ΑΠΟΔΟΧΕΣ:Νόμιμη η καταβολή αποδοχών σε εργάτες καθαριότητας Δήμου, καθόσον οι ανωτέρω εργάτες καθαριότητας, εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της διάταξης του άρθρου 49 του ν. 4325/2015, διότι η διάταξη αυτή προϋποθέτει  προϋφιστάμενες ατομικές συμβάσεις μεταξύ φυσικών προσώπων και φορέων του Δημοσίου και των ΟΤΑ, οι οποίες είτε ήταν σε ισχύ κατά τη δημοσίευση του νόμου, οπότε παρατείνονται, είτε είχαν λήξει, οπότε  επανασυνάπτονται. Όπως εν προκειμένω, που κατά την ημερομηνία δημοσίευσης του ν. 4325/2015 (11.5.2015) η σύμβαση εργασίας του πρώτου υπαλλήλου είχε λήξει, ενώ η όμοια του δεύτερου υπαλλήλου ήταν σε ισχύ, και επομένως νομίμως,  επανασυνάφθηκε η πρώτη σύμβαση εργασίας και παρατάθηκε η ισχύς της δεύτερης

Πρόσληψη προσωπικού ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις II, III και IV, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη, δεδομένου ότι δεν ήταν δυνατή η επαναπρόσληψη των αναφερομένων στην προηγούμενη σκέψη προσώπων κατ’ εφαρμογή του άρθρου 49 του ν. 4325/2015, καθόσον οι συμβάσεις που συνήψαν με το Δήμο ... - ... δεν είναι γνήσιες συμβάσεις έργου, όπως απαιτείται από την εν λόγω διάταξη, αλλά αντιθέτως χαρακτηρίζονται ευθέως ως συμβάσεις εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου, μετά την κάλυψη, δε, μέσω του άρθρου 205 του ΚΚΔΚΥ περιοδικών, εποχικών ή πρόσκαιρων αναγκών με ανώτατη επιτρεπόμενη διάρκεια τους οκτώ μήνες, καλύπτουν πλέον τις πάγιες και διαρκείς ανάγκες του Δήμου ως προς την αποκομιδή των απορριμμάτων. Ειδικότερα, το γεγονός ότι δεν πρόκειται για γνήσιες συμβάσεις έργου, πέραν του χαρακτηρισμού τους ως συμβάσεων εργασίας, καταδεικνύεται και από το ότι με αυτές τα συμβαλλόμενα μέρη δεν απέβλεψαν στην επίτευξη ορισμένου αποτελέσματος, αφού το αντικείμενο των συμβάσεων αυτών προσδιορίστηκε, για μεν τους εργάτες απορριμματοφόρων στην αποκομιδή («συλλογή», κατά τον χρησιμοποιηθέντα όρο από τον Δήμο) απορριμμάτων, για δε τους οδηγούς απορριμματοφόρων στην οδήγηση των οικείων οχημάτων. Κατά συνέπεια, το αντικείμενο των συμβάσεων αυτών ήταν ορισμένη εργασία, με πρόβλεψη όχι αμοιβής αλλά «δαπανών μισθοδοσίας» και μάλιστα «σύμφωνα με το ενιαίο μισθολόγιο του Ν. 4024/2011»... Τούτο, άλλωστε, δεν αμφισβητείται ούτε από το Δήμο, στο 17824/19.10.2015 έγγραφο επανυποβολής του οποίου μάλιστα προβάλλεται ο ισχυρισμός ότι στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 49 του ν. 4325/2015 υπάγονται και οι συμβάσεις εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου. Η παραδοχή, όμως, αυτού του ισχυρισμού, πέραν του ότι δεν προκύπτει από τη γραμματική ερμηνεία της διάταξης που κάνει λόγο για επανασύναψη ατομικών συμβάσεων μίσθωσης έργου και όχι συμβάσεων εργασίας, θα καθιστούσε, περαιτέρω, τη διάταξη αυτή αντισυνταγματική, λόγω ευθείας αντίθεσής της με το άρθρο 103 του Συντάγματος. Και τούτο, διότι οι πάγιες και διαρκείς ανάγκες που καλύπτονται εν προκειμένω από τα πρόσωπα αυτά, δύνανται υπό το καθεστώς του ανωτέρω άρθρου να καλύπτονται μόνο με την πρόσληψη προσωπικού είτε τακτικού είτε με συμβάσεις εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου (βλ. σκέψεις II.Α. και III), για την οποία (πρόσληψη) θα έχουν τηρηθεί οι προβλεπόμενες διαδικασίες (βλ. σκέψη ΙΙ.B.), ώστε να διασφαλίζονται οι συνταγματικές αρχές της ισότητας, της αξιοκρατίας και της διαφάνειας στο πεδίο των προσλήψεων, μεταξύ άλλων, στους Ο.Τ.Α.(..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δαπάνη είναι μη νόμιμη, πλην όμως αυτά θα μπορούσαν να θεωρηθούν λόγω συγγνωστής πλάνης, αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνουν

Παράταση συμβάσεων μίσθωσης έργου, κατ’ επίκληση των διατάξεων του άρθρου ένατου του ν. 4506/2017.Β. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στις προηγούμενες νομικές σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει τα ακόλουθα:1. Οι αρχικώς συναφθείσες, κατ’ επίκληση των διατάξεων του άρθρου 49 του ν. 4325/2015, συμβάσεις, διάρκειας από 7.7.2015 και από 1.10.2015  έως 31.12.2015, αν και συνήφθησαν ως συμβάσεις «μίσθωσης έργου», στην πραγματικότητα συνιστούσαν συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας ορισμένου χρόνου, οι οποίες αποσκοπούσαν στην κάλυψη πάγιων και διαρκών αναγκών του Τ.Ε.Ι. ... στον τομέα της καθαριότητας. (..) Εξάλλου, οι υπηρεσιακές ανάγκες, που επρόκειτο να καλυφθούν με τις προαναφερθείσες συμβάσεις, δεν είναι ποσοτικά και χρονικά περιορισμένες, αλλά ανάγονται στη συνήθη λειτουργική δραστηριότητα του Ιδρύματος, συνδέονται άρρηκτα με την εκπλήρωση των σκοπών του και ανακύπτουν σε μόνιμη βάση, ως εκ τούτου δε, επρόκειτο για πάγιες και διαρκείς ανάγκες του εν λόγω νομικού προσώπου (πρβλ. Ε.Σ. Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο IV Τμ. 25/2017).2. Περαιτέρω, έρεισμα της εντελλόμενης δαπάνης αποτελούν συμβάσεις εργασίας προσωπικού ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου που έχουν συναφθεί διαδοχικά, μετά από παράταση προηγούμενων όμοιων, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 5 παρ. 1 του π.δ/τος 164/2004, χωρίς η διαδοχή αυτή να δικαιολογείται από αντικειμενικούς λόγους. Συνυπολογιζομένης δε της διάρκειας των εν λόγω συμβάσεων, το συνολικό χρονικό διάστημα απασχόλησης (από 7.7.2015  και από 1.10.2015 έως 15.5.2018) των φερόμενων ως δικαιούχων υπαλλήλων με διαδοχικές συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου στον ίδιο φορέα και με την ίδια ειδικότητα, υπερβαίνει την 24μηνη μέγιστη επιτρεπόμενη συνολική διάρκεια απασχόλησης, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 6 παρ. 1 του ίδιου ως άνω π.δ/τος. Επομένως, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη, διότι στηρίζεται σε μη νόμιμη, αυτοδικαίως άκυρη σύμβαση.  3. Το Κλιμάκιο, ωστόσο, κατά πλειοψηφία, κρίνει ότι το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί, κατ’ εφαρμογή όσων ορίζονται στο εδάφιο α΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 7 του π.δ/τος 164/2004, το οποίο επιτάσσει, μεταξύ άλλων, την άμεση καταβολή στον εργαζόμενο των οφειλόμενων βάσει άκυρης σύμβασης χρηματικών ποσών. Ωσαύτως, με την ίδια νομική βάση πρέπει να θεωρηθούν και όσα χρηματικά εντάλματα εκδοθούν για την καταβολή στους δικαιούχους του χρηματικού εντάλματος των δεδουλευμένων αποδοχών τους, μέχρι την κοινοποίηση της παρούσας πράξης.

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΦΑΓΗΤΟΥ (...)Με δεδομένα αυτά και όσα ήδη εκτέθηκαν στις σκέψεις ΙΙ, ΙΙΙ και ΙV της παρούσας, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη κατά τον βασίμως προβαλλόμενο πρώτο λόγο διαφωνίας, αφού η επίμαχη, από 30.6.2016, σύμβαση μεταξύ του Νοσοκομείου και της φερόμενης ως δικαιούχου του χρηματικού εντάλματος εταιρείας δεν συνιστά νόμιμη παράταση της αρχικώς συναφθείσας σύμβασης μεταξύ των ιδίων μερών. Και τούτο διότι, αυτή συνιστά κατ’ ουσίαν πολλοστή παράταση της αρχικής σύμβασης, ενώ τέτοια δυνατότητα  παράτασης δεν ευρίσκει έρεισμα σε σχετικό συμβατικό όρο ερειδόμενο στην οικεία διακήρυξη. Επομένως η επίμαχη παράταση συνιστά αυτοτελή απευθείας ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών, η οποία δεν είναι νόμιμη το μεν διότι η ετήσια δαπάνη για την κάλυψη των αναγκών του Νοσοκομείου σε υπηρεσίες διανομής φαγητού, ενόψει και του πάγιου χαρακτήρα τους, υπερβαίνει το όριο των 20.000,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. [το άθροισμα άλλωστε της επίμαχης σύμβασης (αξίας 29.782,38 ευρώ, χωρίς ΦΠΑ) και της από 29.4.2011 (αξίας 59.564,76 ευρώ, άνευ ΦΠΑ) ανέρχεται σε ποσό ύψους 89.347,14 ευρώ], μέχρι του οποίου επιτρέπεται η, άνευ ειδικών λόγων, προσφυγή στην εξαιρετική αυτή διαδικασία, το δε διότι, από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει η συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων, συναρτώμενων με έκτακτα γεγονότα μη οφειλόμενα σε υπαιτιότητα των αρμοδίων οργάνων, τα οποία κατέστησαν αδύνατη τη διενέργεια και την ολοκλήρωση διαγωνιστικής διαδικασίας για την κάλυψη των πάγιων και διαρκών αναγκών του Νοσοκομείου σε υπηρεσίες διανομής φαγητού. Ειδικότερα, το Νοσοκομείο είχε ξεκινήσει τη διενέργεια διαγωνισμού για την ανάθεση των υπηρεσιών διανομής φαγητού ήδη από τις 12.11.2014, δηλαδή 20 περίπου μήνες πριν την απευθείας ανάθεση των ίδιων υπηρεσιών για το επίμαχο διάστημα, χωρίς να προκύπτει κάποιος σοβαρός και απρόβλεπτος λόγος για την επί μακρόν αυτή καθυστέρηση. Μάλιστα, στα μέσα του 2016 το ίδιο το Νοσοκομείο προέβη στην εν τέλει ματαίωση του εν λόγω διαγωνισμού προς το σκοπό όπως κάνει χρήση της νέας δυνατότητας που χορήγησε ο ν. 4368/2016 για σύναψη ατομικών συμβάσεων μίσθωσης έργου. Εξάλλου, το τελευταίο γεγονός, της επικείμενης δηλαδή χρήσης της ως άνω δυνατότητας για σύναψη ατομικών συμβάσεων, δεν απάλλασσε το Νοσοκομείο από την υποχρέωσή του να τηρεί στο μεσοδιάστημα τις κείμενες περί διαγωνιστικών διαδικασιών διατάξεις στα πλαίσια του προγραμματισμού από το ίδιο των εκ των προτέρων γνωστών σε αυτό αναγκών.(..) Τέλος, η ελεγχόμενη δαπάνη δεν δύναται να θεωρηθεί νόμιμη κατ’ εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 37 του ν. 4238/2014, η ισχύς της οποίας λήγει, δυνάμει του άρθρου 6 παρ. 2β του ν. 4432/2016, στις 31.10.2016. Και τούτο διότι, όπως έγινε δεκτό ανωτέρω (σκ. V), η εν λόγω διάταξη, η οποία είναι στενώς ερμηνευτέα, καλύπτει μόνο δαπάνες για παροχή υπηρεσιών σε νοσοκομεία του Ε.Σ.Υ. που ανατέθηκαν απευθείας σε αναδόχους συμβάσεων, των οποίων έχει λήξει η ισχύς, λόγω είτε καθυστερήσεων στην ολοκλήρωση των διαδικασιών κεντρικού προγραμματισμού υπηρεσιών της Ε.Π.Υ., εξαιτίας των οποίων δεν μπόρεσαν να δρομολογηθούν εγκαίρως οι διαδικασίες ανάδειξης των αναδόχων, είτε καθυστερήσεων κατά την εξέλιξη των οικείων νέων διαγωνιστικών διαδικασιών, οφειλόμενων σε άσκηση ενδίκων βοηθημάτων εκ μέρους των διαγωνιζομένων...Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η ελεγχόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Yπηρεσίες μέτρησης - προσημειώσεις κλιματολογικών συνθηκών(…) Εξάλλου, ο νομικός χαρακτηρισμός της εκάστοτε υφιστάμενης έννομης σχέσης ως σύμβασης υπηρεσιών ή μελέτης και, συνακόλουθα, ο καθορισμός, συνεπεία του χαρακτηρισμού, της διαδικασίας που πρέπει να ακολουθηθεί για την επιλογή του αντισυμβαλλόμενου αναδόχου είναι ζήτημα πραγματικό και γίνεται κατόπιν, το μεν, εκτίμησης των εκτελούμενων υπηρεσιών, το δε, ερμηνείας της βούλησης των μερών (πράξη VII Τμήματος 102/2009). Σύμφωνα με τις ανωτέρω διατάξεις, ως μελέτη ορίζεται η αναλυτική επιστημονική και τεχνική εργασία και έρευνα σε συγκεκριμένο γνωστικό αντικείμενο που αποβλέπει ή συνδέεται με τεχνικό έργο ή με την επέμβαση σε τεχνικό έργο ή αφορά στο σχεδιασμό ή στην απεικόνιση τεχνικού έργου. Στις περιπτώσεις των μελετών οι συμβαλλόμενοι αποβλέπουν στην παροχή εργασίας καθ' εαυτή ιδιαίτερα με την προσφορά γνώσεων και ικανοτήτων από συγκεκριμένο επιστημονικό προσωπικό για ορισμένο χρόνο που προσδιορίζεται είτε ημερολογιακά είτε σε συνάρτηση με ορισμένο γεγονός ή αποτέλεσμα της συγκεκριμένης παραγωγικής διαδικασίας (βλ πράξεις VII Τμήματος 211/2010, 157/2010, 102, 185/2009). Η ανάθεση εκπόνησης μελετών από τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α) α΄ βαθμού, οι οποίες αποτελούν ειδική κατηγορία της μίσθωσης (ανάθεσης) ανεξαρτήτων υπηρεσιών, γίνεται σύμφωνα με τις προπαρατεθείσες διατάξεις του ν. 3316/2005. Με τις διατάξεις αυτές καθιερώνεται -όπως αντίστοιχα για τις συμβάσεις παροχής υπηρεσιών γενικά με τις διατάξεις που τις διέπουν (π.δ. 28/80 και π.δ. 60/2007)- ως κύρια διαδικασία ανάθεσης η διενέργεια ανοικτού ή κλειστού διαγωνισμού, ώστε να καθίσταται δυνατή η ανάπτυξη επαρκούς ανταγωνισμού και η διασφάλιση των οικονομικών συμφερόντων των Ο.Τ.Α., με την επιλογή της πλέον συμφέρουσας γι' αυτούς προσφοράς. Μόνο κατ' εξαίρεση είναι δυνατή η προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, οι οποίες καθορίζονται ρητά και περιοριστικά από τις ανωτέρω διατάξεις (βλ. και πράξεις VII Τμ. 157/2010, 102/2009). Ειδικότερα, όσον αφορά τις μελέτες, επιτρέπεται, με απόφαση της Δημαρχιακής, ήδη Οικονομικής, Επιτροπής, κατά παρέκκλιση των διατάξεων της ισχύουσας νομοθεσίας περί εκπόνησης μελετών, ήτοι των διατάξεων του ν. 3316/2005, η απ' ευθείας ανάθεση της εκπόνησης μελέτης σε μελετητή ή μελετητικό γραφείο με πτυχίο Α΄ ή Β΄ τάξης, εφόσον η προεκτιμώμενη αμοιβή όλων των σταδίων της μελέτης δεν υπερβαίνει σε ποσοστό το 30% του ανώτατου ορίου αμοιβής πτυχίου Α΄ τάξης. Επίσης, επιτρέπεται η απευθείας ανάθεση, με απόφαση Δημάρχου, κατ' άρθρο 209 παρ. 9 του Δημοτικού Κώδικα, υπηρεσιών οι οποίες, όμως, δεν υπάγονται στο ν. 3316/2005 περί μελετών. Η δε απευθείας ανάθεση μελετών και συμβάσεων συναφών υπηρεσιών μηχανικού του ν. 3316/2005, επιτρέπεται χωρίς δημοσίευση προκήρυξης μετά από διαπραγμάτευση με τρεις τουλάχιστον υποψηφίους που συγκεντρώνουν τα νόμιμα προσόντα, και στις περιπτώσεις που προσδιορίζονται ειδικώς στο νόμο αυτό, μεταξύ των οποίων οι παρατιθέμενες ανωτέρω, περιπτώσεις στις οποίες κρίνεται απολύτως απαραίτητο και υφίσταται κατεπείγουσα ανάγκη, που οφείλεται σε γεγονότα απρόβλεπτα για την αναθέτουσα αρχή και δεν επιτρέπει την τήρηση των προθεσμιών δημοσίευσης της προκήρυξης του άρθρου 12 ή σε περιπτώσεις μελετών η προεκτιμώμενη αμοιβή των οποίων δεν υπερβαίνει το ποσό των 30.000 ευρώ και συντρέχει επείγουσα περίπτωση για την ανάθεση μελέτης, οπότε για την υπογραφή της σύμβασης απαιτείται γνωμοδότηση του αρμόδιου Τεχνικού Συμβουλίου σχετικά με τη συνδρομή της επείγουσας περίπτωσης και σχετική αναγγελία στο Τ.Ε.Ε. με τα κρίσιμα στοιχεία της σύμβασης. Κατά συνέπεια, η απευθείας ανάθεση, χωρίς τη συνδρομή των νομίμων προϋποθέσεων και χωρίς επαρκή αιτιολόγηση από τον αναθέτοντα φορέα περί της ανάγκης προσφυγής στη διαδικασία αυτή, δεν είναι νόμιμη, ως εκ τούτου, δεν είναι νόμιμη ούτε η δαπάνη που προκαλείται από την εκπόνηση των μελετών αυτών ή την παροχή των οικείων υπηρεσιών (πρβλ. Πρ. VII Τμ. Ελ.Συν. 199/2010, 268/2009).(….)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτίθενται στη σκέψη ΙΙ, το Τμήμα κρίνει ότι η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι δεν ακολουθήθηκε η προβλεπόμενη από τον οικείο νόμο (3316/2005) ανοικτή ή κλειστή διαγωνιστική διαδικασία για την ανάθεση μελέτης. Και ναι μεν ισχυρίζεται ο διατάκτης της δαπάνης ότι με τη σύμβαση δεν ανατέθηκε η εκπόνηση μελέτης, αλλά εργασία, που μπορεί να εκτελεστεί από οποιονδήποτε διαθέτει τον κατάλληλο εξοπλισμό και όργανα μέτρησης, τα ενδεδειγμένα λογισμικά προγράμματα, στα οποία έχει εκπαιδευτεί, ώστε να αποκτήσει τις κατάλληλες δεξιότητες και γνώσεις της χρήσης τους, συνεπώς μπορούσε να ανατεθεί κατά τις διατάξεις του άρθρου 209 παρ. 9 του Δ.Κ.Κ.. Ωστόσο, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου και τα παραδοτέα της σύμβασης που υπάρχουν σε αυτόν, αντικείμενό της ήταν σειρά απαιτητικών επιστημονικών μελετών (αρχιτεκτονική, βιοκλιματική, φυτοτεχνική, φωτοτεχνική, η/μ εγκαταστάσεων) και άλλες τεχνικές εργασίες και έρευνες (μετρήσεις, υπολ