Μη νόμιμη η διαδικασία ανάθεσης δημοσίου έργου στην πρώτη μειοδότρια εργοληπτική επιχείρηση, καθόσον η προσφορά της, στην οποία, σύμφωνα με την υποβληθείσα δήλωση-επιφύλαξή της, δεν συμπεριλαμβάνονταν τυχόν πρόσθετες τεχνικές και οικονομικές ευθύνες, που αφορούσαν περαιτέρω στην εξυγίανση του εδάφους, δεν πληρούσε τους όρους της διακήρυξης και των συμβατικών τευχών. Με την 1891/2010 απόφασή του το VI Τμήμα του Έλεγκτικού Συνεδρίου ανακάλεσε την προμνησθείσα πράξη του Κλιμακίου αναγνωρίζοντας συγγνωστή πλάνη στα όργανα της αναθέτουσας αρχής.

Μη νόμιμη διαδικασία ανάθεσης δημοσίου έργου, καθόσον μη νομίμως περιλήφθηκε στη διακήρυξη όρος, με τον οποίο προσδιορίζεται και κατονομάζεται συγκεκριμένος τύπος προϊόντος, του οποίου η χρήση απαιτείται για τις εργασίες μόνωσης, που αποτελούν το κύριο αντικείμενο του ελεγχόμενου έργου, χωρίς έστω να χρησιμοποιηθεί ο όρος «ή ισοδύναμο», λαμβανομένου μάλιστα υπόψη ότι πρόκειται για είδος το οποίο υπόκειται σε ανταγωνσιμό στην αγορά, αποτρέποντας έτσι υποψηφίους από την υποβολή προσφορών, οι οποίοι θα χρησιμοποιούσαν ισοδύναμα υλικά και περιορίζοντας έτσι τον ανταγωνισμό. Με την 939/2010 απόφασή του το VI Τμήμα του Έλεγκτικού Συνεδρίου ανακάλεσε την προμνησθείσα Πράξη του Κλιμακίου αναγνωρίζοντας συγγνωστή πλάνη στα αρμόδια όργανα της αναθέτουσας αρχής.ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ   ΕΣ/ΤΜ.6/939/2010

 

 

Μη νόμιμη η διαδικασία ανάθεσης του ελεγχόμενου έργου, καθόσον η εφαρμογή του συστήματος μελέτη- κατασκευή, που συνδυάστηκε με το σύστημα προσφοράς που περιλαμβάνει και άλλα ανταλλάγματα, δεν εγκρίθηκε προηγουμένως από τον Υπουργό ΠΕΧΩΔΕ. Το VI Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου με την 1282/2010 απόφασή του ανακάλεσε την προμνησθείσα Πράξη του Κλιμακίου αναγνωρίζοντας συγγνωστή πλάνη στα όργανα της αναθέτουσας αρχής.

Μη νόμιμη διαδικασία ανάθεσης δημοσίου έργου, καθόσον:α) δεν δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα της κυβέρνησης και στον ελληνικό τύπο ουσιώδης όρος της διακήρυξης του διαγωνισμού, που αφορά στις δικαιούμενες συμμετοχής κοινοπραξίες εργοληπτικών επιχειρήσεων και β) η ανάδοχος κοινοπραξία του ελεγχόμενου έργου δεν πληρούσε τις απαιτούμενες από τη διακήρυξη προϋποθέσεις ως προς τη δυνατότητα συμμετοχής της στο διαγωνισμό, καθόσον δεν κάλυπτε τις καλούμενες για τις εργασίες του συγκεκριμένου έργου, τάξεις του ΜΕΕΠ. Το VI Τμήμα του Έλεγκτικού Συνεδρίου με την 1892/2010 απόφασή του ανακάλεσε την προ- μνησθείσα Πράξη του Κλιμακίου, καθόσον ως προς την πρώτη νομική πλημμέλεια, λαμβάνοντας υπόψη και το γεγονός ότι 38 εργοληπτικές επιχειρήσεις έλαβαν γνώση του πλήρους περιεχομένου της διακήρυξης, σε συνδυασμό μάλιστα και με το ότι από τις 5 συμμετέχουσες εργοληπτικές επιχειρήσεις και κοινοπραξίες οι 4 ήταν κοινοπραξίες με αναβάθμιση του ανωτάτου ορίου της τάξης τους, αναγνώρισε συγγνωστή πλάνη στα όργανα της αναθέτουσας αρχής. Ως προς τη δεύτερη νομική πλημμέλεια έκρινε ότι ήταν νόμιμη η συμμετοχή στη διαδικασία της αναδόχου κοινοπραξίας, αφού αυτή αποτελείτο από 2 ατομικούς εργολήπτες 2ης τάξης (2η+ 2η, ανώτατο όριο με την αναβάθμιση 2.062.500,00 ευρώ) για την κατηγορία οικοδομικά, που είχε προϋπολογισμό 1.898.457,14 ευρώ, και μία ομόρρυθμο εταιρεία 1ης τάξης (ανώτατο όριο 1ης τάξης 750.000 ευρώ) για την κατηγορία Η/Μ, που είχε προϋπολογισμό 374.482,53 ευρώ.

Συμπληρωματική σύμβαση Για κάποιες εργασίες αορίστως αιτιολογείται η συνδρομή απροβλέπτων περιστάσεων, ήτοι πραγματικών γεγονότων, που δεν ανάγονται στο χρόνο κατάρτισης της αρχικής σύμβασης, τα οποία επηρεάζουν την τεχνική αρτιότητα του έργου, χωρίς περαιτέρω οποιασδήποτε εξειδίκευσης των λόγων για τους οποίους, ακολουθώντας τους κανόνες της εμπειρίας και τεχνικής, ήταν αντικειμενικά αδύνατη εκ των προτέρων η ένταξη αυτών των εργασιών στην αρχική μελέτη του έργου. Αλλωστε το γεγονός ότι η αύξηση των ποσοτήτων των ως άνω εργασιών οφείλεται σε επιγενόμενες μετρήσεις, αποτελεί παραδοχή από την αναθέτουσα αρχή της ύπαρξης σφαλμάτων και παραλείψεων των αρχικών προμετρήσεων της μελέτης, που δεν δικαιολογούν κατά νόμο τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης. Εργασίες οφειλόμενες σε σφάλματα ή παραλείψεις των αρχικών προμετρήσεων καλύπτονται αποκλειστικά από το κονδύλι των απροβλέπτων, που περιλαμβάνεται στην αρχική σύμβαση. Οι λοιπές εργασίες αποτελούν μετά τη δημοπράτηση του έργου και την κατακύρωση του αποτελέσματός του μεταβολή του φυσικού και τεχνικού αντικειμένου του, που δεν αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας ανάδειξης του αναδόχου. Σε κάθε περίπτωση, και αν ακόμα υποτεθεί ότι οι εργασίες αυτές από τη φύση τους δεν μπορούσαν να διαχωριστούν από το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης ή ότι αυτές ήταν αναγκαίες για την καλύτερη λειτουργία του έργου, δεν αποδεικνύεται ότι η αναγκαιότητα εκτέλεσής τους οφείλεται σε απρόβλεπτα γεγονότα ή καταστάσεις, τα οποία αντικειμενικά δεν μπορούσαν να προβλεφθούν στο στάδιο της οριστικής μελέτης. Απρόβλεπτη περίσταση δεν αποτελεί, ούτε η επικαλούμενη από την αναθέτουσα αρχή και για όλες τις εργασίες, τήρηση των διατάξεων για την υγιεινή των εργαζομένων δεδομένου ότι η υποχρέωση τήρησης των διατάξεων αυτών ήταν εκ των προτέρων γνωστή στην ίδια αρχή. Με την 274/2011 απόφαση του VI Τμήματος του Έλεγκτικού Συνεδρίου έγινε εν μέρει δεκτή αίτηση ανάκλησης κατά της προμνησθείσας Πράξης του Κλιμακίου και μόνο για τις εργασίες αποκατάστασης του σπασμένου καταθλιπτικού αγωγού, καθόσον κρίθηκε ότι δεν αποτελεί επέκταση του αρχικού αντικειμένου του έργου, όπως εσφαλμένως δέχθηκε το Κλιμάκιο, διότι αποτελούν εργασίες συντηρήσεως, η ανάγκη εκτελέσεως των οποίων προκλήθηκε από την ασφαλτόστρωση της εθνικής οδού, το δε πρόβλημα ανέκυψε μετά την ολοκλήρωση των εργασιών ασφαλτοστρώσεως, οπότε είχαν ήδη ξεκινήσει οι εργασίες της αρχικής συμβάσεως. Οι εργασίες αυτές μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο της ελεγχόμενης συμπληρωματικής συμβάσεως.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ- Ασφαλτοστρώσεις δρόμων:. Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ότι συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις για τη σύναψη της επίμαχης συμπληρωματικής συμβάσεως, όπως οι προϋποθέσεις αυτές παρατίθενται αναλυτικώς στην σκέψη V της παρούσας. Ειδικότερα, όπως προκύπτει από την αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει τον 1οΑ.Π.Ε. της υποβληθείσας προς έλεγχο συμπληρωματικής συμβάσεως, η αναθέτουσα αρχή περιορίζεται στην συμπερασματική διαπίστωση ότι εν προκειμένω συντρέχουν οι προϋποθέσεις συνάψεως συμπληρωματικής συμβάσεως, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 57 του ν. 3669/2008, χωρίς ωστόσο να αναφέρει ποιες είναι οι εργασίες που θα εκτελεσθούν στο πλαίσιο της εν λόγω συμβάσεως, εάν οι εργασίες αυτές περιλαμβάνονται κατ’ είδος στην αρχική σύμβαση, εάν παρουσιάζουν συνάφεια με το αντικείμενο αυτής, καθώς επίσης και για ποιους λόγους κατέστησαν αναγκαίες για την εκτέλεση του αντικειμένου της αρχικής συμβάσεως. Συναφώς προς τα ανωτέρω, ουδεμία αναφορά γίνεται, με ειδικούς και συγκεκριμένους ισχυρισμούς, στις απρόβλεπτες περιστάσεις που καθιστούν απολύτως αναγκαία την εκτέλεση των εργασιών της επίμαχης συμπληρωματικής συμβάσεως, ούτε επίσης προκύπτει ότι η μη πρόβλεψη των εργασιών αυτών κατά τη σύναψη της αρχικής συμβάσεως δεν οφείλεται σε υπαιτιότητα της αναθέτουσας αρχής, ούτε σε σφάλματα και αστοχίες της μελέτης του έργου. Περαιτέρω, ουδόλως αποδεικνύεται η συνδρομή και των λοιπών προϋποθέσεων για τη σύναψη συμπληρωματικής συμβάσεως, ήτοι ότι οι επίμαχες συμπληρωματικές εργασίες είτε δεν μπορούν τεχνικά ή οικονομικά να διαχωριστούν από την αρχική σύμβαση χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα στην αναθέτουσα αρχή είτε, παρά τη δυνατότητα διαχωρισμού τους, είναι απόλυτα αναγκαίες για την τελειοποίησή της..(..)το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής συμβάσεως του έργου «Ασφαλτοστρώσεις δρόμων Δήμου ...».

Μη νόμιμο σχέδιο συμπληρωματικής σύμβασης (άρθρου 57 ν.3669/2008), καθόσον α) η ανάγκη εκτέλεσης πρόσθετων εργασιών που προέκυψαν από τη μελέτη εφαρμογής δεν απο¬δεικνύει ότι οι διαφοροποιήσεις αυτές οφείλονταν άνευ ετέρου σε απρόβλεπτα γεγονότα και όχι σε παραλείψεις της αρχικής μελέτης, β) αορίστως αιτιολογείται η συνδρομή απροβλέπτων περιστάσεων, ενώ τα επικαλούμενα πλημμυρικά φαινόμενα δεν στοιχειοθετούν τη συνδρομή απροβλέπτων περιστάσεων διότι ανεξάρτητα από το γεγονός ότι δεν εξειδικεύεται ο ακριβής χρόνος, η διάρκεια και η ένταση των έντονων βροχοπτώσεων που τα προκάλεσαν, η αναθέτουσα αρχή όφειλε να προβλέψει σχετικές εργασίες στην αρχική μελέτη. Το VI Τμήμα του Έλεγκτικού Συνεδρίου με την 707/2010 απόφασή του ανακάλεσε την Πράξη αυτή και έκρινε ότι: α) μια συμπληρωματική σύμβαση δημοσίου έργου, η αρχική σύμβαση του οποίου έχει υπαχθεί στον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας, υπάγεται στον ίδιο έλεγχο ανεξαρτήτως ποσού, β) από τα στοιχεία που προσκομίστηκαν ενώπιον του Τμήματος αποδεικνύεται η συνδρομή απροβλέπτων περιστάσεων (η ένταση των πλημμυρικών φαινομένων ήταν αντικειμενικά αδύνατο να προβλεφθεί κατά το χρόνο σύνταξης της οικείας μελέτης, η αναγκαιότητα εγκατάστασης καλωδίου για τη λειτουργία του συστήματος ομοιόμορφης μείωσης στάθμης φωτισμού συνεπία θέσεως σε ισχύ νέων προδιαγραφών ηλεκτροφωτισμού, η καθυστέρηση της ολοκλήρωσης της διαδικασίας των αναγκαστικών απαλλοτριώσεων κατέστησαν αναγκαίες τις εργασίες κατασκευής παρακάμψεων).

Η διεξαγωγή όλων των σταδίων διαγωνισμού από το άνοιγμα του φακέλου των τυπικών δικαιολογητικών συμμετοχής έως την αξιολόγηση των προσφορών και την εφαρμογή του μαθηματικού τύπου για την ανάδειξη της προσωρινής μειοδότριας προσφοράς, από μία μόνο επιτροπή δεν είναι νόμιμη, αφού και στις περιπτώσεις εφαρμογής του συστήματος δημοπράτησης που περιλαμβάνει μελέτη και κατασκευή, απαιτείται η συγκρότηση 2 επιτροπών (επιτροπής διαγωνισμού και επιτροπής εισήγησης για ανάθεση) με διαφορετική σύνθεση και διακριτές αρμοδιό-τητες για κάθε φάση του διαγωνισμού. Το VI Τμήμα του Έλεγκτικού Συνεδρίου με την 289/2010 Απόφασή του ανακάλεσε την προμνησθείσα Πράξη του Κλιμακίου και έκρινε ότι όταν επιλέγεται ως σύστημα υποβολής προσφορών αυτό που περιλαμβάνει μελέτη- κατασκευή η επιτροπή του διαγωνισμού είναι υπό το καθεστώς του ν.3669/2008 αρμόδια για τη διεξαγωγή όλων των σταδίων του διαγωνισμού.

Συμπληρωματική σύμβαση. Έργασίες υπερύψωσης οδικής αρτηρίας δεν προέκυψαν από τη μεγάλη αντίδραση των κατοίκων της περιοχής, αμέσως μετά την εγκατάσταση του αναδόχου, αλλά οφείλονται στην εσφαλμένη πρόβλεψη του σχεδιασμού αυτής στην αρχική μελέτη του έργου, η οποία μάλιστα οδήγησε στη σύνταξη νέας μελέτης, ενώ οι εργασίες τσιμεντενέσεων λόγω έντονων βροχοπτώσεων οφείλονται σε σφάλματα και παραλείψεις των μελετών, δεδομένου ότι δεν αποδεικνύεται η διάρκεια, ο χρόνος και η ένσταση των βροχοπτώσεων, που προκάλεσαν την αστοχία του ορύγματος. Οι εργασίες σηματοδότησης ισόπεδου κόμβου οφείλονται σε αστοχίες της αρχικής μελέτης. Με την 2844/2010 απόφαση του VI Τμήματος ανακλήθηκε η προμνησθείσα Πράξη του Κλιμακίου, καθόσον κρίθηκε ότι οι συμπληρωματικές εργασίες προέκυψαν στο πλαίσιο εναρμόνισης του ελεγχόμενου έργου με τα αντίστοιχα έργα της σύμβασης παραχώρησης της Ιονίας Οδού, ενώ το ύψος των βροχοπτώσεων ήταν διπλάσιο από αυτό της προηγούμενης διετίας με αυξημένο αριθμό ημερών βροχής ανά μήνα (22-24 ημέρες).

ΕΡΓΑ-Συμπληρωματικες συμβασεις. (..) ζητείται η ανάκληση της 334/2017 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..(..)Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα προς όσα εκτέθηκαν στις προηγούμενες σκέψεις, το Τμήμα κρίνει τα εξής:....Ο πρώτος λόγος ανάκλησης είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, καθόσον, όπως έγινε δεκτό στη σκέψη 3, σε περίπτωση που υποβάλλεται στο Κλιμάκιο συμπληρωματική σύμβαση έργου, που περιλαμβάνει αυτοτελείς κατηγορίες εργασιών, υπό την έννοια ότι αυτές θα μπορούσαν να αποτελέσουν αντικείμενο ξεχωριστών συμβάσεων, εάν διαπιστωθεί ότι μέρος των εργασιών μιας ορισμένης υποκατηγορίας έχει ήδη εκτελεστεί, το Κλιμάκιο καθίσταται χρονικά αναρμόδιο να ελέγξει τη νομιμότητα του συνόλου των εργασιών της συγκεκριμένης υποκατηγορίας και όχι μόνο των ήδη εκτελεσθεισών και, συνεπώς, οφείλει να απόσχει του ελέγχου για το σύνολο των εργασιών της υποκατηγορίας αυτής...Περαιτέρω, απορριπτέος είναι και ο δεύτερος λόγος ανάκλησης, καθόσον, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, στην από Νοεμβρίου 2008 Οριστική Γεωλογική Μελέτη του έργου, που εκπονήθηκε από το Γεωλόγο ... έγιναν εκτιμήσεις για την αναμενόμενη γεωτεχνική συμπεριφορά  των σχηματισμών κατά μήκος της χάραξης, οι οποίες ανέφεραν σε πλείστα σημεία τον κίνδυνο εμφάνισης κατολισθητικών φαινομένων, ερπυσμών, ασταθειών κλπ. Και ναι μεν προτάθηκαν τεχνικές λύσεις για την αντιμετώπιση αυτών, εντούτοις δεν προκύπτει από κανένα στοιχείο του φακέλου ότι αυτές υιοθετήθηκαν από την Αναθέτουσα Αρχή...Επομένως, όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη Πράξη, οι δαπάνες που οφείλονται σε σφάλματα και αστοχίες της αρχικής μελέτης μπορούν να καλυφθούν μόνο από το κονδύλιο των απροβλέπτων δαπανών της αρχικής σύμβασης, η τυχόν δε ανάλωση του κονδυλίου αυτού ή μη επάρκειά του λόγω εκτεταμένων αστοχιών της αρχικής μελέτης δεν δικαιολογούν κατά νόμο τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης, ακόμα και αν οι προς εκτέλεση εργασίες είναι αναγκαίες για την ολοκλήρωση του έργου, αφού οι απαιτούμενες από τις οικείες διατάξεις προϋποθέσεις σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά...Ομοίως, ο τρίτος λόγος ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί, καθόσον δεν συντρέχουν εν προκειμένω οι προϋποθέσεις εφαρμογής της παρ.4 του άρθρου 57 του ν.3669/2008.(..) Δεν ανακαλεί την 334/2017 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Αναθεωρήθηκε με την ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ/ΕΠΤΑΜ/440/2018