ΕλΣυν/Κλ.Ζ/24/2014
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ: (...) Με βάση τα ανωτέρω η ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση, με την οποία επιχειρείται, κατ’ επίκληση του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, η μεταβίβαση της αρμοδιότητας υλοποίησης κάθε έργου μελέτης ή προμήθειας προϋπολογισμού έως 40.000.000 ευρώ από την έχουσα, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στη σκέψη ΙΙ Γ, τη σχετική αποκλειστική αρμοδιότητα ΔΕΥΑ ……. στο Δήμο …….., δεν είναι νόμιμη. Και αυτό γιατί, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, οι προβλεπόμενες από τη διάταξη του άρθρου 100 του ν. 3852/2010 προγραμματικές συμβάσεις έχουν σκοπό να θέσουν το γενικό πλαίσιο για την άσκηση συγκεκριμένης κάθε φορά δραστηριότητας δια μέσου των φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης και να διευκολύνουν τη μελέτη και εκτέλεση έργων και την παροχή υπηρεσιών με αναπτυξιακό χαρακτήρα σε τοπικό επίπεδο ώστε να παρακαμφθούν τυχόν γραφειοκρατικές αγκυλώσεις, αλληλοεπικαλύψεις αρμοδιοτήτων και άλλοι ανασταλτικοί παράγοντες που επιβραδύνουν τους ρυθμούς εκτέλεσης των έργων και δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μέσο για την μεταβίβαση αρμοδιοτήτων από τον ένα συμβαλλόμενο φορέα στον αντισυμβαλλόμενό του, παρακάμπτοντας τις κείμενες διατάξεις και τους αυστηρούς περί αρμοδιότητας κανόνες (πρβλ. ΕΣ VI Τμ. 4918/2012). Στην προκειμένη μάλιστα περίπτωση η μεταβίβαση της αρμοδιότητας υλοποίησης αφορά μη σαφώς προσδιορισμένο αντικείμενο και γίνεται για αόριστο χρονικό διάστημα. Περαιτέρω, το ελεγχόμενο σχέδιο προγραμματικής σύμβασης δεν φέρει το προβλεπόμενο στην παρ. 2α του άρθρου 100 του ν. 3852/2010 περιεχόμενο. Ειδικότερα: α) Το αντικείμενο της σύμβασης περιγράφεται κατά τρόπο γενικό και αόριστο χωρίς να προσδιορίζονται με ακρίβεια, σαφήνεια και πληρότητα οι συγκεκριμένες μελέτες, τα έργα οι υπηρεσίες που αποτελούν αντικείμενό της. Σύμφωνα δε με το 1053/3.2.2013 έγγραφο του Δήμου ……… «… Ο συνολικός προϋπολογισμός των 40.000.000 ευρώ (που θα προέλθει κυρίως από Ευρωπαϊκά Προγράμματα, αφού τη δεδομένη χρονική στιγμή τόσο οι πόροι της ΔΕΥΑ …….., όσο και του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων είναι ελάχιστοι) τέθηκε: 1. Αφενός για να συμπεριληφθούν τα έργα ύδρευσης – αποχέτευσης και γενικότερα διαχείρισης υδατικών αποθεμάτων εκτός των ανωτέρω, όπου για τη δεδομένη χρονική στιγμή δεν υπάρχουν ενεργές προσκλήσεις χρηματοδότησης, αλλά ενδεχομένως να υπάρξουν στο εγγύς μέλλον. 2. Αφετέρου για να μπορέσει ο Δήμος ……… να ανταποκριθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα στη σύνταξη μελλοντικών διακηρύξεων καθώς και για την αποφυγή συνεχών Προγραμματικών Συμβάσεων για κάθε ένα επιμέρους έργο». β) Ομοίως και οι συμβατικές υποχρεώσεις των μερών διατυπώνονται κατά τρόπο αόριστο και γενικόλογο, καθόσον δεν αντιστοιχούν σε σαφώς προσδιορισμένο αντικείμενο. Ιδίως αναφορικά με το έργο «Αποχέτευση και Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων Οικισμού ………» δεν προκύπτει σαφώς ποιες είναι οι αναλαμβανόμενες υποχρεώσεις των μερών, καθόσον, όπως αναφέρεται στο ως άνω 1053/3.2.2014 έγγραφο του Δήμου ………, για το ίδιο έργο είχε συναφθεί προγραμματική σύμβαση μεταξύ του Δήμου ……… και της ΔΕΥΑ ……..., η οποία διαλύθηκε, χωρίς όμως στο παρόν σχέδιο να γίνεται αναφορά σχετικά με τις ενέργειες που έχουν ήδη διεκπεραιωθεί από το Δήμο ……… (87/2013 και 463/2013 αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου της ΔΕΥΑ ……….. και του Δήμου ………, αντίστοιχα). γ) Εφόσον το αντικείμενο της σύμβασης παρίσταται γενικόλογο αντίστοιχη αοριστία εντοπίζεται και ως προς τον προϋπολογισμό της σύμβασης. Συγκεκριμένα, ο προϋπολογισμός της σύμβασης προσδιορίζεται συνολικά στο όριο των 40.000.000 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.), χωρίς όμως να αναλύεται περαιτέρω σε τι αντιστοιχεί ο προϋπολογισμός αυτός. Πέραν τούτου, ενόψει της αοριστίας του αντικειμένου στο σχέδιο της προγραμματικής σύμβασης δεν προσδιορίζονται ούτε οι συγκεκριμένοι πόροι από τους οποίους θα χρηματοδοτηθεί η σύμβαση ούτε προκύπτει σαφώς εάν η χρηματοδότηση της σύμβασης θα γίνει από τον κύριο του έργου ή από τον φορέα υλοποίησης. δ) Επίσης, δεν υφίσταται χρονοδιάγραμμα υλοποίησης, ενώ και η διάρκεια της σύμβασης είναι αόριστη, καθόσον η λήξη της εξαρτάται από το χρονικό σημείο κατά το οποίο η ΔΕΥΑΕ θα αποκτήσει Τεχνική και Οικονομική Υπηρεσία και Διαχειριστική Επάρκεια. Περαιτέρω, και το άρθρο 13 του σχεδίου της προγραμματικής σύμβασης, στο οποίο προβλέπεται ότι «η τροποποίηση ή η παράταση της συμβάσεως προϋποθέτει την έγγραφη συμφωνία των μερών», είναι μη νόμιμο, καθόσον δεν επιτρέπεται κατά τη σύναψη προγραμματικών συμβάσεων να τίθενται όροι περί τροποποίησης, παράτασης ή συμπλήρωσης αυτών, οι οποίοι επαφίενται στην απόλυτα ελεύθερη βούληση των συμβαλλόμενων μερών (ΕΣ VI Τμ. 28/2012). Εξάλλου, και υπό την εκδοχή ότι η ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση ερείδεται στο άρθρο 22 του ν. 3614/2007 είναι επίσης μη νόμιμη, καθόσον, όπως ήδη αναφέρθηκε, με την εν λόγω διάταξη επιτρέπεται η σύναψη προγραμματικών συμβάσεων με αντικείμενο τη μεταβίβαση της αρμοδιότητας υλοποίησης συγκεκριμένων πράξεων σαφώς προσδιορισμένων που πρόκειται να ενταχθούν σε επιχειρησιακά προγράμματα, από δικαιούχους για τους οποίους δεν επιβεβαιώνεται η διαχειριστική επάρκεια σε άλλο φορέα που ικανοποιεί τα κριτήρια διαχειριστικής επάρκειας, ενώ το αντικείμενο και ο προϋπολογισμός της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης είναι παντελώς αόριστος και μεταβιβάζεται από τη ΔΕΥΑΕ στο Δήμο …….. η αρμοδιότητα για την εν γένει υλοποίηση κάθε είδους μελέτης, έργου ή προμήθειας ύδρευσης ή αποχέτευσης, προϋπολογισμού έως 40.000.000 ευρώ (άρθρο 2 της προγραμματικής σύμβασης σύμφωνα με το οποίο αντικείμενο αυτής είναι «η πλήρης διαχείριση σε όλες τις φάσεις του για κάθε είδους μελέτη, έργο, προμήθεια, ύδρευσης ή αποχέτευσης προϋπολογισμού έως 40.000.000 ευρώ (πηγή χρηματοδότησης συγχρηματοδοτούμενα ή μη)»). Τέλος, και υπό την εκδοχή ότι η ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση ερείδεται στο άρθρο 3 του ν. 3316/2005, είναι και πάλι μη νόμιμη, καθόσον, ενόψει της αοριστίας του αντικειμένου της, δεν φέρει το περιεχόμενο που ορίζεται στην παρ. 2 του άρθρου 3 του προαναφερόμενου νόμου.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/Τ6/30/2005
Οι δημοτικές επιχειρήσεις δεν μπορούν να συμμετέχουν σε προγραμματική σύμβαση ως μοναδικοί αντισυμβαλλόμενοι, κατά παράβαση της παρ. 1 του άρθρου 35 του π.δ. 410/1995 .Απο το περιεχόμενο προγραμματικής σύμβασης πρέπει να προκύπτει σαφώς το ειδικότερο αντικείμενο των υποχρεώσεων που βαρύνει καθένα από τα αντισυμβαλλόμενα μέρη
ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/110/2019
Προμήθεια πρόσθετου εξοπλισμού για την αναβάθμιση της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων (...)Συναφώς, το περιλαμβανόμενο στο Παράρτημα ΙΙ του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης χρονοδιάγραμμα αφενός δεν περιέχει αναλυτικό χρονικό προγραμματισμό των επιμέρους δράσεων που απαρτίζουν το αντικείμενο της σύμβασης, όπως απαιτείται από το άρθρο 100 παρ. 2 εδάφ. α΄ του ν. 3852/2010 (Ελ.Σ. Ε΄ Κλ. 111/2015, ΣΤ΄ Κλ. 34/2017, 178/2015 κ.ά.), αφετέρου αναφέρει ως συνολική εκτιμώμενη διάρκεια της σύμβασης τα τρία (3) έτη. Ο χρόνος αυτός όμως δεν επαρκεί για την υλοποίηση του αντικειμένου της προγραμματικής σύμβασης, αφού, κατά τα αναφερόμενα στο άρθρο 3 του σχεδίου αυτής (σκέψη 4.Β.β), τρία (3) έτη αναμένεται να διαρκέσει μόνο η παροχή υπηρεσιών συντήρησης και λειτουργίας της ΕΕΛ Αγίων Θεοδώρων, χωρίς στο χρονικό διάστημα αυτό να περιλαμβάνεται ο χρόνος που θα απαιτηθεί για τον σχεδιασμό και την προμήθεια του πρόσθετου εξοπλισμού, τις απαραίτητες επισκευές στον υφιστάμενο εξοπλισμό και τις εγκαταστάσεις, καθώς και τις πάσης φύσης τροποποιήσεις για την εγκατάσταση του νέου εξοπλισμού, που αποτελούν, επίσης, αντικείμενα της προγραμματικής σύμβασης και των οποίων η υλοποίηση θα πρέπει, κατά λογική αναγκαιότητα, να έχει προηγηθεί. Στο άρθρο 4 του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης (σκέψη 4.Β.γ) δεν προσδιορίζονται οι πόροι της ΔΕΥΑ Λουτρακίου - Αγίων Θεοδώρων από τους οποίους θα χρηματοδοτηθεί η εκτέλεση του συμβατικού αντικειμένου. Τούτο έχει ως συνέπεια να αναλαμβάνονται συμβατικές υποχρεώσεις από την ανωτέρω ΔΕΥΑ, χωρίς να διασφαλίζεται η οικονομική δυνατότητά της να ανταποκριθεί σε αυτές, όπως απαιτείται από το άρθρο 100 παρ. 2 εδάφ. α΄ του ν. 3852/2010 και υπαγορεύεται από τις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, της οικονομικότητας και της δημοσιονομικής βιωσιμότητας (ad hoc Ελ.Σ. ΣΤ΄ Κλ. 317/2018).Οι όροι των άρθρων 7.9 (σκέψη 4.Β.στ) και 11.1 (σκέψη 4.Β.η) του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης, που προβλέπουν τη δυνατότητα της Κοινής Επιτροπής Παρακολούθησης να αποφασίζει για τυχόν τροποποιήσεις των όρων της σύμβασης και για την επέκτασή της, λόγω ανάγκης εκτέλεσης συμπληρωματικών εργασιών, με τους οποίους καταλείπεται πλήρης ευχέρεια στα συμβαλλόμενα μέρη να τροποποιήσουν ή να επεκτείνουν την εν λόγω σύμβαση, χωρίς να έχει προσδιορισθεί εκ των προτέρων το περιεχόμενο και το εύρος των τροποποιήσεων και χωρίς αναλυτική αποτύπωση του κόστους αυτών, καθιστά τους όρους αυτούς αντίθετους προς τις αρχές της διαφάνειας και της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης (ad hoc Ελ.Σ. ΣΤ΄ Κλ. 317/2018).
ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.1/245/2017
Καταβολή αποζημίωσης πρόσθετης εργασίας στα πλαίσια προγραμματικής σύμβασης.(..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι εντελλόμενες με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δαπάνες δεν είναι νόμιμες, διότι, ενώ νομίμως κατ’ αρχήν ανατέθηκε με απόφαση του Δημάρχου πρόσθετη εργασία στον φερόμενο ως δικαιούχο δημοτικό υπάλληλο για την τήρηση των πρακτικών των συνεδριάσεων του Διοικητικού Συμβουλίου του Αναγκαστικού Συνδέσμου, ο οποίος στερούνταν διοικητικού προσωπικού, ωστόσο, δεν εκδόθηκε απόφαση του Δημάρχου, που να καθιερώνει την υπερωριακή απασχόληση αυτού, εντός των ορίων που θεσπίζουν οι προαναφερόμενες στις προηγούμενες σκέψεις (IIΙ Α και Γ) διατάξεις. Η δε 4/12.1.2016 απόφαση του Δημάρχου ... περί καθιέρωσης υπερωριακής απασχόλησης δημοτικών υπαλλήλων, για το έτος 2016, αφορά μόνο στην κάλυψη υπηρεσιακών αναγκών του Δήμου και όχι του ως άνω Συνδέσμου..(..)Εξάλλου, δεν μπορεί να αποτελέσει νόμιμο έρεισμα για την παροχή της πρόσθετης αυτής εργασίας η συναφθείσα μεταξύ του Δήμου και του Αναγκαστικού Συνδέσμου προγραμματική σύμβαση, καθόσον η διάθεση υπαλλήλων του Δήμου στον Σύνδεσμο, για την εξυπηρέτηση πάγιων αναγκών του, όπως προκύπτει από την ίδια τη σύμβαση, δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο προγραμματικής σύμβασης, κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, εφόσον δεν εξυπηρετεί κάποιο αναπτυξιακό σκοπό που δεν μπορεί να υλοποιηθεί χωρίς την υπογραφή προγραμματικής σύμβασης, δεδομένου ότι η διάθεση αυτή δεν πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο εκτέλεσης μιας προγραμματικής σύμβασης με πράγματι αναπτυξιακό χαρακτήρα και με σκοπό την εξυπηρέτησή του, αλλά αποτελεί το κύριο και μοναδικό αντικείμενο της οικείας προγραμματικής σύμβασης...Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, οι εντελλόμενες με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δαπάνες δεν είναι νόμιμες και δεν πρέπει αυτά να θεωρηθούν.
ΕΣ/Τ7/6/2008
Προγραμματικές συμβάσεις.Συναφθείσα προγραμματική σύμβαση μη νόμιμη, καθόσον η διάθεση υπαλλήλων στο Δήμο, για την εξυπηρέτηση πάγιων αναγκών του, όπως προκύπτει τόσο από την ίδια τη σύμβαση όσο και από την απόφαση τοποθέτησης των υπαλλήλων αυτών, δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο προγραμματικής σύμβασης κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 35 του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα, εφόσον δεν εξυπηρετεί κάποιο αναπτυξιακό σκοπό, που δεν μπορεί να υλοποιηθεί χωρίς την υπογραφή προγραμματικής σύμβασης.
ΕλΣυν.Τμ.6/1114/2016
Σχέδιο προγραμματικής σύμβασης για τη δημιουργία Γραφείου Πληροφόρησης και προώθησης της Απασχόλησης:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες νομικές σκέψεις, το Τμήμα κρίνει ότι, ανεξάρτητα από τις υποχρεώσεις που αναλαμβάνουν μεταξύ τους ο Δήμος ... και η Κοινωφελής Επιχείρηση του Δήμου «...» ως αντισυμβαλλόμενοι στην ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση, το συνολικό τεχνικό αντικείμενο αυτής, που συνίσταται σε σαφώς προσδιορισμένες υπηρεσίες κατάρτισης και επαγγελματικής εκπαίδευσης, ανατίθεται στην τρίτη αντισυμβαλλόμενη εταιρεία ...., η οποία είναι αμιγώς εμπορική εταιρεία πιστοποιημένη ως Κ.Ε.Κ, για την επιλογή της οποίας δεν γίνεται επίκληση οποιουδήποτε κριτηρίου, τόσο στο προοίμιο της 670/24.11.2015 απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου ..., με την οποία εγκρίθηκε η προγραμματική σύμβαση όσο και σε οιοδήποτε άλλο έγγραφο του Δήμου ή της ... Κατά τούτο η κρινόμενη σύμβαση, δεν συνιστά γνήσια προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 38520/2010, αλλά, υπό το μανδύα αυτής, υποκρύπτεται αυτοτελής εξ επαχθούς αιτίας σύμβαση με αναθέτουσα αρχή τον Δήμο ... και ανάδοχο έναν ιδιωτικό οικονομικό φορέα που ασκεί κατά κύριο λόγο κερδοσκοπική δραστηριότητα. Τούτο, δε, καθόσον τα ως άνω συμβαλλόμενα μέρη δεν εκκινούν από κοινή αφετηαφετηρία για την επίτευξη δημόσιου σκοπού, αλλά επιδιώκουν ο, μεν, Δήμος τη δημιουργία και την εύρυθμη λειτουργία του Γραφείου Πληροφόρησης και Προώθησης της Απασχόλησης, η δε .... – η οποία κατά το καταστατικό της δραστηριοποιείται σε ένα ευρύτατο φάσμα οικονομικών δραστηριοτήτων – το αντάλλαγμα για την παροχή των υπηρεσιών που αποτελεί το αντικείμενο των αναλαμβανόμενων από αυτή δράσεων.(...)Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, δεδομένου ότι εξακολουθούν να υφίστανται λόγοι διακωλυτικοί της υπογραφής της ελεγχόμενης σύμβασης, η εν λόγω αίτηση ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί και να μην ανακληθεί η προσβαλλομένη και κατ’ επέκταση να μην υπογραφεί το ελεγχόμενο σχέδιο προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Δήμου ..., του νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου του Δήμου ... με την επωνυμία «...» και της εταιρείας με την επωνυμία «....».
ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ/ΕΠΤΑΜ/1747/2016
ΕΣ/ΚΛ.Ε/168/2017
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ-Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυμάτων και Δίκτυα Αποχέτευσης Δήμου ... και Παραλίας..:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (σκέψη ΙΙ), το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση εγκαθιδρύει πραγματική συνεργασία μεταξύ των συμβαλλόμενων φορέων, με σκοπό, δια της συνένωσης των μέσων που διαθέτει ο καθένας από αυτούς, την από κοινού εκτέλεση της δημόσιας αποστολής τους, και ως τέτοια δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του ν. 4412/2016, ενώ το γεγονός ότι η ένταξη της ως άνω Πράξης στο ΕΠ - Υ.ΜΕ.ΠΕΡ.Α.Α. 2014-2020 έχει ολοκληρωθεί σε χρόνο προγενέστερο της σύναψης της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης δεν ασκεί επιρροή στη νομιμότητα αυτής ... Εντούτοις, το σχέδιο της προγραμματικής αυτής σύμβασης δεν έχει το ελάχιστο αναγκαίο κατά νόμο περιεχόμενο, καθόσον σ’ αυτό δεν διαλαμβάνεται το απαιτούμενο από τις διατάξεις του άρθρου 100 παρ. 2 του ν. 3852/2010 χρονοδιάγραμμα εκτέλεσής της, το οποίο δεν μπορεί να ταυτίζεται ή να εξαντλείται στη διάρκεια αυτής, αλλά πρέπει να περιέχει αναλυτικό χρονικό προγραμματισμό των επί μέρους δράσεων που απαρτίζουν το αντικείμενο κάθε Υποέργου ξεχωριστά.Κατόπιν αυτών, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, εξαιτίας της διαπιστωθείσας ως άνω ουσιώδους νομικής πλημμέλειας, κωλύεται η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου προγραμματικής σύμβασης.
ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/110/2019
Προμήθεια εξοπλισμού...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις ΙΙ και ΙΙΙ της παρούσας, το Κλιμάκιο διαπιστώνει:Α) Σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο άρθρο 4 του ελεγχόμενου σχεδίου προγραμματικής σύμβασης, η συνολική προϋπολογισθείσα δαπάνη της σύμβασης ανέρχεται στο ποσό των 880.000,000 ευρώ (στο οποίο υπολαμβάνεται ότι συμπεριλαμβάνεται και ο αναλογών ΦΠΑ). Πλην όμως, ούτε στο εν λόγω άρθρο, ούτε σε άλλο άρθρο του σχεδίου τεκμηριώνεται το ύψος της προϋπολογισθείσας δαπάνης, ούτε και στο προοίμιο αυτού γίνεται παραπομπή σε μελέτη, από την οποία να προκύπτει κοστολόγηση των επιμέρους προμηθειών και υπηρεσιών που απαρτίζουν το αντικείμενο της σύμβασης, έστω και κατά προσέγγιση, ώστε από το άθροισμα των επιμέρους προϋπολογισμών να προκύπτει και, επομένως, να δικαιολογείται η συνολική προϋπολογισθείσα δαπάνη της προγραμματικής σύμβασης, όπως απαιτείται από το άρθρο 100 παρ. 2 εδάφ. α΄ του ν. 3852/2010 και τις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, της οικονομικότητας και της δημοσιονομικής βιωσιμότητας. Σημειωτέον δε ότι από τη ΔΕΥΑ ... - ... υποβλήθηκε ενώπιον του Κλιμακίου (αρ. πρωτ. Ελ.Σ. 14247/4.3.2019) τεύχος «Αναλυτικής Περιγραφής Φυσικού και Οικονομικού Αντικειμένου της Σύμβασης», που αφορά μεν στο αντικείμενο της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης, αλλά στο οποίο το οικονομικό αντικείμενο έχει προσδιορισθεί στο ποσό των 879.999,72 ευρώ, μη συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ, ή 1.091.199,65 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ, κατ’ απόκλιση από την αναφερομένη στο ελεγχόμενο σχέδιο προγραμματικής σύμβασης δαπάνη.
ΕΣ/Τμ.7/304/2006
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:Μη νόμιμη η καταβολη ποσού 2.294,22 ευρώ στη ... για τη μισθοδοσία του ηλεκτρολόγου μηχανικού … για το μήνα Νοέμβριο του 2005.(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τις προεκτεθείσες σκέψεις το Τμήμα κρίνει ότι η υπογραφείσα μεταξύ του Δήμου …, της Περιφέρειας …. και της … προγραμματική σύμβαση δεν είναι νόμιμη γιατί η διάθεση ενός υπαλλήλου της … στο Δήμο …, για την εξυπηρέτηση πάγιων, όπως προκύπτει από τον ισχύοντα κατά τον κρίσιμο χρόνο, Οργανισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας του, αναγκών των Διευθύνσεων Τεχνικών Υπηρεσιών και Πολεοδομίας, δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο προγραμματικής σύμβασης κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 35 του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα, εφόσον δεν εξυπηρετεί κάποιο αναπτυξιακό σκοπό, που δεν μπορεί να υλοποιηθεί χωρίς την υπογραφή προγραμματικής σύμβασης, δεδομένου ότι, όπως προαναφέρθηκε, το αντικείμενο της σύμβασης αυτής αποτελεί μέρος των ήδη νομοθετημένων αρμοδιοτήτων των ανωτέρω Διευθύνσεων του Δήμου, ενώ, άλλωστε η διάθεση αυτή δεν πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο εκτέλεσης μιας προγραμματικής σύμβασης με πράγματι αναπτυξιακό χαρακτήρα, με σκοπό την εξυπηρέτησή του, ώστε να μπορεί να θεωρηθεί νόμιμη, κατά τα προεκτεθέντα, αλλά αποτελεί το κύριο και μοναδικό αντικείμενο της οικείας προγραμματικής σύμβασης. Κατά συνέπεια, είναι βάσιμοι ο πρώτος, δεύτερος και τρίτος λόγος άρνησης του Επιτρόπου να θεωρήσει το επίμαχο χρηματικό ένταλμα, οι οποίοι, όπως το περιεχόμενό τους εκτιμάται από το Τμήμα, αναφέρονται στο μη νόμιμο αντικείμενο της υπογραφείσας προγραμματικής σύμβασης. Αλλά και υπό την εκδοχή ότι η σύμβαση αυτή είχε αναπτυξιακό περιεχόμενο και συνεπώς αντικείμενο σύμφωνο με τις προεκτεθείσες διατάξεις, δεν θα ήταν νόμιμη, επίσης, για το λόγο ότι η συμμετοχή της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας στην σύμβαση αυτή δεν είναι ουσιαστική αλλά προσχηματική, δεδομένου ότι η υλοποίηση του αντικειμένου της ανατίθεται αποκλειστικά στη ….. και με τον τρόπο αυτό η δημοτική αυτή επιχείρηση καθίσταται ανεπίτρεπτα κατ΄ ουσία μοναδικός αντισυμβαλλόμενος του Δήμου …. Το γεγονός δε ότι ο ανωτέρω ηλεκτρολόγος μηχανικός δεν συνεχίζει να προσφέρει τις υπηρεσίες του στη …και συνεπώς δεν υποκρύπτεται παράνομη χρηματοδότηση αυτής, όπως ο Δήμος ισχυρίζεται με το αριθμ. πρωτ. 7693/4-8-2006 έγγραφό του, δεδομένου ότι το ποσό της χρηματοδότησης αποδίδεται από τη …. στον ανωτέρω υπάλληλο τμηματικά ως μηνιαίες αποδοχές, δεν αρκεί για να θεραπεύσει τη μη νομιμότητα της ανωτέρω προγραμματικής σύμβασης, εφόσον δεν αποτελεί κρίσιμο στοιχείο, ως προς το ζήτημα αυτό, η επιχορήγηση ή μη της επιχείρησης αυτής στην περίπτωση που το αντικείμενο της σύμβασης δεν συνάδει με τους σκοπούς του νόμου. Εξάλλου, ο ισχυρισμός του Δήμου, που προβάλλεται με το ανωτέρω έγγραφο, ότι τα αρμόδια όργανά του από συγγνωστή πλάνη και όχι από πρόθεση καταστρατήγησης των εφαρμοζομένων στην υπόθεση διατάξεων υπέγραψαν την ανωτέρω σύμβαση, πρέπει να απορριφθεί λόγω της πρόδηλης παρανομίας της σύμβασης αυτής. Κατόπιν αυτών, το κρινόμενο χρηματικό ένταλμα δεν περιέχει νόμιμη δαπάνη και ως εκ τούτου δεν πρέπει να θεωρηθεί.
ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.7/278/2017
Προγραμματική σύμβασης με αντικείμενο προμήθεια.(..)Με δεδομένα τα ανωτέρω, η από 9.2.2017 σύμβαση, με το περιγραφέν αντικείμενο και εντασσόμενη στο πλαίσιο υλοποίησης της κυβερνητικής πολιτικής για την ενίσχυση και αναβάθμιση των Ο.Τ.Α. στον τομέα του αθλητισμού, εγκύρως συνάφθηκε υπό τη μορφή προγραμματικής σύμβασης του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, δοθέντος ότι η σκοπούμενη βελτίωση της συγκεκριμένης αθλητικής εγκατάστασης του Δήμου ... προδήλως εντάσσεται στο πρόγραμμα ανάπτυξης της συγκεκριμένης περιοχής, τον χαρακτήρα δε αυτό της σύμβασης δεν αναιρεί το γεγονός ότι συνίστατο σε προμήθεια. Εξάλλου, ανεξάρτητα από την κοινή αφετηρία των συμβαλλομένων μερών σε σχέση με τον επιδιωκόμενο με τη σύμβαση σκοπό, τον οποίο εκ του νόμου έχουν επιφορτισθεί να υπηρετούν, από την περιγραφή στη σύμβαση των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων αυτών προκύπτει ισόρροπη συμμετοχή τους στην ολοκλήρωση του συμβατικού αντικειμένου, αποκλείοντας, συνεπώς, τη σύναψη υπό τον μανδύα προγραμματικής σύμβασης μίας εξ επαχθούς αιτίας δημόσιας σύμβασης.
ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/323/2019
Σχέδιο προγραμματικής σύμβασης...Από το περιεχόμενο του ελεγχόμενου σχεδίου προγραμματικής σύμβασης προκύπτουν τα εξής: Σύμφωνα με το άρθρο 3 αυτής, στον συνολικό προϋπολογισμό της πράξης, ποσού 694.950,00 ευρώ, για τον οποίο δεν υπάρχει περαιτέρω ανάλυση, περιλαμβάνονται και κόστη που αφορούν σε εργολαβικό όφελος, αναθεώρηση και απρόβλεπτα. Τα κόστη αυτά, όμως, μη νομίμως περιλαμβάνονται στον ως άνω προϋπολογισμό καθόσον αυτός αφορά αποκλειστικά στην προμήθεια εξοπλισμού του ΚΑΔΥ (βλ. άρθρο 1 αυτής), για την οποία αυτά δεν προβλέπονται. Περαιτέρω σε κανένα σημείο της σύμβασης δεν παρατίθενται οι αναγκαίοι χρηματοδοτικοί πόροι, από τους οποίους θα καλυφθούν οι αναλαμβανόμενες οικονομικές υποχρεώσεις, ο τρόπος κάλυψης των αναγκαίων για την εκπλήρωση της προγραμματικής σύμβασης λειτουργικών εξόδων, καθώς και οι λεπτομέρειες της καταβολής τους. Τέλος, στο άρθρο 4 αυτής, που αφορά στη διάρκειά της, αναφέρεται αόριστα ότι αυτή αρχίζει από την ημερομηνία υπογραφής της και λήγει με την ολοκλήρωση του έργου και την τοποθέτηση του εξοπλισμού της προμήθειας, χωρίς περαιτέρω να γίνεται καμία χρονική αναφορά ως προς τον εκτιμώμενο χρόνο ολοκλήρωσης του έργου και χωρίς να προσκομίζεται αναλυτικό χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης της προγραμματικής σύμβασης, που να περιέχει αναλυτικό χρονικό προγραμματισμό των επιμέρους δράσεων που απαρτίζουν το συμβατικό αντικείμενο.