ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑ.Δικαιολογητικά:Μη νόμιμη η δαπάνη που αφορούσε την εξόφληση από ΔΕΥΑ του 1 ου λογαριασμού της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Αποχέτευση και Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων ....», καθόσον: α) κατά παράβαση του άρθρου 3 περ. γ' του π.δ. 113/2010 (ΦΕΚ Α' 194), η πράξη ανάληψης της υποχρέωσης εκδόθηκε σε χρόνο μεταγενέστερο τόσο της απόφασης του Διοικητικού Συμβουλίου της Δ.Ε.Υ.Α. περί έγκρισης της εν λόγω συμπληρωματικής σύμβασης όσο και της υπογραφής της σύμβασης αυτής, και β) κατά παράβαση του άρθρου 2 παρ. 4 του ν. 3861/2010 (ΦΕΚ Α' 112), η εκ των υστέρων εκδοθείσα πράξη ανάληψης της υποχρέωσης δεν αναρτήθηκε στο διαδίκτυο.(συγγνωστή πλάνη)

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:ζητείται η ανάκληση της 13/2022 Πράξης της Αναπληρώτριας Επιτρόπου της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα …, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου συμφωνίας – πλαίσιο μεταξύ του Δήμου … και του οικονομικού φορέα με την επωνυμία «…», που αφορά στην εκτέλεση του έργου με τίτλο «Συντήρηση οδικού δικτύου Δήμου …», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1.000.000,00 € με ΦΠΑ 24%(....)Δοθέντος δε ότι η σχετική με το επίμαχο έργο δαπάνη επρόκειτο να βαρύνει αποκλειστικά και μόνον τα επόμενα του έτους 2021 οικονομικά έτη (2022 και 2023), δεν χρειαζόταν ...να εκδοθεί απόφαση ανάληψης υποχρέωσης για το έτος 2021, αρκούσε δε η εκδοθείσα ... απόφαση ανάληψης πολυετούς υποχρέωσης.(....)Τούτο δε διότι, δοθέντος ότι η συμφωνία - πλαίσιο δεν συνιστά από μόνη της νομικά δεσμευτική σύμβαση και δεν γεννά δημοσιονομική υποχρέωση έναντι του αναδόχου, η οποία γεννάται μόνο από τις επιμέρους εκτελεστικές συμβάσεις που θα συναφθούν με βάση αυτή και, ως εκ τούτου συνιστά επαρκή διασφάλιση της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης η δέσμευση της οικείας πίστωσης πριν από την υπογραφή των εκτελεστικών συμβάσεων (...), στην προκειμένη περίπτωση αφενός μεν είχε προηγηθεί η απόφαση ανάληψης πολυετούς υποχρέωσης, αφετέρου δε η ... απόφαση ανάληψης υποχρέωσης για το οικονομικό έτος 2022 εκδόθηκε σε χρόνο που προηγείται της υπογραφής της ελεγχόμενης συμφωνίας - πλαίσιο, πολλώ δε μάλλον της υπογραφής με τον ανάδοχο των επιμέρους εκτελεστικών συμβάσεων.Ανακαλεί την 13/2022 Πράξη της Αναπληρώτριας Επιτρόπου της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα ….

Υπερωρίες-Ανάληψη υποχρέωσης.(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι μη νομίμως, όπως βασίμως η Επίτροπος προβάλλει, πριν από την παροχή των επίμαχων υπερωριών δεν έχει εκδοθεί από το Δήμο απόφαση ανάληψης υποχρέωσης για τη δαπάνη καταβολής των σχετικών αποζημιώσεων, που αρχικά βάρυναν τη σχετική πίστωση του προϋπολογισμού του Δήμου έτους 2012, η οποία εν συνεχεία να ανατραπεί, λόγω μη πληρωμής της δαπάνης κατά το οικείο οικονομικό έτος (2012), προκειμένου να εκδοθεί νέα σχετική απόφαση ανάληψης υποχρέωσης για το επόμενο οικονομικό έτος (2013), στον προϋπολογισμό του Δήμου, για το οποίο αυτές έχουν εκ νέου εγγραφεί. Απορρίπτει δε ως νόμω και ουσία αβάσιμο τον προβαλλόμενο από το Δήμο ισχυρισμό, ότι ήταν λανθασμένη η εγγραφή της σχετικής με την εντελλόμενη δαπάνη πίστωσης στον προϋπολογισμό έτους 2012 και η εκ νέου εγγραφή της με ΚΑΕ, που δηλώνει οφειλές προηγούμενου οικονομικού έτους στον προϋπολογισμό του έτους 2013, κι επομένως νόμιμη η μη έκδοση σχετικής απόφασης ανάληψης υποχρέωσης εντός του 2012, καθώς η σχετική επιχορήγηση, που αφορά στο μεγαλύτερο μέρος τους, εισπράχθηκε από το Δήμο εντός του 2013 (1.2.2013). Τούτο δε, διότι αφενός, κατά παράβαση όσων έγιναν δεκτά στις σκέψεις που προηγήθηκαν, όχι μόνο εντός του 2012 αλλά ουδέποτε δεν έχει εκδοθεί σχετική απόφαση ανάληψης υποχρέωσης αφετέρου δε η εντελλόμενη δαπάνη αφορά αποζημιώσεις για υπερωρίες που παρασχέθηκαν εντός του 2012, κι επομένως αποτελεί δαπάνη του 2012, που ορθώς, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, βάρυνε αρχικά τη σχετική πίστωση του προϋπολογισμού του Δήμου έτους 2012 και εν συνεχεία τη σχετική πίστωση με ΚΑΕ που δηλώνει οφειλές προηγούμενου οικονομικού έτους (02.80.8111.02) του προϋπολογισμού του Δήμου έτους 2013. Κατ’ ακολουθία δε των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΙΣ: Μη νόμιμη. (...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι μη νομίμως, όπως βασίμως η Επίτροπος προβάλλει, πριν από την παροχή των επίμαχων υπερωριών δεν έχει εκδοθεί από το Δήμο απόφαση ανάληψης υποχρέωσης για τη δαπάνη καταβολής των σχετικών αποζημιώσεων, που αρχικά βάρυναν τη σχετική  πίστωση του προϋπολογισμού του Δήμου έτους 2012, η οποία εν συνεχεία να ανατραπεί, λόγω μη πληρωμής της δαπάνης κατά το οικείο οικονομικό έτος (2012), προκειμένου να εκδοθεί νέα σχετική απόφαση ανάληψης υποχρέωσης για το επόμενο οικονομικό έτος (2013), στον προϋπολογισμό του Δήμου, για το οποίο αυτές έχουν εκ νέου εγγραφεί. Απορρίπτει δε ως νόμω και ουσία αβάσιμο τον προβαλλόμενο από το Δήμο ισχυρισμό, ότι ήταν λανθασμένη η εγγραφή της σχετικής με την εντελλόμενη δαπάνη πίστωσης στον προϋπολογισμό έτους 2012 και η εκ νέου εγγραφή της με ΚΑΕ, που δηλώνει οφειλές προηγούμενου οικονομικού έτους στον προϋπολογισμό του έτους 2013, κι επομένως νόμιμη η μη έκδοση σχετικής απόφασης ανάληψης υποχρέωσης εντός του 2012, καθώς η σχετική επιχορήγηση, που αφορά στο μεγαλύτερο μέρος τους, εισπράχθηκε από το Δήμο εντός του 2013 (1.2.2013). Τούτο δε, διότι αφενός, κατά παράβαση όσων  έγιναν δεκτά στις σκέψεις που προηγήθηκαν, όχι μόνο εντός του 2012 αλλά ουδέποτε δεν έχει εκδοθεί σχετική απόφαση ανάληψης υποχρέωσης αφετέρου δε η εντελλόμενη δαπάνη αφορά αποζημιώσεις για υπερωρίες που παρασχέθηκαν εντός του 2012, κι επομένως αποτελεί δαπάνη του 2012, που ορθώς, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, βάρυνε αρχικά τη σχετική πίστωση του προϋπολογισμού του Δήμου έτους 2012 και εν συνεχεία τη σχετική πίστωση με ΚΑΕ που δηλώνει οφειλές προηγούμενου οικονομικού έτους (02.80.8111.02) του προϋπολογισμού του Δήμου έτους 2013. 

 Έργα – Εργασίες (Ανάθεση).Μη νόμιμη η εξόφληση από ΔΕΥΑ σε ιδιώτη του 1ου λογαριασμού του έργου «Αποκαταστάσεις διαρροών καταθλιπτικών αγωγών ύδρευσης ….», καθόσον: α) μη νομίμως, η Δ.Ε.Υ.Α. προέβη στην ανάθεση της εκτέλεσης των προαναφερόμενων εργασιών σε ιδιώτη, διότι ούτε στην απόφαση του Δ.Σ.    της Δ.Ε.Υ.Α. περί έγκρισης της μελέτης του ως άνω έργου και διενέργειας ανοικτού διαγωνισμού αιτιολογείται, ειδικώς, η επικαλούμενη αδυναμία του υπηρετούντος προσωπικού της Δ.Ε.Υ.Α. να εκτελέσει τις ανατεθείσες εργασίες, που εμπίπτουν στα συνήθη καθήκοντα αυτού ούτε αποδεικνύεται η αδυναμία αυτή, β) η πράξη ανάληψης της υποχρέωσης εκδόθηκε σε χρόνο μεταγενέστερο τόσο της απόφασης του Δ.Σ. της Δ.Ε.Υ.Α. περί έγκρισης της διενέργειας του σχετικού διαγωνισμού όσο και της υπογραφής της οικείας σύμβασης αλλά και του τιμολογίου του φερόμενου ως δικαιούχου, κατά παράβαση του άρθρου 3 περ. γ΄  του π.δ. 113/2010 (ΦΕΚ Α΄ 194) και γ) η ως άνω μεταγενεστέρως εκδοθείσα πράξη ανάληψης της υποχρέωσης δεν αναρτήθηκε στο διαδίκτυο κατά παράβαση του άρθρου 2 παρ. 4 του ν. 3861/2010 (ΦΕΚ Α΄ 112).

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Μη νόμιμη καταβολή που αφορούσε στην εξόφληση του 3ου λογαριασμού του έργου «……(συνεχ.)»,(...)Περαιτέρω, από τα λοιπά στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι για την εντελλόμενη με το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη συντάχθηκε μεν η από 31.1.2014 πρόταση ανάληψης υποχρέωσης που υπογράφεται από τον Αντιδήμαρχο της Διοικητικής - Οικονομικής υπηρεσίας του Δήμου και από τον Προϊστάμενο του Οικονομικού Τμήματος, πλην όμως δεν προσκομίζεται, σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στις προηγούμενες νομικές σκέψεις, η προβλεπόμενη από το άρθρο 13 παρ. 4 του β.δ/τος της 17.5/15.6.1959 απόφαση του αρμόδιου διατάκτη,       με την οποία εγκρίνεται η εκτέλεση της δαπάνης και δεσμεύεται η αναγκαία πίστωση εντός του οικονομικού έτους 2013, στο οποίο ανάγεται η συμπληρωματική σύμβαση, ούτε συνακόλουθα και εφόσον αυτή δεν εκτελέστηκε εντός του έτους 2013, η απόφαση του ίδιου ως άνω οργάνου         περί ανατροπής της δεσμευθείσας πίστωσης κατά το ανεκτέλεστο μέρος της       και η εν συνεχεία εγγραφή του υπολοίπου αυτής στους οικείους κωδικούς Π.Ο.Ε. του προϋπολογισμού του Δήμου οικονομικού έτους 2014. Η παράλειψη τήρησης της ως άνω δημοσιονομικής διαδικασίας ανάληψης της δαπάνης,          η οποία σύμφωνα με όσα ήδη εκτέθηκαν προηγείται υποχρεωτικά κάθε       άλλης πράξης (νομικής ή υλικής) πραγματοποίησής της, καθιστά αυτήν (τη δαπάνη) μη κανονική, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από το διαφωνούντα Επίτροπο και συνεπώς, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής μη θεωρητέο.

Επισκευαστικές εργασίες WC  Λύκειο:Με τα δεδομένα αυτά, η ελεγχόμενη δαπάνη είναι μη κανονική, διότι η απόφαση ανάληψης υποχρέωσης δεν εκδόθηκε κατά προτεραιότητα κατά την έναρξη του οικονομικού έτους 2017, αλλά στις 5.9.2017. Ενόψει όμως του ότι κατά την έναρξη του οικονομικού έτους 2017 δε συμπεριλαμβανόταν στον προϋπολογισμό του οικονομικού αυτού έτους η απαιτούμενη για την εκτέλεση του οικείου έργου πίστωση, η οποία συμπεριλήφθηκε μεταγενέστερα κατόπιν αναμόρφωσής του, το Κλιμάκιο κρίνει ότι συγγνωστώς και χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων υπέλαβαν τα αρμόδια όργανα του Δήμου ότι η έκδοση της απόφασης ανάληψης υποχρέωσης σε χρονικό σημείο μεταγενέστερο της έναρξης του οικονομικού έτους 2017 δεν καθιστά μη κανονική την ελεγχόμενη δαπάνη.

Αναδρομικά επιδόματος θέσης ευθύνης.(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει, κατά πλειοψηφία, ότι η εντελλόμενη με τον ελεγχόμενους τίτλους πληρωμής δαπάνη είναι, μετά την ακύρωση της ... απόφασης του Δημάρχου ......, δυνάμει της ....απόφασης του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης ...... και, συνακόλουθα, την εξ’ υπαρχής εξαφάνισή της, μη νόμιμη. Εξάλλου, η μεταγενεστέρως εκδοθείσα .... απόφαση του ίδιου Δημάρχου, με την οποία επανατοποθετήθηκαν σε θέση Προϊσταμένου οι φερόμενοι ως δικαιούχοι των ελεγχόμενων χρηματικών ενταλμάτων, δεν αίρει την ελλείπουσα νόμιμη προϋπόθεση, καθόσον αυτή, ως ατομική διοικητική πράξη, δεν έχει αναδρομική ισχύ, κατά γενική αρχή του διοικητικού δικαίου, ενώ, εν προκειμένω, δεν συντρέχει κάποια από τις προαναφερόμενες (βλ. σκέψη IΙΙ της παρούσας) εξαιρέσεις αναγνώρισης αναδρομικότητας.

Αποζημιωση μελων  Διοικητικού Συμβουλίου (..)Συναφώς, η εντελλόμενη με το Ε440/2017 χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη παρίσταται εν μέρει μη κανονική, καθώς σε αυτό επισυνάπτεται, ομοίως, η ανωτέρω απόφαση ανάληψης υποχρέωσης, αλλά με αυτό εντέλλεται η καταβολή αποζημίωσης σε μέλη του Δ.Σ. του νοσοκομείου σε συνεδριάσεις κατά τη διάρκεια ολόκληρου του μήνα Μαρτίου του έτους 2017 [1.3.2017, 16.3.2017, 30.3.2017]. Επιπρόσθετα, η εντελλόμενη με τα Ε438/2017  και  Ε439/2017 χρηματικά εντάλματα πληρωμής δαπάνη, στα οποία επισυνάπτεται η ίδια ως άνω απόφαση ανάληψης υποχρέωσης παρίσταται μη κανονική, καθώς με αυτά εντέλλεται η καταβολή αποζημίωσης σε μέλη του Δ.Σ. του νοσοκομείου σε συνεδριάσεις  κατά τους μήνες Ιανουάριο και Φεβρουάριο του έτους 2017, σε χρόνο δηλαδή που δεν είχε εκδοθεί και αναρτηθεί στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ η εν λόγω απόφαση ανάληψης υποχρέωσης.... το Κλιμάκιο κρίνει ότι τα όργανα του νοσοκομείου, ενήργησαν χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των δημοσιονομικών διατάξεων που αφορούν την διαδικασία και το χρόνο έκδοσης απόφασης ανάληψης υποχρέωσης αναφορικά με τις δαπάνες που αφορούν τα προαναφερόμενα χρηματικά εντάλματα πληρωμής, ενώ συγγνωστώς υπέλαβαν ότι τηρήθηκε η νόμιμη διαδικασία για την εκτέλεση τους.

Αμοιβή της για την εκτέλεση του έργου «Ολοκλήρωση εργασιών τεχνικού στους ......»(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το αντικείμενο της επίδικης σύμβασης «ολοκλήρωση εργασιών τεχνικού στους ......» αφορά σε εκτέλεση δημόσιου τεχνικού έργου και όχι σε προμήθεια υλικών, ανεξαρτήτως εάν το κόστος των καθαρών εργασιών εκτέλεσης του έργου της διαμόρφωσης της επιφάνειας του χώρου κοιτόστρωσης και των παρειών αυτής (1.322,00 ευρώ) υπολείπεται αυτού της προμήθειας σκυροδέματος κοιτοστρώσεων (4.368,00 ευρώ), δεδομένου ότι δεν είναι δυνατός ο αποχωρισμός αυτών των υλικών από την κοίτη του υπό διαμόρφωση ποταμού, χωρίς ουσιώδη αλλοίωση της εγκατάστασης επί του εδάφους, ενώ τα υλικά αυτά κατέστησαν πλέον συστατικά του εδάφους και απώλεσαν την αυτοτέλειά τους. Εξάλλου, από τις διατάξεις που διέπουν την εκτέλεση των δημοτικών έργων και τις προμήθειες των Ο.Τ.Α., δεν προβλέπεται ότι το κόστος προμήθειας των υλικών που είναι αναγκαία για την εκτέλεση ορισμένου έργου και ενσωματώνονται σ΄αυτό δεν μπορεί να υπερβαίνει το κόστος των εργασιών εκτέλεσης αυτού, απορριπτομένου ως νόμω αβασίμου του σχετικού λόγου διαφωνίας της Επιτρόπου. Εξάλλου, η αμφισβήτηση από την Επίτροπο της αναγκαιότητας εκτέλεσης του συγκεκριμένου έργου που αφορά στο λόγο της αοριστίας του τίτλου αυτού, αποτελεί ζήτημα που ανάγεται στο ουσιαστικό μέρος της δαπάνης, για την αμφισβήτηση του οποίου προβλέπεται αυτοτελής διαδικασία που είναι διαφορετική της παρούσας, η οποία εξικνείται στην εξέταση της νομιμότητας και κανονικότητας της εντελλόμενης με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνης. Τέλος, αναφορικά με το πρώτο λόγο διαφωνίας της Επιτρόπου, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι με την 232/2012 απόφασή της, η Οικονομική Επιτροπή του Δήμου ...... προέβη στην ψήφιση (διάθεση) της σχετικής πίστωσης για την ελεγχόμενη δαπάνη, ενώ η μεταγενέστερη (31.12.2012) έκδοση της αντίστοιχης «απόφασης» ανάληψης υποχρέωσης του Δημάρχου, η οποία αποτελεί στην ουσία την πρόταση ανάληψης υποχρέωσης, δεν αίρει, κατά το μέρος αυτό, τη νομιμότητα της δαπάνης (βλ. πράξη Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο VII Τμ. 139/2013)