ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ. (..)ζητείται η ανάκληση της 526/2011 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου(..)Περαιτέρω, το Κλιμάκιο απεφάνθη ότι οι επικαλούμενοι από την αιτούσα λόγοι που καθιστούν αναγκαία τη σύναψη της συμπληρωματικής σύμβασης, όπως η αυξημένη κίνηση των τελευταίων μηνών στην περιοχή αρμοδιότητας …. Γ2 διαχείρισης αυτοκινήτων και οι διαμαρτυρίες των κατοίκων του Δήμου Κερατσινίου, πέραν του ότι δεν αποδεικνύονται, δεν συνιστούν απρόβλεπτες περιστάσεις, με συνέπεια να μην συντρέχει η αναγκαία αυτή προϋπόθεση για τη νόμιμη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης.(..)Από τα προαναφερόμενα, σε συνδυασμό με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι οι ανωτέρω περιλαμβανόμενες στη συμπληρωματική σύμβαση εργασίες υπό στοιχ. Α, Β, Δ και Η, που αφορούν σε εργασίες κατηγορίας οικοδομικών, καθώς και υπό στοιχείο Γ εργασίες, που αφορούν σε υδραυλικές και ηλεκτρομηχανολογικές εργασίες αποτελούν μη επιτρεπόμενη επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του αρχικού έργου, το οποίο συνίσταται στην εκτέλεση εργασιών οδοποιίας, όπως προκύπτει τόσο από τη Διακήρυξη και την οικεία Τεχνική Περιγραφή όσο και από το γεγονός ότι στο διαγωνισμό κλήθηκαν να συμμετάσχουν εταιρείες 3ηςή 4ης τάξης μόνο στην κατηγορία οδοποιίας. Από τα ανωτέρω δεν καταλείπεται αμφιβολία ότι το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης είναι ποιοτικά καθορισμένο, η εξειδίκευση δε που απαιτείται κατά την εκτέλεσή του αφορά αποκλειστικά την ποσότητα των εργασιών ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες της ...... Α.Ε. Περαιτέρω, δε, πρέπει να σημειωθεί ότι οι εργασίες αυτές δεν τελούν καθοιονδήποτε τρόπο σε αναγκαία συνάφεια με το αρχικό έργο, όπως αβασίμως προβάλλεται με τις υπό κρίση αίτηση και παρέμβαση, ενώ επιπλέον είναι τεχνικά και οικονομικά δυνατός ο διαχωρισμός τους από το αρχικό έργο χωρίς τη δημιουργία μειζόνων προβλημάτων για την αναθέτουσα αρχή, καθώς η ξεχωριστή ανάθεση και εκτέλεσή τους δε θα είχε ως συνέπεια την αποξήλωση του αποτελέσματος των εργασιών του αρχικού έργου με συνακόλουθη αύξηση του σχετικού κόστους, όπως επίσης αβασίμως προβάλλεται με την υπό κρίση αίτηση. .... Κατά συνέπεια, οι εν λόγω εργασίες δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης, όπως ορθώς έκρινε το Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη Πράξη του. ... Επομένως, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να δικαιολογηθεί η σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης με την αιτιολογία ότι οι επίμαχες εργασίες κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων κατά την εκτέλεση της αρχικής σύμβασης, καθώς το στοιχείο του απρόβλεπτου χαρακτήρα των επεμβάσεων επί της οδοποιίας αποτελεί το λόγο για τον οποίο δεν ήταν δυνατό να προσδιορισθεί ποσοτικά το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης.(Απορρίπτει το αίτημα ανάκλησης της 526/2011 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου)

(...)Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην τρίτη σκέψη (ΙΙΙ), το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι ως άνω εργασίες, που αποτελούν το αντικείμενο της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, δεν αποδεικνύεται ότι οφείλονται σε απρόβλεπτες περιστάσεις κατά την τεχνική εκτέλεση του έργου, δηλαδή σε αιφνίδια πραγματικά περιστατικά, που αντικειμενικά, κατά τους κανόνες της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής, δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν. Ειδικότερα, η εκτέλεση των συμπληρωματικών εργασιών που αναφέρονται στην αιτιολογική έκθεση με τα στοιχεία α΄, β΄, γ΄, δ΄ και ε΄ (βλ. ανωτέρω σκέψη ΙV) οφείλεται στην πλημμελή εκπόνηση των αρχικών μελετών, οι οποίες πρέπει να συντάσσονται με την απαιτούμενη επιμέλεια πριν τη δημοπράτηση του έργου (βλ. άρθρ. 15 παρ. 3 ν. 3669/2008, Α΄116), ενώ για τον ίδιο λόγο κατέστη αναγκαία και η εκπόνηση νέων μελετών (στοιχείο ζ΄) . Τέλος, η δαπάνη αποζημίωσης του αναδόχου για θετικές του ζημίες (στοιχείο στ΄) δεν αφορά σε συμπληρωματικές εργασίες και, ως εκ τούτου, δεν μπορεί να συμπεριληφθεί σε συμπληρωματική σύμβαση.

Έλεγχος νομιμότητας συμπληρωματικής σύμβασης έργου:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις μείζονες σκέψεις της παρούσας, ο προσυμβατικός έλεγχος νομιμότητας προϋποθέτει έργο «υπό εκτέλεση», δηλαδή έργο του οποίου οι εργασίες πρόκειται να εκτελεσθούν και δεν καταλαμβάνει εκείνες που ήδη έχουν εκτελεσθεί, καθόσον στην περίπτωση αυτή θα έτεινε στην εκ των υστέρων νομιμοποίηση ενός έργου που έχει ήδη συντελεσθεί.  Κατά συνέπεια για τις ως άνω εργασίες ορθώς το Κλιμάκιο έκρινε ότι στερείται αρμοδιότητας να τις ελέγξει καθόσον και στην υποβληθείσα αίτηση ανακλήσεως συνομολογείται ότι οι εργασίες υπό στοιχείο β) έχουν ήδη ολοκληρωθεί ενώ οι εργασίες υπό στοιχείο γ) έχουν αρχίσει να εκτελούνται και έχουν ολοκληρωθεί κατά το μεγαλύτερο μέρος αυτών.  Ως εκ τούτου και αφού ο έλεγχος δεν μπορεί να αποβεί κατασταλτικός, απορριπτέοι τυγχάνουν ο πρώτος, δεύτερος, τρίτος και πέμπτος λόγος της αιτήσεως ανακλήσεως, με τους οποίους προβάλλεται ότι οι εργασίες αυτές προβλέπονταν στην αρχική σύμβαση και για το λόγο αυτό εκτελέσθηκαν πλην όμως, η ποσότητα των ως άνω εργασιών διαφοροποιήθηκε (κατέστη μεγαλύτερη) γιατί πραγματοποιήθηκαν υπό δυσμενέστερες συνθήκες, ότι επρόκειτο για εργασίες, οι οποίες νομίμως εκτελέσθηκαν από την ανάδοχο διότι ήταν επείγουσες, για τις οποίες επιτρέπεται η μετέπειτα έγκρισή τους και η σύνταξη της συμπληρωματικής συμβάσεως, ότι πρόκειται για εργασίες συμβατικές, για τις οποίες απαιτήθηκε η πρόβλεψη συμπληρωματικών τιμών λόγω υπέρογκης αυξήσεως του κόστους τους, καθώς και ότι η έναρξη των ως άνω εργασιών, πριν την υποβολή της συμπληρωματικής συμβάσεως στον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας, ήταν απολύτως απαραίτητη για λόγους υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος καθόσον αφενός θα θέτονταν σε κίνδυνο οι ήδη εκτλεσμένες εργασίες της αρχικής συμβάσεως και αφετέρου επιβάλλονταν προκειμένου να τεθεί σε λειτουργία το φράγμα ...(...)Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω το Κλιμάκιο στερείται της χρονικής αρμοδιότητας να προβεί στον έλεγχο ήδη εκτελεσμένων, εργασιών και όφειλε να απόσχει αυτού, ως ορθώς έκρινε για τις υπό στοιχεία β) και γ) εργασίες, πλην όμως, οφείλει να ελέγξει τις κατηγορίες εργασιών που περιλαμβάνονται στη συμπληρωματική σύμβαση για τις οποίες δεν υφίσταται το κώλυμα της ενάρξεως εκτελέσεώς τους  [εργασίες υπό στοιχεία α), δ) και ε)].  Ως προς αυτές η οριστική κρίση του Τμήματος πρέπει να αναβληθεί προκειμένου να αποσταλεί ο φάκελος στο Ε΄ Κλιμάκιο για να εκφέρει την άποψή του σχετικά με τη συνδρομή των προϋποθέσεων καταρτίσεως συμπληρωματικών συμβάσεων και στη συνέχεια να αποσταλεί στο Τμήμα, προκειμένου να μην στερηθούν οι ενδιαφερόμενοι του πρώτου βαθμού κρίσεως της υποθέσεως.

Συμπληρωματική σύμβαση έργου...ζητείται παραδεκτώς, η ανάκληση της 113/2011 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Κατά συνέπεια, ορθώς το Κλιμάκιο έκρινε ότι οι εργασίες της ελεγχόμενης 3ης συμπληρωματικής σύμβασης δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο της κρινόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, διότι αυτές δεν κατέστησαν αναγκαίες κατά την τεχνική εκτέλεση του έργου λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων, αλλά, αντιθέτως, αφορούν στη βελτίωση της ποιότητάς του και, ως εκ τούτου, συνιστούν ανεπίτρεπτη εκ των υστέρων μεταβολή του αντικειμένου του, απορριπτομένων ως αβασίμων των περί του αντιθέτου προβαλλόμενων με την κρινόμενη αίτηση ισχυρισμών. Τέλος, δοθείσης της σαφήνειας των διατάξεων της κείμενης νομοθεσίας δεν συντρέχει περίπτωση συγγνωστής πλάνης των αρμοδίων οργάνων της αναθέτουσας αρχής που ενήργησαν κατά τον κριθέντα ως μη νόμιμο τρόπο. Ομοίως δε πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος και ο συναγόμενος από την αίτηση ανάκλησης ισχυρισμός περί συνδρομής λόγων υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος, οι οποίοι δικαιολογούν τη σύναψη της ελεγχόμενης σύμβασης, καθόσον το δημόσιο συμφέρον εξυπηρετείται προεχόντως με την τήρηση της νομιμότητας στις διαδικασίες ανάθεσης εκτέλεσης υπηρεσιών και όχι, όπως στη συγκεκριμένη περίπτωση, με τις πολλαπλές παραβιάσεις αυτής. Κατά συνέπεια, σύμφωνα με όσα έγιναν ανωτέρω δεκτά, ορθά το Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη Πράξη του ότι οι ανωτέρω εργασίες δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης και, ως εκ τούτου, κωλύεται η υπογραφή της 3ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Δημιουργία Μουσείου Ιστορίας της πόλης του ...». Επομένως, πρέπει να απορριφθεί η υπό κρίση αίτηση ανάκλησης.​

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, πρέπει να γίνουν δεκτά τα εξής: Η προκείμενη τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου αποτελεί απρόβλεπτη περίσταση που θα μπορούσε να δικαιολογήσει τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης, καθώς έλαβε χώρα μετά την αρχική μελέτη του έργου και την αρχική σύμβαση, δεν ήταν δε αντικειμε-νικά δυνατό, σύμφωνα με τους κανόνες της κοινής πείρας και λογικής, να προβλεφθούν εξ αρχής οι εργασίες που κατέστησαν εκ των υστέρων αναγκαίες λόγω της τροποποίησης αυτής. Εκ τούτων παρέπεται ότι μόνον οι συναφείς     με την τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου εργασίες, ως οφειλόμενες στο απρόβλεπτο αυτό γεγονός, μπορούν να εκτελεσθούν νομίμως κατόπιν σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης. Αντιθέτως, όσες εργασίες δεν συνέχονται με την εν λόγω τροποποίηση, ήταν δυνατό να προβλεφθούν κατά το στάδιο της  αρχικής μελέτης και επομένως η ανάθεσή τους με την επίμαχη συμπληρωματική σύμβαση είναι μη νόμιμη. Βάσει αυτών, οι εργασίες υπό στοιχεία β) και δ) που αναφέρονται στην προηγούμενη σκέψη 4 της παρούσας νομίμως ανατέθηκαν   με συμπληρωματική σύμβαση, διότι αποδεικνύεται από τη σχετική αιτιολογική έκθεση και την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ότι κατέστησαν αναγκαίες λόγω αλλαγής των σχετικών Ο.Α. μετά την τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου. Ωστόσο, οι λοιπές ως άνω υπερσυμβατικές ή νέες εργασίες, δεν προκύπτει από τις ίδιες αποφάσεις ότι σχετίζονται με την εν λόγω τροποποίηση. Συγκεκριμένα, οι διαφορές που αναφέρονται στη ανωτέρω σκέψη 4 υπό στοιχεία α) και ζ) και αφορούν σε χωματουργικές εργασίες και εργασίες πρασίνου δεν δικαιολογούνται, διότι η έκταση των 90 στρεμμάτων του Οικοπάρκου που προέκυψε μετά την τροποποίηση του  ρυμοτομικού  σχεδίου  με την προσθήκη δύο επιπλέον χρήσεων, υπολείπεται εκείνης των 130 περίπου στρεμμάτων του πάρκου όπως προβλεπόταν στην αρχική μελέτη και σύμβαση. Περαιτέρω, οι εργασίες που αναφέρονται με στοιχείο γ) στην προηγούμενη σκέψη, αφορούν σε κατασκευή πρόσθετων καθιστικών και δεν προκύπτει ότι    η κατασκευή τους υπαγορεύτηκε από το νέο ρυμοτομικό σχέδιο. Εξ άλλου,       οι εργασίες που αναφέρονται με στοιχείο ε) στην προηγούμενη σκέψη, αφορούν κυρίως σε χρήση βελτιωμένων ποιοτικά υλικών και οφείλονται σε αβλεψία     της αρχικής μελέτης, ενώ οι εργασίες με στοιχείο στ) οφείλονται, όπως άλλωστε γίνεται δεκτό στην εισήγηση του Αντιδημάρχου Τεχνικών Υπηρεσιών προς       το Δημοτικό Συμβούλιο πριν την έγκρισης της συμπληρωματικής σύμβασης, στη μη συμπερίληψή τους στον πρώτο Α.Π.Ε. του έργου εκ παραδρομής, δηλαδή σε έλλειψη της δέουσας επιμέλειας και προσοχής των αρμοδίων οργάνων. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η ελεγχόμενη δαπάνη είναι εν μέρει μη νόμιμη και εκ του λόγου τούτου το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ. (Συμπληρωματικές συμβασεις) ζητείται η αναθεώρηση της 2270/2013 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία απορρίφθηκε αίτηση της ανωτέρω εταιρείας, ως και η υπέρ αυτής παρέμβαση της αναθέτουσας Περιφέρειας ... , για την ανάκληση της 125 /2013 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Με την πράξη αυτή είχε κριθεί ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου « ... », προϋπολογιζόμενης δαπάνης 2.350.000,00 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α.), μεταξύ της αιτούσας εταιρείας και της παρεμβαίνουσας Περιφέρειας, με 3 την αιτιολογία ότι: α) οι εργασίες που προέκυψαν λόγω τροποποίησης της μηκοτομής της οδού από Χ.Θ. 0+000 έως Χ.Θ. 2+961,03, ώστε να μην αποξηλωθεί ο υφιστάμενος ασφαλτικός τάπητας, δεν οφείλονται σε απρόβλεπτες περιστάσεις, αλλά σε αστοχίες της οριστικής μελέτης του έργου και β) οι εργασίες, που αφορούν στη σύνδεση εγκάρσιων προς την κατασκευαζόμενη οδό με τον παλαιό υφιστάμενο δρόμο, δεν αποτελούν συμπληρωματικές εργασίες, καθόσον το έργο μπορεί να τελειοποιηθεί και να καταστεί πλήρως λειτουργικό και χωρίς την εκτέλεση των εργασιών αυτών, όπως άλλωστε εξ αρχής είχε σχεδιασθεί. (..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις υπό στοιχ. III και IV σκέψεις της παρούσας, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι ορθώς κρίθηκε διά της προσβαλλομένης απόφασης ότι οι ως άνω εργασίες δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης, καθόσον, αφ’ ενός μεν δεν συνέτρεχαν οι απαιτούμενες εκ των προεκτεθεισών διατάξεων περί συμπληρωματικών συμβάσεων απρόβλεπτες περιστάσεις ως προς τις υπό στοιχείο α΄ εργασίες, αφ’ ετέρου δε οι υπό στοιχεία β΄, γ΄ και δ΄ εργασίες ανάγονται σε επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του αρχικού έργου. Συγκεκριμένα, ως προς τις υπό στοιχείο α΄ εργασίες, έπρεπε να ληφθεί υπ’ όψιν κατά την εκπόνηση της οριστικής μελέτης του έργου, η γνωστή ήδη από τότε ύπαρξη των φυλακών ... στο χώρο εκτέλεσης των εργασιών και η συνακόλουθη ανάγκη για αδιάλειπτη ασφαλή και ταχεία μεταγωγή των κρατουμένων από και προς αυτές, ως προς δε τις υπό στοιχεία β΄, γ΄ και δ΄ εργασίες, το αρχικό έργο, ήτοι η κατασκευή της εν λόγω εθνικής οδού, μπορεί να ολοκληρωθεί χωρίς τις προκείμενες εγκάρσιες οδούς, οι οποίες άλλωστε δεν προβλέπονταν στο τεχνικό αντικείμενο της αρχικής 15 εργολαβίας, ενώ και η εκ των υστέρων ανάπτυξη ιδιωτικής επιχειρηματικής δραστηριότητας στην περιοχή, όπως αυτή της ίδρυσης κτηνοτροφικών μονάδων, δεν μπορεί να αποτελέσει νόμιμο λόγο σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης. Περαιτέρω, όμως, το Τμήμα κρίνει, κατά πλειοψηφία και γενομένων δεκτών των οικείων ισχυρισμών της παρεμβαίνουσας Περιφέρειας και της αιτούσας εταιρείας, ότι τα αρμόδια όργανα της αναθέτουσας αρχής, χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των προεκτεθεισών διατάξεων περί συμπληρωματικών συμβάσεων, σχημάτισαν την πεπλανημένη πεποίθηση ότι η προσφυγή στη συγκεκριμένη διαδικασία ήταν εν προκειμένω επιτρεπτή. Συγκεκριμένα, ως προς τις υπό στοιχείο α΄ εργασίες, αυτές ήταν αποτέλεσμα των αιτημάτων επείγοντος χαρακτήρα εκ μέρους τρίτου ως προς το έργο δημοσίου φορέα, ήτοι των αρμόδιων οργάνων του καταστήματος κράτησης ... , που βρίσκεται στην περιοχή εκτέλεσης των εργασιών της αρχικής εργολαβίας, καθόσον οι εργασίες αυτές, σε περίπτωση που εκτελεστούν με αποξήλωση του υφιστάμενου ασφαλτοτάπητα, θα θέσουν σε κίνδυνο την ασφαλή και ταχεία μεταγωγή των κρατουμένων, εν όψει του ότι πρόκειται για φυλακές υψίστης ασφαλείας σε συνδυασμό και με τις πρόσφατες ταραχές και τα προβλήματα που προκλήθηκαν από επικίνδυνους βαρυποινίτες σ’ αυτές..Αναθεωρεί την 2270/2013 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κατά τα ειδικότερα αναφερόμενα στο σκεπτικό της παρούσας. Αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου « ... ».

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:..ζητείται η ανάκληση της 84/2017 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Mε τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει, ότι αναφορικά με τις εργασίες μετατόπισης του φανού της Υ.Π.Α. οι περιστάσεις που επικαλείται η αιτούσα αλυσιτελώς προβάλλονται, εν προκειμένω, διότι ως προς τις εργασίες αυτές το Κλιμάκιο απείχε του ελέγχου ως κατά χρόνο αναρμόδιο, δοθέντος του ότι κατά την κρίση του αποδείχθηκε ότι αυτές είχαν ήδη εκτελεστεί και περαιτέρω δεν επρόκειτο περί προσθέτων επειγουσών εργασιών, κατά την έννοια της ανωτέρω διάταξης του άρθρου 56 του ν. 3669/2008. Σε περίπτωση δε που κατ΄εκτίμηση του ίδιου λόγου ήθελε γίνει δεκτό ότι η αιτούσα βάλει κατά της ανωτέρω κρίσης υποστηρίζοντας ότι οι εν λόγω εργασίες δεν είχαν εισέτι εκτελεστεί και ως εκ τούτου το Κλιμάκιο όφειλε να ελέγξει τις προϋποθέσεις νόμιμης ένταξής τους στην ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση, ο λόγος αυτός και πάλι παρίσταται απορριπτέος ως αναπόδεικτος, διότι η αιτούσα ουδέν στοιχείο προσκομίζει που να καταρρίπτει την ως άνω κρίση του Κλιμακίου.Περαιτέρω, αναφορικά με τις λοιπές εργασίες (εκσκαφές λόγω ύπαρξης υπογείων δικτύων ΟΚΩ, μετατόπιση αγωγού ΔΕΥΑ, αλλαγή απόστασης μεταφοράς) το Τμήμα κρίνει ότι, ανεξαρτήτως της ύπαρξης και προσκομιδής από την αιτούσα της 4/10.2.2017 θετικής γνωμοδότησης του Τεχνικού Συμβουλίου της Περιφέρειας περί της σύναψης της υπό κρίση συμπληρωματικής σύμβασης, οι αιτιάσεις της περί συνδρομής απρόβλεπτων περιστάσεων δεν ευσταθούν και ο σχετικός λόγος ανάκλησης είναι αβάσιμος και πρέπει να απορριφθεί.(..)Κατόπιν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί.

Ανάπλαση οδού νοσοκομείου...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙV, το Τμήμα κρίνει ότι ορθά το Ε΄ Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη πράξη του αποφάσισε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Ανάπλαση οδού νοσοκομείου Δήμου ...» μεταξύ του αιτούντος και της εργοληπτικής επιχείρησης …, εφόσον πράγματι η εκτέλεση των ανωτέρω εργασιών, που αφορούν κατασκευή πεζοδρομίων και τοποθέτηση οδοφωτισμού, οφείλεται στην πλημμελή εκπόνηση των αρχικών μελετών και σε αστοχίες και παραλείψεις τους, αφού δεν ελήφθη υπόψη η κυκλοφοριακή μελέτη της πόλης της ... και η απαίτηση ύπαρξης οδοφωτισμού, στοιχεία τα οποία δεν μπορεί να θεωρηθούν ότι οφείλονται σε απρόβλεπτες περιστάσεις. Ο προβαλλόμενος δια της ανακλητικής αίτησης λόγος, με τον οποίο υποστηρίζεται ότι οι εν λόγω εργασίες δεν μπορούν, τεχνικά και οικονομικά, να διαχωριστούν από την αρχική σύμβαση και επομένως δικαιολογείται η απευθείας ανάθεσή τους στην αρχική ανάδοχο εργοληπτική επιχείρηση, αποβαίνει απορριπτέος ως αλυσιτελής, και τούτο διότι η προϋπόθεση αυτή απαιτείται να συντρέχει σωρευτικά με τις λοιπές προβλεπόμενες από το νόμο προϋποθέσεις για την κατάρτιση συμπληρωματικής σύμβασης εργασιών, χωρίς να αρκεί η επίκληση από την αναθέτουσα αρχή της συνδρομής κάποιας μόνο από αυτές. Τέλος, απορριπτέος, προεχόντως ως αόριστος, είναι και ο περί συγγνωστής πλάνης λόγος ανάκλησης, ανεξαρτήτως του ότι ο αιτών Δήμος, όπως προκύπτει από την υπό κρίση αίτηση, γνώριζε ότι «πράγματι, η ανάγκη προσαρμογής της μελέτης του έργου στην κυκλοφοριακή μελέτη της πόλης της ... (και οι εξαιτίας αυτής αναγκαίες εργασίες) δεν μπορεί να αποτελέσει «απρόβλεπτη περίσταση» κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 57 του Ν. 3669/2008» και επομένως να στοιχειοθετήσει αντικειμενική βάση συμπληρωματικής σύμβασης. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η υπό κρίση αίτηση ανάκλησης του Δήμου ... πρέπει να απορριφθεί, κωλυομένης ως εκ τούτου της υπογραφής του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Ανάπλαση οδού νοσοκομείου Δήμου ...» μεταξύ του αιτούντος και της εργοληπτικής επιχείρησης ….

Μη νόμιμες οι εργασίες της συμπληρωματικής σύμβασης,καθόσον εκτελέστηκαν κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρ.8 παρ.1 του ν.1418/84(ΦΕΚ 23Α) όπως αντικαταστάθηκε με την παρ.1 του άρθρ.τέταρτου τουν.2372/96(ΦΕΚ 29 Α΄),δηλαδή μετά την εκπνοή της συμβατικής προθεσμίας εκτελέσεως του έργου ή των νόμιμων χορηγηθεισών παρατάσεων αυτής.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:..ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 125/2013 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ανωτέρω ερμηνευτικώς δεκτά (βλ. σκ. VI), το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι ορθώς το Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη πράξη του έκρινε ότι δεν συντρέχουν εν προκειμένω οι προβλεπόμενες στο νόμο προϋποθέσεις για τη νόμιμη σύναψη της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης. Ειδικότερα, πρέπει να απορριφθεί ο ισχυρισμός της αιτούσας ανώνυμης εταιρείας ότι οι ανωτέρω εργασίες δεν μπορούσαν να προβλεφθούν από την οριστική μελέτη του έργου, καθόσον αυτές οφείλονται στη βούληση άλλων φορέων που εμπλέκονται στην εκτέλεση του έργου, η οποία εκδηλώθηκε μετά την εγκατάσταση του αναδόχου. Τούτο διότι τόσο τα αιτήματα του Δήμου … και της Διεύθυνσης του Γενικού Καταστήματος κράτησης Β τύπου …, καθώς και του Τμήματος Εξωτερικής Φρουράς αυτού ως προς τις υπό στοιχείο α΄ εργασίες, όσο και οι διαμαρτυρίες των τοπικών αρχών και κατοίκων της περιοχής ως προς τις υπό στοιχείο β΄, γ΄ και δ΄ εργασίες, αφενός δεν αποτελούν απρόβλεπτες κατά την έννοια του νόμου περιστάσεις, αφετέρου ουδόλως δεσμεύουν την αναθέτουσα αρχή.(..)Σε κάθε περίπτωση, εν προκειμένω, δεδομένου ότι υφίσταται εναλλακτική διαδρομή πρόσβασης στο σωφρονιστικό κατάστημα …, οι υπό στοιχείο α΄ εργασίες μπορούν να εκτελεστούν, όπως αυτές είχαν προβλεφθεί στην αρχική μελέτη, κατά προτεραιότητα, ώστε να μειωθούν τα όποια προβλήματα στην ασφαλή διακομιδή των κρατουμένων, ενώ οι εργασίες σύνδεσης εγκάρσιων προς την κατασκευαζόμενη οδών με τον παλαιό υφιστάμενο δρόμο δεν είναι αναγκαίες για την ολοκλήρωση του τεχνικού αντικειμένου του έργου.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι η προσβαλλόμενη πράξη δεν πρέπει να ανακληθεί και, επομένως, η κρινόμενη αίτηση και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να απορριφθούν.