Δημόσια έργα-Τεχνικό πρόγραμμα (...) Aπαραίτητη προϋπόθεση για την έναρξη της διαδικασίας εκτέλεσης ενός δημοτικού έργου είναι, μεταξύ άλλων, η ένταξή του στο τεχνικό πρόγραμμα του οικείου Δήμου (Ε.Σ. πρακτικά Ολομ. 5ης Γ.Σ./9.2.2011 και πράξεις VII Τμ. 210/2010, 5/2008, 144, 140/2007, 117/2006, Κλ. Πρ.Ελ. στο VII Τμ. 73/2012). Εξάλλου, με την έγκριση του τεχνικού προγράμματος υλοποιείται ένας προγραμματισμός για τα έργα που πρόκειται να εκτελεστούν το επόμενο οικονομικό έτος, ο οποίος είναι ευέλικτος και προσαρμόσιμος τόσο στα δημοσιονομικά δεδομένα του οικείου Δήμου, όπως αυτά διαμορφώνονται κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους, όσο και στις ανακύπτουσες,  κατά το χρόνο εκτέλεσής του, ανάγκες για την ολοκλήρωση και αρτιότητά του, καθόσον δύναται να τροποποιηθεί, κατά τη διάρκεια του έτους (Ελ.Συν. πράξεις VII Τμ. 107/2012, 53/2011, 210/2010). Απαραίτητη δε προϋπόθεση για τη, σύμφωνα με τα ανωτέρω, τροποποίηση του τεχνικού προγράμματος του Δήμου αποτελεί η έκδοση αιτιολογημένης απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου. Κατά συνέπεια, δεν είναι νόμιμη η έναρξη της διαδικασίας για την εκτέλεση ενός δημοτικού έργου, εφόσον αυτό δεν έχει ενταχθεί στο τεχνικό πρόγραμμα του οικείου Δήμου, ούτε έχει συμπεριληφθεί σε κάποια τροποποίηση αυτού, ύστερα από σχετική απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, η οποία πρέπει να είναι ειδικά αιτιολογημένη.(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 208 του ν.3463/2006 δεν προηγήθηκε της έναρξης της διαγωνιστικής διαδικασίας για την ανάθεση του επίμαχου έργου η εγγραφή του στο τεχνικό πρόγραμμα του Δήμου έτους 2011, περαιτέρω, δε και η εγγραφή του στο τεχνικό πρόγραμμα έτους 2012 έπρεπε να προηγηθεί της ανάθεσης και έναρξης εκτέλεσης αυτού

Καθορισμός της διαδικασίας πληρωμής Δράσεων/τμημάτων έργων Δράσεων αρμοδιότητας του Υπουργείου Τουρισμού οι οποίες έχουν ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας με φορέα υλοποίησης το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, καθώς επίσης, της διαδικασίας καταβολής των διαχειριστικών δαπανών του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας.

ΕΡΓΑ.(Τεχνικό Πρόγραμμα).Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ήδη δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, μη νομίμως και δη κατά παράβαση της διάταξης της παρ. 3 του άρθρου 208 του ν. 3669/2008 (Δ.Κ.Κ.), ο ως άνω Δήμος προέβη στη διενέργεια πρόχειρου διαγωνισμού για την ανάθεση του επίμαχου δημοτικού έργου, χωρίς αυτό να έχει ενταχθεί στο τεχνικό πρόγραμμά του για το έτος 2011. Εξάλλου, η κατ’ επιταγή του άρθρου 158 παρ. 6 του ν. 3669/2008 εξασφάλιση της σχετικής πίστωσης, με την 426/23.11.2011 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, μετά από αναμόρφωση του προϋπολογισμού του Δήμου, σύμφωνα με το άρθρο 161 παρ. 1 του ίδιου νόμου, δεν αρκεί για τη νόμιμη διενέργεια του ως άνω πρόχειρου διαγωνισμού, όπως αβάσιμα υποστηρίζει ο Δήμος, με το προαναφερόμενο έγγραφο του Δημάρχου του. Τούτο δε, διότι, σύμφωνα με όσα έχουν προεκτεθεί, απαραίτητη προϋπόθεση για την έναρξη της διαδικασίας εκτέλεσης ενός δημοτικού έργου είναι, μεταξύ άλλων, η ένταξή του στο τεχνικό πρόγραμμα του Δήμου είτε κατά την κατάρτισή του, είτε με τροποποίηση αυτού, ύστερα από αιτιολογημένη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου. Σε κάθε περίπτωση, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι με την ανωτέρω απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου για την αναμόρφωση του προϋπολογισμού του Δήμου οικονομικού έτους 2011 τροποποιήθηκε και το τεχνικό πρόγραμμα αυτού για το ίδιο έτος, καθόσον η γενική και αόριστη επίκληση «υπηρεσιακών γεγονότων» και «απρόοπτων αναγκών» για την ανάγκη μεταφοράς πιστώσεων, χωρίς συγκεκριμένη αναφορά στους λόγους που επέβαλαν την εκτέλεση του επίμαχου έργου στη θέση των ανωτέρω αρχικά αποφασισθέντων έργων, από τα οποία και μεταφέρθηκαν οι πιστώσεις για τη δημιουργία του ως άνω νέου Κ.Α., δεν συνιστά την απαιτούμενη από το νόμο ειδική αιτιολογία για την αντίστοιχη αναμόρφωση και του τεχνικού προγράμματος του Δήμου. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη και, ως εκ τούτου, αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί,

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:(...)Με δεδομένα τα ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις συνάγεται ότι μη νομίμως και δη κατά παράβαση της διάταξης της παρ. 3 του άρθρου 208 του ν. 3463/2006 (Κ.Δ.Κ.), ο ως άνω Δήμος  προέβη  στην  απευθείας  ανάθεση  του  επίμαχου  δημοτικού  έργου,  χωρίς αυτό να έχει έγκυρα ενταχθεί στο Τεχνικό Πρόγραμμά του για το έτος 2016. Τούτο, διότι η, κατ’ επιταγή του άρθρου 158 παρ. 6 του ν.3463/2006, εξασφάλιση της σχετικής πίστωσης για την εκτέλεση αυτού με την    ...απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου περί έγκρισης της ληφθείσας από την Οικονομική Επιτροπή απόφασης αντίστοιχης αναμόρφωσης του προϋπολογισμού του Δήμου, δεν συνιστά νομότυπη τήρηση της προβλεπόμενης διαδικασίας. Ειδικότερα, σύμφωνα με όσα έχουν προεκτεθεί, απαραίτητη προϋπόθεση για την έναρξη της διαδικασίας εκτέλεσης ενός δημοτικού έργου είναι, μεταξύ άλλων, η ένταξή του στο τεχνικό πρόγραμμα του Δήμου είτε κατά την κατάρτισή του, είτε με τροποποίηση αυτού ύστερα από αιτιολογημένη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου. Εν προκειμένω, όμως, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι με την ανωτέρω απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου  τροποποιήθηκε  έγκυρα  το  Τεχνικό  Πρόγραμμα  του  Δήμου  για  το έτος 2016, δοθέντος ότι με την εν λόγω απόφαση το Δημοτικό Συμβούλιο ενέκρινε  απλώς  την  αναμόρφωση  του  προϋπολογισμού  του  Δήμου,  χωρίς  να διαλαμβάνει ειδική αιτιολογία για την τροποποίηση του Τεχνικού Προγράμματος στο σώμα είτε της ίδιας είτε της απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής που προέβη στη συγκεκριμένη αναμόρφωση προκειμένου να συμπεριληφθεί στον προϋπολογισμό του Δήμου η απαιτούμενη πίστωση  για την εκτέλεση του έργου. Η απλή δε αναφορά «τροποποίηση του Τεχνικού Προγράμματος» στην απόφαση αναμόρφωσης δεν συνιστά αιτιολογία και δη ειδική, όπως έχει κριθεί ότι απαιτείται για την έγκυρη τροποποίηση αυτού. Εντούτοις,  συνεκτιμώντας  ότι από τα λοιπά στοιχεία  του  φακέλου  συνάγεται  η αναγκαιότητα για την εκτέλεση του συγκεκριμένου έργου και την αντίστοιχη τροποποίηση του ετησίου Τεχνικού Προγράμματος του Δήμου, καθώς επίσης ότι η δαπάνη αυτού κρίνεται εύλογη και δεν επέφερε ανατροπή του προγραμματισμού των εκτελούμενων έργων, στον οποίο αποσκοπεί η ύπαρξη Τεχνικού Προγράμματος, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι τα όργανα του Δήμου ενήργησαν εν προκειμένω χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων, συνεπώς το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα θα έπρεπε  κατ’ αρχήν να θεωρηθεί.

Μηχανικοί. Αμοιβή αλλοδαπού τεχνικού- μελετητή. Κρατήσεις υπέρ του Τεχνικού Επιμελητηρίου.  Η οφειλόμενη σε αλλοδαπό τεχνικό αμοιβή μελέτης δεν υπόκειται στην εκ 2% υπέρ του Τεχνικού Επιμελητηρίου κράτηση. 

Ανάθεση στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος καθηκόντων υλοποίησης τμημάτων των υπο-έργων της δράσης με Κωδικό 16931 «ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ - TOURIST DEVELOPMENT», αρμοδιότητας του Υπουργείου Τουρισμού, που έχουν ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

ΕΡΓΑ. Με βάση τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ήδη δεκτά στην προηγούμενη σκέψη οι εντελλόμενες με τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα δαπάνες δεν είναι νόμιμες, καθόσον το ελεγχόμενο δημοτικό έργο δεν είχε ενταχθεί στο Τεχνικό Πρόγραμμα του δήμου για το έτος 2005, κατά παράβαση των διατάξεων των άρθρων 218 παρ. 7 και 265 παρ. 1 και 4 του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα. Κατά το χρόνο δημοπράτησης του έργου υπήρχε εξασφαλισμένη πίστωση, δεδομένου ότι το έργο αυτό είχε ενταχθεί τουλάχιστον από 17.6.2005 στο Πρόγραμμα … του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων. Το Τμήμα όμως, κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του Δήμου συγγνωστώς υπέλαβαν ότι αρκούσε για την έναρξη της διαδικασίας δημοπράτησής του η ένταξη του έργου στο Πρόγραμμα …, χωρίς να απαιτείται και η ένταξή του στο Τεχνικό Πρόγραμμα για το 2005 μετά από σχετική αναμόρφωσή του. Κατόπιν αυτών, τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα πρέπει να θεωρηθούν λόγω συγγνωστής πλάνης.

Εξόφληση μέρους του 1ου λογαριασμού του έργου «Αναβάθμιση- Αποκατάσταση επικίνδυνων στοιχείων σχολικών κτιρίων Δήμου ...». Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ερμηνευτικώς δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι ο προέχων χαρακτήρας των ανατεθεισών με την από 29.3.2010 σύμβαση εργασιών, όπως αυτές αναλυτικά περιγράφονται ανωτέρω προσιδιάζει σε εκτέλεση δημόσιου τεχνικού έργου, καθόσον οι εργασίες αυτές αφορούν στην επισκευή, ανακαίνιση και συντήρηση κτιρίων κατά την έννοια του άρθρου 1 παρ. 3 του ν. 3669/2008, το αποτέλεσμα των οποίων συνδέεται άμεσα με το έδαφος ή υπέδαφος κατά τρόπο διαρκή και σταθερό, ώστε να μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί συστατικό του. Επιπλέον, αυτές σχετίζονται και με τη στατικότητα του κτιρίου, απαιτούν δε ειδικές τεχνικές γνώσεις και μεθόδους, καθώς και εξειδικευμένο τεχνικό προσωπικό, ενόψει των ειδικών προδιαγραφών που επιβάλλονται από τον Ο.Σ.Κ. για τη συντήρηση και επισκευή σχολικών συγκροτημάτων (βλ. Πράξεις VII Τμήματος 40/2011, 70/2010, 331, 374/2009, 316/2010, όπου και μειοψηφία, αντίθετη 68/2010 VII Τμήματος). 

Δημόσια έργα-κατάτμηση.(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγινα δεκτά ανωτέρω (σκ. II),  το Κλιμάκιο τούτο κρίνει ότι το έργο «Οδοποιία .....» δεν μπορεί να θεωρηθεί «ενιαίο» με το έργο «Δημοτική οδοποιία Δημοτικής Κοινότητας .....  Αμμοχαλικοστρώσεις». Τούτο διότι, ενώ το δεύτερο από τα ανωτέρω έργα είχε ενταχθεί από την αρχή στο Τεχνικό Πρόγραμμα και στον προϋπολογισμό του Δήμου ...  .. οικονομικού έτους 2014, το πρώτο εντάχθηκε σε χρόνο κατά πολύ μεταγενέστερο, κατόπιν σχετικής αναμόρφωσης των ανωτέρω, οι δε διαδικασίες ανάθεσής τους έλαβαν χώρα  με σημαντική χρονική απόκλιση.(…) Τέλος, η από 3.9.2014 σύμβαση αναρτήθηκε (με ΑΔΑ .....) στο Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων δύο μέρες μετά τη σύναψή της (5.9.2014) και, πάντως, πριν από την εκτέλεση οποιασδήποτε δαπάνης, που απορρέει από αυτήν, ομοίως δε αναρτήθηκε (με ΑΔΑ .  ....) και η τροποποίηση στοιχείου της, που είχε καταχωρηθεί λανθασμένα. Σύμφωνα, συνεπώς, με όσα έγιναν δεκτά σε προηγούμενη σκέψη (υπό III), η εντελλόμενη δαπάνη, που απορρέει από την ανωτέρω σύμβαση, για την οποία τηρήθηκαν οι προβλεπόμενες, από τις διατάξεις του άρθρου 11 του ν. 4013/2011, όπως ίσχυε και της  Π1/2380/2012 Κ.Υ.Α., διαδικασίες, είναι κανονική.

Συντήρηση Η/Μ εγκαταστάσεων.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι το αντικείμενο της επίμαχης σύμβασης, όπως παρατέθηκε ανωτέρω, αφορά σε εκτέλεση δημοτικού έργου, καθόσον αφενός μεν πρόκειται για συντήρηση μηχανολογικών εγκαταστάσεων που συνδέονται με το έδαφος κατά τρόπο διαρκή και σταθερό και αφετέρου για την εκτέλεση των παραπάνω ηλεκτρομηχανολογικών εργασιών απαιτούνται ειδικές τεχνικές γνώσεις και μέθοδοι και εξειδικευμένο τεχνικό προσωπικό, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ασφαλής λειτουργία των φωτεινών σηματοδοτών.