ΜΕΛΕΤΕΣ:Νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Δήμο στον ίδιο ως άνω ιδιώτη μελετητή, κατόπιν απευθείας ανάθεσης, σύμφωνα με την εξαιρετική διαδικασία του άρθρου 209 παρ.3 του Κ.Δ.Κ., για την εκπόνηση της «Γεωτεχνικής μελέτης αποκατάστασης φράγματος», καθόσον η σύμβαση που εκτελέσθηκε έχει ως αντικείμενο την εκπόνηση μελέτης του άρθρου 1 παρ. 2 περ. α του ν. 3316/2005, κατά την οποία επιτρέπεται η εφαρμογή της εν λόγω εξαιρετικής διάταξης, δεδομένου ότι της απόφασης περί απευθείας ανάθεσης προηγήθηκε η απαιτούμενη  βεβαίωση του Προϊσταμένου του Τμήματος Έργων Υποδομής, περί αποδεδειγμένης αδυναμίας των υπηρεσιών του Δήμου να αναλάβουν τη σύνταξη της μελέτης, ενώ η  αμοιβή του μελετητή δεν υπερβαίνει το χρηματικό όριο των 7.342,50 ευρώ που τίθεται από τις διατάξεις της, κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 45 παρ.3 ν.3316/2005, Δ15/οικ/6655/2011 (ΦΕΚ Β΄ 743/2011) υπουργικής απόφασης.

Σύμφωνα, όμως, με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη που προηγήθηκε και λαμβάνοντας ιδίως υπόψη αφενός μεν ότι αντικείμενο της από 25.8.2011 σύμβασης ήταν η εκπόνηση αρχιτεκτονικής μελέτης σε μία φάση, ήτοι η εκπόνηση οριστικής μελέτης, χωρίς να προβλέπεται στάδιο προμελέτης, αφετέρου δε ότι η προεκτιμώμενη αμοιβή της αναδόχου υπολογίστηκε, κατ’ εφαρμογή μεν του Κανονισμού Προεκτιμώμενων Αμοιβών Μελετών και Υπηρεσιών, πλην όμως εκ των υστέρων, ήτοι μετά τη λήψη της 276/27.6.2011 απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου και την υπογραφή της οικείας σύμβασης, στο ποσό των 75.763,83 ευρώ, το Τμήμα κρίνει ότι μη νομίμως ο Δήμος .... ανέθεσε απευθείας την επίμαχη μελέτη, κατ΄ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 209 παρ. 3 του Δ.Κ.Κ.. Τούτο δε, διότι η προεκτιμώμενη αμοιβή της φερόμενης ως δικαιούχου υπολογίστηκε αυθαίρετα, ήτοι χωρίς την προηγούμενη προσφυγή της αναθέτουσας αρχής στον ανωτέρω Κανονισμό, βάσει του οποίου θα καθοριζόταν εκ των προτέρων με σαφή τρόπο η προεκτιμηθείσα αμοιβή, ώστε να εξαχθεί ασφαλές συμπέρασμα ως προς τη δυνατότητα εφαρμογής ή μη της ανωτέρω εξαιρετικής διάταξης. Σε κάθε περίπτωση και ανεξαρτήτως των ανωτέρω, ως προεκτιμώμενη αμοιβή, από το ύψος της οποίας εξαρτάται, κατά τις προαναφερόμενες διατάξεις, η δυνατότητα απευθείας ανάθεσης μιας μελέτης, νοείται αυτή του συνόλου των σταδίων της εν λόγω μελέτης και συνεπώς, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη και για το λόγο ότι η προεκτιμώμενη αμοιβή όλων των σταδίων της επίμαχης αρχιτεκτονικής μελέτης υπερβαίνει το ποσοστό του 30% του ανωτάτου ορίου αμοιβής πτυχίου Α΄ Τάξης, που ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο ανάθεσης αυτής για τη συγκεκριμένη κατηγορία μελετών (24.475 Χ 30% = 7.342,50 ευρώ έναντι 75.763,83 ευρώ εν προκειμένω).

Η ανατεθείσα μελέτη συνιστά μια ειδική αρχιτεκτονική μελέτη της κατηγορίας 7 του άρθρου 4 του π.δ/τος 798/1978, με αντικείμενο τη διαμόρφωση εξωτερικών χώρων. Η ενότητά της σχετικά με το υφιστάμενο κτίριο αποθηκών δεν αντιστοιχεί σε αυτοτελή μελέτη καθώς προτείνει μόνο επιφανειακές, εξωτερικές αισθητικής φύσεως παρεμβάσεις, αναγκαίες ώστε το υφιστάμενο κτίριο να εναρμονιστεί αισθητικά με το αναδιαμορφούμενο κοινόχρηστο περιβάλλον στο οποίο είναι ενταγμένο, χωρίς να επέλθει οποιαδήποτε εξειδικευμένη ριζική κτιριακή μεταβολή. Επομένως, με δεδομένο ότι η συμβατική αμοιβή των 6.554,60 ευρώ για την εκπόνηση της μελέτης υπερβαίνει το όριο των 3.327,90 ευρώ, που αντιστοιχεί σε ποσοστό 30% του ανώτατου ορίου αμοιβής πτυχίου Α΄ τάξης αυτής της κατηγορίας μελέτης, εσφαλμένως κατ’ εφαρμογή του άρθρου 209 παρ. 3 του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα η εκπόνηση της μελέτης ανατέθηκε απευθείας, ως κτιριακή αρχιτεκτονική μελέτη.

ΜΕΛΕΤΕΣ.Κατάτμηση:Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Δήμο σε ιδιώτη για την εκτέλεση σύμβασης για την εκπόνηση μελέτης, με αντικείμενο την «Κτηματογραφική ενημέρωση διαγραμ­μάτων οικισμού.», καθόσον μη νομίμως η ανωτέρω μελέτη, η οποία εμπίπτει στην κατηγορία 16 ανατέθηκε απευθείας, διότι εντάσσεται στο ίδιο γνωστικό αντικείμενο, με άλλες τοπογραφικές μελέτες που εμπίπτουν στην ίδια κατηγορία, κατά το ίδιο χρονικό διάστημα, επιτελούν τον ίδιο σκοπό και επομένως μη νομίμως επιμερίσθηκαν και ανατέθηκαν απευθείας, αφού από τη συνάθροιση των συμφωνηθέντων αμοιβών υπάρχει υπέρβαση του ορίου των 15.108,00 ευρώ (μη συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.), μέχρι το οποίο επιτρέπεται η απευθείας ανάθεση της συγκεκριμένης κατηγορίας μελετών (άρθρο 209 παρ. 3 του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα).

ΜΕΛΕΤΕΣ:Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Δήμο σε τοπογράφο μηχανικό για την παροχή της υπηρεσίας «Εργασίες υπαίθρου για τον καθορισμό συντεταγμένων σε δημοτικά ακίνητα, κοινόχρηστους χώρους και πρανή ρεμάτων», καθόσον: α) η ως άνω σύμβαση δεν συνιστά σύμβαση παροχής υπηρεσιών, αλλά εκπόνηση μελέτης και για την οποία απαιτείτο η εκτέλεση τοπογραφικών εργασιών, όπως αυτές περιγράφονται και στις διατάξεις των άρθρων 108 επ. του π.δ. 696/1974, β) δεν ακολουθήθηκε η προβλεπόμενη από τις διατάξεις του ν. 3316/2005, εφαρμοστέα διαδικασία της διενέργειας ανοικτού ή κλειστού διαγωνισμού για την ανάθεση της μελέτης, ενώ περαιτέρω δεν μπορούν να τύχουν εφαρμογής οι ρυθμίσεις του άρθρου 209 παρ. 2 του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα και του π.δ. 28/1980, διότι δεν πρόκειται για ανάθεση απλών υπηρεσιών και γ) παρόλο που η προεκτιμώμενη αμοιβή για την ως άνω μελέτη, υπολείπεται του ποσού των 30.000 ευρώ, δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρου 10 παρ. 2 περ. στ' του ν. 3316/2005, που προβλέπει την απευθείας ανάθεση λόγω ποσού και επειγουσών συνθηκών, διότι, αφενός δεν υπάρχει απόφαση του αρμόδιου Τεχνικού Συμβουλίου που να πιστοποιεί τη συνδρομή του επείγοντος, αφετέρου η διαδικασία της απευθείας ανάθεσης που εφαρμόσθηκε, αποκλίνει από την προβλεπόμενη διαδικασία διαπραγμάτευσης, δεδομένου ότι δεν διεξήχθη μεταξύ τριών τουλάχιστον υποψηφίων με τα νόμιμα προσόντα, ούτε αποδεικνύεται ότι ο ως άνω ανάδοχος ήταν ο μοναδικός που συγκέντρωνε τα απαιτούμενα προσόντα, ώστε να φέρει εις πέρας τη μελέτη, ενώ δεν απεστάλη για δημοσίευση στην ιστοσελίδα του Τ.Ε.Ε., δέκα τουλάχιστον ημέρες πριν από την υπογραφή της σύμβασης, αναγγελία με τα κρίσιμα στοιχεία της.

ΜΕΛΕΤΕΣ:Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Δήμο σε πολιτικό μηχανικό για την εκπόνηση μελέτης έργου, που αφορά την κατασκευή φράγματος, καθόσον, μη νομίμως: α) κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 209 παρ. 4 του ΚΔΚ ανατέθηκε η ανωτέρω μελέτη σε ιδιώτη μελετητή, χωρίς να έχει προηγουμένως βεβαιωθεί η αδυναμία της αρμόδιας Τεχνικής Υπηρεσίας Δήμων και Κοινοτήτων να συντάξει η ίδια την εν λόγω μελέτη, β) η εκπόνηση της μελέτης ανατέθηκε απευθείας σε μελετητή με πτυχίο Γ΄ τάξης, διότι, κατά την παρ. 3 του ίδιου ως άνω άρθρου του ΚΔΚ, απευθείας ανάθεση επιτρέπεται μόνο σε μελετητή ή μελετητικό γραφείο με πτυχίο Α΄ ή Β΄ τάξης και γ) η ανωτέρω μελέτη ανατέθηκε χωρίς προηγούμενο υπολογισμό της προεκτιμώμενης αμοιβής βάσει του Κανονισμού Προεκτιμώμενων Αμοιβών Μελετών και Υπηρεσιών, αφού όπως προκύπτει  η αμοιβή του μελετητή υπολογισθείσα με βάση τον ανωτέρω Κανονισμό υπερέβαινε εκείνη της απόφασης ανάθεσης. Επιπροσθέτως, υπάρχει παραβίαση του άρθρου 209 παρ. 3 του Κ.Δ.Κ.,  αφού, σύμφωνα με αυτό, το ύψος της προεκτιμώμενης αμοιβής συναρτάται με τη τηρητέα διαδικασία

Ως κύρια διαδικασία ανάθεσης μελετών από τους Ο.Τ.Α. καθιερώνεται ο διαγωνισμός μεταξύ μελετητών ή/και μελετητικών γραφείων. Ως εξαιρετική δε διαδικασία προβλέπεται η απευθείας ανάθεση. Η τελευταία επιτρέπεται αποκλειστικώς και μόνο στις ρητά προσδιοριζόμενες από τις ίδιες ρυθμίσεις περιπτώσεις. Τέτοια περίπτωση συντρέχει όταν η προεκτιμώμενη συνολική αμοιβή όλων των σταδίων της υπό ανάθεση μελέτης δεν υπερβαίνει το 30% του ανώτατου ορίου αμοιβής πτυχίου Α΄ τάξης της κατηγορίας μελετών στην οποία αυτή ανήκει. (...)Περαιτέρω, στην περίπτωση περισσότερων μελετών που ανήκουν στην ίδια κατηγορία, δηλαδή έχουν ομοειδές γνωστικό αντικείμενο και αποτελούν τα τμήματα στα οποία έχει κατατμηθεί μία μελέτη, τα ανωτέρω εξακολουθούν να ισχύουν. Επομένως, η εφαρμοστέα διαδικασία ανάθεσης εξευρίσκεται με τη συνάθροιση της δαπάνης που απαιτείται για την εκπόνηση της συνολικής μελέτης, δηλαδή για το σύνολο των επιμέρους μελετών και όχι με βάση το ύψος της δαπάνης που προκύπτει για κάθε τμήμα. Κατά συνέπεια, ο επιμερισμός μιας μελέτης, η οποία λόγω του ύψους της αμοιβής για την εκπόνησή της δεν εμπίπτει στις περιπτώσεις μελετών που επιτρέπεται να ανατίθενται απευθείας, σε περισσότερες ομοειδείς με αντίστοιχες προς αυτές χωριστές πιστώσεις στον οικείο προϋπολογισμό και η απευθείας ανάθεση των επιμέρους μελετών χωριστά λόγω ποσού, κατά παράκαμψη της διαδικασίας επιλογής αναδόχου με δημόσιο ανοικτό ή κλειστό διαγωνισμό δεν είναι νόμιμος. Επομένως δεν είναι νόμιμη και η δαπάνη που προκαλείται από την εκπόνηση των μελετών αυτών (πρβλ. Ελ.Συν. VII Τμ. 101/2012, 238, 82/2011, 437, 430, 369, 291/2010 κ.ά.).

Από τις διατάξεις του άρθρου 223 του π.δ.696/1974, του άρθρου 2 παρ.2 και του άρθρου 5 παρ.2 του ν.3316/2005 και του άρθρου 209 του ν.3463/2006 ,προκύπτει ότι για την ανάθεση προκαταρτικής μελέτης, για λογαριασμό των δήμων, στην έννοια της οποίας εμπίπτουν και οι αρχιτεκτονικές μελέτες κτηριακών εγκαταστάσεων, εφόσον αυτή ανατίθεται σε ιδιαίτερο ξεχωριστό στάδιο από τα υπόλοιπα στάδια μελετών, απαιτείται η προηγούμενη διενέργεια ανοικτού διαγωνισμού με προκήρυξη, προκειμένου μέσα από τη διαδικασία αυτή να διασφαλίζονται οι αρχές της διαφάνειας, του ελεύθερου και υγιούς ανταγωνισμού, της ελεύθερης πρόσβασης των ενδιαφερομένων σε αυτήν και της ίσης μεταχείρισης τους να επιλεγεί ο καταλληλότερος ανάδοχος. Κατ' εξαίρεση, είναι επιτρεπτή η απευθείας ανάθεση μελετητικών εργασιών μόνο στις περιπτώσεις για τις οποίες αυτή η δυνατότητα παρέχεται ρητά. Ειδικότερα, είναι επιτρεπτή με απόφαση της δημαρχιακής επιτροπής ή του κοινοτικού συμβουλίου η απευθείας ανάθεση του συνόλου των μελετητικών εργασιών κτηριακών έργων (προκαταρτικής μελέτης, προμελέτης, οριστικής μελέτης και μελέτης εφαρμογής), εφόσον προηγουμένως έχει προεκτιμηθεί η αμοιβή όλων των ανατιθέμενων ως άνω σταδίων της μελέτης αυτής και δεν υπερβαίνει σε ποσοστό το 30% του ανώτατου ορίου αμοιβής μελετητικού πτυχίου Α' τάξης. Κατά συνέπεια, σε περίπτωση που ανατίθεται η εκπόνηση αποκλειστικά και μόνο του σταδίου της προκαταρτικής μελέτης, αυτή πρέπει να γίνει μόνο εφόσον προηγηθεί σχετική ανοικτή διαγωνιστική διαδικασία, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 5 και 6 του ν. 3316/2005 περί μελετών, τυχόν δε απευθείας ανάθεση αυτής, κατά παράβαση των ως άνω διατάξεων, καθιστά τη σχετική δαπάνη μη νόμιμη.

H καταρτισθείσα σύμβαση, με αντικείμενο την ανάπτυξη ολοκληρωμένου σχεδίου κυκλοφοριακών παρεμβάσεων στο κέντρο της πόλης της, φέρει το χαρακτήρα σύμβασης παροχής υπηρεσιών κατά την έννοια του ν. 3316/2005 κι όχι σύμβασης μίσθωσης έργου, δεδομένου ότι αφενός μεν οι συμβαλλόμενοι απέβλεψαν στην παροχή των συγκεκριμένων υπηρεσιών από πρόσωπο με εξειδικευμένες γνώσεις κι όχι σ’ αυτό καθ’ εαυτό το αποτέλεσμα που έχει συμφωνηθεί, αφετέρου δε οι εκτελούμενες υπηρεσίες συνίστανται ακριβώς στην εκπόνηση κυκλοφοριακής μελέτης, όπως προκύπτει τόσο από το περιεχόμενο της συναφθείσας από 1.2.2008 σύμβασης όσο και από το περιεχόμενο αυτής της ίδιας της συνταχθείσας μελέτης. Περαιτέρω, όμως, η απευθείας ανάθεση της επίμαχης μελέτης δεν είναι νόμιμη, διότι δεν συντρέχουν εν προκειμένω οι προβλεπόμενες στο άρθρο 10 του ν. 3316/2005 προϋποθέσεις της απευθείας ανάθεσης.

ΜΕΛΕΤΕΣ:Μη νόμιμη η πληρωμή που αφορά στην καταβολή ισόποσης αμοιβής στο …. για την εκπόνηση οικονομοτεχνικής μελέτης βιωσιμότητας δημοτικού τυροκομείου(...)Με το περιεχόμενο αυτό η επίμαχη μελέτη αφορά στο σχεδιασμό  τεχνικού έργου και στην ανάλυση της οικονομικής βιωσιμότητας της παραγωγικής του λειτουργίας, εμπίπτουσα, ως εκ τούτου,  στο πεδίο εφαρμογής του ν. 3316/2005. Συνεπώς, όπως βάσιμα προβάλλει  ο Επίτροπος, μη νομίμως ανατέθηκε απευθείας στον άνω ιδιώτη,  αφού από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει, ούτε άλλωστε ο Δήμος ισχυρίζεται, ότι συντρέχει κάποια από τις περιοριστικά αναφερόμενες στο άρθρο 10 του  νόμου 3316/2005 περιπτώσεις, στις οποίες είναι επιτρεπτή η προσφυγή στην επίμαχη εξαιρετική διαδικασία. Περαιτέρω, όπως ομοίως βάσιμα προβάλλει ο Επίτροπος, αναρμοδίως ο Αντιδήμαρχος  ….ενέκρινε, με την 308/15.1.2014 απόφασή του,  την ανατροπή της αναληφθείσας, με την 11/8.3.2013 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής, υποχρέωσης, αφού η αρμοδιότητα αυτή ανήκει στο προαναφερόμενο συλλογικό όργανο ως αρμόδιο διατάκτη.