Ανάθεση υπηρεσιών καθαριότητας:..Σύμφωνα με τις διατάξεις του  άρθρου 21 του ν. 2362/1995 «Περί Δημοσίου Λογιστικού, ελέγχου των δαπανών του Κράτους τους και άλλες διατάξεις» (Α΄ 247), όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 21 του ν. 3871/2010  (Α΄ 141) και εκείνες των άρθρων 1, 2,  3, 4, 9 και 11 του   π.δ. 113/2010 «Ανάληψη υποχρεώσεων από τους Διατάκτες» (Α΄ 194), και ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο δημοσίευσης της οικείας διακήρυξης, για την  πραγματοποίηση οποιασδήποτε δαπάνης σε βάρος των πιστώσεων του προϋπολογισμού των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, απαιτείται η προηγουμένη έγκριση  διαθέσεως της σχετικής πιστώσεως, με την έκδοση αντίστοιχης απόφασης  ανάληψης υποχρέωσης. Κατά το στάδιο  αυτό της δημοσιονομικής ανάληψης της δαπάνης, ο αρμόδιος  διατάκτης χορηγεί την έγκρισή του, που συνεπάγεται τη δέσμευση των πιστώσεων του οικείου προϋπολογισμού και συντάσσεται έκθεση ανάληψης της δαπάνης, στην οποία αναφέρονται υποχρεωτικά, μεταξύ άλλων, το είδος και η αιτία της δαπάνης, το ύψος της συνολικής επιβάρυνσης που προκαλείται στον προϋπολογισμό του φορέα, το οικονομικό έτος πραγματοποίησης της δαπάνης, ο τίτλος και  ο κωδικός αριθμός του φορέα καθώς και του ειδικού φορέα, καθώς και ο κωδικός αριθμός εξόδου, ενώ πρέπει να μνημονεύονται και οι σχετικές διατάξεις ή  αποφάσεις των αρμοδίων οργάνων τους, στις οποίες αυτή στηρίζεται, έτσι ώστε να αποδεικνύεται η γέννηση και η ύπαρξη του χρέους. Το στάδιο δε αυτό προηγείται και διακρίνεται από εκείνο της διοικητικής ανάληψης της σχετικής υποχρέωσης, που συνίσταται στην έκδοση σχετικής απόφασης του, κατά περίπτωση, ανάλογα με το είδος της δαπάνης,  αρμοδίου οργάνου, που συνιστά την γενεσιουργό αιτία της δαπάνης και δημιουργεί  υποχρέωση  προς πληρωμή της.  Επομένως, η μη τήρηση της ανωτέρω υποχρεωτικής για τους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης διαδικασίας, ήτοι η μη σύνταξη της έκθεσης ανάληψης της δαπάνης,  καθιστά τη διενέργεια της δαπάνης μη νόμιμη. Συνεπώς, ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη Πράξη ότι η αναθέτουσα αρχή παραβίασε τις ως άνω διατάξεις, αφού από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι δεν έχει τηρηθεί η ως άνω διαδικασία έκδοσης της αναγκαίας απόφασης δημοσιονομικής δέσμευσης. Εντούτοις, συνεκτιμώντας τον προβαλλόμενο με την αίτηση ανάκλησης ισχυρισμό ότι στον προϋπολογισμό του Νοσοκομείου έχει προβλεφθεί πίστωση για τις υπηρεσίες καθαριότητας, στην ισχύουσα δε σύμβαση που έχει συνάψει το Νοσοκομείο για την απευθείας ανάθεση των υπηρεσιών αυτών έχει τεθεί όρος ότι αυτή θα λήξει αυτοδίκαια μόλις υπογραφεί η σύμβαση του επίμαχου διαγωνισμού, κρίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης υπό τον όρο ότι πριν από την υπογραφή θα έχει εκδοθεί η αναγκαία απόφαση δημοσιονομικής δέσμευσης. Τέλος, ενόψει των ανωτέρω και σε συνδυασμό με το ότι το Πρόγραμμα Προμηθειών και Υπηρεσιών Υγείας έτους 2011 παρατάθηκε εκ νέου με την 3215/7-6-2016 Απόφαση του Υπουργού Υγείας (Β΄ 1767), κρίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης, υπό τον όρο ότι οι εγγεγραμμένες στον προϋπολογισμό οικονομικού έτους 2016 πιστώσεις επαρκούν για την εκτέλεση της σύμβασης.Κατ’ ακολουθία όσων κρίθηκαν προηγουμένως δεν κωλύεται η  υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του «ΓΕΝΙΚΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ...» και της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «...», υπό τον όρο ότι πριν από την υπογραφή θα έχει εκδοθεί η αναγκαία απόφαση δημοσιονομικής δέσμευσης και ότι οι εγγεγραμμένες στον προϋπολογισμό οικονομικού έτους 2016 πιστώσεις επαρκούν για την εκτέλεση της σύμβασης, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο σκεπτικό. Ως εκ τούτου η κρινόμενη αίτηση και η ασκηθείσα παρέμβαση, πρέπει να γίνουν δεκτές και να ανακληθεί η 17/2015 πράξης του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό ...

ΚΑΤΑΒΟΛΗ ΑΜΟΙΒΗΣ ΓΙΑ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ:.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά    στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη - ελέγχεται ως  κανονική, δοθέντος ότι, πριν την πραγματοποίηση αυτής, ήδη κατά το οικονομικό έτος 2011, προηγήθηκε η διαδικασία δημοσιονομικής ανάληψής της και ανατροπή της, λόγω μη εξόφλησης του αρχικώς εκδοθέντος 1335/2011 χρηματικού εντάλματος πληρωμής, διαδικασία που τηρήθηκε διαδοχικά,  όπως κατά νόμον απαιτείτο, και κατά τα έτη 2012 και 2013, κατά τα οποία επίσης δεν εκτελέστηκε η σχετική ανάληψη υποχρέωσης, χωρίς να επηρεάζει την κανονικότητα της ελεγχόμενης δαπάνης το γεγονός ότι κατά τα έτη 2012 και 2013 η λογιστική υπηρεσία του Δήμου .. δεν προέβη στην ενταλματοποίηση της δαπάνης. Και τούτο διότι η έκδοση του χρηματικού εντάλματος πληρωμής δεν αποβλέπει στη δέσμευση της απαιτούμενης πίστωσης για τη διενέργεια της δαπάνης - αφού η δέσμευση αυτή έχει ήδη συντελεστεί, όπως προαναφέρθηκε, με τη δημοσιονομική ανάληψη      της σχετικής υποχρέωσης κατά το οικείο έτος από τον αρμόδιο διατάκτη -  αλλά αποτελεί κατ’ ουσία όρο για την εξόφληση της δαπάνης, ήτοι την εκταμίευση του οφειλόμενου ποσού. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής πρέπει να θεωρηθεί.

ΧΡΟΝΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ ΤΙΜΟΛΟΓΙΟΥ.Με αυτά τα δεδομένα, η εκ μέρους του αναδόχου εκπρόθεσμη έκδοση του εκ του νόμου απαιτούμενου φορολογικού στοιχείου (τιμολογίου) δεν άγει   σε ακυρότητα αυτού, και κατά συνέπεια δεν καθιστά μη νόμιμη ή ανύπαρκτη την αξίωση του δικαιούχου, αφού το τιμολόγιο εξακολουθεί να αποτελεί νόμιμο δικαιολογητικό εκκαθάρισης και ενταλματοποίησης της σχετικής δαπάνης. Περαιτέρω, η μη ανατροπή και εκ νέου ανάληψη της πίστωσης για το οικονομικό έτος 2017 δημιουργεί έλλειμμα στην κανονικότητα της δαπάνης, αν και έγινε δημοσιονομική ανάληψη της υποχρέωσης για το κρίσιμο οικονομικό έτος 2018, στον προϋπολογισμό του οποίου υπάρχει σχετική πίστωση. Πρωτίστως όμως,                η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη κανονική, καθώς η 2014/16674/24.10.2014 απόφαση, με την οποία δεσμεύτηκε η αναγκαία πίστωση από τις εγγεγραμμένες στον προϋπολογισμό του Δήμου .... πιστώσεις (δημοσιονομική ανάληψη της υποχρέωσης) είναι μεταγενέστερη της σύμβασης, που συνάφθηκε στις 22.7.2014. Παρά ταύτα, δοθέντος ότι κατά το οικονομικό έτος 2014 υπήρχε πίστωση στον οικείο Κ.Α.Ε. του Δήμου, με τη 270/16.4.2014 απόφαση απευθείας ανάθεσης της Οικονομικής Επιτροπής του ψηφίστηκε η σχετική πίστωση πριν την υπογραφή της και εντέλει έγινε δημοσιονομική ανάληψη της υποχρέωσης κατά το κρίσιμο οικονομικό έτος 2018, στον προϋπολογισμό του οποίου υπάρχει επίσης σχετική πίστωση, πρέπει να γίνει δεκτό ότι τα αρμόδια όργανα του Δήμου συγγνωστώς και όχι από πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων υπέλαβαν ότι ενεργούσαν νομίμως (πρβλ. Κλ. VII Τμ. 65/2017, 219/2015). Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής πρέπει να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης.

Με τα δεδομένα αυτά, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη κανονική, διότι δεν έχει λάβει χώρα δέσμευση πίστωσης και ανατροπή αυτής για το οικονομικό έτος 2014. Ενόψει όμως του ότι αφενός η ανανέωση της από 10.12.1997 προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Ο.ΚΑ.ΝΑ. και του ΚΠΝ .... συμφωνήθηκε μόλις στις 30.12.2014 και αφετέρου η προβλεπόμενη διαδικασία δέσμευσης πίστωσης και ανατροπής αυτής έχει τηρηθεί για τα επόμενα οικονομικά έτη, συγγνωστώς και χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων υπέλαβαν τα αρμόδια όργανα του Δήμου ότι η μη τήρηση της εν λόγω διαδικασίας για το οικονομικό έτος 2014 δεν καθιστά μη κανονική την ελεγχόμενη δαπάνη.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ελεγχόμενη δαπάνη δεν είναι, κατά το βασίμως προβαλλόμενο από την Επίτροπο λόγο διαφωνίας, νόμιμη, διότι η υπ’ αριθ. 399 και αριθ. πρωτ. 4274/31-7-2014 απόφαση ανάληψης υποχρέωσης και δέσμευσης πίστωσης εκδόθηκε μετά την σύναψη της από 10/6/2014 σύμβασης μεταξύ του ως άνω Νοσοκομείου και της φερόμενης ως δικαιούχου εταιρείας, χωρίς να διαλαμβάνει κατ’ έτος κατανομή της συνολικής δαπάνης, δεδομένης της σκοπούμενης πραγματοποίησης αυτής σε περισσότερα του ενός οικονομικά έτη (2014, 2015), κατ’ επιβάρυνση των προϋπολογισμών των ετών αυτών, ενώ, σε κάθε περίπτωση, η δεσμευθείσα με αυτήν πίστωση υπολειπόταν της συμβατικής δαπάνης, όπως, άλλωστε, συνομολογείται με το από 19/5/2015, υπ’ αριθ. πρωτ. 9333/27-5-2015 έγγραφο επανυποβολής του υπό κρίση χρηματικού εντάλματος. Περαιτέρω, η ανωτέρω πλημμέλεια δεν αίρεται ως εκ της εκδόσεως στις 17/5/2013 - δηλαδή σε χρόνο προγενέστερο της έκδοσης της σχετικής υπ’ αριθ. 013/2013 και αριθ. πρωτ. 8784/20-5-2013 προκήρυξης - της υπ’ αριθ. 530 και αριθ. πρωτ. 6994/17-5-2013 απόφασης ανάληψης υποχρέωσης, διότι, αφενός, η δεσμευθείσα με αυτήν πίστωση ύψους 15.000 ευρώ υπολειπόταν της προϋπολογιζόμενης δαπάνης και, αφετέρου, σε κάθε περίπτωση, η δέσμευση αυτή ανετράπη, με την υπ’ αριθ. 1173 και αριθ. πρωτ. 17691/18-12-2003 απόφαση ανάκλησης ανάληψης υποχρέωσης, χωρίς να εκδοθεί νέα απόφαση ανάληψης υποχρέωσης, κατά την έναρξη του επόμενου οικονομικού έτους και πριν από την ανάληψη οποιασδήποτε νέας υποχρέωσης, όπως επιτάσσει η παρ. 5 του άρθρου 4 του π.δ. 113/2010....Ωστόσο, το Κλιμάκιο, εκτιμώντας τα όσα διαλαμβάνονται στο προαναφερθέν, από 19/5/2015, υπ’ αριθ. πρωτ. 9333/27-5-2015 έγγραφο του Νοσοκομείου, δηλαδή ότι οι ανωτέρω πλημμέλειες της ανάληψης υποχρέωσης αποδίδονται, αφενός, ως προς το χρόνο έκδοσης της σχετικής πράξης, σε παραδρομή των αρμόδιων οργάνων και, αφετέρου, ως προς το ύψος του αναληφθέντος ποσού, στον περιορισμό από το Κεντρικό Συμβούλιο Υγειονομικών Περιφερειών (ΚΕ.Σ.Υ.ΠΕ.) των ορίων πιστώσεων του προϋπολογισμού, κρίνει ότι τα όργανα του Γενικού Νοσοκομείου ... «...» ενήργησαν χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων, λαμβανομένης υπ’ όψιν και της ανάγκης προάσπισης του αγαθού της δημόσιας υγείας...και, επομένως, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης.

Καταβολή αποζημίωσης ελεγκτών:..Με δεδομένα αυτά το Κλιμάκιο κρίνει ότι για τις υπό κρίση δαπάνες δεν τηρήθηκε η νόμιμη διαδικασία ανάληψής τους, καθόσον δεν εκδόθηκε μετά την εκκαθάρισή τους, ήτοι μετά το τέλος του διμήνου κατά το οποίο πραγματοποιήθηκαν οι έλεγχοι, σύμφωνα με τα ειδικώς οριζόμενα στο άρθρο 9 παρ. 2 του π.δ/τος 113/2010, εντός του έτους 2015, στο οποίο αυτές ανάγονται, απόφαση ανάληψης υποχρέωσης για τη δέσμευση της αντίστοιχης πίστωσης. Η εν λόγω πλημμέλεια δεν δύναται στη συγκεκριμένη περίπτωση να θεραπευθεί με την εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 65 παρ. 1 του ν. 4487/2017 (Α΄ 110/1.8.2017), που ορίζει ότι οι δαπάνες των Περιφερειών του άρθρου 14 παρ. 1 του ν. 3460/2006 (Α΄ 105), οι οποίες προέκυψαν κατά τα οικονομικά έτη 2015 και 2016, δύνανται να μεταφερθούν, από τον τακτικό προϋπολογισμό του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων στον προϋπολογισμό των Περιφερειών, όπου και εκκαθαρίζονται κατά παρέκκλιση κάθε γενικής ή ειδικής διάταξης. Και τούτο, διότι οι σχετικές αξιώσεις των φερόμενων ως δικαιούχων έχουν εν τω μεταξύ υποπέσει στη διετή παραγραφή του άρθρου 140 παρ. 3 του ν. 4270/2014. Συγκεκριμένα, η παραγραφή της αξίωσης που αφορά σε αποζημίωση του διμήνου Ιουλίου – Αυγούστου έτους 2015 και για την καταβολή της οποίας (αποζημίωσης) εκδόθηκε το ... χρηματικό ένταλμα πληρωμής, οικονομικού έτους 2018, της Π.Ε. …, ξεκίνησε την 1.9.2015, δηλαδή την πρώτη μέρα του επόμενου μήνα από τη λήξη του διμήνου, και συμπληρώθηκε στις 31.8.2017 χωρίς να μεσολαβήσει κανένα διακοπτικό αυτής γεγονός, δοθέντος ότι το 864 χρηματικό ένταλμα πληρωμής, οικονομικού έτους 2017, εκδόθηκε στις 8.11.2017, δηλαδή μετά τη συμπλήρωση της παραγραφής της εν λόγω αξίωσης. Τα ως άνω ισχύουν ομοίως και για την αξίωση που αφορά σε αποζημίωση του διμήνου Σεπτεμβρίου – Οκτωβρίου έτους 2015, καθόσον η παραγραφή στη συγκεκριμένη περίπτωση ξεκίνησε την 1.11.2015 και συμπληρώθηκε στις 31.10.2017 χωρίς επίσης να μεσολαβήσει κανένα διακοπτικό αυτής γεγονός, δοθέντος ότι το 863 χρηματικό ένταλμα πληρωμής, οικονομικού έτους 2017, ανεξαρτήτως της ημερομηνίας εκδόσεώς του, δεν αφορούσε στην εξόφληση της συγκεκριμένης απαίτησης, καθόσον αφορούσε στο χρονικό διάστημα Μαΐου – Ιουνίου έτους 2015. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι εντελλόμενες με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα πληρωμής δαπάνες είναι μη κανονικές και ως εκ τούτου αυτά δεν πρέπει να θεωρηθούν.

Υπερωρίες-Ανάληψη υποχρέωσης.(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι μη νομίμως, όπως βασίμως η Επίτροπος προβάλλει, πριν από την παροχή των επίμαχων υπερωριών δεν έχει εκδοθεί από το Δήμο απόφαση ανάληψης υποχρέωσης για τη δαπάνη καταβολής των σχετικών αποζημιώσεων, που αρχικά βάρυναν τη σχετική πίστωση του προϋπολογισμού του Δήμου έτους 2012, η οποία εν συνεχεία να ανατραπεί, λόγω μη πληρωμής της δαπάνης κατά το οικείο οικονομικό έτος (2012), προκειμένου να εκδοθεί νέα σχετική απόφαση ανάληψης υποχρέωσης για το επόμενο οικονομικό έτος (2013), στον προϋπολογισμό του Δήμου, για το οποίο αυτές έχουν εκ νέου εγγραφεί. Απορρίπτει δε ως νόμω και ουσία αβάσιμο τον προβαλλόμενο από το Δήμο ισχυρισμό, ότι ήταν λανθασμένη η εγγραφή της σχετικής με την εντελλόμενη δαπάνη πίστωσης στον προϋπολογισμό έτους 2012 και η εκ νέου εγγραφή της με ΚΑΕ, που δηλώνει οφειλές προηγούμενου οικονομικού έτους στον προϋπολογισμό του έτους 2013, κι επομένως νόμιμη η μη έκδοση σχετικής απόφασης ανάληψης υποχρέωσης εντός του 2012, καθώς η σχετική επιχορήγηση, που αφορά στο μεγαλύτερο μέρος τους, εισπράχθηκε από το Δήμο εντός του 2013 (1.2.2013). Τούτο δε, διότι αφενός, κατά παράβαση όσων έγιναν δεκτά στις σκέψεις που προηγήθηκαν, όχι μόνο εντός του 2012 αλλά ουδέποτε δεν έχει εκδοθεί σχετική απόφαση ανάληψης υποχρέωσης αφετέρου δε η εντελλόμενη δαπάνη αφορά αποζημιώσεις για υπερωρίες που παρασχέθηκαν εντός του 2012, κι επομένως αποτελεί δαπάνη του 2012, που ορθώς, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, βάρυνε αρχικά τη σχετική πίστωση του προϋπολογισμού του Δήμου έτους 2012 και εν συνεχεία τη σχετική πίστωση με ΚΑΕ που δηλώνει οφειλές προηγούμενου οικονομικού έτους (02.80.8111.02) του προϋπολογισμού του Δήμου έτους 2013. Κατ’ ακολουθία δε των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

ΜΕΛΈΤΕΣ:Καταβολή αμοιβής του έναντι εκτέλεσης της σύμβασης «Τεχνικο - Οικονομική Ανάλυση της Υφιστάμενης Κατάστασης» της Δ.Ε.Υ.Α.Ν. (...) Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας, ως προς την τηρητέα διαδικασία δημοσιονομικής ανάληψης της υποχρέωσης της Δ.Ε.Α.Υ.Ν. εφαρμόζονται οι σχετικές διατάξεις του β.δ. 17.5./15.6.1959, αφού δεν προκύπτει ότι υφίστανται ειδικές διατάξεις στον Ο.Ε.Υ. αυτής, σχετικά με τη διαδικασία πραγματοποίησης των δαπανών της. Επομένως πριν την έκδοση των 73 και 74/23.9.2015 αποφάσεων ανάθεσης του Δ.Σ. της Δ.Ε.Υ.Α.Ν., οι οποίες συνιστούν τις γενεσιουργούς αιτίες των επίμαχων δαπανών, έπρεπε να έχουν προηγηθεί οι δεσμεύσεις των αναγκαίων πιστώσεων από τις εγγεγραμμένες στον προϋπολογισμό, οικονομικού έτους 2015, πιστώσεις των οικείων - αλλά και ορθών κατά τίτλο και περιεχόμενο - Κ.Α.Ε. αυτής με τις δημοσιονομικές αναλήψεις των υποχρεώσεων, κατ’ εφαρμογήν των διατάξεων του β.δ. 17.5/15.6.1959, καθώς και η ανάρτηση των πράξεων αυτών στο διαδίκτυο στο Πρόγραμμα «ΔΙΑΥΓΕΙΑ». Εφόσον, μάλιστα, οι ως άνω δημοσιονομικές δεσμεύσεις δεν εκτελέστηκαν εντός του έτους 2015, έπρεπε να ανατραπούν με σχετικές ανακλητικές αποφάσεις του αρμόδιου διατάκτη, πριν εκδοθούν οι νέες αποφάσεις δέσμευσης στο επόμενο οικονομικό έτος (2016), διαδικασία η οποία επίσης δεν ακολουθήθηκε.  Η παράλειψη τήρησης των ανωτέρω διαδικασιών για την ανάληψη των οικείων υποχρεώσεων, η παράβαση της αρχής της ειδικότητας των πιστώσεων, αναφορικά με την υπ’ αριθ. 73/23.9.2015 απόφαση του Δ.Σ., καθώς και η καθυστερημένη ανάρτηση των εν λόγω αποφάσεων ανάληψης στο διαδίκτυο καθιστά τις ελεγχόμενες δαπάνες μη νόμιμες και μη κανονικές, όπως βασίμως προβάλλεται από τη διαφωνούσα Επίτροπο. Επιπλέον, οι ανατεθείσες υπηρεσίες, οι οποίες περιλαμβάνουν: α) την απεικόνιση των υφιστάμενων υποδομών και συστημάτων ύδρευσης και αποχέτευσης, την καταγραφή και αξιολόγηση της γενικής τους κατάστασης, καθώς και την υποβολή προτάσεων σχετικά με το σχεδιασμών και την υλοποίηση βασικών έργων και μελετών της Δ.Ε.Υ.Α.Ν. σχετικών με την υδροδότηση και αποχέτευση των δημοτικών ενοτήτων της περιοχής παρέμβασης και β) την τεχνικο - οικονομική ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης της επιχείρησης, με καταγραφή και ανάλυση όλων των κοστολογικών παραμέτρων, εκτίμηση των εσόδων και λειτουργικών εξόδων, καθώς και των αποτελεσμάτων χρήσης της, εμπίπτουν στις σχετικώς προβλεπόμενες στον Ο.Ε.Υ. αρμοδιότητες των Τεχνικών και Οικονομικών Υπηρεσιών της Δ.Ε.Υ.Α.Ν. και των αντίστοιχων Γραφείων, ήτοι στα καθήκοντα του υπηρετούντος σε αυτά προσωπικού, δεδομένου ότι συνιστούν την αναγκαία βάση για την κατάστρωση της τιμολογιακής πολιτικής της επιχείρησης, τη διενέργεια προμηθειών και την εκτέλεση έργων λειτουργίας και συντήρησης των δικτύων και εγκαταστάσεών της και, γενικότερα, για την ορθή διοίκηση, διαχείριση των οικονομικών, αλλά και καθημερινή λειτουργία της Δ.Ε.Υ.Α., χωρίς να αποδεικνύεται η επικαλούμενη από την επιχείρηση ελλιπής στελέχωση ή, ακόμη, αδυναμία του υπάρχοντος προσωπικού και των αρμοδίων Προϊσταμένων να επιμεληθούν των εργασιών, λόγω φόρτου, δοθέντος ότι                 από την προσκομισθείσα, στις 30.1.2017, μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου κατάσταση εργαζομένων της τελευταίας δεν προκύπτει η ανά κλάδο και ειδικότητα των σαράντα τριών (43) εργαζομένων στη Δ.Ε.Υ.Α.Ν.  απασχόληση σε αυτήν. Υπό αυτήν την έννοια, πάντως, οι ανατεθείσες, με τις 73 και 74/23.9.2015 αποφάσεις του διοικητικού συμβουλίου της Δ.Ε.Υ.Α.Ν. υπηρεσίες δεν χαρακτηρίζονται ως εκ του περιεχομένου τους ομοειδείς, δεδομένου ότι η μεν «καταγραφή - απεικόνιση της υφιστάμενης κατάστασης» της επιχείρησης έχει ως αντικείμενο την περιγραφή και καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης των υποδομών ύδρευσης και αποχέτευσης σε κάθε περιοχή εξυπηρέτησης με βάση τα υπάρχοντα δεδομένα, ήτοι το σύστημα ύδρευσης και τις συνδέσεις λειτουργίας όσον αφορά τόσο το εξωτερικό υδραγωγείο όσο και τις γραμμές τροφοδοσίας ανά δημοτική ενότητα, τις εγκαταστάσεις και τα υπάρχοντα δίκτυα, με απαρίθμηση των προβλημάτων  και υποβολή προτάσεων για την αντιμετώπιση αυτών, ενώ η τεχνικο - οικονομική ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης περιλαμβάνει ανάλυση της υφιστάμενης τιμολογιακής πολιτικής, των προϋπολογισμών των δύο τελευταίων ετών, των αποτελεσμάτων χρήσης, ή/και τους ισολογισμούς των τριών τελευταίων ετών, καθώς της οργανωτικής διάρθρωσης της επιχείρησης, προκειμένου να εξαχθούν συμπεράσματα αναφορικά με το κατά πόσο αξίζει              η δραστηριότητα της Δ.Ε.Υ.Α.Ν., δηλαδή εάν συντηρεί επί του παρόντος το δίκτυο, εάν μπορεί να το λειτουργεί κ.λπ., καθώς και εάν έχει την απαιτούμενη οργανωτική διάρθρωση για την ουσιαστική είσπραξη των εσόδων. Εντούτοις, αμφότερες οι αναθέσεις εξυπηρετούν τον ίδιο λειτουργικό σκοπό, καθώς εντάσσονται στο ευρύτερο πλαίσιο της αποτύπωσης της συνολικής κατάστασης της Δ.Ε.Υ.Α.Ν., της αναγνώρισης δυσλειτουργιών και ελλείψεων κατά την οργάνωση και ανάπτυξη των δραστηριοτήτων της, καθώς και της υποβολής προτάσεων, με στόχο τόσο τον εξορθολογισμό των δομών της όσο και τη βελτίωση των παρεχόμενων στους πελάτες της υπηρεσιών. Τούτο μάλιστα γίνεται δεκτό, ενόψει του ότι και στις δύο ως άνω περιπτώσεις, τις εργασίες ανέλαβαν εξωτερικοί συνεργάτες παρόμοιων ειδικοτήτων, αφού ο μεν Αναστάσιος Ηλίας είναι πολιτικός μηχανικός, κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος (MSc) με αντικείμενο την «Επιστήμη και τεχνολογία υδάτινων πόρων», η δε Καλλιρόη Πάσσιου είναι πολιτικός μηχανικός και μηχανικός περιβάλλοντος, επίσης κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος (MSc). Ως εκ τούτου, μη νομίμως ανατέθηκαν στους φερόμενους ως δικαιούχους οι επίμαχες υπηρεσίες απευθείας και όχι κατόπιν διενέργειας πρόχειρου διαγωνισμού, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από την Επίτροπο. Των ως άνω κρίσεων, πάντως, προϋποτίθεται η παραδοχή ότι οι ανατεθείσες εργασίες, οι οποίες δεν συναρτώνται με οιαδήποτε διαδικασία παραγωγής τεχνικού έργου και, συνεπώς, δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της διάταξης των εδ. α΄ και β΄ της παρ. 2 του άρθρου 1 του ν. 3316/2005, παρά τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα  από την  Επίτροπο, αποτελούν υπηρεσίες, οι οποίες ήταν,   κατ’ αρχήν, δυνατό να ανατεθούν απευθείας, βάσει της προϋπολογισθείσας δαπάνης τους (20.000,00 ευρώ συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α.), κατ’ άρθρο 209 παρ. 9 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων σε συνδυασμό με την ως άνω 35130/739/9.8.2010 υπουργική απόφαση, καίτοι, βέβαια, από τα στοιχεία του φακέλου  δεν προκύπτει ότι των συγκεκριμένων αναθέσεων προηγήθηκαν μελέτες της υπηρεσίας με αναφορά και στοιχειώδη, έστω, εκτίμηση του προϋπολογισθέντος κόστους για καθεμία εκ των επιμέρους κατηγοριών                    των προς εκτέλεση εργασιών. Τέλος, κατά παράβαση των σχετικών με τη λειτουργία της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ. διατάξεων, κατά την εκκαθά

ΚΑΤΑΒΟΛΗ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗΣ ΓΙΑ ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΕΦΗΜΕΡΙΕΣ:..Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψης της παρούσας, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη κανονική, δεδομένου ότι η αξίωση των ιατρών, ειδικευόμενων ιατρών και επικουρικού ιατρού για την καταβολή των πρόσθετων εφημεριών τους μηνός Δεκεμβρίου 2013, κατά το χρόνο ανάρτησης στο πρόγραμμα «ΔΙΑΥΓΕΙΑ» των αποφάσεων περί ανάληψης της σχετικής δαπάνης και έκδοσης των οικείων χρηματικών ενταλμάτων πληρωμής, στις 11.2.2016, είχε υποπέσει στη διετή παραγραφή της διάταξης της παραγράφου 3 του άρθρου 48 του ν.δ. 496/1974, δοθέντος ότι η γενεσιουργός αιτία της δαπάνης είναι η παροχή της εργασίας (πρόσθετων εφημεριών) των ως άνω φερόμενων ως δικαιούχων των χρηματικών ενταλμάτων προς το ενδιαφερόμενο Νοσοκομείο. Περαιτέρω, οι σχετικές αποφάσεις ανάληψης υποχρέωσης, των οποίων η ισχύς εκκινεί από την ανάρτησή τους στο πρόγραμμα «ΔΙΑΥΓΕΙΑ», αναρτήθηκαν σε αυτό, κατά τα ανωτέρω, σε χρόνο μεταγενέστερο της πραγματοποίησης των κρίσιμων πρόσθετων εφημεριών. Το Κλιμάκιο, όμως, εκτιμώντας: α) ότι κατά τα διαλαμβανόμενα στο από 23.5.2016 έγγραφο επανυποβολής του Γενικού Νοσοκομείου ... ότι μέρος της δαπάνης για τις εφημερίες που καλυπτόταν από την αρχική απόφαση προέγκρισης του Υποδιοικητή της 3ης Υ.ΠΕ. ... δεν περιελήφθη, τελικώς, στην 156/5414/18.3.2014 απόφαση του Διοικητή αυτής, με την οποία εγκρίθηκε δαπάνη ύψους 14.716,20 ευρώ για την πληρωμή των κρίσιμων πρόσθετων εφημεριών, για το λόγο δε αυτό οι αρμόδιες υπηρεσίες του πρώτου υπέλαβαν ότι οι αξιώσεις των φερόμενων ως δικαιούχων υπάγονταν στη γενική πενταετή παραγραφή του άρθρου 48 παρ. 1 του ν.δ. 496/1974 για τις αξιώσεις από αδικοπραξία, β) τις περιλαμβανόμενες στα στοιχεία του φακέλου φέρουσες Α.Δ.Α., χωρίς αναγραφόμενη ημερομηνία ανάρτησης στον ιστότοπο «ΔΙΑΥΓΕΙΑ», από 11.12.2015 αποφάσεις του αναπληρωτή Διοικητή του ως άνω Νοσοκομείου, περί δέσμευσης πιστώσεων ύψους i. 151.954,13 ευρώ για την πληρωμή ισόποσης δαπάνης σε βάρος του Κ.Α.Ε. 0269 (ΑΔΑ: 977Ο469074-41Ρ), ii. 1.427,17 ευρώ για την πληρωμή ισόποσης δαπάνης σε βάρος του Κ.Α.Ε. 0551 (ΑΔΑ: 6ΥΒΖ469074-5ΨΣ) και iii. 30.097,43 ευρώ για την πληρωμή ισόποσης δαπάνης σε βάρος του ΚΑΕ 0552 (Α.Δ.Α.: Ρ9Β4469074-0ΘΥ), οικονομικού έτους 2015, του προϋπολογισμού εξόδων του φορέα, γ) ότι με το προσκομισθέν 1317/4.3.2016 έγγραφο του αναπληρωτή Διοικητή του Νοσοκομείου βεβαιώνεται η ύπαρξη πίστωσης και δαπάνης ανά ΚΑΕ και συνολικά, μεταξύ άλλων, για την εξόφληση πρόσθετων εφημεριών για το μήνα Δεκέμβριο του έτους 2013, που αφορά στα υπό κρίση 14 έως και 17 χρηματικά εντάλματα πληρωμής, η οποία εν τέλει δεσμεύθηκε από το ως άνω νομικό πρόσωπο και αναλήφθηκε η σχετική υποχρέωση, κρίνει ότι το Γενικό Νοσοκομείο ... δεν ενήργησε, στην προκειμένη περίπτωση, με πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων, αλλά πεπλανημένως πλην συγγνωστώς υπέλαβε ότι η καταβολή των επίμαχων αποζημιώσεων για τις πρόσθετες εφημερίες που πραγματοποίησαν οι φερόμενοι ως δικαιούχοι στα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα πληρωμής ιατροί, ειδικευόμενοι ιατροί και επικουρικός ιατρός κατά το μήνα Δεκέμβριο του έτους 2013 ήταν κανονική. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δαπάνη είναι μη κανονική, πλην όμως, τα εντάλματα αυτά πρέπει να θεωρηθούν, λόγω συγγνωστής πλάνης.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ-Εξόφληση του 1ου λογαριασμού του έργου «κατασκευή ράμπας ανέλκυσης - καθέλκυσης σκαφών στο λιμάνι ..... », σε εκτέλεση προγραμματικής σύμβασης συναφθείσας με την Περιφέρεια…..:Με τα ανωτέρω δεδομένα και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που παρατέθηκαν πρέπει να γίνουν δεκτά τα εξής: Α. Ο ισχυρισμός της αναπληρώτριας Επιτρόπου περί μη πρόβλεψης ρητρών σε βάρος συμβαλλομένου που παραβαίνει τους όρους της σύμβασης πρέπει να απορριφθεί, καθώς στο άρθρο 9 αυτής ρητώς αναφέρονται τέτοιες ρήτρες. Περαιτέρω, όμως, η προγραμματική σύμβαση δεν φέρει το εκ του νόμου ελάχιστο περιεχόμενο, όπως βασίμως προβάλλεται με τους λοιπούς δύο ισχυρισμούς. Ειδικότερα, δεν προσδιορίζεται στο σώμα της αναλυτικό χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης των εργασιών, αλλά αναφέρεται αορίστως ότι η σύμβαση διαρκεί έως την ολοκλήρωση του έργου, σε κάθε περίπτωση εντός τεσσάρων ετών από την υπογραφή της, με δυνατότητα παράτασης. Επιπλέον, ο προϋπολογισμός της σύμβασης είναι ασαφής. Η ασάφεια έγκειται στο γεγονός ότι, όπως προκύπτει από το κείμενο αυτής όπου αναγράφεται το ενδεχόμενο υπέρβασης του ποσού των 25.830,00 ευρώ, το ποσό της δεν καθορίζεται επακριβώς εκ των προτέρων, αλλά συναρτάται με την αξία του προς εκτέλεση έργου όπως αυτή επρόκειτο  να εκτιμηθεί με τη σύνταξη της Τεχνικής Έκθεσης, μετά την υπογραφή της Προγραμματικής Σύμβασης. Άλλωστε το αναφερόμενο ποσό των 25.830,00  δεν είναι συναφές με την αξία του προς εκτέλεση έργου, αλλά σχετίζεται αποκλειστικώς με τους διαθέσιμους από την Περιφέρεια πόρους. Ο δε όρος  που προβλέπεται στο άρθρο 7 της μεταγενεστέρως υπογραφείσας από 5.2.2016 εκτελεστικής σύμβασης, περί χρηματοδότησης του αναδόχου από το Δ.Λ.Τ. ....., δεν δύναται να δεσμεύσει το τελευταίο ή να θεραπεύσει την ως άνω παρανομία της δαπάνης, καθώς το Δ.Λ.Τ. δεν ήταν συμβαλλόμενο μέρος στην εν λόγω σύμβαση, εν πάση δε περιπτώσει το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν  εκδόθηκε  σε  εκτέλεση  της  σύμβασης  αυτής. Παρά  ταύτα,  με  δεδομένα  τα εξής: α) Ότι το επίμαχο έργο συμβάλλει στην τουριστική ανάπτυξη, την ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα παραγωγής (αλιεία) αλλά και την προστασία του περιβάλλοντος (αποσόβηση κινδύνου βύθισης σκαφών και ρύπανσης των υδάτων μέσω της δυνατότητας ευχερούς ανέλκυσης και καθέλκυσης αυτών και της συνακόλουθης συντήρησης κατά τη χειμερινή περίοδο), όπως αναφέρεται στο άρθρο 3 της προγραμματικής σύμβασης. β) Ότι το Δ.Λ.Τ. ..... δεν διαθέτει Τεχνική Υπηρεσία, γεγονός που κατέστησε αναγκαία τη συνεργασία των δύο φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης για την προσήκουσα διεκπεραίωση του έργου, η δε συνεργασία αυτή πραγματώθηκε επιτυχώς μέσω της επίμαχης σύμβασης και επιτεύχθηκε ο σκοπός της. γ) Ότι απαραίτητη προϋπόθεση για  τη σύνταξη της μελέτης του έργου από τη Διεύθυνση Τεχνικών Έργων της Περιφέρειας ήταν η πρότερη σύναψη της Προγραμματικής Σύμβασης, συνεπώς εν προκειμένω δεν ήταν δυνατός ο ακριβής προϋπολογισμός της δαπάνης κατά το χρονικό σημείο της σύναψής της.  δ) Ότι, για τον ίδιο λόγο, δεν ήταν στην προκειμένη περίπτωση δυνατός ο καθορισμός ακριβούς χρονοδιαγράμματος διεκπεραίωσης των εργασιών που επρόκειτο να εκτελεσθούν, κρίνεται ότι ο φορέας, χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των σχετικών με τις προγραμματικές συμβάσεις διατάξεων, ενήργησε πεπλανημένως, πλην συγγνωστώς στην κρινόμενη περίπτωση. Β. Ο ισχυρισμός ότι δεν έγινε ανατροπή της ανάληψης υποχρέωσης για το έτος 2015 πρέπει να απορριφθεί, καθώς μεταξύ των δικαιολογητικών της δαπάνης επισυνάπτεται η σχετική 173/2015 απόφαση ανατροπής προτάσεων ανάληψης υποχρέωσης του Δ.Σ. του Δ.Λ.Τ. ......  Η εντελλόμενη δαπάνη ωστόσο είναι μη κανονική, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 4 της παρούσας, καθώς οι 43/7.9.2015 και 4/23.2.2016 αποφάσεις με τις οποίες δεσμεύτηκε η αναγκαία πίστωση από τις εγγεγραμμένες στον προϋπολογισμό του Δ.Λ.Τ. ..... πιστώσεις (δημοσιονομική ανάληψη της υποχρέωσης), είναι μεταγενέστερες της ελεγχόμενης Προγραμματικής Σύμβασης, που συνήφθη στις 29.5.2014. Δοθέντος όμως ότι κατά το χρονικό σημείο υπογραφής της Προγραμματικής Σύμβασης δεν είχε προσδιορισθεί το ύψος του χρηματικού ποσού συμμετοχής του Δ.Λ.Τ. και ότι, μετά τον οριστικό προσδιορισμό του με την από 8.7.2014 Τεχνική Έκθεση και το Τιμολόγιο Μελέτης του επίμαχου έργου, ακολουθήθηκε από το διατάκτη η προβλεπόμενη διαδικασία, πρέπει να γίνει δεκτό ότι τα αρμόδια όργανα του Δ.Λ.Τ. ..... συγγνωστώς και όχι από πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων, υπέλαβαν ότι ενεργούσαν νομίμως (πρβλ. Ε.Σ. Κλ. VII Τμ. 219/2015).