ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ:..ζητείται η ανάκληση της 249/2009 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις IV, V και VI, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι ορθά αποφάνθηκε το Κλιμάκιο ότι η 3722/19.5.2008 απόφαση του Δ.Σ. της ..., (όπως τροποποιήθηκε εν μέρει με την 3842/247η Συνεδρίαση/26.9.2008 απόφαση του ίδιου οργάνου), περί ματαίωσης του 113/2006 διαγωνισμού και προσφυγής στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού, είναι αναιτιολόγητη, καθόσον α) η λήξη του χρόνου ισχύος των προσφορών του ως άνω διαγωνισμού δεν αποτελεί νόμιμο λόγο προσφυγής στη διαδικασία αυτή, β) δεν μπορεί να προβληθεί ότι η προηγηθείσα διαγωνιστική διαδικασία απέβη άγονη, αφού υποβλήθηκαν παραδεκτές και κατάλληλες προσφορές και τέλος γ) δεν μπορεί να υποστηριχθεί ότι συνέτρεχε κατεπείγουσα ανάγκη, μη απορρέουσα από ευθύνη της αναθέτουσας αρχής, οφειλόμενη σε γεγονότα απρόβλεπτα, καθόσον η αναθέτουσα αρχή μπορούσε ευχερώς να συμμορφωθεί προς την κρίση του Ζ΄ Κλιμακίου (Πράξη 298/2007) και του VI Τμήματος (Πράξη 240/23.11.2007), και να θεραπεύσει τις διαπιστωθείσες πλημμέλειες της διαγωνιστικής διαδικασίας του 113/2006 διαγωνισμού, κάτι που θα οδηγούσε σε έγκαιρη σύναψη σύμβασης για την παροχή υπηρεσιών καθαριότητας ήδη από το έτος 2007.Λαμβάνοντας όμως υπόψη ότι, ι) μετά την έκδοση της 240/2007 Πράξης του Τμήματος τούτου, με την οποία είχε κριθεί μη νόμιμη η διαδικασία του διαγωνισμού και δεδομένου ότι είχε ήδη εκδοθεί κατακυρωτική απόφαση, ενώ οι προσφορές των διαγωνιζομένων είχαν ήδη λήξει, δεν υπήρχε πλέον η δυνατότητα είτε να ζητηθεί η παράταση των προσφορών είτε να επιχειρηθεί η θεραπεία των πλημμελειών που είχαν επισημανθεί από την ως άνω Πράξη, και συνεπώς ο διαγωνισμός είχε ματαιωθεί εν τοις πράγμασι, ιι) προκειμένου να αποσαφηνισθεί ο τρόπος συμμόρφωσής της προς τις Πράξεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου, η ... απέστειλε το 742/22.1.2008 έγγραφο προς το Υπουργείο Ανάπτυξης ..με θέμα «Ερώτημα για διαγωνιστική διαδικασία», με το οποίο ζητήθηκε η γνώμη σχετικά με την εξέλιξη του διαγωνισμού,..και ιιι) αμέσως μετά την παραλαβή του ως άνω εγγράφου από την ... στις 28.3.2008, η επιτροπή στις 11.4.2008 με το Πρακτικό 9 πρότεινε τη ματαίωση του διαγωνισμού και την προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης,(..)το Τμήμα κρίνει, κατά παραδοχή του σχετικού λόγου ανάκλησης, ότι η αναθέτουσα ... συγγνωστώς προέβη στην επιλογή της διαδικασίας με διαπραγμάτευση, θεωρώντας εύλογα και χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των διατάξεων του νόμου ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις προσφυγής στη διαδικασία αυτή..Ανακαλεί την 249/2009 Πράξη του Z΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

ΑΠΕΥΘΕΙΑΣ ΑΝΑΘΕΣΗ. Απορρίπτει αίτηση ανάκλησης της 52/2011 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου (..) Με τα παραπάνω δεδομένα,  μη νομίμως η ….. ΑΕ προχώρησε στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης  των επίμαχων υπηρεσιών, χωρίς προηγούμενη δημοσίευση διακήρυξης, διότι δεν συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις που θέτουν οι διατάξεις του άρθρου 25 παρ. 3 στ. α του π.δ. 59/2007 για τη νόμιμη προσφυγή στην εν λόγω διαδικασία.  Ειδικότερα, δεν συνέτρεχε η προϋπόθεση της μη υποβολής στο διενεργηθέντα στις 2.12.2010  διαγωνισμό καμίας κατάλληλης προσφοράς, δοθέντος ότι καμία από τις ως άνω τέσσερεις υποβληθείσες προσφορές δεν εμπίπτει στην έννοια της ακατάλληλης προσφοράς, σύμφωνα με όσα γίνονται δεκτά στη σκέψη ΙΙ, αλλά ήταν απορριπτέες η μεν μια λόγω ελλείψεως τυπικών δικαιολογητικών συμμετοχής, οι δε άλλες τρεις λόγω υπέρβασης του προϋπολογισμού της διακήρυξης.(..)Περαιτέρω, δεν συντρέχουν απρόβλεπτες περιστάσεις, ανεξάρτητες από υπαιτιότητα της αναθέτουσας αρχής, που να δικαιολογούν την ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών, λόγω κατεπείγουσας ανάγκης, με την ως άνω εξαιρετική διαδικασία. Αντίθετα, συντρέχει πλημμελής προγραμματισμός εκ μέρους της αναθέτουσας αρχής, καθώς, παρότι  ήταν γνωστό ότι στις 11.12.2010 έληγε η ισχύς των από 11.12.2007 συμβάσεων  με τους «ΚΞ ……..- AE» και «……. ΑΤΕ», η διενέργεια του σχετικού διαγωνισμού προγραμματίστηκε μόλις για τις 2.12.2010, οπότε ήταν αδύνατη η έγκαιρη ολοκλήρωσή του ακόμα και χωρίς την παρεμβολή οποιουδήποτε εκ των γεγονότων που προκαλούν καθυστερήσεις και κωλύματα στις σχετικές διαδικασίες και το ενδεχόμενο εμφάνισης των οποίων οφείλει να λαμβάνεται υπόψη από τις αναθέτουσες αρχές. (..)Απορρίπτει την αίτηση ανάκλησης καθώς και την παρέμβαση.

Υπογραφή του σχεδίου σύμβασης του έργου «Επείγουσες συντηρήσεις στο επαρχιακό οδικό δίκτυο του Δήμου ...ζητείται η ανάκληση της 387/2018 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου (Α΄ Διακοπών) του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά και συνεκτιμώντας ότι: 1) το αντικείμενο της κρινόμενης σύμβασης συνίσταται σε συντηρήσεις οδών, όπου, όπως είναι γνωστό τόσο στην αναθέτουσα αρχή από παρόμοιες συμβάσεις που έχει ήδη συνάψει, όσο και στο Δικαστήριο από προηγούμενες ενέργειες των ελεγκτικών σχηματισμών του, είναι συνήθης η υποβολή προσφορών με υψηλές εκπτώσεις .., 2) κατά τη διαδικασία ανάδειξης αναδόχου αναπτύχθηκε επαρκής ανταγωνισμός, με τη συμμετοχή στο διαγωνισμό δέκα τεσσάρων (14) εργοληπτικών επιχειρήσεων, εκ των οποίων, πέραν της εταιρείας «..», που προσέφερε το υψηλότερο ποσοστό έκπτωσης (77,14%), οι επόμενες τρεις στη σειρά μειοδοσίας υπέβαλλαν επίσης προσφορές με υψηλά ποσοστά έκπτωσης άνω του 70% (76,50%, 75,81% και 75,07%), ενώ ο μέσος όρος των προσφορών όλων των συμμετεχουσών εταιρειών στο διαγωνισμό ήταν ομοίως υψηλός (63,95%), 3) η Οικονομική Επιτροπή, κατά την συνεδρίαση της 30ης.1.2018, αφού έλαβε υπόψιν την εισήγηση της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων Π.Ε. … , προέβη στην έγκριση του Πρακτικού της Α΄ Φάσης της Επιτροπής Διαγωνισμού, χωρίς την τήρηση της διαδικασίας αξιολόγησης των υποβληθεισών προσφορών ως ασυνήθιστα χαμηλών, ενόψει και της συχνής επανάληψης του φαινομένου να υποβάλλονται υψηλά ποσοστά έκπτωσης σε διαγωνισμούς με το αντικείμενο αυτό, 4) με το οικ.21079/329/19.1.2018 έγγραφο του φορέα εκτέλεσης του έργου .. δεν διατυπώθηκαν ειδικές και συγκεκριμένες αιτιάσεις σχετικά με τη φερεγγυότητα των προσφορών των διαγωνιζομένων, στις οποίες η Οικονομική Επιτροπή θα υποχρεούταν να απαντήσει, είτε καλώντας τους προσφέροντες να δικαιολογήσουν την ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά τους και αξιολογώντας κατόπιν τις εξηγήσεις τους, είτε παραθέτοντας ειδικούς και συγκεκριμένους λόγους εξαιτίας των οποίων επέλεξε να μην εκτιμήσει τις υποβληθείσες προσφορές στο συγκεκριμένο διαγωνισμό ως ασυνήθιστα χαμηλές και συνακόλουθα, να μην ζητήσει στοιχεία αιτιολόγησης των προσφορών αυτών και 5) σε κανένα στάδιο του διαγωνισμού δεν υποβλήθηκαν ενστάσεις, ώστε να δημιουργήσουν στην αναθέτουσα αρχή αμφιβολίες ως προς τη φερεγγυότητα των υποβληθεισών οικονομικών προσφορών .., το Τμήμα κρίνει ότι,  η Οικονομική Επιτροπή της Περιφέρειας .., αφενός κρίνοντας σιωπηρώς ότι στην προκειμένη περίπτωση οι προσφορές αυτές δεν παρίσταντο ασυνήθιστα χαμηλές λόγω της φύσης και των χαρακτηριστικών του συγκεκριμένου έργου και ότι, συνακόλουθα, δεν συνέτρεχε ανάγκη πρόσκλησης των συμμετεχόντων προς αιτιολόγησή τους, αφετέρου εγκρίνοντας το Πρακτικό της Α΄ Φάσης της Επιτροπής Διαγωνισμού, χωρίς να παραθέσει ειδική αιτιολογία σχετικά με την ως άνω κρίση της, δεν υπερέβη τα άκρα όρια της διακριτικής της ευχέρειας, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με τις κρινόμενες αιτήσεις ανάκλησης.Κατ΄ ακολουθίαν των ανωτέρω και εφόσον δεν αναδείχθηκε με την προσβαλλόμενη πράξη άλλος διακωλυτικός της υπογραφής της σύμβασης λόγος, πρέπει οι συνεκδικαζόμενες αιτήσεις ανάκλησης να γίνουν δεκτές, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 387/2018 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου (Α΄ Διακοπών) και να κριθεί ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης.

Εκτέλεση δημόσιου συγκοινωνιακού έργου- ανάδειξη αναδόχου:... Με τα δεδομένα αυτά, το γεγονός ότι η αιτούσα δεν υπέβαλε προσφορά στον επίμαχο διαγωνισμό δεν της αποστερεί το έννομο συμφέρον προς άσκηση της κρινομένης αιτήσεως, εφ’ όσον ισχυρίζεται ότι η υποβολή προσφοράς εκ μέρους της κατέστη αδύνατη λόγω των προβαλλομένων με την κρινόμενη αίτηση πλημμελειών της διακηρύξεως του διαγωνισμού και, ειδικότερα, λόγω της ανωτέρω εξαιρετικά συντόμου προθεσμίας υποβολής των προσφορών των διαγωνιζομένων, η οποία θεσπίσθηκε από τη διάταξη του άρθρου 7.4 της διακηρύξεως, ο δε περί του αντιθέτου ισχυρισμός της «....» είναι απορριπτέος ως αβάσιμος. Περαιτέρω, εφ’ όσον, σύμφωνα με τις αναφερθείσες σε προηγούμενη σκέψη διατάξεις, ο ένδικος διαγωνισμός εμπίπτει στο πεδίον εφαρμογής της οδηγίας 2004/17/ΕΚ, αφ’ ενός μεν η διακήρυξή του έπρεπε να δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αφ’ ετέρου δε ως ελάχιστη προθεσμία υποβολής των προσφορών έπρεπε να ορισθεί το χρονικό διάστημα των πενήντα δύο ημερών από την ημερομηνία αποστολής της διακηρύξεως του διαγωνισμού προς δημοσίευση στην εν λόγω Επίσημη Εφημερίδα. Συνεπώς, εφ’ όσον εν προκειμένω η διακήρυξη του διαγωνισμού δημοσιεύθηκε, κατά τα προαναφερθέντα, μόνο στον ελληνικό τύπο, ορίσθηκε δε ως καταληκτική προθεσμία υποβολής των προσφορών το χρονικό διάστημα των δέκα εννέα ημερών από τη δημοσίευση αυτή, πιθανολογείται σοβαρώς ότι συνέτρεξε παραβίαση των ως άνω διεπουσών τον διαγωνισμό διατάξεων, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την κρινόμενη αίτηση.(...)Επειδή, η Επιτροπή Αναστολών, σταθμίζοντας, σύμφωνα με το άρθρο 5 του ν. 3886/2010, τα συμφέροντα των διαδίκων, κρίνει ότι οι ανωτέρω ισχυρισμοί της «....» δεν αρκούν για να θεωρηθεί ότι συντρέχει εν προκειμένω επιτακτικός λόγος δημοσίου συμφέροντος, ο οποίος, σταθμιζόμενος προς τη βλάβη της αιτούσης, θα επέβαλλε την απόρριψη της κρινομένης αιτήσεως ασφαλιστικών μέτρων. Τούτο δε διότι –ανεξαρτήτως της δυνατότητος της «....» να συνεχίσει την ακολουθούμενη μέχρι σήμερα (προς αντιμετώπιση των καθυστερήσεων κατά την εξέλιξη του προκηρυχθέντος με την ... διακήρυξη διαγωνισμού) πρακτική της διεξαγωγής διαγωνισμών βραχείας διαρκείας- η ανωτέρω εταιρεία δύναται, πάντως, όπως η ίδια αναφέρει στο από 6.6.2013 έγγραφο συμπληρωματικών απόψεων, είτε να προβεί σε απ’ ευθείας ανάθεση των σχετικών υπηρεσιών είτε να προσφύγει στην διαδικασία των διαπραγματεύσεων. Εν όψει των ανωτέρω, η Επιτροπή Αναστολών κρίνει ότι πρέπει να γίνει δεκτή η υπό κρίση αίτηση και να ανασταλεί η εκτέλεση της ... διακηρύξεως της «....» μέχρι τη δημοσίευση οριστικής αποφάσεως του Συμβουλίου της Επικρατείας επί της αιτήσεως ακυρώσεως, την οποία οφείλει να ασκήσει η αιτούσα εντός τριάντα ημερών από την έκδοση της παρούσης αποφάσεως, προκειμένου να διατηρηθεί η ισχύς του διατασσομένου ασφαλιστικού μέτρου (άρθρο 5 παρ. 7 του ν. 3886/2010), κατόπιν δε τούτου παρέλκει ως αλυσιτελής η έρευνα των λοιπών αιτιάσεων που προβάλλονται με την κρινόμενη αίτηση κατά της ανωτέρω διακηρύξεως.

Εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων...Επειδή, η αιτούσα προβάλλει ότι είναι «υπέρμετρα δυσμενής για την πλειοψηφία των συμμετεχόντων» η πρόβλεψη της διακήρυξης στο άρθρο 11ο στοιχείο Γ αρ. 8, σύμφωνα με την οποία «Εφόσον οι προσφέροντες δεν κατασκευάζουν το σύστημα βιολογικής επεξεργασίας (κύριος εξοπλισμός) μερικά ή ολικά σε δικό τους εργοστάσιο πρέπει να επισυνάψουν υπεύθυνη δήλωση του αντίστοιχου εργοστασίου κατασκευής ή του επίσημου αντιπροσώπου του στην Ελλάδα, στην οποία θα δηλώνει ότι: Έχει αποδεχθεί… έναντι του προσφέροντα την εκτέλεση της συγκεκριμένης προμήθειας, σε περίπτωση κατακύρωσης στον προμηθευτή υπέρ του οποίου έγινε η αποδοχή …», προτείνει δε τροποποίηση του όρου αυτού. Με το εν λόγω περιεχόμενο, ο εξεταζόμενος λόγος προβάλλεται χωρίς έννομο συμφέρον, εφόσον, όπως προκύπτει από το πρακτικό της Επιτροπής Διαγωνισμού της 30.12.2014, η αιτούσα προσκόμισε το ως άνω δικαιολογητικό, πλην όμως η συμμετοχή της απορρίφθηκε για άλλον λόγο (μη προσκόμιση βεβαίωσης ασφαλιστικής ενημερότητας). Επειδή, υποστηρίζεται ότι το κριτήριο της ομάδας 2α, σύμφωνα με το οποίο βαθμολογείται από 40 έως 60 μόρια η εγγύτητα της «έδρας συνεργείου-τοπικού συνεργάτη» σε σχέση με τον τόπο της εγκατάστασης επεξεργασίας λυμάτων, συνιστά «φωτογραφική διάταξη», διότι «πριμοδοτούνται παρανόμως οι τοπικοί συνεργάτες, ήτοι οικονομικοί φορείς είτε εδρεύοντες στην ... είτε όσοι διαθέτουν κάποιου είδους εγκατάσταση-υποδομή στην ... και μάλιστα πλησίον της …». Ο ισχυρισμός αυτός, έτσι όπως προβάλλεται, είναι απορριπτέος ως αορίστως προβαλλόμενος, εφόσον δεν κατονομάζονται εκείνοι οι οποίοι, κατά την αιτούσα, ωφελούνται.

Οι ανωτέρω διατάξεις (Ν.3669/2008) έχουν την έννοια ότι η απευθείας ανάθεση συμπληρωματικών εργασιών στον ανάδοχο ήδη εκτελούμενου δημόσιου έργου, αποτελεί εξαιρετική διαδικασία απευθείας ανάθεσης και για το λόγο αυτό εφαρμόζεται μόνον στις περιοριστικά αναφερόμενες στο Νόμο περιπτώσεις, καθόσον συνιστά παρέκκλιση από τις αρχές της διαφάνειας, της ισότητας και του ελεύθερου ανταγωνισμού. Ως συμπληρωματικές εργασίες, θεωρούνται εκείνες για τις οποίες συντρέχουν σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις: α) παρουσιάζουν αναγκαία συνάφεια με το έργο και δεν περιλαμβάνονται στην αρχικώς συναφθείσα σύμβαση, β) κατέστησαν αναγκαίες κατά την τεχνική εκτέλεση του έργου, όπως αυτό περιγράφεται στην αρχική σύμβαση και τα οικεία συμβατικά τεύχη (μελέτες, γενική συγγραφή υποχρεώσεων κ.λπ.), λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων και γ) είτε δεν μπορούν τεχνικά ή οικονομικά να διαχωριστούν από την αρχική σύμβαση χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα στην αναθέτουσα αρχή είτε, παρά τη δυνατότητα διαχωρισμού τους, είναι απόλυτα αναγκαίες για την τελειοποίησή της. Τέτοιες εργασίες θεωρούνται εκείνες, οι οποίες αν και προβλέπονται κατά είδος από το συμβατικό τιμολόγιο και τον προϋπολογισμό, εκτελούνται σε ποσότητες μεγαλύτερες από τις προβλεπόμενες (πρόσθετες ή υπερσυμβατικές εργασίες) είτε δεν προβλέπονται καθόλου ή προβλέπονται μεν, αλλά εκτελούνται με διαφορετικό τρόπο (νέες εργασίες). Δεν θεωρούνται συμπληρωματικές οι εργασίες που αφορούν στην επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του έργου ή στη βελτίωση της ποιότητάς του, καθώς είναι ανεπίτρεπτη η εκ των υστέρων μεταβολή του αντικειμένου του έργου, που δεν ήταν γνωστή στο σύνολο των διαγωνιζομένων κατά την υποβολή της προσφοράς τους και δεν αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου (E.Σ. 2069/2010 κ.α.). Οι ως άνω διατάξεις, λόγω του εξαιρετικού χαρακτήρα τους, πρέπει να ερμηνεύονται στενά, το δε βάρος αποδείξεως της συνδρομής των έκτακτων και απρόβλεπτων περιστάσεων το φέρει όποιος τις επικαλείται (Δ.Ε.Κ. απόφαση της 17.09.1998, C-323/96 Επιτροπή κατά Βελγίου, Δ.Ε.Κ. απόφαση της 28.03.1996, C-318/1994 Επιτροπή κατά Γερμανίας, Δ.Ε.Κ. απόφαση της 18.05.1995, C-57/94 Επιτροπή κατά Ιταλίας, Δ.Ε.Κ. απόφαση της 18.03.1992, C-24/91 Επιτροπή κατά Ισπανίας). Ως απρόβλεπτες περιστάσεις νοούνται αιφνίδια πραγματικά γεγονότα, τα οποία δεν ανάγονται στο χρόνο καταρτίσεως της αρχικής σύμβασης και τα οποία, παρότι η μελέτη (οριστική ή προμελέτη), με βάση την οποία προσδιορίσθηκε το τεχνικό αντικείμενο του έργου, υπήρξε κατά το δυνατόν πλήρης και ακριβής, αντικειμενικά δεν μπορούσαν να προβλεφθούν, σύμφωνα με τους κανόνες της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής, ώστε να ενταχθούν στο αρχικό έργο και την ήδη συναφθείσα σύμβαση (Ε.Σ. 1780/2009, 2506/2009, 2726/2010, κ.α.). Τέλος, η απόφαση του αρμοδίου οργάνου περί προσφυγής στην παραπάνω διαδικασία ανάθεσης πρέπει, ως εκ της φύσεώς της, να είναι ειδικώς και επαρκώς αιτιολογημένη, ώστε να καθίσταται εφικτός από το Ελεγκτικό Συνέδριο ο έλεγχος νομιμότητάς της (Ε.Σ. 2066, 285, 136/2010). (..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι για την πρώτη κατηγορία εργασιών (ενίσχυση του φέροντος οργανισμού), συντρέχουν οι προϋποθέσεις σύναψης της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την υπό κρίση αίτηση. Τούτο, διότι, αφενός μεν οι εργασίες αυτές τελούν σε απόλυτη συνάφεια με το προς εκτέλεση έργο, δεν συνιστούν τροποποίηση του τεχνικού του αντικειμένου και δεν μπορούν τεχνικά να διαχωριστούν από την αρχική σύμβαση, αφετέρου δε οφείλονται σε περιστάσεις που δεν ήταν δυνατό να προβλεφθούν κατά την κατάρτιση αυτής. Συγκεκριμένα, η εκτέλεση εργαστηριακών ελέγχων μετά τον αυξημένο αριθμό δειγματοληψιών κατά το στάδιο εκπόνησης της στατικής μελέτης εφαρμογής, σύμφωνα με τις απαιτήσεις και τα πρότυπα του ΚΑΝ.ΕΠΕ., αποκάλυψε μικρότερες ποσότητες σκυροδέματος από τις ληφθείσες υπόψη κατά την εκπόνηση της οριστικής μελέτης. Εξάλλου, για ένα τμήμα του κτιρίου, μετά τις πραγματοποιηθείσες κατά την εκτέλεση του έργου καθαιρέσεις, αποκαλύφθηκε ότι είχαν κατά το παρελθόν πραγματοποιηθεί εργασίες ενίσχυσης με προβληματικό τρόπο, γεγονός που δεν θα μπορούσε να έχει προβλεφθεί κατά τη σύνταξη της οριστικής μελέτης, λόγω της έλλειψης σχετικών στοιχείων, γεγονός που δικαιολογείται άλλωστε από την παλαιότητα του κτιρίου. Όσον αφορά, όμως, στη δεύτερη κατηγορία εργασιών, που αποτελούν αντικείμενο της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης, κατά τη γνώμη που επικράτησε στο Τμήμα, ορθώς το Κλιμάκιο έκρινε ότι η εκτέλεσή τους συνεπάγεται την επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του αρχικού έργου, καθόσον πρόκειται για ριζική αναδιαρρύθμιση του διώροφου τμήματος του Νοσοκομείου, η οποία διαφοροποιείται ουσιωδώς από την απλή εκτέλεση επισκευών, που προβλέπονται στην τεχνική περιγραφή του αρχικού έργου.

Προμήθεια «Καλωδίων και Αγωγών» (...) Περαιτέρω δε, εφόσον, είτε εκκρεμούσε η προσκόμιση δειγμάτων για εκτέλεση δοκιμών, είτε εκκρεμούσε η διενέργεια δοκιμών στα προσκομισθέντα δείγματα, είτε, τέλος, εκκρεμούσαν τ’ αποτελέσματα δοκιμών για τα προσκομισθέντα δείγματα, η Δήλωση Ενδιαφέροντός της έπρεπε να καταταχθεί, σύμφωνα με το άρθρο 7.2.1 της Π.Ε.Ε., στις Αρχικά Αποδεκτές και επομένως μη νομίμως εντάχθηκε στον Πίνακα Προμηθευτών για τα είδη 1, 2, 3, 4 και 5 της Ομάδας Ε, δεδομένου ότι σε αυτόν εντάσσονται μόνο Αποδεκτές Δηλώσεις Ενδιαφέροντος. Κατ’ ακολουθία, παρατύπως η ως άνω εταιρεία προσκλήθηκε να υποβάλει προσφορά για τα είδη 1, 2, 3, 4 και 5 της Ομάδας Ε (1861/18.3.2014 πρόσκληση προς την εταιρεία «… Α.Ε.») και συνεπεία αυτού μη νομίμως κατακυρώθηκαν σε αυτήν τα είδη 2, 3 και 4 της ως άνω Ομάδας. Η ανωτέρω δε πλημμέλεια είναι ουσιώδης τόσο ενόψει των αρχών του υγιούς ανταγωνισμού και της ισότητας σε σχέση με τους λοιπούς συνυποψήφιους προμηθευτές για την ίδια Ομάδα υλικών, οι οποίοι πληρούσαν τα τεχνικά κριτήρια για την ένταξή τους στον Πίνακα Προμηθευτών για την Ομάδα αυτή, όσο και ως προς τη διασφάλιση των συμφερόντων του Δ.Ε.Δ.Δ.Η.Ε., σημειωμένου συναφώς ότι δεν διασφαλίζονται επαρκώς τα συμφέροντα του τελευταίου με την περιεχόμενη τόσο στην 1861/18.3.2014 πρόσκληση, όσο και στο υποβληθέν σχέδιο σύμβασης πρόβλεψη περί υποχρέωσης διενέργειας δοκιμών στα είδη αυτά μετά την υπογραφή της σύμβασης (βλ. σχετικά τεχνικές παρατηρήσεις σχεδίου σύμβασης), λαμβανομένου προσθέτως υπόψη ότι η έλλειψη πιστοποιητικών δοκιμών για τα είδη της Ομάδας Ε από την εταιρεία «… Α.Ε.» είχε διαπιστωθεί και κατά την αρχική Δήλωση Ενδιαφέροντος της εταιρείας αυτής, η οποία, εν τούτοις, δεν θεραπεύθηκε παρά την πάροδο επτά (7) και πλέον ετών. Για τους λόγους αυτούς Δεν κωλύεται η υπογραφή των υποβληθέντων προς έλεγχο σχεδίων συμβάσεων μεταξύ του Δ.Ε.Δ.Δ.Η.Ε. και α) της εταιρείας «… Α.Ε.» και β) της εταιρείας «… Α.Β.Ε.».Κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δ.Ε.Δ.Δ.Η.Ε. και της εταιρείας ««… Α.Ε.», σύμφωνα με το σκεπτικό.

Εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σταθμών...Ενόψει αυτού αρχικά η Επιτροπή Αποσφράγισης και Αξιολόγησης των Προσφορών με την υπ’ αριθμ. ΔΑ/611/25.2.2011 απόφασή της έκρινε ότι η χρηματοδοτική πρόταση της κοινοπραξίας «….» δεν συνοδευόταν από κάποιου είδους πρόθεση ασφάλισης από ... και, για το λόγο αυτό, έκρινε ότι δεν ικανοποιούνται πλήρως οι απαιτήσεις της παραγράφου 9 του άρθρου 3 του τεύχους 1 της διακήρυξης και απέρριψε την προσφορά. Κατά της απόφασης αυτής η κοινοπραξία «….» άσκησε προδικαστική προσφυγή προσκομίζοντας ταυτόχρονα και επιστολή του κινεζικού Οργανισμού ... προς την ... Τράπεζα ... και την εν λόγω Κοινοπραξία, η οποία αποτελούσε επίσης επιστολή πρόθεσης ασφάλισης του τύπου των επιστολών που είχαν προσκομίσει και οι λοιπές διαγωνιζόμενες εταιρίες/κοινοπραξίες. Η προδικαστική αυτή προσφυγή της κοινοπραξίας «….» έγινε δεκτή, κατά πλειοψηφία, από την Επιτροπή Προσφυγών με την προσβαλλόμενη απόφασή της με την εξής αιτιολογία : «Όπως προκύπτει από το τεύχος 1 «Πρόσκληση» της Διακήρυξης του Διαγωνισμού και συγκεκριμένα την παράγραφο 9 του άρθρου 3, δεν απαιτείται, πλέον της πρότασης μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης της τράπεζας, η υποβολή από τους Διαγωνιζόμενους στο φάκελο Α πρόσθετου εγγράφου, το οποίο να δηλώνει πρόθεση ασφάλισης από Οργανισμό .... Αντίθετα, σύμφωνα με τον παραπάνω όρο, η ίδια η πρόταση χρηματοδότησης πρέπει να συμπεριλαμβάνει συμμετοχή ... (..). 2. Η χρηματοδοτική πρόταση της προσφεύγουσας Κοινοπραξίας συμπεριλαμβάνει συμμετοχή ... (...) και μάλιστα αναφέρεται σε συγκεκριμένο επιτόκιο. 3. Σύμφωνα με το ίδιο άρθρο 3 παρ. 9 της πρόσκλησης, η χρηματοδοτική πρόταση που υποχρεούνται να υποβάλουν στο φάκελο Α οι διαγωνιζόμενοι είναι ενδεικτική. Συγκεκριμένα αναφέρεται ότι η χρηματοδοτική πρόταση δεν σταθμίζεται για την αξιολόγηση της οικονομικής προσφοράς κατ’ ουδένα τρόπο και η Αναθέτουσα Αρχή δεν δεσμεύεται να χρησιμοποιήσει τη συγκεκριμένη προσφορά χρηματοδότησης. Η απαίτηση αυτή αποσκοπεί στην επιλογή εκείνων μόνο των προσφορών τη χρηματοδότηση των οποίων δεν αποκλείουν εκ προοιμίου οι τράπεζες. 4. Όπως προέκυψε από όλες τις υποβληθείσες χρηματοδοτικές προτάσεις, οι ενδεικτικοί όροι χρηματοδότησης παρέχονται ορθώς δίχως γνώση της συγκεκριμένης τεχνολογίας/προμηθευτή φωτοβολταϊκών πάνελ που πρόκειται να χρησιμοποιηθεί. Δεδομένου δε ότι δεν απαιτείται η υποβολή πρόσθετου εγγράφου, όπως προαναφέρθηκε στην παράγραφο 1, η χρηματοδοτική πρόταση που υποβλήθηκε από την προσφεύγουσα κοινοπραξία ουδόλως υπολείπεται ως προς το τυπικό και ουσιαστικό της μέρος των χρηματοδοτικών προτάσεων των υπολοίπων τριών διαγωνιζομένων». Η κρίση αυτή της Επιτροπής Προσφυγών, με την οποία το όργανο αυτό αποσαφηνίζει την έννοια του όρου της διακήρυξης κατά τρόπο που ανταποκρίνεται στα αναφερόμενα στην προηγούμενη σκέψη δεν παρίσταται ως προδήλως αντίθετη προς τη συγκεκριμένη διάταξη της διακήρυξης. Για το λόγο αυτό ο προβαλλόμενος λόγος δεν μπορεί να πιθανολογηθεί σοβαρά ως βάσιμος (πρβλ. ΣτΕ ΕΑ 632/2006, 829/2007, 243/2009, 915/2010, 924/2010).

Προμήθεια εξειδικευμένων χημικών αντιδραστηρίων-χημικών υλικών..ζητείται η ανάκληση της 459/2020 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Με τα ανωτέρω δεδομένα, και σύμφωνα με όσα αναπτύχθηκαν ανωτέρω στη σκέψη 10, το Τμήμα κρίνει ότι: α) η απλή παράθεση της βαθμολογίας των τεχνικών προσφορών στο από 17.7.2020 Πρακτικό αξιολόγησης αυτών δεν συνιστά αιτιολογία ανταποκρινόμενη στις επιταγές του άρθρου 86 του ν. 4412/2016, αλλά το μη τεκμηριωμένο συμπέρασμα αυτής. β) Η αρτιότητα της αιτιολογίας επιβαλλόταν καταρχήν από τις ρυθμίσεις του ανωτέρω άρθρου, ανεξαρτήτως αν για κάποια τμήματα υπεβλήθη μία μόνο προσφορά και ανεξαρτήτως αν η βαθμολογία ήταν ίση ή πάνω από 100 βαθμούς, καθώς, επί βαθμολογούμενων κριτηρίων, οι 100 βαθμοί απονέμονται εν προκειμένω σε προσφορές που έχουν ήδη κριθεί ως πληρούσες τα τασσόμενα από τις προδιαγραφές κριτήρια, αλλά δεν πληρούν το βαθμολογούμενο κριτήριο και, για τον λόγο αυτό, και η κρίση αυτή χρήζει αιτιολογήσεως. Τα ανωτέρω ισχύουν πολλώ μάλλον στις περιπτώσεις που οι προσφορές βαθμολογήθηκαν με βαθμό ανώτερο του 100 και στα τμήματα για τα οποία υπεβλήθησαν περισσότερες από μία προσφορές, διότι μόνο με την αιτιολόγηση δύνανται οι προσφέροντες να κατανοήσουν τους λόγους για τους οποίους έλαβαν την συγκεκριμένη βαθμολογία καθώς και τους λόγους διαβάθμισής της σε σχέση με αυτή των συνυποψηφίων τους εντός του προβλεπόμενου εύρους διακύμανσής της. γ) Παρά ταύτα, διαπιστώνεται ότι:              i) το αντικείμενο του διαγωνισμού, το οποίο συνίσταται σε προμήθεια εξειδικευμένων χημικών αντιδραστηρίων και η εξακρίβωση της συνδρομής λεπτομερών τεχνικών προδιαγραφών, η οποία, ως εκ της φύσεως του αντικειμένου, δεν μπορεί παρά να γίνει με ενιαία και σταθερά επιστημονικά μέτρα κρίσης, περαιτέρω δε η χρήση μαθηματικού τύπου για την βαθμολόγηση, όταν στη συγκεκριμένη προδιαγραφή προβλέπεται διαβάθμιση, αποτρέπουν την εύνοια ή τη δυσμένεια κατά την βαθμολόγηση των τεχνικών προσφορών, ii) παρασχέθηκε στους υποψήφιους προσφέροντες η δυνατότητα να κατανοήσουν πλήρως το περιεχόμενο των τεχνικών προδιαγραφών πριν από την καταληκτική ημερομηνία υποβολής των προσφορών με την έκδοση από την Επιτροπή κατάρτισής τους του προμνησθέντος ανωτέρω στη σκέψη 14 από 11.6.2020 Πρακτικού απαντήσεων επί προκαταρκτικών ερωτημάτων τους,                iii) κατά την ημερομηνία αποσφράγισης των προσφορών οι συμμετέχοντες στον διαγωνισμό απέκτησαν ηλεκτρονική πρόσβαση στο περιεχόμενο των τεχνικών προσφορών των συνυποψηφίων τους και στα συνοδευτικά στοιχεία που υποβλήθηκαν ηλεκτρονικά από αυτούς και αναρτήθηκαν στην διαδικτυακή πύλη του Ε.Σ.Η.ΔΗΣ. (βλ. ανωτέρω σκέψη 14). iv) κοινοποιήθηκε στους επιλεγέντες προσφέροντες το Πρακτικό αξιολόγησης των τεχνικών προσφορών, με την βαθμολόγηση ανά κριτήριο, καθώς και η απόφαση του οργάνου που το επικύρωσε ως είχε, χωρίς να προβληθεί από διαγωνιζόμενο προσφυγή με αιτιάσεις κατά της βαθμολόγησης της τεχνικής προσφοράς του ιδίου ή άλλου συνδιαγωνιζόμενου, v) με το από 7.12.2020 Πρακτικό της Επιτροπής Τεχνικής Αξιολόγησης, το οποίο εκδόθηκε ενόψει της άσκησης της κρινόμενης προσφυγής ανάκλησης και συνυποβλήθηκε με αυτή, διευκρινίζεται και επεξηγείται η απονεμηθείσα βαθμολογία, αναδεικνύοντας ότι αυτή ήταν εξ αρχής ορθή, αντικειμενική και συνεπής προς την αξιολόγηση των τεχνικών προσφορών που την υπαγόρευσε. δ) Οι ανωτέρω συνθήκες επιτρέπουν να συναχθεί εν προκειμένω με ασφάλεια, ή τουλάχιστον με σφόδρα πιθανολογούμενο τρόπο, ότι τα αποφαινόμενα για την αξιολόγηση των τεχνικών προδιαγραφών όργανα δεν υπέπεσαν κατά τη βαθμολόγηση σε πρόδηλο σφάλμα εκτίμησης και ότι η εξαχθείσα βαθμολογία των επιλεγεισών προσφορών θα ήταν η ίδια και στην περίπτωση που η βαθμολόγηση συνοδευόταν από την αιτιολογία επί της οποίας στηρίζεται. Υπό τις περιστάσεις αυτές, δεν επέρχεται κατά την κρατήσασα στο Τμήμα άποψη, πλημμέλεια της ελεγχόμενης διαγωνιστικής διαδικασίας από την διαπιστωθείσα από το Κλιμάκιο πλημμελή αξιολόγηση των προσφορών, καθόσον η φερόμενη ως πλημμέλεια, στην προκειμένη περίπτωση, δεν θέτει εν αμφιβόλω την αξιοπιστία της όλης διαδικασίας πλήττοντας ουσιωδώς τη νομιμότητά της. Συνεπώς, δικαιολογείται η υπογραφή των εννέα συμβάσεων – πλαίσιο, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την προσφυγή ανάκλησης, και η προσβαλλόμενη πράξη του Κλιμακίου πρέπει να ανακληθεί.  Ανακαλεί την 459/2020 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-Ασυνήθιστα χαμηλές οικονομικές προσφορές:Επειδή ο προσφεύγων ισχυρίζεται ότι παρανόμως κρίθηκαν αποδεκτές οι εξηγήσεις των οικονομικών φορέων «…», «…» και «…» διότι η αιτιολογία αποδοχής των εξηγήσεων των ως άνω οικονομικών φορέων, ως εμπεριέχεται στο Πρακτικό της Επιτροπής Διαγωνισμού δεν είναι πλήρης ούτε επαρκής δεδομένου ότι ουδεμία αναφορά γίνεται στα στοιχεία που υποβλήθηκαν προς αιτιολόγηση των υπερβολικά χαμηλών προσφορών ούτε σημειώνεται πώς από τις «παρεχόμενες εξηγήσεις» δικαιολογείται το χαμηλό επίπεδο των επίμαχων προσφορών. Σε κάθε περίπτωση, ο προσφεύγων προβάλλει ότι οι εξηγήσεις που υπέβαλαν οι ως άνω συμμετέχοντες δεν αιτιολογούν ούτε αποδεικνύουν το κόστος εκτέλεσης της σύμβασης διότι δεν περιλαμβάνουν αριθμητικά στοιχεία άμεσου ή έμμεσου κόστους από τα οποία να προκύπτει κέρδος από την εκτέλεση της σύμβασης, ούτε κατατέθηκαν προσφορές για τα υλικά που θα ενσωματωθούν, τη χρήση μηχανημάτων και των υπεργολάβων, δεν προσκομίστηκε ανάλυση κόστους για τα ιδιόκτητα μηχανήματα και ανάλυση απόδοσης για το εργατοτεχνικό προσωπικό, ενώ δεν αναφέρουν οιοδήποτε, συγκεκριμένο ισχυρισμό περί ευνοϊκών συνθηκών, που επέδρασαν με συγκεκριμένο τρόπο και μειωτικά στο κόστος του έργου και να δικαιολογούν την παρεχόμενη έκπτωση του ύψους που προσέφεραν.(....)η Επιτροπή Διαγωνισμού έκρινε τις ως άνω εξηγήσεις πλήρεις και ικανοποιητικές, χωρίς να αναφέρει έτι περαιτέρω, ήτοι δίχως να αιτιολογεί ειδικώς και επαρκώς κατά τίνι τρόπω τα συγκεκριμένα δηλωθέντα στοιχεία από τους οικονομικούς φορείς «…», «…» και «…» επεξηγούν το χαμηλό ύψος των προσφορών τους. Επισημαίνεται δε ότι η αναθέτουσα αρχή στις απόψεις της δεν προσθέτει οτιδήποτε προς αιτιολόγηση της προσβαλλόμενης, παρά μόνον ότι ορθώς η Οικονομική Επιτροπή συμφώνησε  με  το  Πρακτικό  της  Επιτροπής Διαγωνισμού από τη στιγμή που οι εξηγήσεις έγιναν αποδεκτές από την Επιτροπή Διαγωνισμού καθώς και ότι οι επίμαχες προσφορές θεωρούνται προς το συμφέρον του ελληνικού δημοσίου. Λόγοι, όμως, δημοσίου συμφέροντος επιτάσσουν εξίσου την τήρηση της νομιμότητας, κατά τη διαδικασία των διαγωνισμών για τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων, ώστε να γίνεται η ανάθεση σε νομίμως επιλεγέντα ανάδοχο (ΕΑ ΣτΕ 840/2008). Συνεπώς, ενόψει των ανωτέρω, η αναθέτουσα αρχή όφειλε κατά δεσμία αρμοδιότητα να απορρίψει τις προσφορές των οικονομικών φορέων «…», «…» και «…» διότι οι παρασχεθείσες εξηγήσεις τους ήταν ελλιπείς και ανεπαρκείς, σε κάθε δε περίπτωση με πλημμελή αιτιολογία κρίθηκαν αποδεκτές οι εξηγήσεις των εν λόγω οικονομικών φορέων και η προσφυγή θα πρέπει να γίνει εν συνόλω δεκτή ως βάσιμη.