Προμήθεια με χρηματοδοτική μίσθωση. ζητείται η ανάκληση της 206/2016 πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου σύμβασης, μεταξύ του Δήμου ..... και της εταιρείας «. ...» για την προμήθεια με χρηματοδοτική μίσθωση μηχανολογικού εξοπλισμού καθαριότητας (οχημάτων) με παράλληλη συντήρηση των ειδών διάρκειας πέντε(5) ετών.(..)Με την προσβαλλόμενη πράξη κρίθηκε ότι τα αρχικώς συμβαλλόμενα μέρη ..... μη νομίμως προέβησαν στην ανωτέρω τροποποίηση, καθόσον οι διαφοροποιήσεις που αυτή επιφέρει στο αρχικό συμβατικό κείμενο συνιστούν οψιγενείς μεταβολές της προσφοράς της αναδόχου και διαφοροποιούν εκ των υστέρων ουσιωδώς τόσο το πρόσωπο του προσφέροντος, παρεμβάλλοντας ως τρίτο μέρος της συμβατικής σχέσης την «... ...», χωρίς αυτό να δηλώνεται στην αρχική προσφορά της διαγωνιζόμενης και τελικής αναδόχου «.....», όσο και τους όρους της σύμβασης χρηματοδοτικής μίσθωσης, με συνέπεια να μεταβάλλεται πλήρως το τελικό συμβατικό κείμενο και να προστίθενται όροι που παραπέμπουν σε μια εντελώς νέα συμβατική σχέση (..)Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει ότι για την υλοποίηση της αρχικής 48417/16.7.2014 σύμβασης μεταξύ του Δήμου ...... και της εταιρείας «…...», η οποία δεν μπορούσε κατά νόμο να γίνει με άλλο τρόπο (βλ. σκέψη II Α.), συνήφθη η ...σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης μεταξύ της εταιρείας «... ...» και της «.... », με την οποία η πρώτη ως κατά νόμο αρμόδια να συνάπτει συμβάσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης, εκμίσθωσε τα προαναφερθέντα πέντε οχήματα στην παρεμβαίνουσα παρέχοντάς της τη δυνατότητα να τα υπομισθώνει σε Δήμους, όπως εν προκειμένω ο Δήμος...Συνακόλουθα, νομίμως στο τροποποιητικό συμβατικό κείμενο εμφανίζεται ως μέρος της συμβατικής σχέσης η εταιρεία «... ...» (με διακριτικό τίτλο «... ...»), που δηλώνεται ως εκμισθώτρια και αποκλειστική κύριος των οχημάτων και παρέχει έγγραφη συναίνεση στην υπεκμισθώτρια («... .») για τη μίσθωση των οχημάτων στον Δήμο. Όμως, για πρώτη φορά με το σχέδιο της τροποποιητικής σύμβασης, επέρχονται αλλαγές, οι οποίες μεταβάλλουν πλήρως την αρχική συμβατική σχέση..Ο παραπάνω αλλαγές προβλέπονται για πρώτη φορά και επομένως ο λόγος ανάκλησης ότι έχουν προβλεφθεί και κριθεί νόμιμες με την 117/2014 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου προβάλλεται αβασίμως. Εξάλλου αβάσιμος είναι και ο λόγος ανάκλησης ότι η δημόσια διοίκηση μπορεί να επεμβαίνει μονομερώς στους όρους της σύμβασης που αναφέρονται στο αντικείμενο, τη διάρκεια ή τον τρόπο εκτέλεσης της σύμβασης για την εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος, γιατί εν προκειμένω μεταβάλλεται ανεπιτρέπτως η οικονομική ισορροπία της σύμβασης υπέρ του αναδόχου, ο Δήμος καθίσταται υπεύθυνος για κάθε ζημιά ή φθορά των μισθίων ακόμη και για αυτές που οφείλονται στη συνηθισμένη χρήση και μεταβάλλεται πλήρως το τελικό συμβατικό κείμενο με την προσθήκη όρων που παραπέμπουν σε μια εντελώς νέα συμβατική σχέση, η οποία εξέρχεται της αρχικής διαγωνιστικής διαδικασίας, της σχετικής διακήρυξης και της προσφοράς που αξιολογήθηκε στο πλαίσιο αυτής στην οποία περιλαμβάνονταν η συντήρηση των ειδών για πέντε έτη και η ασφάλισή τους χωρίς επιπλέον κόστος.(Δεν ανακαλεί την 206/2016 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου)

ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗ ΜΙΣΘΩΣΗ:Με τα δεδομένα αυτά, με το υπό έλεγχο σχέδιο σύμβασης επέρχεται μετατροπή της αρχικής 48417/16.7.2014 σύμβασης χρηματοδοτικής μίσθωσης σε σύμβαση υπομίσθωσης. Επομένως αυτό αφορά, παρά την αφαίρεση των ανωτέρω αναφερόμενων όρων, σε μια εντελώς νέα συμβατική σχέση, η οποία αφενός εξέρχεται της αρχικής διαγωνιστικής διαδικασίας, της σχετικής διακήρυξης και της προσφοράς που αξιολογήθηκε στο πλαίσιο αυτής και αφετέρου αποδυναμώνει τη θέση του Δήμου με τη μεταβολή της οικονομική ισορροπίας της σύμβασης υπέρ της αντισυμβαλλόμενης αυτού εταιρείας.(..)Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου τροποποίησης της 48417/16.7.2014 σύμβασης μεταξύ του Δήμου …. και της εταιρείας «...».(Ανακλήθηκε με την 1390/2017 πράξη του VI' Τμήματος του ΕΣ.)

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΝΕΡΟΥ:..Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την υπό κρίση αίτηση, έσφαλε το Κλιμάκιο σχετικά με την επιβολή του όρου να αναγραφεί στο συμβατικό κείμενο το συνολικό κόστος της ανάθεσης ποσού 3.456.000 με τη διευκρίνιση ότι καλύπτει αφενός τη μέγιστη δυνατή κατανάλωση των 584.000 κ.μ. ετησίως, αφετέρου και το κατασκευαστικό κόστος, καθώς η πρόβλεψη στο σχέδιο σύμβασης της μέγιστης ποσότητας ύδατος των 584.000 κ.μ. αναφέρεται στη μέγιστη δυναμικότητα των εγκαταστάσεων αφαλάτωσης (αποτελούμενη από δύο δεξαμενές των 800 κ.μ.Χ12 μήνες) και όχι στην τελικώς παρασχεθείσα κατ’ έτος ποσότητα αφαλατωμένου ύδατος, η οποία τόσο από το κείμενο της διακήρυξης και των συνοδευόντων αυτή τευχών όσο και από το έντυπο προσφοράς του αναδόχου προκύπτει σαφώς ότι αφορά στην ελάχιστη εγγυημένη ποσότητα των 300.000 κ.μ. νερού ετησίως, την οποία και μόνο καλύπτει η προσφερόμενη τιμή των 0,96 ευρώ ανά κ.μ., ήτοι των 3.456.000,00 ευρώ για το σύνολο της 12ετούς διάρκειας της σύμβασης, περιλαμβάνοντας στο ποσό αυτό και το λειτουργικό και κατασκευαστικό κόστος των σχετικών εγκαταστάσεων. 

Ομοίως και ως προς τους λοιπούς δύο όρους περί δυνατότητας καταβολής πρόσθετης αμοιβής στην ανάδοχο και επαύξησης του συμβατικού αντικειμένου, θα πρέπει να επισημανθεί ότι η νομιμότητά τους δεν είναι δυνατόν να κριθεί κατά το στάδιο του προσυμβατικού ελέγχου, αλλά όταν ανακύψει το σχετικό ζήτημα κατά την εκτέλεση της σύμβασης αυτής και μόνον υπό τη συνδρομή των προϋποθέσεων που ορίζουν, κατά περίπτωση, οι διατάξεις του π.δ/τος 59/2007 και οι αντίστοιχες διατάξεις του ισχύοντος, κατά τον κρίσιμο χρόνο της ανάθεσης των νέων εργασιών, εκδοθέντος κατ’ άρθρο 209 παρ. 2 ν. 3463/2006, προεδρικού διατάγματος περί ρύθμισης της παροχής υπηρεσιών προς τους Δήμους και μέχρι τότε του ήδη ισχύοντος π.δ/τος 28/1980 (VI Τμήμ. ΕΣ 1907/2013, 95/2008).Κατ’ ακολουθίαν αυτών που προηγουμένως κρίθηκαν η υπό κρίση αίτηση ανάκλησης και η παρέμβαση πρέπει να γίνουν δεκτές . Να ανακληθεί η 100/2013 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου...

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ «Ελαστικών Επισώτρων»:Με τα δεδομένα αυτά οι εκτελεστικές συμβάσεις προμήθειας  αγαθών μεταξύ του Δήμου ....... και των αναδόχων εταιριών «…» και «…..» έπρεπε, ως εκ του ύψους του προϋπολογισμού των συμφωνιών-πλαίσιο σε εκτέλεση των οποίων συνάφθηκαν, που υπερέβαινε το ποσό των 500.000,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., να υποβληθούν σε προληπτικό έλεγχο νομιμότητας από το αρμόδιο Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Από τον έλεγχο όμως της διαδικασίας σύναψης των εκτελεστικών αυτών συμβάσεων, όπως ανωτέρω εκτέθηκε, δεν διαπιστώνεται ουσιώδης πλημμέλεια που θα μπορούσε να δημιουργήσει κώλυμα για την υπογραφή τους. Επομένως, εφόσον στη διαδικασία σύναψης των επίμαχων συμβάσεων και στο συμβατικό κείμενο δεν διαπιστώθηκε πλημμέλεια, έστω και σ’ αυτό το στάδιο ελέγχου, δεν καθίσταται άνευ άλλου τινός μη νόμιμη κάθε δαπάνη που εντέλλεται σε εκτέλεση αυτών (Ε.Σ. Πρ. Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο VII Τμ. 198/2017). 

Παροχή υπηρεσιών καθαρισμού...Με αυτά τα δεδομένα, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι η έκδοση της οικ….. απόφασης της Υπουργού Εργασίας, Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, η οποία ισχύει από 1.2.2019, και, συνεπώς, καταλαμβάνει την επίμαχη υπόθεση, είχε ως αποτέλεσμα την ουσιώδη μεταβολή του οικονομικού θεμελίου της προς ανάθεση σύμβασης, δοθέντος ότι το ημερομίσθιο -βάσει του οποίου υπολογίζεται το μηνιαίο κόστος κατ’ άτομο και, κατ’ επέκταση, το εργατικό κόστος της οικονομικής προσφοράς- έχει αυξηθεί από 26,18 ευρώ σε 29,04 ευρώ. Συνεπώς, εν προκειμένω, κατά κακή ενάσκηση της διακριτικής της ευχέρειας, η αναθέτουσα αρχή προχώρησε στην κατακύρωση του διαγωνισμού, διότι δεν νοείται υπογραφή σύμβασης, η οποία κατά περιεχόμενο δεν μπορεί να υλοποιηθεί από τον ανάδοχο, όταν είναι γνωστό, ήδη κατά τη σύναψή της, ότι συντρέχουν γεγονότα -όπως, εν προκειμένω, η σημαντική αύξηση του νόμιμου κατώτατου ημερομισθίου-, τα οποία καθιστούν ανέφικτη την εκτέλεσή της (πρβλ. Ελ.Συν. Τμ. Μειζ. Επτ. Συνθ. 1630/2018). Ανεξαρτήτως δε των ανωτέρω, το Κλιμάκιο σημειώνει ότι, ενώ στο συμβατικό κείμενο για το κτίριο του …. (βλ. άρθρο 4) είναι δυνατή η επαλήθευση του μηνιαίου τιμήματος της σύμβασης ως αναλογία 1/36 επί του τιμήματος της οικονομικής προσφοράς για 36 μήνες (209.808 ευρώ διά 36 ίσον 5.828 ευρώ), το ίδιο, ωστόσο, δεν ισχύει και στο συμβατικό κείμενο για το κτίριο της Γ.Γ.Π.Σ., αφού το αναγραφόμενο μηνιαίο τίμημα, ήτοι ποσό 17.484 ευρώ, δεν συμπίπτει με την αναλογία 1/36 του τιμήματος της προσφοράς της αναδόχου (760.576,32 ευρώ διά 36 ίσον 21.127,12 ευρώ), με συνέπεια να διαπιστώνεται ανακρίβεια ως προς το τίμημα στο τελευταίο αυτό κείμενο. Σημειωτέον ότι η αμέσως ανωτέρω πλημμέλεια θα μπορούσε να καλυφθεί, εάν δεν συνέτρεχε η ουσιώδης πλημμέλεια της κατακύρωσης του αποτελέσματος του διαγωνισμού χωρίς την ενσωμάτωση της αύξησης του εργατικού κόστους λόγω της αύξησης του νόμιμου κατώτατου ημερομισθίου με την οικ.4241/127/19 απόφαση της Υπουργού Εργασίας, Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.Κατόπιν των ανωτέρω, διαπιστώνεται ουσιώδης νομική πλημμέλεια που κωλύει την υπογραφή των υποβληθέντων προς έλεγχο, με το …. έγγραφο του Προϊσταμένου της Διεύθυνσης Προμηθειών Διαχείρισης Υλικού και Υποδομών του Υπουργείου Οικονομικών, σχεδίων σύμβασης.

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/1246/2019

Πληρωμή 1ου λογαριασμού έργου. Μη νόμιμη δαπάνη, διότι ο καθορισμός στο συμβατικό κείμενο ως συνολικής προθεσμίας περάτωσης του έργου εκείνης των 365 ημερών αντί της αρχικώς προβλεπόμενης στη διακήρυξη των 90 ημερών, που έχει ως συνέπεια τη χρονική διεύρυνση της διάρκειας εκτέλεσης του έργου δεν παράγει έννομα αποτελέσματα και δεν δεσμεύει τα συμβαλλόμενα μέρη (ν.1418/1984 και π.δ.609/1985).

Νόμιμη η διαδικασία διενέργειας ανοικτού δημόσιου μειοδοτικού διαγωνισμού για την προμήθεια πετρελαιοειδών από Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, το δε προβλεπόμενο στη διακήρυξη του διαγωνισμού και τα σχέδια σύμβασης δικαίωμα της αναθέτουσας αρχής να παρατείνει μονομερώς την ισχύ της σύμβασης για δύο το πολύ μήνες μετά τη λήξη της, είναι νόμιμο, στο μέτρο που δεν θα υπάρξει κατά το χρόνο της παράτασης υπέρβαση των ανά είδος ποσοτήτων όπως καθορίζονται στη διακήρυξη και πρέπει να μνημονεύονται ρητά στο συμβατικό κείμενο των υποβληθέντων σχεδίων συμβάσεων.

Χρηματοδότηση Ιδρύματος Νεολαίας και Δια Βίου Μάθησης.(...)Χωρίς την υποβολή από τους επιχορηγούμενους ή χρηματοδοτούμενους φορείς των στοιχείων που προβλέπονται στην παράγραφο 3, οι φορείς της Γενικής Κυβέρνησης δεν επιτρέπεται να προβαίνουν σε καμία απολύτως επιχορήγηση ή και χρηματοδότηση των φο¬ρέων αυτών (…)». Οι ανωτέρω διατάξεις επιβάλλουν στους επιχορηγούμενους ή χρηματοδοτούμενους από τη Γενική Κυβέρνηση φορείς, ανεξαρτήτως της νομικής τους μορφής, να υποβάλουν στο Γ.Λ.Κ. και στο Ελεγκτικό Συνέδριο, με το πέρας διμήνου από τη λήξη του οικονομικού έτους, απολογισμό της συνολικής οικονομικής τους δραστηριότητας και ξεχωριστό απολογισμό της επιχορήγησης ή χρηματοδότησης που έλαβαν, εφόσον αυτή είναι μικρότερη του 100% των συνολικών ποσών που διαχειρίσθηκαν, καθώς και τον προϋπολογισμό τους για το επόμενο έτος, σύμφωνα με τα διεθνή ελεγκτικά πρότυπα (βλ. και αιτιολογική έκθεση ν. 4055/2012). (...) Λαμβανομένου υπόψη ότι τα συνολικά έσοδα του Ιδρύματος, όπως αυτά προκύπτουν από τον υποβληθέντα Απολογισμό – Ισολογισμό, δεν αποτελούνται μόνο από επιχορηγήσεις – χρηματοδοτήσεις από φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, αλλά και από άλλα, διαφορετικής φύσεως, έσοδα (λ.χ. συνδρομές κάρτας νέων, έσοδα εστιών, τόκοι κ.ά.), έπρεπε, παράλληλα με τα ανωτέρω έγγραφα, να υποβληθεί στο Γ.Λ.Κ. και στο Ελεγκτικό Συνέδριο ξεχωριστός απολογισμός για την επιχορήγηση – χρηματοδότηση που έλαβε το Ίδρυμα κατά το οικονομικό έτος 2012, με ανάλυση του τρόπου ανάλωσής της. Επομένως, ο λόγος διαφωνίας της Επιτρόπου είναι κατά τούτο βάσιμος.

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:..διαδικασία ανάδειξης αναδόχου για την εκμετάλλευση του μαγειρείου εστιατορίου (των χώρων παραγωγής και διανομής του φοιτητικού συσσιτίου) της Πανεπιστημιακής Λέσχης..Με τα δεδομένα αυτά και ενόψει του χρόνου έκδοσης της απόφασης για την ρύθμιση των χρεών της αναδόχου (22.11.2013), προκύπτει ότι αυτή κατά το προηγούμενο χρονικό διάστημα, και άρα και κατά το χρόνο υποβολής της προσφοράς της (23.10.2013), δεν ήταν ασφαλιστικά ενήμερη και επομένως δεν συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις για τη νόμιμη συμμετοχή της στο διαγωνισμό..Επιπλέον παρά την ακροτελεύτεια διάταξη .. της διακήρυξης, σύμφωνα με την οποία συγκεκριμένα τρόφιμα .. δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται στα προτεινόμενα μενού, η ανάδοχος περιέλαβε στο μενού της χρήση των τροφίμων αυτών...και αν ακόμη θεωρηθεί ότι η ανωτέρω διάταξη της διακήρυξης δεν επισύρει ποινή αποκλεισμού σε περίπτωση παράβασής της, ασφαλώς επισύρει μείωση της βαθμολογίας του υποψηφίου που την παραβαίνει κατά την αξιολόγηση της τεχνικής προσφοράς του, καθόσον διαφορετικά δεν έχει καμία έννοια η αναγραφή στη διακήρυξη της διάταξης αυτής..η ελεγχόμενη διαδικασία ανάδειξης αναδόχου παρίσταται νομικά πλημμελής.

Σύμβαση ανάθεσης δημοτικού έργου:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη το Κλιμάκιο κρίνει ότι εφόσον στην προκειμένη περίπτωση η σύμβαση ανάθεσης του ως άνω δημοτικού έργου διαλύθηκε από υπαιτιότητα του Δήμου και δεν είχαν εκτελεστεί καθόλου εργασίες, νομίμως καταρχήν καταβάλλεται στον ανάδοχο του έργου αποζημίωση για το τεκμαιρόμενο όφελος από τη μη εκτέλεση εργασιών. Πλην όμως η δαπάνη αυτή, κατά τα ειδικότερα γενόμενα δεκτά ανωτέρω, δεν είναι νόμιμη, καθόσον εσφαλμένως συνυπολογίστηκε στο αρχικό συμβατικό αντικείμενο για τον προσδιορισμό της εν λόγω αποζημίωσης η δαπάνη αναθεώρησης, ποσού 5.771,71 ευρώ. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη είναι μη νόμιμη και αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί.