Δεν είναι νόμιμος ο επιμερισμός της απαιτούμενης συνολικής ποσότητας των ζητούμενων όμοιων ή ομοειδών αγαθών του αυτού φορέα σε περισσότερες μικρότερες ποσότητες ή σε μερικότερες κατηγορίες και η εν συνεχεία απ’ ευθείας ανάθεση των αντίστοιχων τμηματικών προμηθειών, εντός του αυτού έτους, με βάση το ύψος της δαπάνης που προκύπτει από την κατάτμηση της συνολικής δαπάνης, καθόσον όπως πάγια δέχεται το Δικαστήριο τούτο, με τον τρόπο αυτό επιχειρείται κατά περιγραφή των οικείων διατάξεων, να μην τηρηθεί η οριζόμενη απ’ αυτές διαδικασία της διενέργειας ενιαίου τακτικού ή πρόχειρου, κατά περίπτωση, διαγωνισμού

σε περίπτωση κατά την οποία η προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της απ’ ευθείας ανάθεσης τίθεται υπό τον ερμηνευικό μανδύα της παράτασης/ανανέωσης της κύριας σύμβασης, τούτη, εφ’ όσον δεν βρίσκει νόμιμο έρεισμα στη διακήρυξη του αρχικού διαγωνισμού, δεδομένου ότι τα προβλεπόμενα στην τελευταία χρονικά όρια ισχύος της οικείας σύμβασης έχουν ήδη εξαντληθεί, βρίσκεται εκτός των ακραίων νομίμων συμβατικών ορίων, ισοδυναμεί δε κατ’ ουσίαν με απ’ ευθείας ανάθεση των σχετικών υπηρεσιών, χωρίς να συντρέχουν οι απαιτούμενες προς τούτο προϋποθέσεις, με αποτέλεσμα να καταστρατηγείται η νόμιμη διαδικασία ανάθεσης μέσω διαγωνισμού και να πλήττεται ο ελεύθερος ανταγωνισμός.

Για τη σύναψη συμβάσεων προμηθειών θα πρέπει, καταρχήν, να διενεργείται ανοιχτός ή κλειστός διαγωνισμός, ενώ η αναθέτουσα αρχή μπορεί να συνάψει σύμβαση προμήθειας με τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης, χωρίς την προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης, εξαιρετικά, στις περιοριστικά αναφερόμενες περιπτώσεις του ως άνω άρθρου 25, οι οποίες, καθώς εισάγουν παρέκκλιση από τον κανόνα της διενέργειας διαγωνισμού, είναι στενά ερμηνευτέες (βλ. πράξη VI Tμημ. Ελ. Συν. 171/2007). Ειδικότερα, η απευθείας ανάθεση δημοσίων συμβάσεων με τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης, χωρίς να έχει προηγηθεί δημοσίευση σχετικής προκήρυξης, αποτελεί μια εξαιρετική διαδικασία που προβλέπεται μόνο σε ορισμένες περιοριστικά αναφερόμενες στο νόμο περιπτώσεις, και υπό ορισμένες προϋποθέσεις, διότι συνιστά παρέκκλιση από τις αρχές της διαφάνειας και του ελεύθερου ανταγωνισμού στις διαγωνιστικές διαδικασίες για την κατάρτιση δημοσίων συμβάσεων, ενόψει του γεγονότος ότι δεν γίνεται γνωστή η πρόθεση της αναθέτουσας αρχής στο ευρύ κοινό, αλλά μόνο σε αυτόν ή αυτούς που η ίδια εκ των προτέρων επιλέγει. Στην περίπτωση δε κατά την οποία νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου προτίθενται να συνάπτουν συμβάσεις προμηθειών με απευθείας ανάθεση αυτών, λόγω αδυναμίας τήρησης των προθεσμιών που απαιτούνται για τη διενέργεια σχετικού ανοικτού ή κλειστού διαγωνισμού, πρέπει να πληρούνται σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις: α) οι εν λόγω προμήθειες πρέπει να παρασχεθούν κατεπειγόντως και β) η ως άνω κατεπείγουσα ανάγκη πρέπει να οφείλεται αποκλειστικά σε απρόβλεπτες περιστάσεις, ήτοι σε έκτακτα πραγματικά γεγονότα, τα οποία αφενός δεν απορρέουν από παραλείψεις ή έλλειψη προγραμματισμού και επιμέλειας της αναθέτουσας αρχής, αφετέρου δεν μπορούσαν, σύμφωνα με τα διδάγματα της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής, σε καμία περίπτωση να προβλεφθούν (βλ. πράξεις IV Τμ. Ελ. Συν. 7/2007, 175, 109, 98, 34 και 4/2006, και πράξεις VI Tμ. Ελ. Συν , 91, 105, 171/2007). Η δε απόφαση του αρμοδίου οργάνου περί προσφυγής στην προρρηθείσα διαδικασία ανάθεσης, πρέπει, ως εκ της φύσεώς της, να είναι ειδικώς και επαρκώς αιτιολογημένη ώστε να καθίσταται εφικτός από το Ελεγκτικό Συνέδριο ο έλεγχος της νομιμότητάς της (πρβλ. πράξεις VI Tμ. 91, 105, 171/2007, VII 86/2008, ΣΤ΄ Κλιμ. 27/2012, 205/2007 κ.ά).

ΠΕΡΙΛΗΨΗ.Αναστολή διοικητικών πράξεων - Ασφαλιστικά μέτρα Η αίτηση προσωρινής δικαστικής προστασίας βάσει των διατάξεων του άρθρου 3 του ν.2522/1997 δεν μπορεί να ματαιωθεί ή να καταστεί αλυσιτελής από ενέργειες της αναθέτουσας αρχής που λαμβάνουν χώρα είτε κατά τη διάρκεια της προθεσμίας προσφυγής και της αιτήσεως ασφαλιστικών μέτρων είτε και πριν από την έναρξη των σχετικών προμηθειών, ο δε δικαστής των ασφαλιστικών μέτρων έχει δικαιοδοσία να λάβει τα κατάλληλα ασφαλιστικά μέτρα για την προσωρινή προστασία του ενδιαφερομένου, εφόσον συντρέχει νόμιμη περίπτωση. Το γεγονός ότι εν, προκειμένω, η σχετική σύμβαση μεταξύ του καθ’ ου δήμου και της παρεμβαίνουσας εταιρείας υπεγράφη πριν παρέλθει η πενθήμερη προθεσμία ασκήσεως της προσφυγής κατά της αποφάσεως του Δ.Σ. του καθ’ ου δήμου, με την οποία ματαιώθηκε κατ’ ουσίαν ο διεξαγόμενος διαγωνισμός και αποφασίσθηκε η εκτέλεση της επίδικης προμήθειας με απ' ευθείας ανάθεση, δεν κωλύει την εξέταση των αιτήσεων, όπως αβασίμως ισχυρίζονται ο καθ' ου δήμος και η παρεμβαίνουσα. Η σύναψη συμβάσεων που καταλαμβάνονται από το π.δ. 57/2000 γίνεται κατά κανόνα κατόπιν διαγωνισμού, κατ' εξαίρεση δε χωρίς διαγωνισμό, όταν συντρέχουν οι αναγραφόμενες περιοριστικά στον νόμο προϋποθέσεις. H απόφαση για ματαίωση του εν εξελίξει διαγωνισμού και απ' ευθείας ανάθεση της προμήθειας δεν μπορεί να στεγαστεί στην ανωτέρω περίπτ. α της παρ. 2 του άρθρου 9 του π.δ. 57/2000, λόγω μη συνδρομής των προϋποθέσεων της διατάξεως αυτής, προεχόντως διότι στον διαγωνισμό υπεβλήθησαν προσφορές, οι οποίες αξιολογήθηκαν ως κατάλληλες. Δεν μπορεί ομοίως να στεγαστεί στην περίπτ. δ της ίδιας παρ. 2, ιδίως διότι δεν αιτιολογείται για ποιο λόγο, ενόψει του ήδη διαπιστωμένου προβλήματος ύδρευσης και της καταθέσεως του πορίσματος της επιτροπής αξιολόγησης, οι προθεσμίες της εν εξελίξει ανοικτής αυτής διαδικασίας δεν ήταν δυνατόν να τηρηθούν. Ενόψει αυτών, πιθανολογείται σοβαρώς ότι οι προσβαλλόμενες πράξεις εκδόθηκαν κατά παράβαση των ανωτέρω διατάξεων του π.δ. 57/2000, οι σχετικοί δε λόγοι των κρινομένων αιτήσεων φαίνονται βάσιμοι.

Δυνατότητα ή υποχρέωση της αναθέτουσας αρχής να ματαιώσει τα αποτελέσματα του διαγωνισμού, λόγω προκήρυξης και διεξαγωγής του με καταργηθέν νομικό πλαίσιο – Αρμοδιότητα οργάνου προς εξέταση της προδικαστικής προσφυγής εταιρείας που είχε συμμετάσχει στο διαγωνισμό Η Αναθέτουσα Αρχή του διαγωνισμού έχει δυνατότητα να ανακαλέσει – καταργήσει την παράνομη προκήρυξη του διαγωνισμού, σύμφωνα με τις γενικές αρχές ανάκλησης των διοικητικών πράξεων, επικαλούμενη την αρχή της νομιμότητας, χωρίς να κωλύεται από το γεγονός ότι κατά πράξεως της διαγωνιστικής διαδικασίας εκκρεμεί αίτηση ακυρώσεως. Λόγω δε του ότι ο διαγωνισμός αποτελεί σύνθετη διοικητική ενέργεια, η ανάκληση - κατάργηση της προκήρυξης αυτού θα έχει σαν συνέπεια να εκλείψει το νόμιμο έρεισμα έκδοσης των λοιπών πράξεων της διαγωνιστικής διαδικασίας. Η Αναθέτουσα Αρχή του διαγωνισμού, ως όργανο το οποίο έχει την οικονομική εξουσία να κατακυρώσει τα αποτελέσματα του διαγωνισμού, έχει αρμοδιότητα να εξετάσει την προδικαστική προσφυγή του άρθρου 4 του ν.3886/2010. 

Μη νόμιμη η ελεγχόμενη διαδικασία ανάδειξης προμηθευτών υλικών για νοσοκομείο καθόσον: α) μη νομίμως και κατά παράβαση του άρθρου 4 παρ.1 του ν.2955/2001, η Έπιτροπή Διαγωνισμού συγκροτήθηκε από τέσσερις(4) υπαλλήλους του νοσοκομείου και έναν (1) εκπρόσωπο του οικείου επιμελητηρίου, ενώ θα έπρεπε να αποτελείται αποκλειστικά από πέντε (5) υπαλλή¬λους του νοσοκομείου ή της Υγειονομικής Περιφέρειας. Η μη νόμιμη συγκρότηση αυτής έχει ως συνέπεια να πάσχουν ακυρότητας όλες οι πράξεις της και να καθίσταται νομικά πλημμελής όλη η διαδικασία του διαγωνισμού και β) μη νομίμως, υπό προμήθεια είδη, κατακυρώθηκαν στις μειοδότριες εταιρείες σε τιμές που υπερέβαιναν σε ποσοστό άνω του 10% τις επιμέρους προϋ¬πολογισθείσες συνολικές δαπάνες που καθόριζε η διακήρυξη για τα είδη αυτά, ενώ σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 4 παρ.3 εδ.β' του ν.2955/2001, έπρεπε ο διαγωνισμός για τα είδη αυτά υποχρεωτικά να ματαιωθεί.Με την 2009/2010 Απόφαση του VI Τμήματος του Έλεγκτικού Συνεδρίου ανακλήθηκε εν μέρει η προμνησθείσα Πράξη του Κλιμακίου αναγνωρίζοντας συγγνωστή πλάνη στα αρμόδια όργανα της αναθέτουσας αρχής για τη μη νόμιμη συγκρότηση της Επιτροπής Διαγωνισμού ενώ ενέμεινε στη μη νομιμότητα της διαδικασίας του διαγωνισμού για τα υπό προμήθεια είδη, των οποίων η κατακυρωθείσα τιμή υπερέβαινε σε ποσοστό άνω του 10% την προϋπολογισθείσα δαπάνη αυτών.

Νόμιμη η διαδικασία διενέργειας ανοικτού δημόσιου μειοδοτικού διαγωνισμού για την προμήθεια πετρελαιοειδών από Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, το δε προβλεπόμενο στη διακήρυξη του διαγωνισμού και τα σχέδια σύμβασης δικαίωμα της αναθέτουσας αρχής να παρατείνει μονομερώς την ισχύ της σύμβασης για δύο το πολύ μήνες μετά τη λήξη της, είναι νόμιμο, στο μέτρο που δεν θα υπάρξει κατά το χρόνο της παράτασης υπέρβαση των ανά είδος ποσοτήτων όπως καθορίζονται στη διακήρυξη και πρέπει να μνημονεύονται ρητά στο συμβατικό κείμενο των υποβληθέντων σχεδίων συμβάσεων.

Προμήθειες. Προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης μετά την κήρυξη προηγούμενου ανοικτού διαγωνισμού ως άγονου διότι δεν υποβλήθηκε σ' αυτόν καμία προσφορά Μη νόμιμη η ανωτέρω διαδικασία διότι α) το αντικείμενο της προμήθειας στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης διευρύνθηκε, σε σχέση με εκείνο που περιγραφόταν στη διακήρυξη του ματαιωθέντος διαγωνισμού, περιλαμβάνοντας επιπλέον ζητούμενα είδη και β) ο όρος περί υποβο¬λής οικονομικής προσφοράς για τη μεταφορά στις εγκαταστάσεις της αναθέτουσας αρχής δύο εκ των ανωτέρω επιπλέον ζητούμενων ειδών ερχόταν σε αντίθεση με διάταξη της διακήρυξης του ματαιωθέντος διαγωνισμού, σύμφωνα με την οποία τα έξοδα μεταφοράς, τοποθέτησης και ασφάλισης των προς προμήθεια ειδών βαρύνουν τον προμηθευτή. Με την 282/2010 απόφασή του, το VI Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου ανακάλεσε την προμνησθείσα Πράξη του Κλιμακίου αναγνωρίζοντας συγγνωστή πλάνη στα αρμόδια όργανα της αναθέτουσας αρχής.

Νόμιμη η εκ των υστέρων της κατακύρωσης του διαγωνισμού επιπλέον προμήθεια με απ' ευθείας ανάθεση (άδεια χρήσης λογισμικού), εφόσον η συνολική αξία των προμηθειών δεν υπερβαίνει το ετήσιο όριο των 45.000 ευρώ. Άκυρη όμως η ανάθεση γιατί δεν προηγήθηκε έγκριση της προμήθειας από το Διοικητή κατ' άρθρο 5 παρ. 7 ιε' του Ν. 2899/2001, ούτε καταρτίστηκε έγγραφη σύμβαση.

Ανάθεση με διαπραγμάτευση .(...)η προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης επιτρέπεται, μεταξύ άλλων, στην περίπτωση που, για λόγους τεχνικούς, καλλιτεχνικούς ή προστασίας δικαιωμάτων αποκλειστικότητας, στην αγορά υπάρχει ένας μόνον πάροχος των υπό ανάθεση υπηρεσιών, με συνέπεια να καθίσταται ατελέσφορη η, διά της προκήρυξης διαγωνισμού, αναζήτηση άλλων προσφορών. Όπως είναι προφανές, όμως, η μοναδικότητα αυτή του αναδόχου των υπηρεσιών πρέπει ειδικώς να αιτιολογείται στις σχετικές αποφάσεις των αρμοδίων οργάνων της Αναθέτουσας Αρχής, μη αρκούσας της αόριστης επανάληψης των ορισμών του νόμου, η δε απλή συνέχιση της διεκπεραίωσης ενός, έστω τεχνικά περίπλοκου, αντικειμένου δεν συνιστά λόγο που να δικαιολογεί τη, με επίκληση της συγκεκριμένης διάταξης, μη διενέργεια τακτικού διαγωνισμού (πρβλ. ΔΕΚ C-385/2002 της 14ης Σεπτεμβρίου 2004, Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων κατά Ιταλικής Δημοκρατίας).(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Τμήμα άγεται κατ’ αρχήν στην κρίση ότι το άρθρο 25 παρ. 4 του π.δ/τος 60/2007 δεν θα μπορούσε να τύχει εφαρμογής εν προκειμένω, προεχόντως διότι οι επίμαχες υπηρεσίες, ανταποκρινόμενες σε πάγιες και, ως εκ τούτου, γνωστές ανάγκες της Αναθέτουσας Αρχής και συμπίπτουσες απολύτως κατ’ αντικείμενο με εκείνες της από 8.7.2004 σύμβασης, ούτε ως συμπληρωματικές, ούτε ως «νέες» δύνανται να χαρακτηριστούν. Όσον αφορά, εξ άλλου, τους τεχνικούς λόγους που προέβαλε η Υπηρεσία προς αιτιολόγηση της μη διενέργειας διαγωνισμού, πέραν της εκ των υστέρων και αόριστης επίκλησής  τους, είναι σαφές ότι μόνη η ιδιότητα της φερομένης ως δικαιούχου εταιρίας ως κατασκευάστριας των μηχανογραφικών προγραμμάτων δεν αρκεί για να την καταστήσει το μοναδικό πάροχο των υπηρεσιών συντήρησής τους, το συμπέρασμα δε αυτό ενισχύεται αφενός από το άρθρο Ζ των τεχνικών προδιαγραφών της 48/13.6.2001 διακήρυξης, σύμφωνα με το οποίο το λογισμικό, που θα αναπτυσσόταν ειδικά για τις ανάγκες των μηχανογραφικών προγραμμάτων, θα ήταν της αποκλειστικής κυριότητας του  ….., πράγμα που εξ ορισμού αποκλείει δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας της εταιρείας ….Α.Ε.,