Αμοιβή δικηγόρου.Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη, απορριπτομένου ως αβασίμου του περί του αντιθέτου λόγου διαφωνίας της Επιτρόπου. Και τούτο, διότι η εντολή εκπροσώπησης που έλαβε ο δικηγόρος ... από το Δήμο ..., με τις οικείες αποφάσεις των αρμοδίων οργάνων του, εκ του νόμου θεωρείται ως εντολή απευθυνόμενη προς τη δικηγορική εταιρεία με την επωνυμία «...» και διακριτικό τίτλο «...», της οποίας  είναι εταίρος ο δικηγόρος αυτός. Συνεπώς, ορθώς ως φερόμενη δικαιούχος του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος ορίζεται η ανωτέρω δικηγορική εταιρεία, από την οποία εκδίδεται και το σχετικό παραστατικό (τιμολόγιο παροχής υπηρεσιών) της εντελλόμενης δαπάνης. Εξάλλου, απορριπτέος ως ερειδόμενος επί εσφαλμένης προϋπόθεσης τυγχάνει ο ισχυρισμός της Επιτρόπου περί παραβίασης του άρθρου 11 του π.δ. 81/2005 «Δικηγορικές Εταιρίες» (Α΄ 120), που απαγορεύει την άσκηση ατομικής δικηγορίας σε εταίρους δικηγορικής εταιρείας, δεδομένου ότι ο ανωτέρω δικηγόρος δεν ανέλαβε υπόθεση για δικό του λογαριασμό προβαίνοντας σε πράξεις αντίθετες προς τα συμφέροντα της δικηγορικής εταιρείας, στην οποία συμμετέχει. Αντιθέτως, στο οικείο συμφωνητικό εργολαβίας δίκης που συνήψε ο εν λόγω δικηγόρος με το Δήμο ... τέθηκε η σφραγίδα και της ως άνω δικηγορικής εταιρείας, η οποία εξέδωσε, στην συνέχεια, το σχετικό παραστατικό πληρωμής της δικηγορικής αμοιβής.

Καταβολή αμοιβής για νομικές υπηρεσίες:..Εκ των ανωτέρω παρέπεται ότι η ανάθεση, στον φερόμενο ως δικαιούχο εντολοδόχο δικηγόρο, της εντολής σύνταξης των γνωμοδοτήσεων, στις οποίες αφορά η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δικηγορική αμοιβή, δεν είναι νόμιμη για τους ως άνω βασίμως προβαλλόμενους, από τον διαφωνούντα Επίτροπο, λόγους και, επομένως, η δικηγορική αυτή αμοιβή δεν έχει το χαρακτήρα λειτουργικής δαπάνης και δεν μπορεί να βαρύνει τις πιστώσεις του προϋπολογισμού του Νοσοκομείου. Σε κάθε δε περίπτωση, και να ακόμη ήθελε θεωρηθεί ότι η ανωτέρω ανάθεση είναι νόμιμη, πράγμα που όπως αναφέρθηκε δεν συμβαίνει, και πάλιν η εκκαθάριση της εντελλόμενης δικηγορικής αμοιβής είναι μη νόμιμη, γιατί έγινε καθ’ υπέρβαση των, μόνων υποχρεωτικών για το Νοσοκομείο, αφού δεν έχει καθοριστεί υψηλότερη αμοιβή πριν την εκτέλεση της σχετικής εντολής, προβλεπόμενων, εκ του νόμου, ελάχιστων ορίων των αμοιβών των δικηγόρων. Συγκεκριμένα και σχετικά με την επάλληλη αυτή σκέψη αναφέρονται τα εξής: Όπως έχει ήδη κριθεί (βλ. 110/2009, 205/2007, 252, 182, 107/2006, 204/2005, 74/2003, 252/2000 πράξεις του Τμήματος τούτου), η ελάχιστη δικηγορική αμοιβή για τη σύνταξη γνωμοδοτήσεων, ελλείψει σχετικής ρύθμισης στη, μνημονευθείσα στην προηγούμενη σκέψη, κοινή υπουργική απόφαση περί "προσδιορισμού των ελάχιστων αμοιβών των Δικηγόρων", καθόσον η συγκεκριμένη νομική υπηρεσία δεν υπάγεται στην έννοια της, προβλεπόμενης στην ανωτέρω υπουργική απόφαση, περίπτωσης «παροχής συμβουλών στους εντολείς των δικηγόρων», καθορίζεται σύμφωνα με το άρθρο 158 του, κυρωθέντος με το άρθρο πρώτο του ν.δ/τος 3026/1954 (ΦΕΚ 235 Α΄), Κώδικα περί Δικηγόρων, που ορίζει ότι «Δι’ έγγραφον γνωμοδότησιν επί νομικού ή πραγματικού ζητήματος, εγγράφως επί τούτω υποβαλλομένου, το ελάχιστον όριον της αμοιβής είναι δραχμαί 100.». Επομένως, ο φερόμενος ως δικαιούχος δικηγόρος, σε κάθε περίπτωση, θα δικαιούνταν ως αμοιβή το ποσό των 41,09 ευρώ για κάθε γνωμοδότηση (δηλαδή, 100 μεταλλικές δραχμές  140 μονάδες, όπως η ισοτιμία αυτή έχει καθοριστεί με την 12398/9.2.1989 απόφαση του Υπουργού Δικαιοσύνης, ΦΕΚ 131 Β΄, = 14.000 δραχμές ή 41,085 ευρώ) και συνολικά το ποσό των 575,26 ευρώ (41,09 ευρώ  14 γνωμοδοτήσεις) κι όχι το, επιπλέον τούτου, εντελλόμενο ποσό των 868,00 ευρώ. Εν όψει όλων των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δικηγορική αμοιβή δεν είναι νόμιμη και, ως εκ τούτου, το χρηματικό αυτό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Δικηγόροι-Εμμισθη εντολή(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη, εφόσον η φερόμενη ως δικαιούχος δικηγόρος συμμετείχε στις συνεδριάσεις της δημαρχιακής επιτροπής για την παροχή νομικών συμβουλών, το οποίο ανάγεται στα καθήκοντά της ως δικηγόρου με σχέση έμμισθης εντολής στο Δήμο ......, για την εν λόγω συμμετοχή της δεν δικαιούται πρόσθετη αμοιβή (αποζημίωση), και για το λόγο αυτό, που ερευνάται αυτεπαγγέλτως, η καταβολή σ' αυτήν της επίμαχης αποζημίωσης δεν είναι νόμιμη.

Καθορισμός αποζημίωσης για τους ελέγχους του άρθρου 14 του Ν. 3460/2006 (Α' 105), όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 27 του Ν. 3698/2008 (Α' 198).

Συντήρηση οδικού δικτύου...Από τον έλεγχο που διενήργησε το Κλιμάκιο επί της διαδικασίας ανάθεσης και του σχεδίου σύμβασης του ως άνω έργου, δεν διαπιστώθηκαν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες. Κατόπιν τούτου και λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με το 379999/3142οικ/15.10.2012 έγγραφο του αναπληρωτή Προϊσταμένου Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων της Περιφερειακής Ενότητας … Π.Κ.Μ., δεν υποβλήθηκε καμία ένσταση κατά του κύρους της δημοπρασίας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα Πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της, με την επισήμανση ότι αυτό θα πρέπει να παραπέμπει στις ήδη ισχύουσες διατάξεις του ν. 3669/2008.

Αμοιβές δικηγόρων.(..) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η αμοιβή της φερόμενης ως δικαιούχου δικηγόρου για την εκπροσώπηση του εναγόμενου Δήμου ... ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου ... (..) νομίμως καθορίστηκε στο ποσό των 6.039,06 ευρώ, πλέον Φ.Π.Α., καθόσον η αμοιβή αυτή, η οποία είναι προϊόν συμφωνίας που καταρτίστηκε ύστερα από την από 2.3.2015 έγγραφη οικονομική προσφορά της δικηγόρου .... και την ../4.3.2015 απόφαση (θέμα 23ο) της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου ..., δεν υπερβαίνει τα εύλογα όρια, δεδομένου ότι, όπως ορθώς έχει υπολογιστεί με βάση την αξία του αντικειμένου της δίκης, είναι σύμφωνη με τις οριζόμενες στον Κώδικα Δικηγόρων ως νόμιμες αμοιβές. Περαιτέρω, λαμβανομένου υπόψη ότι η Οικονομική Επιτροπή ανέθεσε το χειρισμό της συγκεκριμένης υπόθεσης στη φερόμενη ως δικαιούχο δικηγόρο με την αιτιολογία ότι στο Δήμο δεν έχει προσληφθεί δικηγόρος με μηνιαία αντιμισθία, καθώς και το γεγονός ότι η συμφωνηθείσα αμοιβή δεν είναι υψηλότερη της προβλεπόμενης στον Κώδικα Δικηγόρων νόμιμης αμοιβής, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν ήταν απαραίτητη στην προκειμένη περίπτωση αιτιολογημένη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου για τον καθορισμό του ύψους της αμοιβής.

Λεπτομέρειες εφαρμογής των διατάξεων της παραγράφου 1, του άρθρου 14 του ν. 3460/2006 (Α΄ 105), όπως αυτή αντικαταστάθηκε με τη παράγραφο 1 του άρθρου 27 του ν. 3698/2008 (Α΄ 198) και της παραγράφου 2 του άρθρου 27 του ν. 3698/2008.

Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Δήμο σε δικηγόρο για την παράστασή του, ενώπιον του Πρωτοδικείου, στο πλαίσιο εκδίκασης αγωγής, καθόσον: α) δεν προηγήθηκε απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου, με την οποία να καθοριστεί ειδική αμοιβή υψηλότερη της νόμιμης για τον χειρισμό της υπόθεσης, ενώ το έγγραφο συμφωνητικό μεταξύ του Δημάρχου και του δικηγόρου, δεν παράγει έννομες συνέπειες, οπότε εφαρμόζονται οι προβλεπόμενες από τον ν. 3919/2011 «νόμιμες αμοιβές» και β) δεν προκύπτει ότι ο ανωτέρω δικηγόρος κατέθεσε προτάσεις κατά τη συζήτηση της αγωγής.

Επομένως, οι ισχυρισμοί της παρεμβαίνουσας, σύμφωνα με τους οποίους και η Προσφορά της προσφεύγουσας θα έπρεπε να είχε απορριφθεί, επειδή έχει ηλώσει μικρότερο ποσό, ως εργολαβικό όφελος, σε σχέση με το όφελος που δήλωσε η ίδια στην οικονομική της προσφορά, είναι προδήλως απαράδεκτοι. Β) Περαιτέρω, υπενθυμίζεται ότι, σύµφωνα µε την αρχή της νοµιµότητας, που διέπει το σύνολο της διοικητικής δράσης, κάθε Διακήρυξη δηµόσιου διαγωνισµού, πρέπει να ερμηνεύεται ως επιβάλλουσα την τήρηση των κείμενων διατάξεων, της εργατικής νοµοθεσίας περί της κατώτερης νόµιµης αµοιβής της εργασίας και της νοµοθεσίας περί κοινωνικής ασφάλισης. Αντίθετη εκδοχή, δημιουργεί ζητήματα ως προς την εφαρμογή διατάξεων αναγκαστικού δικαίου και της προστασίας των εργαζομένων αλλά και συνθήκες αθέµιτου ανταγωνισµού και προσκρούει, για το λόγο αυτό και στις αρχές της ισότητας των διαγωνιζομένων και της διαφάνειας της διαδικασίας (βλ. σχετικά ΕΑ ΣτΕ 134/2011, 1100/2010, 873/2010, 628/2010, 58/2009, 1344/2008, 840/2008, 791/2008, 1172/2008, 1090/2006, 4058/2001, 805/2001), αφού οδηγεί σε μειονεκτική θέση τους καλόπιστους διαγωνιζόμενους, οι οποίοι διαμορφώνουν την προσφορά τους, σεβόμενοι τις απαιτήσεις του νόµου και της Διακήρυξης, ως προς ό,τι αφορά τους όρους αµοιβής και ασφάλισης του απασχολούμενου προσωπικού. Επίσης, κατά πάγια νομολογία, απορριπτέα είναι η οικονομική προσφορά, η οποία δεν καλύπτει το ελάχιστο εργατικό κόστος για την παροχή των προς ανάθεση υπηρεσιών, όπως το κόστος τούτο προσδιορίζεται από την ισχύουσα νομοθεσία και την Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε.). (πρβλ. Ε.Α. Σ.τ.Ε. 198, 187/2013, 1272, 986, /2010, 1259, 1255, 1069/2009, 1344/2008, 1090/2006, ΔΕφΘΕσ 13/2021 και μεταξύ πολλών ΑΕΠΠ 627/2019). Άλλωστε, είναι θεμιτός και σύμφωνος με την αρχή της τυπικότητας, της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης, ο αποκλεισμός υποψηφίου, λόγω μη τήρησης υποχρεώσεων που απορρέουν από τα σχετικά με τη διαδικασία έγγραφα και την ισχύουσα εθνική νομοθεσία, εφόσον αυτές είναι σαφείς

Χρηματοδότηση, στο πλαίσιο του άρθρου 96 του ν. 3852/2010, της Π.Ε.Δ. ..από το Δήμο .. για την πραγματοποίηση δράσεων οι οποίες περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα περιβαλλοντικής προστασίας.(…) μολονότι το υποβληθέν προς έλεγχο σχέδιο συμβάσεως αναφέρεται σε χρηματοδότηση μόνο της Π.Ε.Δ. …από το Δήμο.., χωρίς καμία αναφορά σε χρηματοδότηση της ..είτε από την Π.Ε.Δ. …είτε απευθείας από το Δήμο ..για την κάλυψη της εν λόγω δαπάνης. Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι, στην πραγματικότητα, ο.., μέσω της Π.Ε.Δ. ..και πάντως με αδιαφανείς διαδικασίες, χρηματοδοτεί εμμέσως την αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία..., προκειμένου αυτή να υλοποιήσει τις υπηρεσίες που αποτελούν αντικείμενο της συναφθησομένης συμβάσεως με την πρόσληψη του αναγκαίου προς τούτο προσωπικού. Η χρηματοδότηση όμως που υποκρύπτεται εν προκειμένω, αφενός είναι μη νόμιμη,  καθόσον, σύμφωνα με τα αναλυτικώς εκτιθέμενα ανωτέρω, δεν προβλέπεται από καμία διάταξη νόμου, και αφετέρου αντίκειται στις αρχές της διαφάνειας και της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης που διέπουν την εν γένει δράση της δημόσιας διοίκησης (πρβλ. Ελ.Συν. Ζ΄ Κλιμ. 191, 187, 185, 177, 146, 125, 110, 102, 93, 31/2012 κ.α.), δεδομένου ότι δεν καθορίζεται με τρόπο σαφή, ειδικό και αναλυτικό ο τρόπος με τον οποίο, η δαπάνη που αφορά στη μισθοδοσία του προσωπικού που θα προσληφθεί από την..., θα καλυφθεί από τη χρηματοδότηση του Δήμου...