Προμήθεια καυσίμου:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην υπό στοιχ. ΙΙ σκέψη, το Τμήμα άγεται στην κρίση, ότι συντρέχει στην προκειμένη περίπτωση η προϋπόθεση της μοναδικότητας του προμηθευτή, που δικαιολογεί κατά νόμο την προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης. Τούτο διότι η προσφυγή στην εξαιρετική αυτή διαδικασία για την προμήθεια του συγκεκριμένου τύπου καυσίμου (AVGAS 100 LL) που χρησιμοποιείται μόνο για την κίνηση των πυροσβεστικών αεροσκαφών ήταν αναγκαία, δοθέντος ότι το καύσιμο αυτό διακινεί μόνο η εταιρεία ..., η οποία διαθέτει και τις απαιτούμενες εγκαταστάσεις και τον εξοπλισμό. Το καύσιμο αυτό, δεν μπορεί να διακινηθεί από τις εγκαταστάσεις και τον εξοπλισμό που χρησιμοποιείται για τους άλλους τύπους αεροπορικών καυσίμων, γεγονός που καθιστά την εταιρεία ... εν τοις πράγμασι αποκλειστικό προμηθευτή και διακινητή του καυσίμου αυτού (βλ. και την 489/VI/2010 απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού). Η διαπίστωση αυτή θεμελιώνεται περαιτέρω και στο γεγονός ότι κατά τη διενέργεια στο παρελθόν ανοικτών διαγωνισμών για την ανάθεση της επίμαχης σύμβασης είχε εκδηλώσει ενδιαφέρον μόνο η εταιρεία ... (βλ. τα προσκομιζόμενα πρακτικά ανοίγματος τεχνικών προσφορών των διενεργηθέντων διαγωνισμών που διεξήχθησαν από το έτος 2006, καθώς και τις σχετικές κατακυρωτικές αποφάσεις). Ως εκ τούτου το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι με επάρκεια αιτιολογείται στην προκειμένη περίπτωση η συνδρομή των προβλεπόμενων στο άρθρο 25 παρ. 1 περ. β του π.δ.60/2007 προϋποθέσεων προσφυγής στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη προκήρυξη διαγωνισμού.(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Τμήμα αποφαίνεται, κατά πλειοψηφία, ότι η αίτηση της Διοίκησης Αεροπορικής Υποστήριξης του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας καθώς και υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «...» για αναθεώρηση της 3494/2012 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου πρέπει να γίνουν δεκτές

Ερωτάται εάν υπάρχει η δυνατότητα αναδρομικού διορισμού του Γ.Χ. σε θέση καθηγητή πρώτης βαθμίδας με γνωστικό αντικείμενο «Υγιεινή Αγροτικών Ζώων» από 23.4.2012, δηλαδή με βάση την ημερομηνία της κοινής συνεδρίασης της Γενικής Συνέλευσης Ειδικής Σύνθεσης και του Εκλεκτορικού Σώματος του Τμήματος Ζωικής Παραγωγής και Υδατοκαλλιεργειών του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, η οποία είχε συγκληθεί τότε με σκοπό να καλυφθεί η συγκεκριμένη θέση, χωρίς, όμως, να καταστεί δυνατό να εκλεγεί κανείς από τους υποψηφίους, που είχαν εκδηλώσει ενδιαφέρον για την κατάληψη αυτής.(...)Ο διορισμός του καθηγητή πρέπει να ανατρέξει αναδρομικά και να ισχύσει από την 30.6.2014, ημερομηνία δηλαδή δημοσίευσης στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της υπ’ αριθ. 5507/9.5.2013 πρυτανικής πράξης που ακυρώθηκε. Πρόσδωση αναδρομικής ισχύος στον διορισμό σε προγενέστερο του ανωτέρω χρόνο, και πιο συγκεκριμένα στον χρόνο της κοινής συνεδρίασης της Γ.Σ.Ε.Σ. και του Εκλεκτορικού Σώματος του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών που έλαβε χώρα στις 23.4.2012, κατά την οποία η διαδικασία είχε αποβεί τότε άγονη, δεν είναι νόμιμη.

Δικηγόροι-Εμμισθη εντολή(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη, εφόσον η φερόμενη ως δικαιούχος δικηγόρος συμμετείχε στις συνεδριάσεις της δημαρχιακής επιτροπής για την παροχή νομικών συμβουλών, το οποίο ανάγεται στα καθήκοντά της ως δικηγόρου με σχέση έμμισθης εντολής στο Δήμο ......, για την εν λόγω συμμετοχή της δεν δικαιούται πρόσθετη αμοιβή (αποζημίωση), και για το λόγο αυτό, που ερευνάται αυτεπαγγέλτως, η καταβολή σ' αυτήν της επίμαχης αποζημίωσης δεν είναι νόμιμη.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με δεδομένα αυτά, το παρόν Τμήμα  κρίνει ότι τόσο η αιτούσα εταιρεία «.......», όσο και η έτερη διαγωνιζόμενη «.......» έπρεπε να αποκλεισθούν από τη διαγωνιστική διαδικασία, διότι κατά παράβαση του άρθρου 18 της διακήρυξης, που αποσκοπεί στην διασφάλιση της μυστικότητας και μοναδικότητας των υποβαλλόμενων προσφορών, ο … συμμετείχε στην πρώτη ως εταίρος  με την ιδιότητα του διαχειριστή και στη δεύτερη  ως ομόρρυθμος εταίρος - διαχειριστής (βλ. υποβληθέντα καταστατικά των σχετικών εταιριών). Αβασίμως, δε, επικαλείται η αιτούσα την ανάγκη στενής ερμηνείας του ως άνω κανονιστικού όρου της διακήρυξης, διότι η ερμηνευτική εκδοχή, κατά την οποία απαγορεύεται η συμμετοχή του ίδιου φυσικού προσώπου ως εταίρου και διαχειριστή σε δύο διαγωνιζόμενες επιχειρήσεις, ερείδεται τόσο στην γραμματική  διατύπωση, όσο και στο σκοπό  του άρθρου 18 της διακήρυξης. Εξάλλου, άνευ εννόμου συμφέροντος της αιτούσας προβάλλεται ότι ο όρος αυτός  υπερακοντίζει τον επιδιωκόμενο σκοπό, διότι, υπό την εκδοχή αυτή, θα καθίστατο    παράνομη η ελεγχόμενη διαδικασία στο σύνολό της, αφού η πλημμέλεια θα αφορούσε τη νομιμότητα κανονιστικού όρου της διακήρυξης, που καθορίζει το δικαίωμα συμμετοχής στο διαγωνισμό. Τέλος, και ο ισχυρισμός ότι δεν υπήρξε νόθευση του ανταγωνισμού, αφού η ανάθεση της σύμβασης έγινε με το κριτήριο της χαμηλότερης τιμής, αλυσιτελώς προβάλλεται, αφού δεν μπορεί να άρει το διακωλυτικό της υπογραφής της σύμβασης λόγο, που ερείδεται σε ρητό απαράβατο όρο της διακήρυξης.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ: Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη νομική σκέψη (IIΙ), το Τμήμα κρίνει ότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την κρινόμενη αίτηση, η διάταξη του άρθρου 63 του ν. 4257/2014 τέθηκε με σκοπό να αντιμετωπιστεί το πραγματικό πρόβλημα της κήρυξης ως άγονων των διαγωνισμών προμήθειας πετρελαιοειδών, λόγω του περιορισμένου ενδιαφέροντος που επιδεικνύουν οι υποψήφιοι προμηθευτές. Το γεγονός δε αυτό, επιφέρει σημαντικές καθυστερήσεις στις σχετικές διαδικασίες με αποτέλεσμα να διακυβεύεται η έγκαιρη υλοποίηση των προμηθειών που είναι αναγκαίες για τη λειτουργία των υπηρεσιών των φορέων του Δημοσίου. Πέραν δε τούτου, κατά τα γνωστά στο Δικαστήριο από την άσκηση ελέγχου επί των διαγωνιστικών διαδικασιών ανάδειξης χορηγητών υγρών καυσίμων (βλ. ενδεικτικά τις αποφάσεις του Τμήματος τούτου 1959, 2276, 2914, 2999/2014) το περιορισμένο ενδιαφέρον συμμετοχής στις διαγωνιστικές αυτές διαδικασίες συνεπάγεται επιπλέον και την προσφορά ουσιαστικά μηδενικών ποσοστών έκπτωσης και την έλλειψη ανάπτυξης πραγματικού ανταγωνισμού μεταξύ των προμηθευτών. Για τους λόγους αυτούς, η επιλογή του νομοθέτη να παράσχει τη δυνατότητα υποβολής προσφορών με αρνητικό ποσοστό έκπτωσης, γεγονός που ευλόγως αναμένεται ότι θα τονώσει το ενδιαφέρον των προμηθευτών να συμμετέχουν στους εν λόγω διαγωνισμούς, αποβλέπει στην εξυπηρέτηση σκοπού δημοσίου συμφέροντος, ήτοι στην έγκαιρη πραγματοποίηση των προμηθειών με την αποφυγή επαναληπτικών διαδικασιών διαγωνισμού ή διαπραγμάτευσης και στην ανάπτυξη ανταγωνισμού προς όφελος των αναθετουσών αρχών.

ΣτΕ/ ΕΑ 944/2007.Τέλος, το άρθρο 17 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας, που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 2690/1999 (Α΄ 45), ορίζει ότι: «1. Η ατομική διοικητική πράξη πρέπει να περιέχει αιτιολογία, η οποία να περιλαμβάνει τη διαπίστωση της συνδρομής των κατά νόμο προϋποθέσεων για την έκδοσή της. 2. Η αιτιολογία πρέπει να είναι σαφής, ειδική, επαρκής και να προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, εκτός αν προβλέπεται ρητώς στο νόμο ότι πρέπει να περιέχεται στο σώμα της πράξης . 3…» 9. Επειδή, από τις προπαρατεθείσες διατάξεις συνάγεται ότι για την επιλογή του γραφείου μελετών στο οποίο θα ανατεθεί η εκπόνηση μελέτης πρέπει να αξιολογούνται τα ουσιαστικά προσόντα των μελετητικών γραφείων ή σχημάτων που έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον και να λαμβάνεται υπ’ όψη η δυνατότητά τους για την προσήκουσα εκτέλεση της υπό ανάθεση μελέτης, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο άρθρο 7 παρ. 6 του ν. 3316/2005 κριτήρια, η αξιολόγηση δε αυτή του αρμοδίου οργάνου πρέπει να αιτιολογείται ειδικώς και να βασίζεται σε συγκριτική εκτίμηση των προσόντων των διαγωνιζομένων. Ειδικότερα, σε ότι αφορά την αξιολόγηση των τεχνικών προσφορών των διαγωνιζομένων, η σχετική κρίση της Επιτροπής Διαγωνισμού πρέπει να αιτιολογείται ειδικώς με την παράθεση συγκεκριμένων στοιχείων εκ των αναφερομένων στην παρ. 4 του άρθρου 7 του ν. 3316/2005, ανταποκρινομένων στα κριτήρια της παρ. 6 του άρθρου τούτου, σε περίπτωση δε υποβολής ενστάσεως κατά του πρακτικού βαθμολόγησης των τεχνικών προσφορών, το αποφαινόμενο επ’ αυτής αρμόδιο όργανο οφείλει να αιτιολογήσει τη σχετική κρίση του, ενόψει και των προβαλλομένων από τον ενιστάμενο ουσιωδών και κρίσιμων ισχυρισμών .

«Προμήθεια και εγκατάσταση εξοπλισμού βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης και εξοικονόμησης ενέργειας (...) επιδιώκεται η ανάκληση της  358/2022 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Πλην, όμως, το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι το ζήτημα καθορισμού της επίμαχης τριετίας αναδείχθηκε, στην προκειμένη περίπτωση, με την υποβολή του από 20.03.2022 ερωτήματος εκ μέρους της ήδη παρεμβαίνουσας «…..», που συμμετείχε παραδεκτά στον διαγωνισμό και αναδείχθηκε τελικώς οριστική ανάδοχος. Κατά τα λοιπά, οι επίμαχοι  κανονιστικοί όροι  δεν προσβλήθηκαν ούτε αμφισβητήθηκαν καθ’ οιονδήποτε τρόπο εκ μέρους κάποιου άλλου φορέα με συνέπεια, το ενδιαφέρον των τρίτων επιμελών υποψηφίων οικονομικών φορέων ως προς τους όρους αυτούς να έχει εξαντληθεί με την υποβολή του ανωτέρω διευκρινιστικού ερωτήματος. Υπό τις συγκεκριμένες περιστάσεις, το Δικαστήριο κρίνει ότι δεν συντρέχουν ενδείξεις ότι εξαιτίας του καθορισμού της επίμαχης τριετίας στα έτη 2018, 2019 και 2020 ή εξαιτίας της παράλειψης νομότυπης δημοσίευσης του από 21.03.2022 τεύχους διευκρινίσεων στην Ε.Ε.Ε.Ε. απετράπη η συμμετοχή  άλλων υποψήφιων φορέων από την επίμαχη διαδικασία. Ενόψει τούτων και λαμβανομένου, περαιτέρω, υπόψη και οι δύο διαγωνιζόμενες εταιρίες συμμετείχαν παραδεκτά στην διαδικασία και ότι, κατά τα εκτιθέμενα με την ένδικη προσφυγή, στην προκειμένη περίπτωση η ανάδοχος του διαγωνισμού  πιστοποίησε,  με τα δικαιολογητικά κατακύρωσης της, τη συνδρομή των ζητούμενων απαιτήσεων οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας κατά την ορθή τριετία 2019, 2020 και 2021, το Δικαστήριο καταλήγει στην παραδοχή ότι, κατ’ εξαίρεση, η πλημμέλεια της διαδικασίας που αναδείχθηκε στην αμέσως προηγούμενη σκέψη (14) δεν παρίσταται ουσιώδης, με συνέπεια να μην συντρέχει διακωλυτικός λόγος για την υπογραφή του σχεδίου της ελεγχόμενης σύμβασης.Ανακαλεί την 358/2022 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Μη νομίμως εντέλλεται πληρωμένη δαπάνη προμήθειας υλικών από Υπουργείο που αφορά αποκατάσταση πάγιας προκαταβολής, από την οποία έχει εξοφληθεί η προμηθεύτρια εταιρεία, κατά καταστρατήγηση του σκοπού σύστασης των παγίων προκαταβολών, καθώς δεν προκύπτει ότι αυτή πληρώθηκε σε βάρος της πάγιας προκαταβολής, εξαιτίας άμεσων και επιτακτικών αναγκών, που λόγω της φύσης τους δεν ηδύναντο να αναβληθούν μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας δικαιολογήσεώς τους. Χρόνος αποκατάστασης πάγιας προκαταβολής (άρθ.47 παρ.2 ν.2362/1995). Μη νόμιμη  και η απευθείας ανάθεση των προμηθειών αντί της διενέργειας τακτικού διαγωνισμού, (άρθ.2 παρ.12 περ.γ’ και παρ.13 περ.1 ν.2286/1995 και Υ.Α. Π1/3305/2010). Μη απόδειξη της μοναδικότητας του προμηθευτή. 

Προμήθεια αντιδραστηρίων ανοσολογικών εξετάσεων.(..)Με τα δεδομένα αυτά ...το Κλιμάκιο κρίνει, κατ’ εκτίμηση του σχετικού λόγου διαφωνίας, ότι μη νομίμως το Νοσοκομείο προέβη από μόνο του στην ανάθεση της επίμαχης προμήθειας με την ανωτέρω εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης, καθώς δεν προκύπτει, αλλά ούτε και το Νοσοκομείο επικαλείται ότι υπήρχε σχετική πρόβλεψη σε κάποιο ΠΠΥΥ ή ότι είχε παρασχεθεί σ’ αυτό σχετική δυνατότητα από την Ε.Π.Υ. κατόπιν εγκρίσεως του αρμόδιου Υπουργού, στο πλαίσιο του συστήματος διενέργειας των προμηθειών, που θεσπίζει ο ν. 3580/2007. ... Τέλος, η ανάθεση της επίμαχης προμήθειας πάσχει και για τον πρόσθετο λόγο ότι πριν από την απόφαση της 15ης Συνεδρ./14.7.2016 (θέμα Ε.Η.Δ. 3ο) του Διοικητικού Συμβουλίου του Νοσοκομείου, με την οποία εγκρίθηκε η σύναψη της επίμαχης σύμβασης με τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης, δεν είχε ληφθεί η σύμφωνη γνώμη της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.). ...Κατ’ ακολουθίαν των προεκτεθέντων, η ελεγχόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη.....και το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Δημόσια έργα-συμπληρωματική σύμβαση:Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι νομίμως ...εγκρίθηκε η απευθείας ανάθεση των άνω συμπληρωματικών εργασιών στην αρχική ανάδοχο του έργου. Και τούτο διότι η επίμαχη απευθείας ανάθεση βρίσκει αυτοτελές έρεισμα στο άρθρο 28 του ν. 3669/2008, δοθέντος ότι  κατά την υλοποίηση της επίμαχης εργολαβίας απαιτείται η λήψη ιδιαίτερων μέτρων ασφαλείας, τα οποία θα αναιρούνταν ή σε κάθε περίπτωση θα διασαλεύονταν ουσιωδώς στην περίπτωση ανάθεσης των εργασιών της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης σε άλλη, πλην της αρχικής αναδόχου, εργοληπτική επιχείρηση.