληση της 25/2020 Πράξης προσυμβατικού ελέγχου του Επιτρόπου στην Υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στις Περιφερειακές Ενότητες ........Το Τμήμα κρίνει ότι ο προϋπολογισμός της κρινόμενης σύμβασης δεν είναι σαφής και ορισμένος, αλλά μόνο συνολικός. Ειδικότερα, i) Προβλέπεται μηνιαία σταθερή κατ’ αποκοπήν αμοιβή, για την επισκευή και συντήρηση των οχημάτων, ανεξαρτήτως βλαβών ή ανάγκης ανταλλακτικών καθιστώντας αβέβαιες τις πραγματικές ανάγκες τις οποίες καλύπτει η παρεχόμενη υπηρεσία. ii) Η αναγραφή της δαπάνης των διακηρυσσόμενων υπηρεσιών στον ετήσιο προϋπολογισμό του προσφεύγοντος, στις πιστώσεις του ΚΑΕ6263, κατανεμόμενο ανά δημοτική υπηρεσία, δεν καθιστά ευχερή και δεν παρέχει οποιαδήποτε σαφή πληροφορία σχετικά με τη διαμόρφωση της προϋπολογιζόμενης δαπάνης μέχρι το τελικό τιμολογήσιμο προϊόν. Τοσούτω μάλλον καθόσον στη διακήρυξη οι εργασίες περιγράφονται και διακρίνονται ανά μηχανικό σύστημα ή υποσύστημα ή ανά τύπο οχήματος ή μηχανήματος ή ειδικής κατασκευής, όπως θα έπρεπε να προσφερθούν, και όχι ανά δημοτική υπηρεσία στην οποία κατανέμεται η οικεία πίστωση, το οποίο είναι άσχετο, αφού αντικείμενο των εργασιών είναι τα οχήματα / μηχανήματα, όχι οι δημοτικές υπηρεσίες. iii) Είναι πλήρως ασαφή τα στοιχεία προϋπολογισμού τόσο για τα διαφορετικού τύπου οχήματα που βαρύνουν την πίστωση της αυτής δημοτικής υπηρεσίας στα οποία, κατά τους ισχυρισμούς και κατ’ εφαρμογή των υπολογισμών του προσφεύγοντος, αντιστοιχεί η ίδια προϋπολογιζόμενη δαπάνη ανά όχημα όσο και, για τα όμοιου τύπου οχήματα, που βαρύνουν την πίστωση του ΚΑΕ6263, κατανεμόμενη σε διαφορετικές υπηρεσίες, στα οποία, αντιστοιχεί διαφορετική προϋπολογιζόμενη δαπάνη ανά όχημα. iv) Η εκτιμώμενη δαπάνη για τα απορριμματοφόρα οχήματα βαρύνει τις πιστώσεις προϋπολογισμού του ΚΑΕ6263 της υπηρεσίας ηλεκτροφωτισμού, η επισκόπηση δε αυτού και μόνο του στοιχείου που αποκόπτει οποιαδήποτε συσχέτιση της κατάρτισης του προϋπολογισμού του προσφεύγοντος από το σκοπό και την πραγματική χρήση των οχημάτων, προς τα οποία συναρτώνται οι ζητούμενες με τη διακήρυξη υπηρεσίες, επιτείνει την αοριστία στην κατάρτιση του προϋπολογισμού της διακήρυξης. Την αοριστία και εν τέλει σύγχυση περί την κατάρτιση του προϋπολογισμού εντείνει ακόμη περισσότερο ο ισχυρισμός του Δήμου ότι «το ύψος της διαμορφωθείσας προσφοράς δεν καθιστά αυτόματη την καταβολή μηνιαίου αντιτίμου, διότι ο Δήμος οφείλει να τηρεί σε κάθε περίπτωση την διαδικασία την ΚΥΑ 3373/390/20.3.1975 …» (βλ. σκέψη 29). Και τούτο διότι, αφενός μεν κατά την προκήρυξη το μηνιαίο τίμημα είναι σταθερό και αμετάβλητο, αφετέρου, από το δικόγραφο της ανάκλησης προκύπτει (Κεφ. Γ΄ αυτής), ότι ο Δήμος στερείται τεχνικής υπηρεσίας και συνεργείου, άρα δεν προκύπτει πώς θα εφαρμοστεί η διαδικασία της προαναφερόμενης ΚΥΑ. v) Ανεξαρτήτως των προαναφερόμενων υπό i- iv ασαφειών, προκύπτει ότι πλήττεται και η αρχή της ειδικότητας των πιστώσεων του προϋπολογισμού, στοιχείο καθοριστικό για τον εξορθολογισμό του. vi) Ενδεικτικά, δε, η πλήρης έλλειψη τεκμηρίωσης της προϋπολογιζόμενης δαπάνης της διακήρυξης καθίσταται καταφανής στην περίπτωση του ΚΑΕ6263.25, οι πιστώσεις του οποίου βαρύνονται με ετήσια δαπάνη 72.000 ευρώ, εντάσσονται 19 διαφορετικού τύπου οχήματα μεταξύ των οποίων το μοναδικό δίκυκλο του Δήμου, για το οποίο ο ανάδοχος προσέφερε τιμή μηνιαίου κόστους συντήρησης 313,00 ευρώ και συνολικά 9.314,88 ευρώ για τη διετούς διάρκειας σύμβαση, την ίδια τιμή μηνιαίου και συνολικού κόστους που προσέφερε για μηχάνημα έργων του ίδιου ΚΑΕ 6263.25, όπως και για έκαστο των λοιπών 17 οχημάτων, ανεξαρτήτως του τύπου αυτών. Κατ’ απόκλιση, δε, από την τιμή αυτή, για μηχάνημα έργων του ΚΑΕ 6263.30, με ετήσια πίστωση 72.000 ευρώ, όπου εντάσσονται 8 οχήματα, ο ανάδοχος προσέφερε τιμή μηνιαίου κόστους 742,50 ευρώ και 22.096,80 ευρώ για τη διετούς διάρκειας σύμβαση, όπως για έκαστο των λοιπών 7 οχημάτων. Τέλος, η προαναφερόμενη (σκέψη 28) σύγκριση των 47 κοινών σε δύο διαδοχικές συμβάσεις (κρινόμενη και προϋπάρχουσα) ως προς την σημαντική αύξηση του κόστους των επιμάχων υπηρεσιών, δεν ανετράπη πειστικώς με την κρινόμενη προσφυγή. Κατόπιν τούτων, η διακήρυξη, κατά το σημείο αυτό, είναι αντίθετη στο δημόσιο συμφέρον, στην αρχή της διαφάνειας, της οικονομικότητας, στερείται των απαιτούμενων στοιχείων ωριμότητας και για τους λόγους αυτούς ορθώς κρίθηκε ότι κωλύεται η σύναψη της σύμβασης.

Συντήρηση και επισκευή κινητού εξοπλισμού....Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει τα ακόλουθα:α) Κατά την έννοια των διατάξεων του ν.δ/τος 2396/1953 και των κατ’ εξουσιοδότηση αυτού 3373/390/20.3.1975 και 4993/745/24.4.1975 αποφάσεων του Υπουργού Προεδρίας της Κυβερνήσεως, που αποτυπώνουν την εφαρμογή της αρχής της οικονομικότητας στο ειδικότερο πλαίσιο της ανάθεσης υπηρεσιών συντήρησης οχημάτων των Ν.Π.Δ.Δ., σε εξωτερικά ιδιωτικά συνεργεία δύνανται να ανατίθενται μόνο οι εργασίες συντήρησης και επισκευής που αδυνατούν να εκτελέσουν τα συνεργεία του ίδιου του Ν.Π.Δ.Δ., τούτο δε, προκειμένου ο προϋπολογισμός του Ν.Π.Δ.Δ. να επιβαρύνεται μόνο με το κόστος των συγκεκριμένων αυτών εργασιών. Ωστόσο, στον ελεγχόμενο διαγωνισμό (άρθρο 10 της «Συγγραφής Υποχρεώσεων» και «Τεχνική Περιγραφή – Προδιαγραφές») προβλέπεται ότι, θα ακολουθείται μεν η διαδικασία των ανωτέρω Υπουργικών Αποφάσεων και θα παραπέμπονται στο ιδιωτικό συνεργείο οι συγκεκριμένες μόνο εργασίες που αδυνατούν να εκτελέσουν τα συνεργεία του ...., πλην όμως οι εκτελεστικές συμβάσεις που θα συνάπτονται για κάθε όχημα σε μηνιαία βάση με τον ανάδοχο θα έχουν «σταθερό και αμετάβλητο τίμημα ανά όχημα και για τριάντα έξι μήνες» που θα αντιστοιχεί στο «μηνιαίο τίμημα» όπως διαμορφώθηκε με την οικονομική προσφορά του αναδόχου (προδήλως με εφαρμογή του ποσοστού έκπτωσης στην εκτιμώμενη μηνιαία δαπάνη συντήρησης κάθε οχήματος). Η πρόβλεψη αυτή του αμετάβλητου μηνιαίου τιμήματος, δηλαδή σταθερού τιμήματος ανεξαρτήτως της ποσότητας των εργασιών συντήρησης, αντίκειται στην αρχή της οικονομικότητας, συνδέεται με τη συνολική λειτουργία της ελεγχόμενης συμφωνίας – πλαίσιο και για τον λόγο αυτόν συνιστά ουσιώδη πλημμέλεια. Περαιτέρω, η ίδια ως άνω πρόβλεψη οδηγεί σε καταστρατήγηση των διατάξεων των προαναφερθεισών υπουργικών αποφάσεων, καθόσον δίνει τη δυνατότητα στα συνεργεία του ... να παραπέμπουν σε ιδιωτικό συνεργείο το σύνολο των εργασιών συντήρησης, με αποτέλεσμα την άσκηση διεκπεραιωτικού ρόλου των συνεργείων αυτών (....) και τελικώς την αχρησία τους.(...)Κατ’ ακολουθίαν, διαπιστώνονται ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στην ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία, επομένως κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου συμφωνίας – πλαίσιο.

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/1300/2019

Συντήρηση και επισκευή οχημάτων Δήμου...Με δεδομένα όσα προεκτέθηκαν και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Τμήμα διαπιστώνει τα ακόλουθα:i. Όπως προκύπτει από την οικεία 27/2018 μελέτη (βλ. ανωτέρω σκέψη 5.ii), οι προκηρυχθείσες εργασίες συντήρησης και επισκευής, οι οποίες εκτείνονται χρονικά εντός των ετών 2018 – 2020 και είναι μέγιστης προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1.000.000,00 συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ, δεν προσδιορίζονται ποσοτικά, ούτε καθίσταται γνωστό αν, πότε και σε ποιο βαθμό θα ανακύψει η ανάγκη παροχής τους. Ως εκ τούτου, κατ’ ορθό νομικό χαρακτηρισμό, η ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία αποσκοπεί στη σύναψη, κατά την έννοια του άρθρου 2 παρ. 1 περ. 10 του ν. 4412/2016, συμφωνίας ή συμφωνιών-πλαίσιο, στις οποίες οι αναδειχθέντες ανάδοχοι ανά ομάδα εργασιών και ανά όχημα ή ανά κατηγορία οχημάτων θα δεσμευθούν ως προς τις τιμές ανά ώρα εργασίας, καθώς και ως προς τις τιμές των παρεχόμενων ανταλλακτικών και ελαστικών. Στο πλαίσιο δε των εν λόγω συμφωνιών, όπως προαναφέρθηκε, στη συνέχεια θα συνάπτονται, βάσει των προσδιορισθέντων όρων και των ανακυπτουσών αναγκών, οι κατά περίπτωση αναγκαίες επιμέρους εκτελεστικές συμβάσεις, η ανάθεση του ειδικότερου αντικειμένου των οποίων επιβάλλεται να διενεργείται με μέριμνα της Επιτροπής που προβλέπεται στην ως άνω οικ. 3373/390/20.3.1975 Υ.Α. (Ε.Σ. Ζ΄ Κλιμ. 169/2017, πρβλ. Ε.Σ. VI Τμ. 3462/2012, Ζ΄ Κλιμ. 234/2013)...(..)Τούτων παρέπεται ότι η αξιολόγηση των προσφορών χώρησε πλημμελώς, ως ουσιώδης δε η εν λόγω πλημμέλεια, καθόσον δεν επιτρέπει τον έλεγχο της σχετικής κρίσης, επιφέρει την ακυρότητα της διαγωνιστικής διαδικασίας και, συνακόλουθα, κωλύει την υπογραφή των υποβληθέντων έξι (6) σχεδίων συμβάσεων.

ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/734/2019

Συντήρηση και επισκευή κινητού εξοπλισμού...ζητείται η ανάκληση της 500/2019 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Οι ανωτέρω απαιτήσεις δεν έχουν τεθεί ως όρος εκτέλεσης της σύμβασης αλλά, κατά τη ρητή διατύπωση του άρθρου 2.4.3.2 της και του άρθρου 2 του τεύχους «3. Τεχνικής Περιγραφής / Προδιαγραφών» ως όρος παραδεκτού των υποβαλλομένων προσφορών. Εξάλλου, οι επίμαχοι κανονιστικοί όροι είναι απολύτως σαφείς, η παράλειψη δε της αναδόχου να προσκομίσει με τα δικαιολογητικά συμμετοχής επίσημη εξουσιοδότηση συντήρησης των συγκεκριμένων οχημάτων, όπως έκανε για το σύνολο των λοιπών οχημάτων και υπερκατασκευών,  δεν οφείλεται σε αοριστία των όρων της διακήρυξης αλλά  στο ότι δεν είναι εξουσιοδοτημένη  από τους αντίστοιχους κατασκευαστικούς οίκους ή τους επίσημους αντιπροσώπους τους. Ο επιμέρους ισχυρισμός της αναδόχου, ότι το όχημα με α/α 60 (τύπου ...) δεν διαθέτει αριθμό κυκλοφορίας   προβάλλεται αλυσιτελώς, διότι  η ίδια δεν είναι πάντως  εξουσιοδοτημένη για την επισκευή οχημάτων της μάρκας αυτής, αφού και για το έτερο με α/α 57 όχημα του συγκεκριμένου κατασκευαστή δεν υπέβαλε  την   ζητούμενη εξουσιοδότηση.Το Τμήμα, όμως, συνεκτιμώντας, όσα περαιτέρω προβάλλονται, ότι: α) τα ανωτέρω επιβατηγά οχήματα είναι παλαιού τύπου και αντιπροσωπεύουν πολύ μικρό μέρος του στόλου των οχημάτων και υπερκατασκευών του ..., β) η ίδια ανάδοχος εταιρία είχε αναλάβει επιτυχώς μέχρι τώρα, στο πλαίσιο εκτέλεσης προηγούμενων συμβάσεων, την επισκευή και συντήρησή τους, και γ) την αδήριτη ανάγκη παροχής των επίμαχων υπηρεσιών για την εύρυθμη λειτουργία του ... και την εξυπηρέτηση επιτακτικού δημοσίου συμφέροντος, κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του φορέα αυτού δεν ενήργησαν, εν προκειμένω, με πρόθεση καταστρατήγησης του υφιστάμενου κανονιστικού πλαισίου, αλλά για την διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος. Ως εκ τούτου, για τον λόγο αυτό πρέπει, κατ' εξαίρεση, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη Πράξη και κατά  τη δεύτερη πλημμέλεια.Κατ' ακολουθία των ανωτέρω: α) η αίτηση της αναδόχου εταιρίας με την επωνυμία «....» πρέπει να απορριφθεί και να διαταχθεί η κατάπτωση του κατατεθέντος παραβόλου, β) η αίτηση του ν.π.δ.δ. με την επωνυμία «...» (....) πρέπει να γίνει δεκτή, να ανακληθεί η 500/2019 Πράξη του Ζ' Κλιμακίου και να γίνει δεκτό ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ  των αιτούντων  για την παροχή της υπηρεσίας «Συντήρηση και επισκευή κινητού εξοπλισμού ...».Ανακαλεί την 500/2019 Πράξη του Ζ' Κλιμακίου