ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Συνεπώς εφόσον η Αναθέτουσα Αρχή στοιχειοθέτησε την προσβαλλόμενη απόφαση στην μη λήψη επανορθωτικών μέτρων όφειλε επί ποινή απαραδέκτου κατά δεσμία αρμοδιότητα να λάβει τη σύμφωνη γνώμη της επιτροπής της παρ. 9 του άρθρου 73 του ν. 4412/2016. Αριθμός απόφασης: 1524/2021 28 Εξάλλου στη σχετική γνωμοδότηση από την ΜΟΠΑΔΙΣ για λόγους ασφάλειας δικαίου συστηνόταν ισχυρώς στην αναθέτουσα αρχή να λάβει τη σύμφωνη γνώμη της εν λόγω επιτροπής, ως όφειλε πρωτίστως για λόγους ασφάλειας δικαίου. Επομένως, στον βαθμό που δεν το έπραξε κατέστησε ακυρωτέα την προσβαλλόμενη. Η σχετική διάταξη άλλωστε του άρθρου 73 του ν. 4412/2016 ουδόλως συνέχει την σχετική δέσμια αρμοδιότητα της αναθέτουσας αρχή ούτε κατ’ ελάχιστον, με το αν υπάρχει κρίση περί του προδήλως αβάσιμου των επανορθωτικών μέτρων αλλά στην περίπτωση που η αναθέτουσα αρχή επικαλείται μη λήψη επαρκών μέτρων εν γένει, οφείλει επί ποινή απαραδέκτου να λάβει τη σύμφωνη γνώμη της αρμόδιας επιτροπής. Συνεπώς, κατά τα ειδικώς κριθέντα η κρινόμενη προσφυγή πρέπει να γίνει δεκτή, να αναπεμφθεί η οικεία υπόθεση στην αναθέτουσα αρχή προκειμένου να προβεί στην οφειλόμενη ενέργεια αποστολής του οικείου σχεδίου στην Επιτροπή Ειδικού Σκοπού. Δεδομένης της αποδοχής της σχετικής βάσης ακύρωσης της προσβαλλόμενης, παρέπεται ότι η δε εξέταση των λοιπών αιτιολογικών βάσεων της προσφυγής καθίσταται αλυσιτελής (ΕΑ ΣΤΕ 308/2020). 

«Οδηγίες σχετικά με τη μεταβατική διαδικασία εξέτασης επανορθωτικών μέτρων από την Επιτροπή της παρ. 9 του άρθρου 73 του ν. 4412/2016»

Ρύθμιση θεμάτων σχετικά με την εξέταση επανορθωτικών μέτρων από την Επιτροπή της παρ.  9 του άρθρου 73 του ν. 4412/2016.

Με την υπό κρίση προδικαστική προσφυγή της, η προσφεύγουσα αιτείται την ακύρωση των ακόλουθων πράξεων (1) της με αριθμ. 4/2022 Πράξης του Δ.Σ. της αναθέτουσας αρχής με θέμα (11ο Οικονομικό): «Έγκριση α) του ενιαίου πρακτικού αξιολόγησης δικαιολογητικών συμμετοχής και τεχνικών προσφορών και β) του πρακτικού αξιολόγησης της οικονομικών προσφορών», καθ’ ο μέρος δι΄αυτής εγκρίθηκαν τα άνω Πρακτικά της Επιτροπής του Διαγωνισμού, (2) της με αριθμ. 5/2022 Πράξης του Δ.Σ. της αναθέτουσας αρχής με θέμα (3ο Οικονομικό): «Απόφαση σχετικά με την μη επάρκεια των επανορθωτικών μέτρων των εταιρειών “....” και “...”», ύστερα από την γνωμοδότηση της Επιτροπής του άρθρου 73 παρ. 9 του Ν. 4412/2016, και (3) της από 9-2-2022 και με αριθμό 49Β γνωμοδότησης της επιτροπής της ΓΕΝΙΚΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ με θέμα «Επαναφορά θέματος 48Ζ σχετικά με τη διαπίστωση επάρκειας ή μη των επανορθωτικών μέτρων του οικονομικού φορέα ... στο πλαίσιο της ανοικτής ηλεκτρονικής διαδικασίας κάτω των ορίων για την παροχή υπηρεσιών φύλαξης του ... για χρονικό διάστημα ενός (1) έτους».

Προμήθεια τροφίμων....Συνεπώς, οι διαγωνιζόμενοι οφείλουν να υποβάλουν μόνον τα αξιούμενα από τη διακήρυξη ή από τυχόν άλλη διάταξη, στην οποία αυτή ρητώς και ειδικώς παραπέμπει, δικαιολογητικά και στοιχεία για την απόδειξη ιδιοτήτων ή γεγονότων κρίσιμων για τη συμμετοχή στον διαγωνισμό, η δε αναθέτουσα αρχή, δεν δύναται να προβεί σε αποκλεισμό διαγωνιζομένου από τη διαγωνιστική διαδικασία, λόγω μη προσκομίσεως διαφορετικών ή και επί πλέον από τα προβλεπόμενα δικαιολογητικών συμμετοχής (ΣΤΕ 2723/2018, ΕΑ 382/2015 5μ., 53, 19/2011, πρβλ. ΣτΕ 3703/2010, 1329, 1616, 1619/2008). Ακόμη όμως και στη περίπτωση που ήθελε υποτεθεί υποχρέωση των υποψηφίων αναδόχων, εν προκειμένω, να υποβάλλουν υπεύθυνη δήλωση όπου να δηλώνουν ότι δεν εμπίπτουν στις περιπτώσεις της παραγράφου 2γ' του άρθρου 73 του Ν.4412/2016, θα πρέπει Αριθμός Απόφασης 8 / 2021 14 να γίνει δεκτό ότι τοιαύτη υποχρέωση δεν προκύπτει ρητά και χωρίς αμφισημία, πολλώ δε μάλλον που εκ της πλήρωσης της προϋπόθεσης μη απασχόλησης προσωπικού συνάγεται και η μη δυνατότητα επιβολής των ως άνω κυρώσεων και προστίμων, αφού τοιαύτη καθίσταται άνευ αντικειμένου. Προσέτι, ως γίνεται παγίως δεκτό, ασάφειες ή πλημμέλειες των εγγράφων της σύμβασης δεν μπορούν να ερμηνεύονται εις βάρος του καλόπιστου συμμετέχοντα, κατά παράβαση των αρχών του ανταγωνισμού και της παροχής ίσων ευκαιριών (ΕΑ ΣτΕ 423/2011, 424/2011, 425/2011) και τούτο διότι, εάν η αναθέτουσα αρχή επιθυμούσε πράγματι εν προκειμένω να δηλώνουν οι συμμετέχοντες στην Υπεύθυνη Δήλωση ότι δεν εμπίπτουν στις περιπτώσεις της παραγράφου 2γ' του άρθρου 73 του Ν.4412/2016, όφειλε να εκφραστεί σαφέστερα (ΕφΑΘ 1959/1970 Αρμ. 1970 σελ. 1111, ΕφΘεσ 501/1987 ΕΔημΕργ 1990/1, σελ. 84). Συνεπεία των ανωτέρω, διαπιστώνεται ότι μη νομίμως απερρίφθη η προσφορά της προσφεύγουσας, λαμβανομένου δε υπόψη ότι, στα πλαίσια της αρχής της τυπικότητας και της διαφάνειας, οι διαγωνιζόμενοι οφείλουν να υποβάλουν μόνο τα αξιούμενα από τη διακήρυξη ή από τυχόν άλλη διάταξη, στην οποία αυτή ρητώς παραπέμπει, δικαιολογητικά και στοιχεία (πρβλ. ΣτΕ 5022/2012), εφόσον, όμως, υφίσταται ρητός και σαφής όρος και όχι εκ των υστέρων και κατά την αξιολόγηση το πρώτον ερμηνεία της διακήρυξης με τρόπο ώστε να εισάγονται όροι αποκλεισμού και υποχρεώσεις των προσφερόντων, οι οποίες δεν προέκυπταν με σαφήνεια από την ίδια τη διακήρυξη, καθόσον, σύμφωνα με τα ανωτέρω διαλαμβανόμενα, κατ’ ουδένα τρόπο δε συνάγεται εκ της προσφεύγουσας μη τήρηση όρου της οικείας διακήρυξης ή μη προσκόμιση προβλεπόμενου ως απαιτούμενου, αναγκαίου ή κατάλληλου για την αξιολόγηση των δικαιολογητικών κατακύρωσης εγγράφου. Εξάλλου, σε κάθε περίπτωση, ενδεχόμενη διαπιστωθείσα ασάφεια των δηλωθέντων εν προκειμένω από την προσφεύγουσα στην υποβληθείσα από πλευράς της ως δικαιολογητικό κατακύρωσης Υπεύθυνη Δήλωση είναι δεκτική διευκρινήσεως και θεραπείας βάσει των διατάξεων του άρθρου 102 του Ν. 4412/2016 και των οικείων όρων της υπόψη διακήρυξης. Τούτων δοθέντων, ο λόγος της προσφυγής πρέπει να  γίνει δεκτός ως νόμω και ουσία βάσιμος και συνεπώς το αίτημα της προσφεύγουσας να γίνει δεκτό.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:«ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ ΓΕΩΡΓΙΟΥΠΟΛΗΣ ΚΑΙ ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ - ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΑ, ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΑΓΩΓΩΝ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΛΥΜΑΤΩΝ, ΑΓΩΓΟΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΔΙΑΘΕΣΗΣ ΚΑΙ ΦΡΕΑΤΙΟ ΦΟΡΤΙΣΗΣ ΤΟΥ»(...)διαπίστωσε ότι η εταιρεία με την επωνυμία «…», η οποία αποτελεί μέλος της διαγωνιζόμενης ένωσης οικονομικών φορέων «ΕΝΩΣΗ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ … Α.Ε. – … Α.Ε.»,  η εταιρεία με την επωνυμία «… Α.Ε.», η οποία προσφέρει δάνεια εμπειρία στην διαγωνιζόμενη Κοινοπραξία με την επωνυμία «Κ/ΞΙΑ … ΑΤΕ – … S.A», και η εταιρεία με την επωνυμία «…» και δ.τ. «…», στο υποβληθέν Ευρωπαϊκό Ενιαίο Έγγραφο Σύμβασης (Ε.Ε.Ε.Σ.) έχουν απαντήσει καταφατικά στο ερώτημα «Έχει συνάψει ο οικονομικός φορέας συμφωνίες με άλλους οικονομικούς φορείς με σκοπό τη στρέβλωση του ανταγωνισμού;» και δήλωσαν τα μέτρα αυτοκάθαρσης που έχουν λάβει. Για τον λόγο αυτό κλήθηκαν ... να προσκομίσουν εντός προθεσμίας επτά ημερών τα σχετικά αποδεικτικά στοιχεία, μετά την υποβολή των οποίων η Επιτροπή Διαγωνισμού γνωμοδότησε υπέρ της επάρκειας των επανορθωτικών μέτρων για κάθε μία από τις ανωτέρω εταιρείες. Ακολούθως, με τη ... απόφαση της Οικονομικής Επιτροπή της Περιφέρειας Κρήτης εγκρίθηκε η αποστολή σχεδίου απόφασης στην Επιτροπή του άρθρου 73 του ν.4412/2016, μετά τη θετική γνωμοδότηση της οποίας..., διαπιστώθηκε με την ... απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής η επάρκεια των επανορθωτικών μέτρων των ως άνω οικονομικών φορέων.(...)Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Κρήτης και του οικονομικού φορέα  «Κ/ΞΙΑ … ΑΤΕ – … S.A.» 

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΚΑΥΣΙΜΩΝ ΚΑΙ ΛΙΠΑΝΤΙΚΩΝ:.Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι ο Δήμος … νομίμως κατ’ αρχήν προσέφυγε για την ανάθεση καυσίμων και λιπαντικών στη διαδικασία χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016, δεδομένου ότι στην προκειμένη περίπτωση συντρέχουν οι τιθέμενες από τις διατάξεις αυτές προϋποθέσεις. Τούτο δε ειδικότερα αφενός μεν διότι παρόλο που ο Δήμος εξήντλησε τις νόμιμες δυνατότητες που διέθετε, επιχειρώντας να αναθέσει τα ως άνω είδη με τη νόμιμη τήρηση δύο διαδικασιών, ήτοι τόσο της αρχικής ανοικτής διαδικασίας ανάθεσης όσο και της επακολουθήσασας διαδικασίας διαπραγμάτευσης κατ’ άρθρο 32 παρ. 2 περ. α΄ του ν. 4412/2016, οι οποίες όμως απέβησαν άγονες, χωρίς να μπορεί να προβλέψει την εξέλιξη αυτή και χωρίς να έχει ως προς τούτο ευθύνη, αφετέρου δε εξαιτίας του εν τω μεταξύ διαδραμόντος χρόνου από την προκήρυξη της ανοικτής διαδικασίας μέχρι την κήρυξη ως άγονης της διαδικασίας διαπραγμάτευσης, δεν μπόρεσε να προμηθευτεί τα ως άνω είδη για τα έτη 2018 – 2019, με αποτέλεσμα να συντρέξει κατεπείγουσα ανάγκη αυτού για την προμήθεια των ως άνω ειδών για την κάλυψη των σχετικών αναγκών του και να μην είναι δυνατή πλέον η τήρηση των προθεσμιών που προβλέπονται για τις ανοικτές διαδικασίες. Πλην όμως, περαιτέρω, η ….2019 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου .., με την οποία εγκρίθηκε η απ’ ευθείας ανάθεση «καυσίμων και λιπαντικών για την κίνηση των αυτοκινήτων του Δήμου», συνολικού ποσού όσο ήταν ο προϋπολογισμός της αρχικής διακήρυξης για την εν λόγω ομάδα, ήτοι ποσού 642.921,75 ευρώ και η οποία δεν παραπέμπει περαιτέρω ως προς τους λοιπούς όρους ανάθεσης ούτε στην εν λόγω διακήρυξη, ούτε εξάλλου σε άλλο έγγραφο σύμβασης, πάσχει αοριστίας και είναι ως εκ τούτου μη νόμιμη. Τούτο δε ειδικότερα διότι α) δεν περιλαμβάνει περιγραφή του φυσικού αντικειμένου της σύμβασης, ήτοι δεν καθορίζει ποιά είναι τα συγκεκριμένα καύσιμα και τα λιπαντικά (το είδος αυτών), τα οποία θα προμηθεύσει κάθε οριζόμενος προμηθευτής στον Δήμο, τις απαιτούμενες τεχνικές προδιαγραφές του κάθε είδους, την μονάδα μέτρησης και την ενδεικτική τιμή μονάδας, την προς προμήθεια ποσότητα ανά είδος και την επί μέρους προϋπολογιζόμενη δαπάνη του είδους αυτού, καθώς και τα ποσά μέχρι τα οποία μπορεί να ανέλθει το συμβατικό αντάλλαγμα ανά ανατιθέμενο είδος και προμηθευτή μέχρι τη λήξη της διάρκειας της σύμβασης, β) δεν καθορίζει τα δικαιολογητικά που έπρεπε να καταθέσουν οι επιλεγέντες προμηθευτές, προκειμένου να αποδείξουν ότι δεν συντρέχουν στο πρόσωπό τους οι υποχρεωτικοί λόγοι αποκλεισμού του άρθρου 73 παρ. 1 και 2 του ν. 4412/2016 και γ) δεν καθορίζει τον τρόπο, τόπο, χρόνο εκτέλεσης των συμβάσεων που θα υπογραφούν με τους προμηθευτές, καθώς και τον χρόνο ισχύος – διάρκεια αυτών. Εξάλλου, η διαδικασία που ακολουθήθηκε είναι μη νόμιμη διότι πριν τη λήψη της ως άνω απόφασης περί απ’ ευθείας ανάθεσης των καυσίμων και λιπαντικών, δεν προηγήθηκε κατάθεση προσφορών από τους οικονομικούς φορείς στους οποίους πρόκειται να ανατεθεί η προμήθεια και ακολούθως στάδιο ελέγχου περί του αν συντρέχουν στο πρόσωπο τους οι υποχρεωτικοί λόγοι αποκλεισμού του άρθρου 73 παρ. 1 και 2 του ν. 4412/2016, με βάση τα προσκομισθέντα από αυτούς σχετικά δικαιολογητικά έγγραφα, καθώς και περί του εάν τα προϊόντα που θα προμηθεύσουν πληρούν τις απαιτούμενες τεχνικές προδιαγραφές. Συνακόλουθα, παρίσταται μη νόμιμη και η …..2019 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου … και για το λόγο ότι με αυτή η ως άνω Επιτροπή αναθέτει την προμήθεια σε οικονομικούς φορείς, χωρίς να διαπιστώνει ότι στο πρόσωπό τους δεν συντρέχουν οι ως άνω λόγοι αποκλεισμού και ότι τα προς προμήθεια από αυτούς προϊόντα πληρούν τις τιθέμενες τεχνικές προδιαγραφές.

Ανέγερση δημαρχιακού μεγάρου...Προσέτι, η διαπίστωση της εν λόγω μη πλήρωσης των όρων 22Α παρ. 4 και 23 παρ. 2 και 3, δεν έλαβε χώρα κατά το στάδιο ελέγχου των δικαιολογητικών κατακύρωσης, σύμφωνα με τα ανωτέρω περί πλήρωσης και της τρίτης προϋπόθεσης περί του συννόμου της κατάπτωσης της εγγυητικής επιστολής συμμετοχής στην υπό εξέταση διαγωνιστική διαδικασία. Και τούτο διότι, μετά την υπ’ αριθ. 291/2019 Πράξη του Ε’ Κλιμακίου που έκρινε ότι κωλύεται η υπογραφή του παραπάνω σχεδίου σύμβασης, καθώς θα έπρεπε να τηρηθεί η διαδικασία που προβλέπεται στις παραγράφους 7 έως 9 του άρθρου 73 του ν. 4412/2016 με την κλήση της προσφεύγουσας όπως προσκομίσει στοιχεία, προκειμένου να αποδείξει ότι έλαβε επανορθωτικά μέτρα επαρκή για την απόδειξη της αξιοπιστίας της, παρότι συντρέχει ο σχετικός λόγος αποκλεισμού της, η αναθέτουσα αρχή με το υπ’ αριθ. πρωτ. 161555/07.05.2019 έγγραφό της ζήτησε, έλαβε και έκρινε αυτά ως επαρκή με την υπ’ αριθ. 2140/2019 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής, κατά της οποίας απόφασης προσέφυγε η εταιρεία «.......» και εκδόθηκε η ΑΕΠΠ 1278/2019. Άλλοις λόγοις, η υπόθεση κατά τη διάρκεια έκδοσης των ανωτέρω αποφάσεων και πράξεων, δεν επανήλθε στο στάδιο του ελέγχου των δικαιολογητικών κατακύρωσης της προσφεύγουσας, αφού αυτά είχαν ελεγχθεί και αξιολογηθεί, εκκρεμούσης της απόφασης περί της επάρκειας ή μη των επανορθωτικών μέτρων της προσφεύγουσας, δηλαδή του κατά πόσον τα προσκομισθέντα δικαιολογητικά της περί των επανορθωτικών μέτρων που είχε λάβει, αποδεικνύουν και πληρούν τους όρους της Διακήρυξης όσον αφορά τους λόγους αποκλεισμού και επί των οποίων εκδόθηκαν οι υπ’ αριθ. 2140/2019 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της αναθέτουσας αρχής και η απόφαση 1278/2019 της Α.Ε.Π.Π. Τούτων δοθέντων, οι σχετικοί ισχυρισμοί της προσφεύγουσας ότι στην υπό κρίση υπόθεση το άρθρο 103 του Ν. 4412/2016 και το άρθρο 4.2 της Διακήρυξης δεν εφαρμόζονται, καθώς η περίπτωση συνδρομής του λόγου αποκλεισμού δεν προέκυψε κατά την εξέταση των προσκομισθέντων δικαιολογητικών κατακύρωσης και της έκδοσης της προσβαλλόμενης πράξης δεν προηγήθηκε η διατύπωση γνώμης του Τεχνικού Συμβουλίου, τυγχάνουν βάσιμοι και κατ’ ακολουθίαν ο λόγος αυτός της Προσφυγής, θα πρέπει να γίνει δεκτός ως βάσιμος, νόμω και ουσία

Με την υπό κρίση προδικαστική προσφυγή ο προσφεύγων ζητεί την ακύρωση της προσβαλλόμενης με αριθμό 1455/2022 απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας ... (στην οποία ενσωματώθηκε η υπ’ αρ. 59Χ/03.10.2022 Γνωμοδότηση της παραγράφου 9 του άρθρου 73 του Ν. 4412/2016), με την οποία αποφασίσθηκε: (α) η διαπίστωση της μη επάρκειας των επανορθωτικών μέτρων αυτοκάθαρσης της, και (β) ο αποκλεισμός της από τα επόμενα στάδια της υπό κρίση διαγωνιστικής διαδικασίας.

ΣΥΜΒΑΣΗ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗΣ:«Παραχώρηση Άδειας Λειτουργίας Επιχείρησης Καζίνο (ΕΚΑΖ) ευρέoς φάσματος δραστηριοτήτων στον Μητροπολιτικό Πόλο Ελληνικού - Αγίου Κοσμά»(...)Επειδή, με το δικόγραφο προσθέτων λόγων η αιτούσα επικαλείται ότι συνέτρεχε νόμιμος λόγος αποκλεισμού της προσφοράς της παρεμβαίνουσας ενώσεως προσώπων, εφ’ όσον από την από 24.4.2020 έκθεση πιστοληπτικής αξιολογήσεως του διεθνούς οργανισμού Moody’s και την από 28.4.2020 γνώμη του καθηγητή του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών Γ.Σ. προέκυπτε δυσμενής κατάταξη στο κριτήριο της χρηματοοικονομικής επάρκειας για την δανείζουσα χρηματοπιστωτική και τεχνική ικανότητα στην παρεμβαίνουσα ένωση προσώπων εταιρεία ... ... ... .... Ο λόγος αυτός είναι απορριπτέος, διότι τα στοιχεία, στα οποία στηρίζεται και τα οποία περιέχουν εκτίμηση της οικονομικής καταστάσεως της επιχειρήσεως, στην τεχνική και επαγγελματική ικανότητα της οποίας στηρίζεται η παρεμβαίνουσα ένωση -πέραν του ότι δεν περιλαμβάνονται στα προβλεπόμενα από την Διακήρυξη του επίδικου διαγωνισμού ως δυνάμενα να προσκομισθούν και να ληφθούν υπόψη στο πλαίσιο της διαδικασίας διενέργειάς του στοιχεία- είναι πολύ μεταγενέστερα της ημερομηνίας υποβολής των προσφορών (4.10.2019), λαμβάνουν υπόψη νεότερα δεδομένα και προσκομίσθηκαν το πρώτον ενώπιον του Δικαστηρίου.Απορρίπτει την κρινόμενη αίτηση.