Καταβολή αμοιβής για την παροχή υπηρεσιών ψυχολόγου.(..)Με δεδομένα τα ανωτέρω μη νομίμως ο .... προέβη στην απευθείας ανάθεση της παροχής των προαναφερόμενων υπηρεσιών στη φερόμενη ως δικαιούχο του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος, καθόσον με την σχετικώς συναφθείσα σύμβαση σκοπείται η κάλυψη παγίων και διαρκών αναγκών λειτουργίας του.(..)Η ως  άνω πλημμέλεια της απευθείας ανάθεσης, κατ’ επίκληση του άρθρου 209 του  ν. 3463/2006, υπηρεσιών που έχουν πάγιο και διαρκή χαρακτήρα είναι ουσιώδης, διότι άγει σε καταστρατήγηση των περί των περιορισμών των προσλήψεων διατάξεων της Π.Υ.Σ. 33/2006, βάσει των οποίων άλλωστε εγκρίθηκε συγκεκριμένος αριθμός προσλήψεων κατόπιν των σχετικών αιτημάτων του ...., και τούτο ανεξαρτήτως του αν με την ανάθεση αυτή προκαλείται ή όχι ανεπίτρεπτη επιβάρυνση του προϋπολογισμού του. (..)Τέλος, παραβιάστηκε και η αρχή της οικονομικότητας κατά τον προσδιορισμό της προϋπολογιζόμενης δαπάνης των υπό ανάθεση υπηρεσιών στο ποσό των 20.000 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., καθόσον από κανένα έγγραφο δεν προκύπτει ο τρόπος προσδιορισμού της. (..) Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Παροχής εργασιών αποψίλωσης κοιμητηρίων του Δήμου:Με τα δεδομένα αυτά η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον κατά παράβαση του άρθρου 61 του ν. 3979/2011, με την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου  δεν αιτιολογείται ειδικά η αδυναμία εκτέλεσής των ανατεθεισών εργασιών από τις υπηρεσίες του Δήμου με το προσωπικό του και με ίδια τεχνικά μέσα. Συγκεκριμένα, αν και αναφέρεται ότι δεν υπάρχουν εξειδικευμένα μηχανή-ματα, από την κατάσταση μηχανημάτων έργου προκύπτει ότι ο Δήμος διέθετε δύο καλαθοφόρα κατάλληλα για το κλάδεμα των δένδρων, ενώ η έλλειψη μικρών ελαστικοφόρων εκσκαφέων θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί μέσω ενοικίασης αυτών, πρακτική που άλλωστε ακολούθησε και ο ανάδοχος, όπως προκύπτει από το ιδιωτικό συμφωνητικό μίσθωσης μικρού εκσκαφέα και φορτωτή οχήματος μεταξύ του αναδόχου (μισθωτή) και τρίτου (εκμισθωτή), η οποία (μίσθωση) μάλιστα είναι περιοδική αναλόγως των απαιτούμενων εργασιών και αναγκών κλαδέματος. Πέραν τούτου, από 6.4.2017 (3394/6.4.2017 Διακήρυξη) είχε προκηρυχθεί διαγωνισμός για την προμήθεια ελαστικοφόρου εκσκαφέα - φορτωτή και ενός μικρού ελαστικοφόρου φορτωτή, μηχανήματα τα οποία δεν κατείχε μεν ο Δήμος κατά τον κρίσιμο χρόνο της ανάθεσης, γνώριζε όμως ότι θα τα αποκτήσει - και πράγματι τα απέκτησε - σε σύντομο χρόνο, ήτοι τον Μάιο του 2018, όπως προκύπτει από τα 119/8.5.2018 και 120/8.5.2018 χρηματικά εντάλματα για την πληρωμή των εν λόγω μηχανημάτων. Περαιτέρω, αορίστως αναφέρεται στην απόφαση του Δ.Σ. ότι ο αριθμός προσωπικού μειώνεται με «γεωμετρική απόδοση», ενώ, αντιθέτως, από την προαναφερθείσα κατάσταση του Τμήματος Ανθρώπινου Δυναμικού και Διοικητικής Μέριμνας, σε συνδυασμό με τον προσκομισθέντα πίνακα προσωπικού του ΣΕΠΕ που αποδεικνύει ότι ο ανάδοχος απασχολεί για τις επίμαχες εργασίες έναν εργάτη πλήρους απασχόλησης και          δύο μερικής απασχόλησης, προκύπτει επαρκής αριθμός υπαλλήλων του Δήμου, οι οποίοι με τον κατάλληλο προγραμματισμό θα μπορούσαν να διεκπεραιώσουν          τις μη εξειδικευμένες και μη επείγουσες ανατεθείσες εργασίες. Τέλος, κατά παράβαση της αρχής της οικονομικότητας και της διαφάνειας, το ύψος της προϋπολογιζόμενης δαπάνης δεν προσδιορίζεται σαφώς από τα έγγραφα της σύμβασης, καθώς ανέρχεται στο ποσό των 20.000,00 ευρώ χωρίς να γίνεται οποιαδήποτε αναφορά σε τιμή μονάδας ανά είδος εργασίας, απαιτούμενες εργα-τοώρες και αριθμό υπαλλήλων που χρειάζονται. Κατ’ ακολουθία, η ελεγχόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και το χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Προώθηση Δήμου citybranding:Με τα δεδομένα αυτά, οι ως άνω υπηρεσίες ανατέθηκαν κατά παράβαση της αρχής της οικονομικότητας, διότι το αντικείμενό τους δεν είναι εξειδικευμένο και εμπίπτει στις αρμοδιότητες του Γραφείου Προγραμματισμού Ανάπτυξης και Οργάνωσης, όπως άλλωστε συνομολογεί και ο Δήμος στο 8362/17.7.2018 έγγραφό του. Επιπλέον, οι υπηρεσίες του Δήμου θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν, για τη σύνταξη της πρότασης για τις προοπτικές του Δήμου στον τομέα του τουρισμού και στον οργανωτικό και λειτουργικό του χαρακτήρα, την ως άνω από 1.3.2018 αναλυτική μελέτη, στην οποία ήδη προσδιορίζονται οι ανάγκες, τα σημεία ενδιαφέροντος και οι προοπτικές του Δήμου ..., ενώ υποδεικνύονται και στόχοι. Περαιτέρω, αβασίμως προβάλλεται ότι λήφθηκαν υπόψη οι εξειδικευμένες γνώσεις και η εμπειρία της αναδόχου, αφού, πέραν του ότι αυτές δεν αποδεικνύονται καθώς δεν προσκομίζονται στοιχεία πέραν του εγγράφου της Α.Α.Δ.Ε. από το οποίο προκύπτει ότι δραστηριοποιείται ως πολιτικός μηχανικός, για τη σύνταξη του ως άνω παραδοτέου αντλήθηκαν στοιχεία από την Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία και από τον ΟΑΕΔ για τον πληθυσμό, τις ηλικιακές ομάδες, το επίπεδο εκπαίδευσης, την απασχόληση και την ανεργία των δημοτών. Επίσης, ως εκ της φύσης του αντικειμένου τους, η απλή καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης στα όρια του Δήμου όσον αφορά τα κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά του πληθυσμού και η παρουσίαση των παρεχόμενων κοινωνικών υπηρεσιών και του αριθμού των ξενοδοχείων/καταλυμάτων και των πολιτιστικών συλλόγων (πρώτο παραδοτέο) δεν αποτελούν εξειδικευμένες εργασίες. Εξάλλου, ο Δήμος, προκειμένου να δικαιολογήσει την αναγκαιότητα της ανάθεσης, αβασίμως επικαλείται τον φόρτο εργασίας του προσωπικού που δυνητικά θα μπορούσε να διεκπεραιώσει την εργασία αυτή. Τούτο διότι, ο τυχόν μεγάλος φόρτος εργασίας δεν απαλλάσσει τις υπηρεσίες του Δήμου από την εκτέλεση των επίμαχων εργασιών, οι οποίες θα μπορούσαν να διεκπεραιωθούν με έγκαιρο προγραμματισμό και ορθή κατανομή των ωρών απασχόλησης (Ε.Σ. Κλ. Πρ. Ελ. VII Τμ. Πρ. 1/2018), ειδικά στην υπό κρίση περίπτωση, όπου η προθεσμία παράδοσης των υπηρεσιών δεν είναι βραχύς (σχεδόν 9 μήνες). Σε κάθε περίπτωση οι φορείς του Δημοσίου δύνανται να υποβάλλουν αιτήματα πρόσληψης τακτικού προσωπικού, κατ’ εφαρμογή των άρθρων 2 και 3 της ΠΥΣ 33 της 27.12.2006 «Αναστολή Διορισμών και Προσλήψεων στο Δημόσιο Τομέα» (Α΄ 280), η ισχύς της οποίας έχει παραταθεί διαδοχικά (Ε.Σ. VII Τμ. Πρ. 70/2016), ενώ αναποδείκτως προβάλλεται ότι «ο Δήμος ... έχει απευθύνει αιτήματα πρόσληψης τακτικού προσωπικού». Περαιτέρω, από κανένα έγγραφο του Δήμου δεν προκύπτει ο τρόπος προσδιορισμού της προϋπολογιζόμενης δαπάνης των υπό ανάθεση υπηρεσιών. Συγκεκριμένα, ο ενδεικτικός προϋπολογισμός δεν έχει το απαιτούμενο περιεχόμενο, καθώς περιορίζεται απλώς στην αναφορά της συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης, ποσού 18.600 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.), χωρίς να παραθέτει κανένα στοιχείο τεκμηρίωσής της, όπως ποσοτικό προσδιορισμό των εργασιών, έστω και κατά προσέγγιση, σε συνάρτηση με ορισμένη τιμή μονάδας - ανθρωποώρα ή συγκριτικά οικονομικά στοιχεία. Τέλος, οι σπουδές της αναδόχου είναι συναφείς με την ανατεθείσα υπηρεσία, καθώς το πρόγραμμα σπουδών της περιλάμβανε μεταξύ άλλων τα μαθήματα «Περιφερειακή Ανάπτυξη Πολεοδομία - Χωροταξία», «Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία στους Πολιτικούς Μηχανικούς», «Περιβαλλοντική Πολιτική», ενώ στον κατάλογο «Εθνικής ονοματολογίας οικονομικών δραστηριοτήτων», στις δραστηριότητες των πολιτικών μηχανικών, περιλαμβάνεται και η εκπόνηση οικονομικοτεχνικών μελετών.

Καταβολή ποσού για την αμοιβή εργασιών:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη που προηγήθηκε, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από τον Αναπληρωτή Επίτροπο, από τα επισυναπτόμενα στο ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δικαιολογητικά δεν τεκμηριώνεται επαρκώς ο τρόπος υπολογισμού της προϋπολογισθείσας δαπάνης. Τούτο, δε, διότι από την αντιπαραβολή των εργασιών που μνημονεύονται στην Τεχνική Έκθεση της εργολαβίας του 2012 – με βάση την κοστολόγηση των οποίων υπολογίσθηκε και η δαπάνη των εργασιών της επίμαχης αναθέσεως – με τις εργασίες της επίμαχης αναθέσεως, προκύπτει ότι πρόκειται για μη συγκρίσιμες περιπτώσεις. Τούτο, δε, διότι το αντικείμενο της εργολαβίας του 2012, ήταν πολύ μεγαλύτερο, καθώς περιελάμβανε πολλές επιπλέον εργασίες, ποσού 14.500 περίπου (φυτεύσεις 210 νέων δέντρων στην … και τη .., υποστήλωση δέντρων, πλήρωση παρτεριών με φυτική γη, φυτοπροστασία των φοινίκων της … και της …, συντήρηση και επέκταση του δικτύου ποτίσματος), οι οποίες δεν περιλαμβάνονται στην επίμαχη ανάθεση. Επίσης, από την περιγραφή του αντικειμένου της επίμαχης αναθέσεως, όπως αυτή περιλαμβάνεται στους συνταχθέντες από την Τεχνική Υπηρεσία όρους, προκύπτει ότι σε αυτήν περιλαμβάνεται μόνο το κλάδεμα των φυτών, το πότισμα και η απομάκρυνση των καμπιών, όχι δε και άλλες εργασίες που αναφέρονται στο προμνησθέν από 23.4.2018 έγγραφο της Τεχνικής Υπηρεσίας του Πολυτεχνείου για την τεκμηρίωση του προϋπολογισμού της επίμαχης συμβάσεως, όπως η συντήρηση και επέκταση του δικτύου ποτίσματος (τη συντήρηση σύμφωνα με τους όρους αναθέσεως θα αναλαμβάνει το Τμήμα Συντηρήσεως του Πολυτεχνείου, ο δε ανάδοχος έχει υποχρέωση μόνο να ενημερώσει για οποιαδήποτε βλάβη – διαρροή), η υποστήλωση δέντρων και η πλήρωση νησίδων με φυτική γη, οι οποίες (εργασίες) έχουν συνυπολογισθεί για την αιτιολόγηση του ποσού των 18.000 ευρώ. Εντούτοις, όμως, το Κλιμάκιο, λαμβάνοντας υπόψη ότι: α) το ύψος της προϋπολογισθείσας δαπάνης διαμορφώθηκε, όχι αυθαίρετα, αλλά βάσει του προϋπολογισμού μελέτης της εργολαβίας του 2012 και β) ότι, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο από 23.4.2018 έγγραφο τεκμηριώσεως του προϋπολογισμού της Τεχνικής Υπηρεσίας του Πολυτεχνείου, το έτος 2017, το προϋπολογισθέν ποσό των 6.000 ευρώ (με Φ.Π.Α.) κάλυψε τις ανάγκες ενός τετραμήνου μόνο, με συνέπεια η επίμαχη δαπάνη να μην παρίσταται υπέρμετρη, κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του Πολυτεχνείου … ενήργησαν χωρίς πρόθεση καταστρατηγήσεως των οικείων διατάξεων, αλλά επειδή πεπλανημένως, πλην όμως συγγνωστώς, πίστευαν ότι ενεργούσαν νομίμως.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με τον σχετικό λόγο διαφωνίας, πλην όμως το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής θα μπορούσε να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης, εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2018, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.  

Υποστήριξη του SOFTWARE της μηχανογράφησης του δήμου..Με αυτά τα δεδομένα δεν ασκεί επιρροή στη νομιμότητα της δαπάνης η φύση της σύμβασης, ως παροχής υπηρεσιών ή προμήθειας. Εξάλλου, στο έγγραφο επανυποβολής του χρηματικού εντάλματος επισυνάπτεται αναλυτικός πίνακας κόστους προμήθειας της πλατφόρμας eDocs (12.000,00 ευρώ πλέον ΦΠΑ) και των υπηρεσιών παραμετροποίησης και εκπαίδευσης (8.000,00 ευρώ πλέον ΦΠΑ), καθίσταται επομένως ελεγκτός και ορισμένος ο προϋπολογισμός της σύμβασης. Εντούτοις η δαπάνη είναι μη κανονική, διότι από τα έγγραφα της σύμβασης και τον προϋπολογισμό της προκύπτει ότι το κυρίως αντικείμενο αυτής είναι η προμήθεια της ως άνω ηλεκτρονικής πλατφόρμας και, ως εκ τούτου, θα έπρεπε   να βαρύνει τον Κ.Α. 7134 του Δήμου με τίτλο «Προμήθεια πληροφοριακών συστημάτων» και όχι τον Κ.Α. 10.6266.004 «Υποστήριξη του software της μηχανογράφησης του Δήμου», σε ανάπτυξη του Κ.Α. 10.6266 «Συντήρηση εφαρμογών Λογισμικού». Δεδομένης όμως της δυσκολίας διάκρισης της φύσης της σύμβασης στη συγκεκριμένη περίπτωση, σε συνδυασμό με την εννοιολογική συνάφεια των δύο τίτλων των Κ.Α. του προϋπολογισμού του Δήμου που προαναφέρθηκαν, τα όργανα του Δήμου συγγνωστώς ενέταξαν την υπό κρίση δαπάνη σε λανθασμένο Κ.Α..Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω η δαπάνη είναι μη κανονική, όμως το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης.

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΜΕΤΑΠΤΩΣΗΣ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ:..Με αυτά τα δεδομένα, από τα έγγραφα της σύμβασης δεν προκύπτει επιμέρους κοστολόγηση των παρεχομένων εργασιών, ούτε αναφέρονται οι ανθρωποώρες που απαιτούνται για τη διεκπεραίωση αυτών και η σχετική τιμή μονάδας. Ως εκ τούτου, ο προσδιορισμός της δαπάνης στο ως άνω ποσό από τη ... παρίσταται αυθαίρετος, είναι ανέφικτος ο έλεγχος της τήρησης της αρχής της οικονομικότητας και η εντελλόμενη με το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη. Ωστόσο, λαμβανομένων υπόψη α) ότι η ανάδοχος εταιρεία είχε ήδη προμηθεύσει τη ... με το πρόγραμμα της λογιστικής και το υποστήριζε μηχανογραφικά, επομένως διέθετε τη σχετική τεχνογνωσία και εμπειρία για την αρτιότερη και, κατά τεκμήριο, οικονομικότερη εκτέλεση των επίμαχων εργασιών, β) ότι, εν πάση περιπτώσει στο τιμολόγιο μελέτης αναφέρεται ότι «Έγινε εκτίμηση ότι το συνολικό κόστος εργασιών διαμορφώνεται … Γενικό σύνολο: 7.440,00 €», αφού προηγήθηκε «•Δοκιμαστική μεταφορά δεδομένων όπως αυτά μας χορηγήθηκαν από τις πρώην περιφερειακές ΔΕΥΑ • Εκτίμηση ανθρωποωρών εργασίας • ανάλυση των αδυναμιών και ελλείψεων», τα όργανα της ... συγγνωστώς θεώρησαν ότι δεν ήταν απαραίτητο να αναφέρουν αναλυτικά στα έγγραφα της σύμβασης τον τρόπο προσδιορισμού του προϋπολογισμού αυτής στο ως άνω ποσό. Κατά ταύτα το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης.

Παροχή υπηρεσιών λογιστικής υπστήριξης:..Με τα ανωτέρω δεδομένα, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από την Επίτροπο, οι επίμαχες υπηρεσίες έχουν ανατεθεί κατά παραβίαση της αρχής οικονομικότητας. Και τούτο, διότι το ..., το οποίο προέκυψε μετά από συγχώνευση σε αυτό ήδη υφιστάμενων από το 2003 ν.π.δ.δ., δεν προκύπτει να έχει προβεί στις δέουσες ενέργειες (κατάρτιση Οργανισμού, προσλήψεις, εκπαίδευση υπαλλήλων κ.α.), ώστε να εξασφαλίσει τη στελέχωσή του με προσωπικό κατέχον τα απαραίτητα προσόντα για την εκπλήρωση της θεσπισθείσας -και ισχύουσας ήδη από το 2000- για όλα τα ν.π.δ.δ. υποχρέωσης εφαρμογής του Κλαδικού Λογιστικού Σχεδίου (π.δ. 205/1998). Περαιτέρω, βάσιμος είναι και ο δεύτερος λόγος της Επιτρόπου, καθότι, από τα στοιχεία του φακέλου, δεν προκύπτει τεκμηρίωση του κόστους των υπηρεσιών, καθότι η διακήρυξη του συνοπτικού διαγωνισμού περιορίζεται στην ανάλυση των προς ανάθεση υπηρεσιών και στη συνολική αποτίμηση της δαπάνης τους (ανά ομάδες), χωρίς να παρατίθεται σαφής ποσοτικός προσδιορισμός ανά επιμέρους υπηρεσία ή ανά ομάδα υπηρεσιών και κατά προσέγγιση, έστω, εκτίμηση του κόστους αυτών με αναφορά σε ορισμένη μονάδα μέτρησης (π.χ. ανθρωποώρα, ανθρωπομήνα ή συγκριτικά οικονομικά στοιχεία από την αγορά), στο πλαίσιο δε αυτό, είναι  απορριπτέα, ως αορίστως προβαλλόμενα, τα περί εκτίμησης του κόστους των υπηρεσιών βάσει της ιδιαιτερότητάς τους και του μεγέθους του φορέα. Ωστόσο, το Κλιμάκιο, εκτιμώντας τις περιστάσεις της υπόθεσης, ιδίως δε ότι το ..., το οποίο έχει παραρτήματα σε όλη την ..., θα καταρτίσει το πρώτον στο πλαίσιο της επίμαχης σύμβασης απογραφή και ισολογισμό έναρξης της 1.1.2017, κρίνει ότι τα όργανά του έδρασαν χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης της κείμενης νομοθεσίας.(συγγνωστή πλάνη)

Παροχή υπηρεσιών: ..Με δεδομένα να ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει τα εξής: α) Η εκτέλεση των επίμαχων εργασιών εμπίπτει στα καθήκοντα των υπαλλήλων της Περιφέρειας ..., η οποία όφειλε να λάβει όλα τα απαιτούμενα οργανωτικά μέτρα, ώστε οι υπάλληλοί της, με βάση το εγχειρίδιο του ΚΠΑ, τον αναλυτικό οδηγό εφαρμογής, τις εγκυκλίους και τη συνδρομή του Υπουργείου Διοικητικής Ανασυγκρότησης, να υλοποιήσουν το ΚΠΑ. Αναποδείκτως δε προβάλλεται ότι ο φορέας είναι υποστελεχωμένος, καθώς δεν προσκομίζεται κανένα στοιχείο που να το αποδεικνύει, ενώ αβασίμως υποστηρίζεται ότι η εφαρμογή του ΚΠΑ από το ίδιο το προσωπικό του φορέα μπορεί να θέσει εν αμφιβόλω την αντικειμενικότητα της κρίσης και των αποτελεσμάτων, καθώς, όπως αναφέρθηκε ανωτέρω (σκέψ. ΙV Α), η εφαρμογή του ΚΠΑ υλοποιείται από υπαλλήλους που προέρχονται από την ίδια την υπηρεσία που αξιολογείται. Εξάλλου και υπό την εκδοχή ότι μέρος του αντικειμένου της επίμαχης σύμβασης δεν αφορά στην εφαρμογή του ΚΠΑ, αλλά στη σύνταξη πλάνου στοχοθεσίας, κατά το άρθρο 22 του ν. 4369/2016, η εκτέλεση αυτού εμπίπτει, σύμφωνα με το προαναφερόμενο άρθρο (22 του ν. 4369/2016), στα καθήκοντα των προϊσταμένων των Διευθύνσεων και Τμημάτων της Περιφέρειας ... β) Σε κάθε περίπτωση, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθώς, κατά παράβαση των διατάξεων που παρατέθηκαν στην σκέψη III, από τον φάκελο της σύμβασης δεν προκύπτουν κατά τρόπο ειδικό και ορισμένο τα στοιχεία στα οποία τεκμηριώνεται το μέγεθος της προϋπολογιζόμενης δαπάνης (π.χ. έρευνα αγοράς, συγκριτικά στοιχεία άλλων διαγωνισμών με συναφές αντικείμενο), ώστε να αιτιολογείται επαρκώς η έκταση της δημοσιονομικής επιβάρυνσης του φορέα. Τέτοιο δε στοιχείο τεκμηρίωσης της προϋπολογιζόμενης δαπάνης δεν αποτελεί η Δ.Π. …..2017 πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος της Περιφέρειας ... προς την ίδια τη φερόμενη ως δικαιούχο εταιρεία, ούτε άλλωστε και η από 14.3.2018 οικονομική προσφορά της εταιρείας αυτής, που μάλιστα υποβλήθηκε μετά την οικ. …..2018 εισήγηση του Τμήματος Προμηθειών της Διεύθυνσης Διοικητικού - Οικονομικού της Περιφερειακής Ενότητας ... προς την Οικονομική Επιτροπή της Περιφέρειας ... και την έγκριση, με την …. απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής, της σχετικής δαπάνης για την ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών. γ) Ο λόγος όμως διαφωνίας του αναπληρωτή Επιτρόπου ότι, όπως προκύπτει από τα σχετικά τιμολόγια παροχής υπηρεσιών, η φερόμενη ως δικαιούχος εταιρεία έχει εκτελέσει μέρος των συμβατικών υποχρεώσεών της, είναι απορριπτέος. Και τούτο διότι, με το από 20.6.2018 Πρακτικό Οριστικής Παραλαβής, το οποίο εγκρίθηκε με την …..2018 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας ..., η Επιτροπή Παραλαβής βεβαιώνει ότι παρέλαβε στο σύνολό του το έργο, όπως αυτό περιγράφεται στην ως άνω σύμβαση, ενώ εκ μόνου του γεγονότος ότι τα …..2018 τιμολόγια παροχής υπηρεσιών, ποσών 6...., 12.400 και 6.... ευρώ, αντίστοιχα, που έχει εκδώσει η φερόμενη ως δικαιούχος εταιρεία, αναφέρουν ως είδος εργασιών «περάτωση σεμιναρίων επιμόρφωσης των ομάδων αυτό-αξιολόγησης», «αναφορά των βελτιώσεων της οργανωτικής δομής» και «στοχευμένες ανάγκες εκπαίδευσης», αντίστοιχα, ήτοι τα παραδοτέα, μετά την υποβολή των οποίων είναι καταβλητέο στον ανάδοχο το αντίστοιχο ποσοστό του συμβατικού τιμήματος (βλ. άρθρο 3 της οικείας σύμβασης), δεν αποδεικνύεται ότι αυτός δεν έχει εκτελέσει το σύνολο των εργασιών της σύμβασης,Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, για τον πρώτο και τρίτο λόγο διαφωνίας του αναπληρωτή Επιτρόπου και το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Εκτέλεση εργασιών διαμόρφωσης και συντήρησης κήπων:Με τα δεδομένα αυτά, νομίμως ανατέθηκαν στη φερόμενη ως δικαιούχο οι επίμαχες εργασίες, καθόσον, ναι μεν το αντικείμενο της σύμβασης δεν είναι εξειδικευμένης φύσης και εμπίπτει στις αρμοδιότητες του Τμήματος Περιβάλλοντος και Πρασίνου της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος, Καθαριότητας και Ανακύκλωσης, ωστόσο στη συγκεκριμένη περίπτωση προκύπτει αντικειμενική αδυναμία εκτέλεσης της εν λόγω υπηρεσίας από το υπηρετούν προσωπικό, δεδομένου ότι, όπως προκύπτει από το έγγραφο επανυποβολής του Δήμου, οι τρεις υπάλληλοι συναφούς ειδικότητας δεν επαρκούν για τη διαμόρφωση και συντήρηση των εκτεταμένων χώρων πρασίνου που διαθέτει ο Δήμος ....., ενώ ταυτόχρονα ο Δήμος δεν διαθέτει και το απαιτούμενο κοπτικό μηχάνημα. Περαιτέρω, το κόστος δαπάνης των εργασιών προκύπτει, εν προκειμένω, επαρκώς καθόσον στον ενδεικτικό προϋπολογισμό της οικείας μελέτης αναφέρεται το κόστος ανά επιφάνεια στρέμματος (15 ευρώ), η οποία ανέρχεται, σύμφωνα με το ημερολόγιο συντήρησης κοινοχρήστων χώρων πρασίνου, σε 468 στρέμματα, λαμβανομένου υπόψη ότι ο Δήμος ..... έχει εκτεταμένο δίκτυο χώρων πρασίνου, με συνέπεια την ανάγκη παρέμβασης σε πολλά διαφορετικά σημεία και ότι, σύμφωνα με την οικεία τεχνική έκθεση η ανάδοχος υποχρεούται και σε έκτακτες επεμβάσεις σε οποιοδήποτε χώρο πρασίνου όταν και όποτε της δοθεί εντολή από την Υπηρεσία.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων και της προσφεύγουσας ένωσης οικονομικών φορέων, με αντικείμενο την «Πρόσληψη συμβούλου παροχής υπηρεσιών παρακολούθησης και διαχείρισης των προγραμμάτων ανάπτυξης του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης», για χρονικό διάστημα τριών ετών, συνολικής προϋπολογισθείσας δαπάνης 390.000,00 ευρώ (πλέον ΦΠΑ), πλέον δικαιώματος προαίρεσης για ένα έτος ποσού 110.000,00 ευρώ (πλέον ΦΠΑ).(...)(...)Το Δικαστήριο παρατηρεί καταρχάς ότι με τον ως άνω διακωλυτικό λόγο κατά την διατύπωσή του με την προσβαλλομένη, δεν αμφισβητείται ούτε η αρμοδιότητα της αναθέτουσας αρχής να ζητήσει διευκρινίσεις από τους οικονομικούς φορείς που έχουν υποβάλει ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά, ούτε η αιτιολογία της 8724/30.1.2023 απόφασης του Υφυπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων, με την οποία, το μεν, απορρίφθηκε, κατόπιν ελέγχου, η προσφορά της εταιρείας «…. – … ΟΕ» ως ασυνήθιστα χαμηλή, το δε, έγινε δεκτή η αντίστοιχη της ένωσης οικονομικών φορέων «… ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ» και «… IKE». Συνακόλουθα, ουδεμία πλημμέλεια διαπιστώνεται επί των ζητημάτων αυτών. Περαιτέρω, η χρήση από την αναθέτουσα αρχή ενός αντικειμενικού κριτηρίου για να υπολογιστεί η απόσταση των ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών από την προϋπολογισθείσα δαπάνη ούτε προσκρούει στη διάταξη του άρθρου 88 παρ. 5α του ν. 4412/2016 ή οποιαδήποτε άλλη διάταξη του ενωσιακού δικαίου, δοθέντος ότι με την ως άνω διάταξη της παραγράφου 5α καθιερώνεται η υποχρέωση της αναθέτουσας αρχής να διενεργεί έλεγχο των ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών στην περίπτωση των δημοσίων έργων και των συναφών με αυτά υπηρεσιών, θέτοντας ως κριτήριο την απόκλιση άνω των δέκα ποσοστιαίων μονάδων από τον μέσο όρο του συνόλου των εκπτώσεων των παραδεκτών προσφορών που υποβλήθηκαν, χωρίς, ωστόσο, να απαγορεύει τη χρήση του αντικειμενικού αυτού τρόπου υπολογισμού της απόκλισης των προσφορών (ποσοστό έκπτωσης) και στην περίπτωση που η ελεγχόμενη σύμβαση αφορά στην παροχή υπηρεσιών, όπως εν προκειμένω. Άλλωστε η ίδια η διατύπωση του νόμου («φαίνονται ασυνήθιστα χαμηλές») καταλείπει ευρεία διακριτική ευχέρεια στην αναθέτουσα αρχή να ορίσει αυτόνομα τα κριτήρια, βάσει των οποίων θα προβεί στην εξέταση της ουσίας των προσφορών ως προς το ύψος τους (πρβλ ΕλΣυν Έβδ. Τμ. 1138/2021 σκ. 7), υπό τον αυτονόητο όρο ότι αυτά είναι αντικειμενικά και γενικά, όπως το ποσοστό απόκλισης μίας οικονομικής προσφοράς από την προϋπολογισθείσα δαπάνη. Συνακόλουθα και ο σχετικώς προβαλλόμενος λόγος ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτός.Ανακαλεί την 3/2023 Πράξη της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου