ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ(...)Ενόψει των ανωτέρω και δεδομένης της μοναδικότητας της Ο.Α…. Α.Ε. ως προς την εκτέλεση της επίμαχης προμήθειας (ΕΣ ad hoc VI Tμ. 3218/2012, Στ΄ Κλ. 100/2013 και 173/2014 και το 6287/16.10.2015 έγγραφο του Διευθυντή της Διεύθυνσης Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης ....., με το οποίο βεβαιώνεται ότι στην ευρύτερη περιοχή των ..... δεν έχει χορηγηθεί άδεια σε κανένα φυσικό ή νομικό πρόσωπο για να προμηθεύει νερό ύδρευσης σε τρίτους), συντρέχουν εν προκειμένω οι προϋποθέσεις προσφυγής στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης – απευθείας ανάθεσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης κατ’ εφαρμογή του άρθρου 2 παρ.13 περ. ΙΙ του ν. 2286/1995 και ως εκ τούτου δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης.

Προμήθεια αδειών χρήσης βασικού λογισμικού...ζητείται η ανάκληση της 23/2019 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Η  παροχή εξάλλου της εν λόγω υπηρεσίας είναι απαραίτητη στη «...», λόγω της εκτεταμένης εφαρμογής του προς προμήθεια λογισμικού ..., αφού  ότι με την εν λόγω  προμήθεια αορίστου αριθμού αδειών χρήσης σε κεντρικό επίπεδο (επιχείρησης και όχι ανά χρήστη),θα επεκταθεί η λειτουργία του  Μηχανογραφικού Γεωγραφικού Συστήματος για το Δίκτυο Διανομής σε όλες τις περιοχές της «...». Συγκεκριμένα,  η επέκταση που θα λάβει χώρα αφορά  σε επιπλέον πενήντα επτά ( 57) περιοχές, αντί για δύο (2), στις οποίες αυτό έχει ήδη εγκατασταθεί μέχρι σήμερα. Περαιτέρω, η συντήρηση και υποστήριξη τρίτου επιπέδου περιλαμβάνει, σύμφωνα με την από 22.1.2018 δεσμευτική προσφορά της εταιρείας αυτής προς τη «...» (βλ. επίσης και άρθρο 7 του σχετικού σχεδίου σύμβασης),την επεξεργασία αναφορών σφάλματος έκδοσης και αιτήσεων παροχής πληροφοριών που δεν μπορούν να επιλυθούν από την υποστήριξη δεύτερου επιπέδου, την επίλυση σφαλμάτων που συνήθως κυκλοφορεί στην αγορά μαζί με μία από τις επόμενες εκδόσεις του προϊόντος, την παροχή εναλλακτικών τρόπων αντιμετώπισης προβλημάτων ή επείγουσες επιδιορθώσεις, ανάλογα με τον εμπορικό αντίκτυπο του προβλήματος στις λειτουργίες της «...», καθώς και την παροχή νέων εκδόσεων προϊόντων και εκδόσεων ήσσονος σημασίας. Η ως άνω υποστήριξη τρίτου επιπέδου δεν περιλαμβανόταν στην πρώτη προμήθεια του λογισμικού GIS για τη «...» από την εταιρεία «...» (βλ. τη 47/6.7.2012 κατακυρωτική απόφαση του με αριθμό διακήρυξης 621902/7.7.2009, σχετικού διαγωνισμού,), η οποία αφορούσε το Στάδιο Ι της προμήθειας, εγκατάστασης και λειτουργίας του λογισμικού GIS και περιλάμβανε μόνο δύο(2) περιοχές αρμοδιότητας της «...» (...), ενώ η κρινόμενη σύμβαση αφορά το Στάδιο ΙΙ της προμήθειας, με στόχο την επέκταση της χρήσης του λογισμικού GIS στις υπόλοιπες 57 περιοχές αρμοδιότητας της «...». Επιπροσθέτως, το αντικείμενο του ανωτέρω διαγωνισμού, σε αντίθεση με την ελεγχόμενη προμήθεια, δεν αφορούσε μόνο τις άδειες χρήσης του λογισμικού GIS, αλλά  περιλάμβανε, μεταξύ άλλων, την προμήθεια, εγκατάσταση και θέση σε λειτουργία κεντρικού εξοπλισμού και λογισμικού (κεντρικοί servers),σχεσιακού συστήματος διαχείρισης βάσης δεδομένων (oracle spatial),εργαλείων διαχείρισης ανάπτυξης και εργαλείων για τελικούς χρήστες και περιφερειακού εξοπλισμού (τερματικά, plotters, scanners, εκτυπωτές Α3). Οι δε υπηρεσίες συντήρησης που προσέφερε η τότε ανάδοχος εταιρεία «...», ήταν πρώτου επιπέδου (1st level support) και οι τοπικοί αντιπρόσωποι, σε ό,τι σχετίζεται με τον εξοπλισμό και την πλατφόρμα του Smallworld θα παρείχαν τις υπηρεσίες του επόμενου επιπέδου (Logica και GE) (βλ. ενότητα 9.2.2 της τεχνικής προσφοράς της εταιρείας «...»). Κατόπιν αυτών, εφόσον η εταιρεία «...» είναι η μόνη που μπορεί να παρέχει στον αναθέτοντα φορέα «...» την ως άνω συντήρηση και υποστήριξη τρίτου επιπέδου, αφού μόνο αυτή, όπως αποδείχθηκε, έχει πρόσβαση στον πηγαίο κώδικα του λογισμικού GIS Electric Office Suite, ως κατασκευάστρια αυτού και έχουσα τα σχετικά αποκλειστικά δικαιώματα, συντρέχουν, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 269 περ. γ υποπερ. ββ και γγ του ν. 4412/2016, τόσο τεχνικοί λόγοι, όσο και λόγοι προστασίας αποκλειστικών δικαιωμάτων που δικαιολογούν την απευθείας ανάθεση της ελεγχόμενης προμήθειας στην εταιρεία αυτή. Περαιτέρω, οι αιτούσες την ανάκληση εταιρείες αλυσιτελώς επικαλούνται προς επίρρωση του συμφέροντος χαρακτήρα της ανάθεσης της κρινόμενης προμήθειας, το μεν, την επίτευξη συμφωνίας με την “...” για τη διάθεση και τιμολόγηση των αδειών χρήσης, χωρίς να προστίθενται στη συμφωνηθείσα τιμή το ποσοστό κέρδους του μεταπωλητή του λογισμικού, το δε ότι θα λάβει χώρα σταδιακή και όχι εφάπαξ εξόφληση των αδειών του λογισμικού, ανάλογα με την πρόοδο της ψηφιοποίησης του δικτύου της  “...”, καθώς και το ότι η καταβολή του κόστους για την παροχή των υπηρεσιών συντήρησης από την “...”  θα γίνει μετά την ολοκλήρωση της απόκτησης από την .... του συνόλου των αδειών του λογισμικού, δοθέντος ότι οι λόγοι αυτοί που άπτονται και της εφαρμογής της αρχής της οικονομικότητας, όπως ορθώς έκρινε το ΣΤ΄ Κλιμάκιο με την υπό ανάκληση Πράξη του, δεν περιλαμβάνονται στους περιοριστικά αναφερόμενους στο άρθρο 269 του ν.4412/2016 λόγους.Ανακαλεί την 23/2019 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΙΣ:(…)Υπό τα ανωτέρω δεδομένα και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, πρέπει να γίνουν δεκτά τα ακόλουθα: Α. Παρέλκει η έρευνα της βασιμότητας ή μη του λόγου διαφωνίας του Επιτρόπου, καθώς αυτός ερείδεται στην εσφαλμένη προϋπόθεση ότι με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα εντέλλεται στον ανωτέρω υπάλληλο του ν.π.ι.δ. η προβλεπόμενη από το άρθρο 8 εδ. β΄ του ν. 3198/1955 αποζημίωση λόγω συνταξιοδότησης. Β. Ανεξαρτήτως του αν η προβλεπόμενη από την Ε.Σ.Σ.Ε. της Δ.Ε.Υ.Α.Ι. χρηματική παροχή συνιστά πρόσθετη αυτοτελή αποζημίωση, πέραν, δηλαδή, εκείνης του ν. 2112/1920 (αποζημίωση απόλυσης), και, συνεπώς δεν δύναται να υπερβαίνει, σύμφωνα με το άρθρο 3 παρ. 1 του α.ν. 173/1967, ποσοστό 15% του ανωτάτου ορίου αποζημίωσης λόγω απόλυσης του άρθρου 2 παρ. 2 του ίδιου ως άνω νόμου, όπως αυτό καθορίστηκε με το άρθρο 21 παρ. 13 του ν. 3144/2003 (15.000,00 ευρώ), ήτοι το ποσό των 2.250,00 ευρώ (βλ. Ε.Σ. πρακτ. 6ης Γεν.Συν./19.2.2014 Ολ., Θέμα Β΄, πράξ. VII Τμ. 13/2014, Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο VII Τμ. ad hoc 111/2014, 179/2013), ή αν συνιστά κίνητρο εθελούσιας εξόδου και, επομένως, δεν υπόκειται στον περιορισμό του άρθρου 3 του α.ν. 173/1967 ως προς το ύψος της (βλ. Ε.Σ. πράξ. VII Τμ. 39/2014), η εν λόγω παροχή μη νομίμως καταβλήθηκε στον οικειοθελώς αποχωρήσαντα Γενικό Διευθυντή της δημοτικής επιχείρησης βάσει του θεωρημένου από τον Επίτροπο 36Α/2016 χρηματικού εντάλματος πληρωμής της Δ.Ε.Υ.Α.Ι.. Τούτο διότι, όπως προαναφέρθηκε στη σκέψη III.α της παρούσας, ο όρος της Ε.Σ.Σ.Ε. της Δ.Ε.Υ.Α.Ι. περί καταβολής της παροχής αυτής είχε παύσει να ισχύει κατά το χρόνο αποχώρησης (20.4.2016) του υπαλλήλου από την υπηρεσία (πρβλ. Α.Π. 478/2007, 44/2006, 416/1994, 414/1991, Ε.Σ. πράξ. I Τμ. 51/2015, Δ. Ζερδελής, Εργατικό Δίκαιο, Ατομικές Εργασιακές Σχέσεις, εκδ. 2011, σελ. 1241-1242, 1245-1246).(...)

Προμήθεια - εγκατάσταση φωτιστικών σωμάτων..ζητείται η ανάκληση της 86/2019 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι οι θεσπιζόμενοι με τα άρθρα 2.2.6.α και 2.2.6.β της διακήρυξης όροι, σύμφωνα με τους οποίους οι συμμετέχοντες στο διαγωνισμό οικονομικοί φορείς υποχρεούνται επί ποινή αποκλεισμού να έχουν εκτελέσει κατά τη διάρκεια της προηγούμενης τριετίας (οικονομικά έτη 2014, 2015, 2016) τουλάχιστον δεκαπέντε συμβάσεις προμήθειας του ιδίου αντικειμένου με αυτό της ελεγχόμενης προμήθειας, και κατ’ ελάχιστον μία σύμβαση προμήθειας του ιδίου αντικειμένου με αυτό της ελεγχόμενης προμήθειας ανά έτος της προηγούμενης τριετίας, εισάγουν ένα αυθαίρετο ποσοτικό κριτήριο, το οποίο δεν δικαιολογείται και δύναται αντικειμενικά να δημιουργήσει δυσμενείς διακρίσεις σε βάρος των ενδιαφερόμενων οικονομικών φορέων, οι οποίοι διαθέτουν την κατάλληλη τεχνική και επαγγελματική ικανότητα στο ίδιο αντικείμενο με λιγότερες όμως συμβάσεις από τις απαιτούμενες. Συνεπώς, πρόκειται για όρους που είναι δυσανάλογοι του σκοπού για τον οποίο αυτοί προβλέφθηκαν, αφού η ποσοτική και ποιοτική εκτέλεση της σύμβασης αλλά και η συνεχής και απρόσκοπτη λειτουργία του δημοτικού φωτισμού μπορούσε να επιτευχθεί εξίσου αποτελεσματικά με λιγότερο επαχθή τρόπο (βλ. ad hoc Ε.Σ. Τμ. VΙ 608, 609/2018).  Σε αντίθεση δε με άλλες αντίστοιχου περιεχομένου συμβάσεις που ελέγχθηκαν από το Ελεγκτικό Συνέδριο, οι κρίσιμοι όροι τεχνικής καταλληλότητας, καίτοι αφορούν στην προκήρυξη αντικειμένου μικρότερου προϋπολογισμού, εντούτοις είναι αυστηρότεροι, απαιτώντας την εκτέλεση μεγαλύτερου αριθμού συμβάσεων, προς απόδειξη των οποίων δεν επαρκεί η προσκόμιση μεμονωμένων τιμολογίων ελάχιστης αξίας, όπως αβασίμως ισχυρίζονται οι αιτούντες.  Επιπλέον, η νομιμότητα των όρων αυτών αμφισβητήθηκε τόσο από φερόμενες ως ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις, όσο και από την ίδια την αναθέτουσα αρχή, ενώ τέλος, στην διαγωνιστική διαδικασία δεν αναπτύχθηκε επαρκής ανταγωνισμός, δοθέντος ότι συμμετείχαν μόνον δύο (2) εταιρείες δραστηριοποιούμενες στο συγκεκριμένο τομέα.  Είναι δε απρόσφορο να ελεγχθεί στην παρούσα διαδικασία η τεχνική ικανότητα εταιρειών που δεν μετείχαν στο διαγωνισμό, βάσει μάλιστα στοιχείων (οικονομικές καταστάσεις) που δεν προβλέπονταν ούτε επαρκούσαν προς απόδειξη της ικανότητάς τους αυτής.  Ενόψει των ανωτέρω διαφορετικών κανονιστικών και πραγματικών δεδομένων, η επίκληση από τους αιτούντες της φερόμενης ως αντίθετης νομολογίας του Ελεγκτικού Συνεδρίου παρίσταται αλυσιτελής, ανεξαρτήτως του ότι, σε κάθε περίπτωση, οι κρίσεις των δικαστικών σχηματισμών που διενεργούν προσυμβατικό έλεγχο δεν παρίστανται δεσμευτικές μεταξύ τους ούτε αποτελούν πρόκριμα για την εξαγωγή θετικής κρίσης (βλ. Ε.Σ. Τμ. VI 337/2018, 1612/2016).  Με βάση τα παραπάνω, στην προκειμένη περίπτωση, η αναδειχθείσα πλημμέλεια παρίσταται ουσιώδης, αφού επέδρασε ανασταλτικώς στην ανάπτυξη επαρκούς ανταγωνισμού, απορριπτομένων ως αβασίμων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών των αιτούντων.Απορρίπτει τις αιτήσεις ανάκλησης.

ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/1265/2019

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ (ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά). ζητείται η ανάκληση της 23/2017 πράξης της Επιτρόπου στην Υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Δήμο ….., με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης μεταξύ του Δήμου …… και του ……….., για την εκτέλεση του έργου «Συντήρηση ασφαλτοταπήτων δημοτικών οδών έτους 2016» (..) Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται ότι στα συμβατικά τεύχη κάθε δημοσίου έργου πρέπει να περιγράφεται με ακρίβεια και σαφήνεια το αντικείμενό του, προκειμένου αφενός να καθίσταται δυνατός ο ακριβής προσδιορισμός του προϋπολογιζόμενου κόστους αυτού, αφετέρου να διασφαλίζεται τόσο η διαφάνεια στην ανάθεση κατασκευής όσο και η νόμιμη διάθεση του δημοσίου χρήματος. Έχει εντούτοις κριθεί ότι ειδικώς στη δημοπράτηση έργου που περιλαμβάνει επεμβάσεις – συντηρήσεις στο οδικό δίκτυο, δεν είναι αναγκαίος ο προσδιορισμός επακριβώς των συγκεκριμένων σημείων του οδοστρώματος στα οποία θα πραγματοποιηθούν αυτές, καθόσον τούτο δύναται να αξιολογηθεί και να υποδειχθεί από την αναθέτουσα αρχή κατά το χρόνο της επέμβασης (επιλογή συγκεκριμένων στοχευμένων σημείων, ανάλογα με την ύπαρξη προβλημάτων, την τυχόν προτεραιότητα που επιβάλλεται να δοθεί έναντι άλλων, τη σημασία αυτών για την εξυπηρέτηση των τοπικών ή ευρύτερων αναγκών της αναθέτουσας αρχής κλπ) (βλ. ad hoc Ε.Σ. Τμ. VI 244/2014 και Ε΄ Κλ. 427/2012, 52, 359/2014, 269, 409/2015, 393/2016, πρβλ. Ε.Σ. Τμ. VI 285/2012, 6064/2015).(...) Με την προσβαλλόμενη πράξη κρίθηκε, κατ’ εκτίμηση των λόγων της, ότι η προσφορά της εργοληπτικής επιχείρησης που αναδείχθηκε μειοδότρια, ανερχόμενη σε ποσοστό έκπτωσης 74,15 % επί των τιμών του προϋπολογισμού υπήρξε, κατά κοινή εμπειρία, ασυνήθιστα χαμηλή, κατά τούτο δε, η αναθέτουσα αρχή που έκρινε παραδεκτή την προσφορά της χωρίς να ζητήσει διευκρινίσεις για το προτεινόμενο κόστος, υπερέβη τα άκρα όρια της διακριτικής της ευχέρειας.  Επισημαίνεται ωστόσο ότι, παρά το γεγονός ότι η προσφερόμενη έκπτωση εμφανίζεται πράγματι εξαιρετικά υψηλή, εντούτοις, στο μέτρο που δεν έχει οριστεί συγκεκριμένο όριο (κατώφλι) από το νομοθέτη για το χαρακτηρισμό μιας προσφοράς ως υπερβολικά χαμηλής, ο προσδιορισμός μιας τέτοιας τιμής (ως ποσοστό επί τοις εκατό) από τον ελεγκτή εμφανίζεται κατά κανόνα αυθαίρετος, δεδομένου ότι η εν λόγω εκτίμηση προϋποθέτει τεχνικές, οικονομικές και νομικές παραδοχές και εκτίμηση πραγματικών στοιχείων, στα οποία ο προσυμβατικός έλεγχος, ως εκ της φύσης του, δεν υπεισέρχεται.  Εξάλλου, στην προκειμένη περίπτωση, διαπιστώνεται ότι α) το αντικείμενο της σύμβασης συνίσταται σε συντηρήσεις οδών, όπου, όπως είναι γνωστό από προηγούμενες ελεγκτικές ενέργειες των ελεγκτικών σχηματισμών του Δικαστηρίου, είναι συνήθης η υποβολή προσφορών με υψηλές εκπτώσεις (βλ. Ε.Σ. Κλ. Ε΄257/2011, 136, 269/2015, 250, 324/2016, 189/2017), β) αναπτύχθηκε επαρκής ανταγωνισμός, με τη συμμετοχή στο διαγωνισμό εννέα εργοληπτών, οι οποίοι προσέφεραν ομοίως υψηλά ποσοστά έκπτωσης (62,92% - 74,15%), και γ) δεν υποβλήθηκαν ενστάσεις, ώστε να δημιουργήσουν στην αναθέτουσα αρχή αμφιβολίες ως προς τη φερεγγυότητα της υποβληθείσας οικονομικής προσφοράς (βλ. Ε.Σ. Τμ. VI).  Με τα δεδομένα αυτά, ο Δήμος, ο οποίος δεν εκτίμησε την προσφορά της μειοδότριας επιχείρησης ως ασυνήθιστα χαμηλή, δεν υπερέβη τα άκρα όρια της διακριτικής του ευχέρειας, όπως βάσιμα υποστηρίζει ο αιτών.(..) Περαιτέρω, στην προσβαλλόμενη πράξη επισημαίνεται, ως πλημμέλεια του σχεδίου σύμβασης και των συμβατικών τευχών, η παράλειψη ειδικότερης αναφοράς στις περιπτώσεις έκπτωσης του αναδόχου.  Εντούτοις, λαμβάνοντας υπόψη ότι οι περιπτώσεις έκπτωσης του αναδόχου καθορίζονται αναλυτικά στο ν. 4412/2016, στις διατάξεις του οποίου παραπέμπει ευθέως και σαφώς «για τη δημοπράτηση του έργου, την εκτέλεση της σύμβασης και την κατασκευή του» τόσο η διακήρυξη (άρθρο 7) όσο και το υποβληθέν σχέδιο της σύμβασης, το Τμήμα κρίνει ότι η παράλειψη αυτή δεν είναι ουσιώδης και δεν κωλύει την υπογραφή του σχεδίου σύμβασης.(..) Κατόπιν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης και η σχετική παρέμβαση, πρέπει να γίνουν δεκτές, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη πράξη και να κριθεί ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης.