ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας απόφασης, το Τμήμα κρίνει τα ακόλουθα :  Α) Μη νομίμως δεν περιελήφθησαν στη δημοσιευθείσα στην επίσημη εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης προκήρυξη οι ποσότητες των υπό προμήθεια ειδών..Β) Μη νομίμως στη δημοσιευθείσα περίληψη στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και στον ημεδαπό τύπο προβλέπεται υποχρέωση κατάθεσης εγγύησης συμμετοχής ίση με το 5% της συνολικής προϋπολογισθείσας δαπάνης αξίας 2.821.200,00 και όχι το 5% της αναλογικά προϋπολογισθείσας δαπάνης για τα είδη που αφορά η προσφορά, όπως προβλέπεται στον όρο 9 της διακήρυξης, καθόσον το ποσό της εγγύησης αποτελεί ουσιώδες στοιχείο της δημοσιευόμενης περίληψης που συνδέεται άμεσα με την ανάπτυξη ανταγωνισμού...Γ) Στην 269/2012 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του αιτούντος αναφέρεται ότι λόγω της καθυστέρησης που θα επιφέρει η προκήρυξη επαναληπτικού διαγωνισμού και λόγω της επείγουσας ανάγκης για τα καύσιμα κίνησης πρέπει ο Δήμος να προσφύγει στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης λόγω του κατεπείγοντος να εξασφαλιστούν έγκαιρα καύσιμα κίνησης για τα απορριμματοφόρα του Δήμου...Δ) Η ζωτική σημασία της προμήθειας αυτής δε συνιστά λόγο, που να δικαιολογεί τη μη τήρηση της νομιμότητας, πολλώ μάλλον, που στη συγκεκριμένη περίπτωση οι πλημμέλειες, που διαπιστώθηκαν, έχουν επισημανθεί επανειλημμένως από το Δικαστήριο τούτο με τη νομολογία του..Κατ΄ ακολουθίαν των ανωτέρω και ενόψει της συνδρομής των  αναφερομένων ως άνω πλημμελειών στην όλη διαγωνιστική διαδικασία, πρέπει να απορριφθεί και η αίτηση του Δήμου ...... για την ανάκληση της 184/2012 πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Εφ` όσον ο συμμετέχων σε διαγωνισμό δεν περιλάβει στην προσφορά του ρητή δήλωση, με την οποία θέτει χρονικό περιορισμό στην ισχύ της προσφοράς αυτής, τεκμαίρεται ότι δεσμεύεται από αυτήν καθ` όλη την διάρκεια του διαγωνισμού, μέχρι την ολοκλήρωσή του. Η αναθέτουσα αρχή έχει τη δυνατότητα να καλεί τους προμηθευτές να συμπληρώσουν τα νομίμως, καταρχήν, υποβληθέντα δικαιολογητικά ή να παρέχουν σχετικές διευκρινίσεις και όχι να αναπληρώσουν μη υποβληθέντα ή μη νομίμως υποβληθέντα δικαιολογητικά. Προφανώς εκ παραδρομής η αναγραφή στην τεχνική προσφορά του χρόνου λήξεως της ισχύος της, η σχετική δε αναφορά πρέπει να θεωρηθεί μη γεγραμμένη, με συνέπεια η προσφορά της αιτούσης να τεκμαίρεται ότι ισχύει καθ` όλη τη διάρκεια του διαγωνισμού.

Μεταφορές-μαθητών.1) Κατά παράβαση των όσων έγιναν δεκτά σε προηγούμενη σκέψη της παρούσας δεν εκδόθηκε απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ….., με την οποία αποφασίζεται η διενέργεια του διαγωνισμού για τη μεταφορά μαθητών. Την έλλειψη της ανωτέρω απόφασης δεν δύναται να αναπληρώσει η 510/2011 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου, με την οποία εγκρίθηκε η διενέργεια του διαγωνισμού και καταρτίσθηκαν οι όροι αυτού, δεδομένου ότι η απόφαση για τη διενέργεια του διαγωνισμού ανήκει στο έχον το τεκμήριο αρμοδιότητας για την άσκηση αυτής όργανο του Δημοτικού Συμβουλίου και, συνεπώς, αναρμοδίως με την προαναφερόμενη απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής εγκρίθηκε η διενέργεια αυτού (βλ. την 52224/52/15.12.2011 εγκύκλιο του Υφυπουργού Εσωτερικών, ΑΔΑ: 45ΨΟΝ-ΚΔ9). 2) Συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια της ελεγχόμενης διαγωνιστικής διαδικασίας η δημοσίευση στο συμπλήρωμα της Επίσημης Εφημερίδας της Ευρωπαϊκής Ενώσεως πληροφοριών που είναι ευθέως αντίθετες στις ρυθμίσεις της διακήρυξη, σχετικά με τον διαχωρισμό του αντικειμένου της υπηρεσίας σε περισσότερα τμήματα και, συνακόλουθα, τη δυνατότητα υποβολής προσφοράς για ένα ή περισσότερα δρομολόγια μεταφοράς μαθητών και όχι υποχρεωτικά για το σύνολο αυτών. 3) Μη νομίμως προκηρύχθηκε δημόσιος διαγωνισμός, χωρίς να αποδεικνύεται ότι τηρήθηκε η προπαρασκευαστική διαδικασία του άρθρου 4 της ΚΥΑ και ότι έχουν εξετασθεί και εξαντληθεί όλες οι δυνατότητες που παρέχονται από τις παραγράφους Α και Β του άρθρου 2 της κ.υ.α., ήτοι η πραγματοποίηση της μεταφοράς με την δημόσια αστική συγκοινωνία ακόμη και με προσπάθεια τροποποιήσεως των ήδη υφισταμένων δρομολογίων κατόπιν αιτήσεως στην Περιφέρεια, ή με την σύσταση γραμμών δημοτικής, διαδημοτικής ή υπεραστικής συγκοινωνίας διά της συνάψεως συμβάσεων παραχωρήσεως δημόσιας υπηρεσίας με τους φορείς συγκοινωνιακού έργου (άρθρο 19 του ν. 2963/2001), άλλως με την χρήση ιδίων μεταφορικών μέσων βάσει της παρ. Β του άρθρου 2 της κ.υ.α.. 4) Η προσφυγή στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων με την αιτιολογία της κηρύξεως αγόνου του διαγωνισμού είναι μη νόμιμη, δοθέντος ότι στην περίπτωση αυτή η διαδικασία της διαπραγματεύσεως συνέχεται άμεσα με τον προηγηθέντα αυτής διαγωνισμό, με συνέπεια η μη νομιμότητα της υποκείμενης διαγωνιστικής διαδικασίας να καθιστά για τους ανωτέρω λόγους παρακολουθηματικά παράνομη στο σύνολό της και τη συγκεκριμένη διαδικασία. Ούτε δύναται η επίκληση επείγουσας ανάγκης και η επικαλούμενη έλλειψη υπαιτιότητας του Δήμου για την μη (παραδεκτή) κατάθεση προσφορών για τα 138 από τα 157 δρομολόγια να αποτελέσει λόγο αυτοτελώς δικαιολογητικό της προσφυγής στην εν λόγω διαδικασία, καθόσον η κατά τα ανωτέρω πραγματοποίηση πλημμελούς διαγωνιστικής διαδικασίας είναι εξ’ ορισμού ασύμβατη με την έλλειψη ευθύνης της αναθέτουσας αρχής και την πρόκληση του κατεπείγοντος χαρακτήρα της προς κάλυψη ανάγκης και αν είχαν τηρηθεί πλήρως οι επιβαλλόμενες διατυπώσεις νομιμότητας μπορεί να είχαν κατατεθεί παραδεκτές προσφορές και για τα συγκεκριμένα δρομολόγια.

Με την προδικαστική προσφυγή η προσφεύγουσα ζητά την ακύρωση της προσβαλλόμενης με αριθ. 221/2022 απόφασης της αναθέτουσας αρχής, η οποία ενσωματώθηκε στην με αριθ. 224/2022 απόφαση της αναθέτουσας αρχής (εφεξής αποκαλούμενες η προσβαλλόμενη απόφαση), κατά το μέρος που απέρριψε την οικονομική προσφορά της στο Τμήμα 1 του διαγωνισμού, και κήρυξε άγονη την διαγωνιστική διαδικασία, αφού η αποκλεισθείσα προσφεύγουσα είχε υποβάλει την μοναδική προσφορά για το Τμήμα 1 του διαγωνισμού για την προμήθεια καυσίμων.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι ναι μεν μη νομίμως η δημοσίευση της περίληψης της διακήρυξης στην ημεδαπή εχώρησε πριν από την αποστολή της στην Υπηρεσία Επισήμων Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πλην όμως, όπως βασίμως προβάλλεται από τον αιτούντα Δήμο, η εν λόγω πλημμέλεια δεν επηρέασε ουσιωδώς το αποτέλεσμα του ως άνω διενεργηθέντος διαγωνισμού, δεδομένου ότι α) τηρήθηκε η σχετική ελάχιστη προθεσμία των 52 ημερών από την ημερομηνία αποστολής της περίληψης στην Υπηρεσία Επισήμων Εκδόσεων της Ε.Ε. (1.8.2011) μέχρι τη διενέργεια του διαγωνισμού (23.9.2011) και συνεπώς οι τυχόν ενδιαφερόμενοι έλαβαν εγκαίρως σχετικώς γνώση και β) μεταξύ των δημοσιεύσεων στον εθνικό τύπο και της αποστολής της περίληψης της διακήρυξης στην Υπηρεσία Επισήμων Εκδόσεων της Ε.Ε. μεσολάβησε μικρό χρονικό διάστημα.(...)Κατ’ ακολουθίαν αυτού, η προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας αναθέσεως κατόπιν διαπραγματεύσεων, συνεπεία του ότι στην ανοικτή διαδικασία δεν υπεβλήθη καμία προσφορά, πάσχει ομοίως, διότι, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, η νομιμότητά της συναρτάται με το κύρος και τη νομιμότητα του προηγηθέντος και ματαιωθέντος διαγωνισμού. Η γνώμη αυτή όμως δεν εκράτησε.

«Μελέτη – κατασκευή» του έργου «Μέγαρο Χορού ...» (...)Επειδή, κατά τα εκτεθέντα στην έκτη και έβδομη σκέψη, πιθανολογείται σοβαρώς ότι μη νομίμως εχώρησε ο αποκλεισμός της αιτούσης από την διαδικασία του επίμαχου διαγωνισμού. Αντιθέτως, δεν πιθανολογείται σοβαρώς, κατά τα εκτιθέμενα στην όγδοη και ένατη σκέψη, ότι μη νομίμως θεωρήθηκε ως παραδεκτώς υποβληθείσα η προσφορά της παρεμβαινούσης κοινοπραξίας. Πρέπει, επομένως, να γίνει εν μέρει δεκτή η κρινομένη αίτηση και να ανασταλεί, μέχρις εκδόσεως αποφάσεως επί της αιτήσεως ακυρώσεως, την οποία οφείλει να ασκήσει η αιτούσα προς διατήρηση του χορηγουμένου ήδη ασφαλιστικού μέτρου (βλ. άρθρο 3 παράγραφος 7 του Ν. 2522/1997), η εκτέλεση της προσβαλλομένης, ... πράξεως της Δημαρχιακής Επιτροπής του Δήμου …, με την οποία αποκλείσθηκε τελικώς η αιτούσα από τη διαγωνιστική διαδικασία, ώστε η τελευταία να δυνηθεί να μετάσχει στα επόμενα στάδια του διαγωνισμού, αποκλειομένης μόνον της εκδόσεως πράξεως κατακυρώσεως στην αιτούσα του αποτελέσματος του διαγωνισμού. Οίκοθεν νοείται ότι, εφ’ όσον, κατά τα εκτεθέντα, πιθανολογείται σοβαρώς ότι ο αποκλεισμός της αιτούσης από τη διαγωνιστική διαδικασία δεν εχώρησε νομίμως, η αναθέτουσα αρχή έχει την ευχέρεια, εφ’ όσον κρίνει τούτο ενδεδειγμένο, να επανεξετάσει το ζήτημα και να εκδώσει, προ της ασκήσεως και εκδικάσεως της προμνησθείσης αιτήσεως ακυρώσεως, νέα επί του ζητήματος τούτου εκτελεστή πράξη (...), προβαίνοντας νομίμως, από του σημείου εκείνου και εφεξής, σε πρόοδο της διαδικασίας του διαγωνισμού. Διά ταύτα Δέχεται εν μέρει την υπό κρίση αίτηση, ήτοι κατά το μέρος που αφορά στον αποκλεισμό της αιτούσης από τη διαγωνιστική διαδικασία. Διατάσσει τα διαλαμβανόμενα στο αιτιολογικό της παρούσης ασφαλιστικά μέτρα. Απορρίπτει την υπό κρίση αίτηση κατά το μέρος που αμφισβητείται η νομιμότητα της συμμετοχής της παρεμβαινούσης κοινοπραξίας στη διαγωνιστική διαδικασία. 

Με την προδικαστική προσφυγή η προσφεύγουσα αιτείται να ακυρωθεί η υπ’αριθ. 40/25.02.2022 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της αναθέτουσας αρχής κατά το τμήμα που απέρριψε την προσφορά της και έκανε δεκτή την προσφορά της παρεμβαίνουσας. 

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:Με δεδομένα αυτά και λαμβανομένου υπόψη ότι κατά της ελεγχόμενης φάσης της διαδικασίας του διαγωνισμού δεν έχουν ασκηθεί ενστάσεις ή άλλα ένδικα μέσα .., το Κλιμάκιο κρίνει ότι, από τον έλεγχο των υποβληθέντων σε αυτό στοιχείων, δεν διαπιστώθηκαν νομικές πλημμέλειες στη διαδικασία ανάθεσης της μεταφορά των μαθητών της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης του Νομού...........για το χρονικό διάστημα από 1.1.2009 έως 30.6.2009, μέχρι και την ως άνω έγκριση του αποτελέσματος του υπό κρίση διαγωνισμού. Συναφώς, πρέπει να υπομνησθεί ότι οι επόμενες φάσεις της διαδικασίας για τη σύναψη των οικείων συμβάσεων .., καθώς και τα σχέδια σύμβασης, πριν την υπογραφή τους, πρέπει να διαβιβαστούν για έλεγχο νομιμότητας στο Ελεγκτικό Συνέδριο. 

Υπηρεσίες καθαριότητας. (..) ζητείται η ανάκληση της 153/2018 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ της Ανώτατης Στρατιωτικής Διοίκησης Υποστήριξης Στρατού .... και της παρεμβαίνουσας εταιρίας για την «παροχή υπηρεσιών καθαριότητας ...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι, κατά τα ορθώς κριθέντα από το Κλιμάκιο , το περιεχόμενο του όρου 5 παρ. 5 της διακήρυξης, σύμφωνα με τον οποίο οι διαγωνιζόμενοι οφείλουν να υποβάλουν με το φάκελο της τεχνικής προσφοράς τους όλα τα στοιχεία του άρθρου 68 παρ. 1 του ν.3863/2010, στα οποία εμπεριέχονται και οικονομικά στοιχεία, ερμηνευόμενο σε συνδυασμό με τον ρητό όρο του 4 παρ. 5 της διακήρυξης, κατά τον οποίο στα περιεχόμενα του ηλεκτρονικού φακέλου της τεχνικής προσφοράς δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να εμφανίζονται οικονομικά στοιχεία, τυχόν δε εμφάνιση οικονομικών στοιχείων αποτελεί λόγο απόρριψης της προσφοράς, παρίσταται αντιφατικό και δημιούργησε στη πράξη σύγχυση στους συμμετέχοντες στο υπό κρίση διαγωνισμό ως προς τον ορθό τρόπο υποβολής των στοιχείων του άρθρου 68 παρ. 1 του ν. 3863/2010. ...Εν προκειμένω, η ασάφεια των σχετικών όρων της διακήρυξης κρίνεται από το Τμήμα ουσιώδης, δοθέντος ότι είχε ως αποτέλεσμα την υποβολή απαράδεκτων προσφορών .... Επιπροσθέτως, κατά παράβαση της αρχής της ίσης μεταχείρισης η αναθέτουσα αρχή απέκλεισε από το διαγωνισμό μόνο την εταιρεία ... ..., αφού καμία εταιρεία δεν είχε υποβάλει όλα τα στοιχεία του άρθρου αυτού με την τεχνική προσφορά, σύμφωνα με τη ρητή διατύπωση του άρθρου 5 παρ. 5 της διακήρυξης, τα δε περί του αντιθέτου προβαλλόμενα από την αναθέτουσα αρχή ότι ενήργησε με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον και ότι προέβη σε ενέργειες που σκοπό είχαν να μην βλάψουν τον ανταγωνισμό και την ίση μεταχείριση των εταιρειών που συμμετείχαν στον υπό κρίση διαγωνισμό είναι απορριπτέα ως προδήλως αβάσιμα...Τέλος, όσον αφορά στην τρίτη διαπιστωθείσα με την προσβαλλόμενη Πράξη πλημμέλεια το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι κατά τα ορθώς υπό του Κλιμακίου κριθέντα, αν και με διαφορετική εν μέρει αιτιολογία, μη νομίμως δεν ορίστηκε με το σχετικό περί δικαιολογητικών συμμετοχής άρθρο 3 της οικείας διακήρυξης ότι ο συμμετέχων, εφόσον επικαλέστηκε με την προσφορά του τις ικανότητες τρίτου οικονομικού φορέα (δάνεια εμπειρία), οφείλει να προσκομίσει τα απαιτούμενα δικαιολογητικά που να αποδεικνύουν ότι δεν συντρέχουν λόγοι αποκλεισμού τόσο για τον ίδιο, όσο και για τον τρίτο φορέα, καθόσον η μη υποβολή των δικαιολογητικών αυτών θα απέληγε σε καταστρατήγηση των διατάξεων των άρθρων 47 και 48 της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ (άρθρα 45 και 46 του π.δ/τος 60/2007), λαμβανομένου ιδίως υπόψη ότι, μεταξύ των ως άνω δικαιολογητικών, περιλαμβάνεται μεταξύ άλλων απόσπασμα ποινικού μητρώου, πιστοποιητικό φορολογικής ενημερότητας καθώς και ενημερότητας εισφορών κοινωνικής ασφάλισης, πιστοποιητικό εγγραφής στο οικείο Επιμελητήριο, πιστοποιητικό περί μη πτώχευσης ή μη θέσης σε εκκαθάριση, που συναρτώνται με τους, κατά το άρθρο 45 της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ (43 του π.δ.60/2007), λόγους αποκλεισμού από τη διαδικασία ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων, αλλά και με αυτή την ίδια τη λειτουργία των επιχειρήσεων στον οικείο επαγγελματικό χώρο. ...Απορρίπτει την αίτηση ανάκλησης και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση.Δεν ανακαλεί την 153/2018 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. 

Η παρουσα δεν αναθεωρηθηκε με την ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/1354/2018

 

Ελεγχος νομιμότητας του σχεδίου σύμβασης και της προηγηθείσας διαγωνιστικής διαδικασίας για την ανάθεση, από το Δήμο ..-.., της υπηρεσίας «Διαχείριση απορριμμάτων Δήμου ..-.. (..) Επί της ελεγχόμενης διαδικασίας το Κλιμάκιο αποφαίνεται ότι η ως άνω τροποποίηση της διακήρυξης που δημοσιεύθηκε στο συμπλήρωμα της Επίσημης Εφημερίδας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και, συγκεκριμένα, της απαίτησης αυτής «Να έχει διαχειριστεί κατά την τελευταία τριετία τουλάχιστον 12 000 t ΑΣΑ» σε «Να έχει διαχειριστεί κατά την τελευταία πενταετία τουλάχιστον 12 000 t ΑΣΑ» συνιστά ουσιώδη τροποποίηση των όρων της, δεδομένου ότι αφορά στην τεχνική ικανότητα των υποψηφίων αναδόχων, τυχόν δε ύπαρξη απόκλισης από αυτήν θα σήμαινε, κατά την ίδια διακήρυξη, απόρριψη της προσφοράς. Συνακόλουθα, μη νομίμως για την ουσιώδη αυτήν τροποποίηση δεν τηρήθηκε το προβλεπόμενο ελάχιστο χρονικό διάστημα μεταξύ της αποστολής της προς δημοσίευση και διενέργειας του διαγωνισμού, δεδομένου ότι δημοσιεύθηκε στις 19.1.2016, ήτοι μόλις έξι (6) ημέρες πριν την ημερομηνία υποβολής των προσφορών στις 25.1.2016, χωρίς ανάλογη παράταση της προθεσμίας κατάθεσής τους, Η μη τήρηση των εν λόγω διατυπώσεων δημοσιότητας συνιστά παράβαση ουσιώδους τύπου της διαδικασίας, η οποία καθιστά πλημμελή την περαιτέρω διαγωνιστική διαδικασία, ενόψει, μάλιστα, του γεγονότος ότι στην προκειμένη περίπτωση υποβλήθηκε προσφορά από μόλις μία (1) επιχείρηση, στην οποία και κατακυρώθηκε το αποτέλεσμα του διαγωνισμού, και κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης.  Ανακλήθηκε με την ΕΣ/ΤΜ.6/26/2017