Συνδρομητική Υπηρεσία. Για να έχετε πλήρη πρόσβαση στο mydocman.gr πρέπει να συνδεθείτε: Είσοδος

ΕλΣυν.Κλ.Τμ.7/101/2017

Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου

ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ: 3669/2008, 4412/2016/Α.132

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ:(...) Από τις προαναφερόμενες διατάξεις συνάγεται ότι η ανάθεση συμπλη-ρωματικών εργασιών στον ανάδοχο ήδη εκτελούμενου έργου επιτρέπεται, κατόπιν σύμφωνης γνώμης του οικείου τεχνικού συμβουλίου, όταν οι συμπλη-ρωματικές εργασίες κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων, υπό την πρόσθετη προϋπόθεση ότι αυτές δεν μπορούν τεχνικά ή οικονομικά να διαχωριστούν από την κύρια σύμβαση, χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα για την αναθέτουσα αρχή ή, μολονότι μπορούν να διαχωριστούν από την εκτέλεση της αρχικής σύμβασης, είναι απόλυτα αναγκαίες για την τελειοποίησή της. Τέτοιες εργασίες θεωρούνται αυτές που, είτε προβλέπονται, κατ’ είδος, από το συμβατικό τιμολόγιο και τον προϋπολογισμό, αλλά εκτελούνται σε ποσότητες μεγαλύτερες από τις προβλεπόμενες (πρόσθετες ή υπερσυμβατικές εργασίες), είτε δεν προβλέπονται καθόλου ή προβλέπονται μεν, αλλά εκτελούνται με διαφορετικό τρόπο (νέες εργασίες). Ως απρόβλεπτες, εξ άλλου, περιστάσεις νοούνται τα αιφνίδια εκείνα πραγματικά γεγονότα, τα οποία δεν προϋπήρχαν της ανάθεσης του έργου και, παρότι κατά την εκπόνηση της μελέτης δημοπράτησης του έργου καταβλήθηκε η ενδεδειγμένη επιμέλεια και προσοχή, αντικειμενικά δεν ήταν δυνατό να προβλεφθούν, σύμφωνα με τους κανόνες της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής, ούτως ώστε οι αναγκαίες για την αντιμετώπισή τους εργασίες να ενταχθούν στο αρχικό έργο και την οικεία σύμβαση (Ε.Σ. αποφ. Τμ. Μείζονος - Επταμελούς Σύνθεσης 3205/2011, VI Τμ. 614/2014, Πραξ. Κ.Π.Ε.Δ. VII Τμ. 35/2015). Η δε απόφαση του αρμοδίου οργάνου περί προσφυγής στην ως άνω διαδικασία για την εκτέλεση συμπληρωματικών εργασιών πρέπει, ως εκ της φύσης της, να είναι σαφώς και επαρκώς αιτιολογημένη, ώστε να καθίσταται δυνατός ο έλεγχος της νομιμότητάς της από το Δικαστήριο τούτο (Ε.Σ. VI Τμ. 2066/2010 κ.α., Πραξ. Κ.Π.Ε.Δ. VII Τμ. 35/2015). Ειδικότερα, ο χαρακτηρισμός των συμπληρωματικών εργασιών ως εργασιών που κατέστησαν αναγκαίες, λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων, πρέπει να αιτιολογείται με πραγματικά και αναλυτικά στοιχεία, τόσο στις απαιτούμενες γνωμοδοτήσεις του οικείου τεχνικού συμβουλίου, όσο και στις αντίστοιχες αποφάσεις της προϊσταμένης αρχής, ενώ δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να θεωρηθούν ως συμπληρωματικές εργασίες, λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων, εκείνες που αφορούν σε επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του αρχικού έργου ή στη βελτίωση της ποιότητάς του με ανώτερα ποιοτικώς υλικά και μεθόδους μη προδιαγραφόμενες στα οικεία συμβατικά τεύχη ή είναι επακόλουθο της έλλειψης επιμέλειας της αναθέτουσας αρχής. (Ε.Σ. Πράξ. VII Τμ. 57/2012, Κ.Π.Ε.Δ. VII Τμ. 35/2015, 290/2014 κ.α.).(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, πρέπει να γίνουν δεκτά τα εξής: Η προκείμενη τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου αποτελεί απρόβλεπτη περίσταση που θα μπορούσε να δικαιολογήσει τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης, καθώς έλαβε χώρα μετά την αρχική μελέτη του έργου και την αρχική σύμβαση, δεν ήταν δε αντικειμενικά δυνατό, σύμφωνα με τους κανόνες της κοινής πείρας και λογικής, να προβλεφθούν εξ αρχής οι εργασίες που κατέστησαν εκ των υστέρων αναγκαίες λόγω της τροποποίησης αυτής. Εκ τούτων παρέπεται ότι μόνον οι συναφείς με την τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου εργασίες, ως οφειλόμενες στο απρόβλεπτο αυτό γεγονός, μπορούν να εκτελεσθούν νομίμως κατόπιν σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης. Αντιθέτως, όσες εργασίες δεν συνέχονται με την εν λόγω τροποποίηση, ήταν δυνατό να προβλεφθούν κατά το στάδιο της αρχικής μελέτης και επομένως η ανάθεσή τους με την επίμαχη συμπληρωματική σύμβαση είναι μη νόμιμη.Βάσει αυτών, οι εργασίες υπό στοιχεία β) και δ) που αναφέρονται στην προηγούμενη σκέψη 4 της παρούσας νομίμως ανατέθηκαν με συμπληρωματική σύμβαση, διότι αποδεικνύεται από τη σχετική αιτιολογική έκθεση και την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ότι κατέστησαν αναγκαίες λόγω αλλαγής των σχετικών Ο.Α. μετά την τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου. Ωστόσο, οι λοιπές ως άνω υπερσυμβατικές ή νέες εργασίες, δεν προκύπτει από τις ίδιες αποφάσεις ότι σχετίζονται με την εν λόγω τροποποίηση.(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η ελεγχόμενη δαπάνη είναι εν μέρει μη νόμιμη και εκ του λόγου τούτου το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί.


Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)

Σχετικά Έγγραφα

ΕλΣυν.Τμ.7(ΚΠΕ)2/2016

Συμπληρωματικές συμβάσεις – πρόσθετες εργασίες:Μη νόμιμη η εξόφληση του 2ου λογαριασμού και του 1ου λογαριασμού της πρώτης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Ασφαλτοστρώσεις - Διαμορφώσεις οδών πόλης και οικισμών 2010», καθόσον δεν συντρέχουν οι προβλεπόμενες στο άρθρο 57 του ν. 3669/2008 (ΦΕΚ Α΄ 116/2008) προϋποθέσεις για τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης με την ανάδοχο της αρχικής σύμβασης, διότι δεν προκύπτει ότι  οι  συμπληρωματικές εργασίες κατέστησαν αναγκαίες, λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων κατά την τεχνική εκτέλεση του έργου, δηλαδή λόγω πραγματικών γεγονότων που δεν ανάγονται στο χρόνο κατάρτισης της αρχικής σύμβασης, τα οποία επηρεάζουν την τεχνική αρτιότητα του έργου και αντικειμενικά δεν μπορούσαν να προβλεφθούν στο στάδιο της οριστικής μελέτης.


ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.7/101/2017

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, πρέπει να γίνουν δεκτά τα εξής: Η προκείμενη τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου αποτελεί απρόβλεπτη περίσταση που θα μπορούσε να δικαιολογήσει τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης, καθώς έλαβε χώρα μετά την αρχική μελέτη του έργου και την αρχική σύμβαση, δεν ήταν δε αντικειμε-νικά δυνατό, σύμφωνα με τους κανόνες της κοινής πείρας και λογικής, να προβλεφθούν εξ αρχής οι εργασίες που κατέστησαν εκ των υστέρων αναγκαίες λόγω της τροποποίησης αυτής. Εκ τούτων παρέπεται ότι μόνον οι συναφείς     με την τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου εργασίες, ως οφειλόμενες στο απρόβλεπτο αυτό γεγονός, μπορούν να εκτελεσθούν νομίμως κατόπιν σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης. Αντιθέτως, όσες εργασίες δεν συνέχονται με την εν λόγω τροποποίηση, ήταν δυνατό να προβλεφθούν κατά το στάδιο της  αρχικής μελέτης και επομένως η ανάθεσή τους με την επίμαχη συμπληρωματική σύμβαση είναι μη νόμιμη. Βάσει αυτών, οι εργασίες υπό στοιχεία β) και δ) που αναφέρονται στην προηγούμενη σκέψη 4 της παρούσας νομίμως ανατέθηκαν   με συμπληρωματική σύμβαση, διότι αποδεικνύεται από τη σχετική αιτιολογική έκθεση και την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ότι κατέστησαν αναγκαίες λόγω αλλαγής των σχετικών Ο.Α. μετά την τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου. Ωστόσο, οι λοιπές ως άνω υπερσυμβατικές ή νέες εργασίες, δεν προκύπτει από τις ίδιες αποφάσεις ότι σχετίζονται με την εν λόγω τροποποίηση. Συγκεκριμένα, οι διαφορές που αναφέρονται στη ανωτέρω σκέψη 4 υπό στοιχεία α) και ζ) και αφορούν σε χωματουργικές εργασίες και εργασίες πρασίνου δεν δικαιολογούνται, διότι η έκταση των 90 στρεμμάτων του Οικοπάρκου που προέκυψε μετά την τροποποίηση του  ρυμοτομικού  σχεδίου  με την προσθήκη δύο επιπλέον χρήσεων, υπολείπεται εκείνης των 130 περίπου στρεμμάτων του πάρκου όπως προβλεπόταν στην αρχική μελέτη και σύμβαση. Περαιτέρω, οι εργασίες που αναφέρονται με στοιχείο γ) στην προηγούμενη σκέψη, αφορούν σε κατασκευή πρόσθετων καθιστικών και δεν προκύπτει ότι    η κατασκευή τους υπαγορεύτηκε από το νέο ρυμοτομικό σχέδιο. Εξ άλλου,       οι εργασίες που αναφέρονται με στοιχείο ε) στην προηγούμενη σκέψη, αφορούν κυρίως σε χρήση βελτιωμένων ποιοτικά υλικών και οφείλονται σε αβλεψία     της αρχικής μελέτης, ενώ οι εργασίες με στοιχείο στ) οφείλονται, όπως άλλωστε γίνεται δεκτό στην εισήγηση του Αντιδημάρχου Τεχνικών Υπηρεσιών προς       το Δημοτικό Συμβούλιο πριν την έγκρισης της συμπληρωματικής σύμβασης, στη μη συμπερίληψή τους στον πρώτο Α.Π.Ε. του έργου εκ παραδρομής, δηλαδή σε έλλειψη της δέουσας επιμέλειας και προσοχής των αρμοδίων οργάνων. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η ελεγχόμενη δαπάνη είναι εν μέρει μη νόμιμη και εκ του λόγου τούτου το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί.


ΕΣ/Τ4/63/2007

Εντελλόμενη δαπάνη αφορούσε στην πληρωμή συμπληρωματικών εργασιών, που δεν περιλαμβάνονταν στην αρχική σύμβαση του έργου και οι οποίες ανατέθηκαν με την εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης, χωρίς να συντρέχουν οι νόμιμες προς τούτο προϋποθέσεις, χωρίς, δηλαδή, να πρόκειται για εργασίες που κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων κατά την εκτέλεση του έργου


ΕΣ/Τ7/239/2007

Η ανάθεση της εκτέλεσης των συμπληρωματικών εργασιών στον αρχικό ανάδοχο του έργου είναι μη νόμιμη, αφού οι εν λόγω εργασίες δεν κατέστησαν αναγκαίες λόγω απροβλέπτων περιστάσεων και οφείλονται σε πλημμελή εκπόνηση της αρχικής μελέτης.


ΕΣ/Τ4/121/2002

Συμπληρωματικές εργασίες δεν κατέστησαν κατά την εκτέλεση του έργου αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων δεν είναι νόμιμες.


ΕΣ/Τ4/0004/2005

Μη νόμιμα και κατά παράβαση των οικείων διατάξεων ανατέθηκε η εκτέλεση συμπληρωματικών εργασιών στον αρχικό ανάδοχο του έργου, αφού δεν συντρέχουν οι από την παράγραφο 1 του άρθρου 8 απαιτούμενες προϋποθέσεις και ειδικότερα δεν αποδεικνύεται ότι οι εν λόγω συμπληρωματικές εργασίες κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων.


ΕΣ/Τ4/1/2003

Συμπληρωματικές εργασίες που δεν αποδείχθηκε ότι κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων.


ΕΣ/Τμ.5/213/2014

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Συμπληρωματικές Συμβάσεις:Κωλύεται η υπογραφή της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Ολοκλήρωση ανακατασκευής της γέφυρας ….», καθόσον οι προτεινόμενες στην ελεγχόμενη σύμβαση χωματουργικές εργασίες, εργασίες μεταφοράς δικτύων και εργασίες τοποθέτησης στηθαίων ασφαλείας, δεν αποδεικνύεται ότι κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων, δηλαδή σε αιφνίδια πραγματικά γεγονότα που δεν ανάγονται στο χρόνο κατάρτισης της αρχικής σύμβασης, αλλά οφείλεται σε αστοχία της μελέτης, η οποία θα είχε αποφευχθεί, εάν είχε καταβληθεί η δέουσα επιμέλεια κατά την εκπόνησή της και, ως εκ τούτου, δεν δικαιολογείται γι΄αυτές η σύναψη της συμπληρωματικής σύμβασης. Επιπλέον, αυτές οι εργασίες δεν φέρουν συμπληρωματικό χαρακτήρα, αφού δεν σχετίζονται τεχνικώς με την κατασκευή του αρχικού έργου και, ως εκ τούτου, δεν μπορούν να ενταχθούν στην ελεγχόμενη σύμβαση.


ΕΣ/Τ4/79/1999

Εργασίες εκτέλεσης Δημ.έργου που δεν κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων που προέκυψαν κατά την εκτέλεση του έργου, αλλά αποτελούσαν επέκταση του τεχνικού αντικειμένου αυτού και συνεπώς μπορούσαν να εκτελεσθούν μόνο ως ανεξάρτητο έργο. 


ΕλΣυν/Ε Κλ/119/2010

Μη νόμιμο το σχέδιο συμπληρωματικής σύμβασης, καθόσον οι εργασίες που αποτελούν αντικείμενό της δεν κατέστησαν αναγκαίες λόγω απρόβλεπτων καταστάσεων, αφού οφείλονται σε πλημμελή εκπόνηση, αστοχίες και παραλείψεις της αρχικής μελέτης. Έιδικότερα, το γεγονός της φθοράς των προς συντήρηση οδών λόγω των παρεμβάσεων των ΟΚΩ για την κατασκευή υπογείων δικτύων δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι οφείλεται σε απρόβλεπτες περιστάσεις, ενώ η κάλυψη της δαπάνης προμήθειας καθαρής ασφάλτου λόγω σημαντικής αύξησης της τιμής της προβάλλεται στην αιτιολογική έκθεση αορίστως. Αίτηση ανάκλησης κατά της προμνησθείσας Πράξης του Κλιμακίου απορρίφθηκε με την 1505/2010 απόφαση του VI Τμήματος ως εκπρόθεσμη.