ΔΕΚ/C‑387/2019
Τύπος: Δικαστικές Αποφάσεις
«Προδικαστική παραπομπή – Δημόσιες συμβάσεις – Οδηγία 2014/24/ΕΕ – Άρθρο 57, παράγραφος 6 – Προαιρετικοί λόγοι αποκλεισμού – Μέτρα που λαμβάνει ο οικονομικός φορέας προκειμένου να αποδείξει την αξιοπιστία του παρά την ύπαρξη προαιρετικού λόγου αποκλεισμού – Υποχρέωση του οικονομικού φορέα να προσκομίσει αποδείξεις για τα μέτρα αυτά με δική του πρωτοβουλία – Άμεσο αποτέλεσμα»
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/ΚΛ.Ε/870/2019
Ανάδειξη αναδόχου έργου....Δεδομένου ότι σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω: α) τόσο στη διακήρυξη όσο και στο ΕΕΕΣ του ελεγχόμενου διαγωνισμού δεν περιλαμβάνεται ως λόγος αποκλεισμού η περ. γ της παρ. 4 του άρθρου 73 του ν.4412/2016 («εάν η αναθέτουσα αρχή διαθέτει επαρκώς εύλογες ενδείξεις που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ο οικονομικός φορέας συνήψε συμφωνίες με άλλους οικονομικούς φορείς με στόχο τη στρέβλωση του ανταγωνισμού»), β) η έννοια του σοβαρού επαγγελματικού παραπτώματος, το οποίο συνιστά εν προκειμένω σύμφωνα με την οικεία διακήρυξη υποχρεωτικό λόγο αποκλεισμού, ερμηνεύεται ευρέως, ειδικά δε όταν δεν περιλαμβάνονται στη διακήρυξη ειδικότερες εκφάνσεις του, όπως η αποφυγή στρέβλωσης του ανταγωνισμού, καλύπτοντας κάθε παραπτωματική συμπεριφορά που έχει αντίκτυπο στην επαγγελματική αξιοπιστία και το κύρος του οικονομικού φορέα, όπως η παράβαση των κανόνων του ανταγωνισμού, γ) ως δικαιολογητικά απόδειξης μη συνδρομής του σοβαρού επαγγελματικού παραπτώματος απαιτούνται, σύμφωνα με την οικεία διακήρυξη, πιστοποιητικά χορηγούμενα από τα αρμόδια επιμελητήρια και φορείς (ΤΕΕ, ΓΕΩΤΕΕ, ΕΕΤΕΜ), από τα οποία αποδεικνύεται ότι τα πρόσωπα με βεβαίωση του Μ.Ε.Κ., που στελεχώνουν την εργοληπτική επιχείρηση, δεν έχουν διαπράξει σοβαρό επαγγελματικό παράπτωμα, τα οποία και προσκομίστηκαν από την προσωρινή ανάδοχο, δ) στην προσωρινή ανάδοχο έχει επιβληθεί πρόστιμο από την Επιτροπή Ανταγωνισμού, η δε σχετική απόφαση έχει δημοσιευτεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως από 8.12.2017 (ΦΕΚ Β΄ 3104), ε) η ύπαρξη και μόνο απόφασης της Αρχής Ανταγωνισμού, με την οποία διαπιστώθηκε η παράβαση των κανόνων του ανταγωνισμού, δεν δύναται να οδηγήσει άνευ ετέρου στον αποκλεισμό του συμμετέχοντα οικονομικού φορέα και στ) η αναθέτουσα αρχή οφείλει να αξιολογεί τους κινδύνους που θα μπορούσε να διατρέξει, στην περίπτωση που αναθέσει τη σύμβαση σε προσφέροντα, του οποίου η ακεραιότητα ή η αξιοπιστία είναι αμφίβολη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι πρέπει να παρασχεθούν έγγραφες διευκρινίσεις ως προς την τήρηση της διαδικασίας που προβλέπεται στις παρ. 7 έως 9 του άρθρου 73 του ν.4412/2016, και, ειδικότερα, ως προς την κλήση της ως άνω εταιρείας να προσκομίσει στοιχεία, προκειμένου να αποδείξει ότι έλαβε επανορθωτικά μέτρα επαρκή για την απόδειξη της αξιοπιστίας της (όπως διακοπή όλων των δεσμών με πρόσωπα ή οργανισμούς που εμπλέκονται στην παράνομη συμπεριφορά, μέτρα αναδιοργάνωσης προσωπικού, εφαρμογή συστημάτων υποβολής εκθέσεων και ελέγχου, δημιουργία δομής εσωτερικού ελέγχου για την παρακολούθηση της συμμόρφωσης, έγκριση εσωτερικών κανόνων ευθύνης και αποζημίωσης – βλ. σημείο 102 του Προοιμίου της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ), ώστε να μην καταλείπεται αμφιβολία ως προς την ακεραιότητα και αξιοπιστία αυτής. Ενόψει των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, πρέπει να αναβάλει την οριστική του κρίση, προκειμένου η αναθέτουσα αρχή να προσκομίσει τα, αναφερόμενα στην προηγούμενη σκέψη, στοιχεία.
ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/145/2020
ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ:Να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου σύμβασης και της υποκείμενης διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου για την «Προμήθεια συστημάτων αεροναυτιλίας για τη μετεγκατάσταση της προσέγγισης Αθηνών από το Κέντρο Ελέγχου Περιοχής Αθηνών και Μακεδονίας (ΚΕΠΑΘΜ) στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών (ΔΑΑ)» από το Ελληνικό Δημόσιο διά του Διοικητή της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ) του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών(....)Είναι μη νόμιμη η ανωτέρω απόφαση κατακύρωσης των αποτελεσμάτων του διαγωνισμού στην … A.E., καθότι, κατά παράβαση όσων έγιναν σχετικώς δεκτά στη σκέψη VI, ουδεμία αιτιολογία περιλαμβάνει αφενός για τους λόγους που η αναθέτουσα αρχή δεν θεώρησε, κατόπιν εκτίμησης των δεδομένων της συγκεκριμένης περίπτωσης, ότι η ανωτέρω έκπτωση της ως άνω μειοδότριας εταιρείας από τις ως άνω αντίστοιχες δημόσιες συμφωνίες-πλαίσιο και η κατάπτωση των αντίστοιχων εγγυήσεών της εξαιτίας της μη υποβολής εκ μέρους της αντίστοιχων οικονομικών προσφορών στους αντίστοιχους επαναδιαγωνισμούς για τη σύναψη αντίστοιχων εκτελεστικών συμβάσεων δεν συνιστούν σοβαρή ή/και επαναλαμβανόμενη πλημμέλεια-παράβασή της στο πλαίσιο των προηγούμενων αυτών συμφωνιών – πλαίσιο, ήτοι τον λόγο αποκλεισμού του άρθρου 73 παρ. 4 περ. στ΄ του ν. 4412/2016, ούτε, περαιτέρω, τους λόγους για τους οποίους η αναθέτουσα αρχή ενδεχομένως θεώρησε ότι, αν και οι ανωτέρω πλημμέλειες - παραβάσεις της εταιρείας αυτής συνιστούν τον ανωτέρω λόγο αποκλεισμού, αποδεικνύεται η σχετική αξιοπιστία-φερεγγυότητά της από την εκτίμηση των σχετικών στοιχείων που θα έπρεπε να προσκομίσει η εταιρεία για να αποδείξει την αξιοπιστία της και, ειδικότερα, από στοιχεία ότι αυτή έχει λάβει επανορθωτικά μέτρα για να αποφευχθεί η επανάληψη της ανωτέρω πλημμέλειας – παράβασής της, όπως βασίμως προβλήθηκε και με τον υπό στοιχείο Β λόγο της ανωτέρω προδικαστικής προσφυγής της … Α.Ε.Β.Ε. κατά της απόφασης αυτής.Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης για την «Προμήθεια συστημάτων αεροναυτιλίας για τη μετεγκατάσταση της προσέγγισης Αθηνών από το Κέντρο Ελέγχου Περιοχής Αθηνών και Μακεδονίας (ΚΕΠΑΘΜ) στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών (ΔΑΑ)» από το Ελληνικό Δημόσιο διά του Διοικητή της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ) του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών.
ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/1358/2020.
Δ.Εφ.Αθ.145/2023
Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας κτιρίων και χώρων Πανεπιστημίου (...) Τα μεταγενεστέρως υποβαλλόμενα στοιχεία, ακόμη και αν ήταν ικανά να άρουν την συνδρομή του κατά περίπτωση λόγου αποκλεισμού, δεν αίρουν πάντως τη συνδρομή του λόγου αποκλεισμού ο οποίος συνίσταται στην ανακριβή δήλωση και απόκρυψη (δια του ΕΕΕΣ) των σχετικών με τον προαναφερθέντα λόγο στοιχείων, αναγκαίων για τη διαμόρφωση της κρίσης της αναθέτουσας αρχής στον κρίσιμο χρόνο υποβολής του ΕΕΕΣ. Εξάλλου, στην όλως ειδική περίπτωση κατά την οποία το γεγονός που συνιστά λόγο αποκλεισμού λαμβάνει χώρα μετά την υποβολή του ΕΕΕΣ, ο διαγωνιζόμενος, υποχρεούμενος να το δηλώσει "αμελλητί" σύμφωνα με το άρθρο 104 παρ. 2 του ν. 4412/2016, δύναται ταυτόχρονα να επικαλεσθεί και τυχόν ληφθέντα μέτρα προς αποκατάσταση της αξιοπιστίας του (...). Με τα ανωτέρω δε δεδομένα, αβασίμως με την προσβαλλόμενη απόφαση της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. απορρίφθηκαν ως προώρως προβληθέντες με την προδικαστική προσφυγή οι ισχυρισμοί της αιτούσας εταιρείας, αφενός περί επίδειξης πλημμέλειας κατά την εκτέλεση ουσιώδους απαίτησης στο πλαίσιο προηγούμενης δημόσιας σύμβασης (...), ερειδόμενης στη θετική δήλωση στο Ε.Ε.Ε.Σ. της «....ΑΕ» και της στηρίζουσας αυτήν εταιρείας «... Α.Ε.», ως προς τη συνδρομή λόγων αποκλεισμού για τους οποίους αναφέρθηκαν συγκεκριμένα επανορθωτικά μέτρα (...), και αφετέρου περί ψευδούς δήλωσης στο Ε.Ε.Ε.Σ. (...), ενόψει μη γνωστοποίησης στην αναθέτουσα αρχή οψιγενών μεταβολών (...). ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ Δέχεται την αίτηση. Ακυρώνει την ... απόφαση της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. και αναπέμπει την υπόθεση σε αυτήν για νέα νόμιμη κρίση.
ΕΣ/ΚΛ.Ε/701/2019
Ανάπλαση παραλιακού μετώπου...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι, ενόψει των περιλαμβανομένων στην …. απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού διαπιστώσεων, υφίστανται επαρκώς εύλογες ενδείξεις που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η ανάδοχος εταιρεία είχε συνάψει, κατά το χρονικό διάστημα από 26.1.2012 έως 9.4.2012, συμφωνίες με άλλους οικονομικούς φορείς, με στόχο τη στρέβλωση του ανταγωνισμού. Δοθέντος δε ότι, σύμφωνα με την παράγραφο 6 του άρθρου 73 του ν. 4412/2016, σε οποιοδήποτε χρονικό σημείο κατά τη διάρκεια της διαδικασίας σύναψης σύμβασης, οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να αποκλείουν οικονομικό φορέα, όταν αποδεικνύεται ότι εμπίπτει σε μία από τις περιπτώσεις της παραγράφου 4 του ίδιου άρθρου, η αναθέτουσα αρχή όφειλε, τηρώντας τη διαδικασία που προβλέπεται στις παραγράφους 7 έως 9 του άρθρου 73 του ν. 4412/2016, να καλέσει την ως άνω εταιρεία να προσκομίσει τα στοιχεία που η τελευταία επικαλέστηκε στο υποβληθέν από αυτήν Τ.Ε.Υ.Δ., προκειμένου να αποδείξει ότι έλαβε πράγματι επανορθωτικά μέτρα επαρκή για την απόδειξη της αξιοπιστίας της, παρότι συνέτρεχε ο σχετικός λόγος αποκλεισμού. Ως εκ τούτου, ήταν μη νόμιμη η κατακύρωση του αποτελέσματος του διαγωνισμού στην εταιρεία αυτή χωρίς την τήρηση της προαναφερθείσας διαδικασίας, ενόψει δε της εν λόγω ουσιώδους πλημμέλειας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο, με το …. έγγραφο του Δημάρχου ..., σχεδίου σύμβασης.
ΣΤΕ/ΕΑ/274/2018
Κατασκευή και συντήρηση δικτύων διανομής ηλεκτρικής ενέργειας...Με τα δεδομένα αυτά, πιθανολογείται σοβαρώς ότι ο επίμαχος αποκλεισμός της αιτούσας, κατ’ επίκληση γεγονότων και στοιχείων σχετιζομένων με την ουσιωδώς πλημμελή εκπλήρωση των συμβατικών υποχρεώσεών της έναντι του … στο πλαίσιο προηγούμενων συμβάσεων κατασκευής έργων δικτύων διανομής, τα οποία συνέτρεξαν μετά την έκδοση από την Επιτροπή Διαγωνισμού του Πρακτικού 1, ευρίσκει νόμιμο αιτιολογικό έρεισμα στη ΔΔ-209/2017 Διακήρυξη του ένδικου διαγωνισμού και ειδικότερα στις διατάξεις του άρθρου 10 παρ. 4.1 περίπτ. (στ) και περίπτ. (ι), η οποία εξειδικεύει τη διάταξη της περίπτωσης ζ΄ της παραγράφου 4 του άρθρου 57 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ και τη διάταξη της περίπτωσης στ΄ της παραγράφου 4 του άρθρου 73 του ν. 4412/2016. Τούτο δε, διότι η κατά τα ανωτέρω οριστική έκπτωση της αιτούσας από προηγούμενες συμβάσεις κατασκευής έργων δικτύων διανομής της …. στοιχειοθετεί σοβαρή και επαναλαμβανόμενη πλημμέλεια κατά την εκτέλεση ουσιώδους απαίτησης στο πλαίσιο προηγούμενων συμβάσεων με τον αναθέτοντα φορέα, η οποία εγείρει σοβαρές αμφιβολίες για την αξιοπιστία της σχετικά με την ανάθεση σε αυτήν της εκτέλεσης των ένδικων συμβάσεων, τα δε περί του αντιθέτου προβαλλόμενα με την κρινόμενη αίτηση δεν πιθανολογούνται σοβαρώς ως βάσιμα. Εξ άλλου, εφόσον η κατά τα ανωτέρω σοβαρή και επαναλαμβανόμενη πλημμέλεια ανέκυψε σε χρόνο μεταγενέστερο της έκδοσης του Πρακτικού 1 από την Επιτροπή Διαγωνισμού δεν πιθανολογείται σοβαρώς αντίφαση μεταξύ της κρίσης που διατυπώθηκε στο εν λόγω πρακτικό (ότι είναι πολύ πιθανό η αιτούσα να ανταποκριθεί στην εκτέλεση των δύο ένδικων συμβάσεων) και της κρίσης στην οποία κατέληξε η ίδια Επιτροπή με το Πρακτικό 2 (ότι η αιτούσα έπρεπε να αποκλεισθεί από τον διαγωνισμό). Τέλος, τα στοιχεία που επικαλέσθηκε η αιτούσα με το από 19.3.2018 έγγραφό της και στα οποία στηρίχθηκε η ανακήρυξή της ως προσωρινής αναδόχου με το Πρακτικό 1 της Επιτροπής Διαγωνισμού, ως εκ του προεκτεθέντος περιεχομένου τους και του χρόνου υποβολής τους, ήτοι πριν από την οριστική έκπτωσή της από προηγούμενες εργολαβίες κατασκευής έργων δικτύων διανομής της ..., δεν συνιστούν επανορθωτικά μέτρα (μέτρα συμμόρφωσης) που έλαβε αυτή, κατά τα οριζόμενα στην προαναφερθείσα διάταξη της παραγράφου 7 του άρθρου 10 της Διακήρυξης και στα άρθρα 73 παρ. 7 του ν. 4412/2016 και 57 παρ. 6 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ), προκειμένου να αποδείξει την αξιοπιστία της, παρά τη συνδρομή λόγων αποκλεισμού. Εφόσον δε, κατά τα ανωτέρω, πιθανολογείται σοβαρώς ότι ο αποκλεισμός της αιτούσας από τον ένδικο διαγωνισμό ευρίσκει επαρκές αιτιολογικό έρεισμα στην οριστική της έκπτωση από προηγούμενες συμβάσεις κατασκευής έργων δικτύων διανομής της ..., οι αιτιάσεις που προβάλλονται κατά των λοιπών επάλληλων αιτιολογικών ερεισμάτων του αποκλεισμού της αποβαίνουν αλυσιτελείς (βλ. ΕΑ 78, 47/2017, 296, 289/2016 κ.ά.).
ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/503/2021
ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας ανάθεσης και του σχεδίου σύμβασης για την «Προμήθεια, εγκατάσταση και θέση σε λειτουργία συστήματος τηλεελέγχου – τηλεχειρισμού και ανίχνευσης διαρροών μετρητικών διατάξεων κατανάλωσης των δικτύων ύδρευσης Δήμου …»(....)...ότι η …. Α.Τ.Ε., που στις 8.2.2021 κατέβαλε το ανωτέρω πρόστιμο, έχει λάβει επαρκή επανορθωτικά μέτρα που αποδεικνύουν την αξιοπιστία της για την εκτέλεση της προς ανάθεση σύμβασης προμήθειας, παρά τη συνδρομή στο πρόσωπό της του ανωτέρω λόγου αποκλεισμού της από τη διαδικασία του διαγωνισμού, δηλαδή της συμμετοχής της σε συμφωνία αντιανταγωνιστικής σύμπραξης για τη νόθευση του ανωτέρω διαγωνισμού ανάθεσης δημόσιας σύμβασης έργου. Αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου … και της ένωσης εταιρειών … Α.Τ.Ε. – … Α.Τ.Ε. για την «Προμήθεια, εγκατάσταση και θέση σε λειτουργία συστήματος τηλεελέγχου – τηλεχειρισμού και ανίχνευσης διαρροών μετρητικών διατάξεων κατανάλωσης των δικτύων ύδρευσης Δήμου …».
ΑΕΠΠ/225/2020
Ανέγερση δημαρχιακού μεγάρου...Προσέτι, η διαπίστωση της εν λόγω μη πλήρωσης των όρων 22Α παρ. 4 και 23 παρ. 2 και 3, δεν έλαβε χώρα κατά το στάδιο ελέγχου των δικαιολογητικών κατακύρωσης, σύμφωνα με τα ανωτέρω περί πλήρωσης και της τρίτης προϋπόθεσης περί του συννόμου της κατάπτωσης της εγγυητικής επιστολής συμμετοχής στην υπό εξέταση διαγωνιστική διαδικασία. Και τούτο διότι, μετά την υπ’ αριθ. 291/2019 Πράξη του Ε’ Κλιμακίου που έκρινε ότι κωλύεται η υπογραφή του παραπάνω σχεδίου σύμβασης, καθώς θα έπρεπε να τηρηθεί η διαδικασία που προβλέπεται στις παραγράφους 7 έως 9 του άρθρου 73 του ν. 4412/2016 με την κλήση της προσφεύγουσας όπως προσκομίσει στοιχεία, προκειμένου να αποδείξει ότι έλαβε επανορθωτικά μέτρα επαρκή για την απόδειξη της αξιοπιστίας της, παρότι συντρέχει ο σχετικός λόγος αποκλεισμού της, η αναθέτουσα αρχή με το υπ’ αριθ. πρωτ. 161555/07.05.2019 έγγραφό της ζήτησε, έλαβε και έκρινε αυτά ως επαρκή με την υπ’ αριθ. 2140/2019 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής, κατά της οποίας απόφασης προσέφυγε η εταιρεία «.......» και εκδόθηκε η ΑΕΠΠ 1278/2019. Άλλοις λόγοις, η υπόθεση κατά τη διάρκεια έκδοσης των ανωτέρω αποφάσεων και πράξεων, δεν επανήλθε στο στάδιο του ελέγχου των δικαιολογητικών κατακύρωσης της προσφεύγουσας, αφού αυτά είχαν ελεγχθεί και αξιολογηθεί, εκκρεμούσης της απόφασης περί της επάρκειας ή μη των επανορθωτικών μέτρων της προσφεύγουσας, δηλαδή του κατά πόσον τα προσκομισθέντα δικαιολογητικά της περί των επανορθωτικών μέτρων που είχε λάβει, αποδεικνύουν και πληρούν τους όρους της Διακήρυξης όσον αφορά τους λόγους αποκλεισμού και επί των οποίων εκδόθηκαν οι υπ’ αριθ. 2140/2019 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της αναθέτουσας αρχής και η απόφαση 1278/2019 της Α.Ε.Π.Π. Τούτων δοθέντων, οι σχετικοί ισχυρισμοί της προσφεύγουσας ότι στην υπό κρίση υπόθεση το άρθρο 103 του Ν. 4412/2016 και το άρθρο 4.2 της Διακήρυξης δεν εφαρμόζονται, καθώς η περίπτωση συνδρομής του λόγου αποκλεισμού δεν προέκυψε κατά την εξέταση των προσκομισθέντων δικαιολογητικών κατακύρωσης και της έκδοσης της προσβαλλόμενης πράξης δεν προηγήθηκε η διατύπωση γνώμης του Τεχνικού Συμβουλίου, τυγχάνουν βάσιμοι και κατ’ ακολουθίαν ο λόγος αυτός της Προσφυγής, θα πρέπει να γίνει δεκτός ως βάσιμος, νόμω και ουσία
ΕΣ/ΚΛ.Ε/304/2019
Αποπεράτωση οδικού δικτύου...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι, ενόψει των περιλαμβανόμενων στην …..2017 απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού διαπιστώσεων, υφίστανται επαρκώς εύλογες ενδείξεις που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η ανάδοχος εταιρεία είχε συνάψει κατά το χρονικό διάστημα από 4.6.2011 έως 26.11.2012 συμφωνίες με άλλους οικονομικούς φορείς, με στόχο τη στρέβλωση του ανταγωνισμού. Η αρνητική, όμως, απάντηση που διατυπώθηκε στο σχετικό ερώτημα του υποβληθέντος από αυτή Τυποποιημένου Εντύπου Υπεύθυνης Δήλωσης (Τ.Ε.Υ.Δ.) δεν άγει σε άνευ ετέρου αποκλεισμό της από την ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία λόγω της ανακριβούς συμπλήρωσης του εν λόγω εγγράφου. Τούτο, διότι το ερώτημα είχε διατυπωθεί κατά τρόπο ώστε να μην καθίσταται σαφές αν ζητείται από το διαγωνιζόμενο να δηλώσει οποιαδήποτε συμφωνία που τυχόν έχει συνάψει στο παρελθόν με σκοπό τη στρέβλωση του ανταγωνισμού ή μόνο αυτές που αφορούν στο συγκεκριμένο διαγωνισμό (βλ. τη 1082/2018 απόφαση της Αρχής Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών, με την οποία υιοθετήθηκε η δεύτερη ερμηνευτική εκδοχή). Εξάλλου, κατά το χρόνο διενέργειας του διαγωνισμού (30.8.2018) δεν είχε ακόμα δημοσιευτεί η απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης της 24.10.2018 επί της υπόθεσης C-124/17 (Vossloh Laeis GmbH κατά Stadtwerke München GmbH), με την οποία κρίθηκε ότι η τριετής περίοδος αποκλεισμού «από την ημερομηνία του σχετικού γεγονότος», η οποία προβλέπεται στο τελευταίο εδάφιο της παρ. 7 του άρθρου 57 της Οδηγίας 2014/24, που μεταφέρθηκε στην ελληνική έννομη τάξη με την παρ. 10 του άρθρου 73 του ν.4412/2016, άρχεται από το χρόνο έκδοσης της σχετικής απόφασης της αρμόδιας Αρχής και όχι από το χρόνο συντέλεσης της παράβασης και, συνεπώς, δεν ήταν κατά το χρόνο υποβολής του δικαιολογητικού σαφές αν έπρεπε να δηλωθούν συμφωνίες που είχαν λάβει χώρα, όπως οι επίμαχες, σε χρόνο προγενέστερο των τριών ετών από τη διενέργεια του διαγωνισμού, πλην όμως η σύναψή τους διαπιστώθηκε με απόφαση του αρμόδιου οργάνου, ληφθείσα εντός της ως άνω τριετούς προθεσμίας. Συνεπώς, με βάση τις αρχές της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης, η σχετική ασάφεια του εν λόγω τεύχους δημοπράτησης, η οποία εγείρει ζητήματα ερμηνείας και δύναται αντικειμενικά να παραπλανήσει τους διαγωνιζόμενους ως προς τις ειδικότερες υποχρεώσεις τους, δεν δύναται, τελικώς, να αποβεί σε βάρος αυτών (βλ. σκ. 3.4) και, ως εκ τούτου, δεν συνέτρεχε λόγος αποκλεισμού της αναδειχθείσας εταιρείας εκ του λόγου ότι απάντησε αρνητικά στο προαναφερόμενο ερώτημα του Τ.Ε.Υ.Δ.. Δεδομένου, όμως, ότι σύμφωνα με την παρ. 6 του άρθρου 73 του ν.4412/2016, σε οποιοδήποτε χρονικό σημείο κατά τη διάρκεια της διαδικασίας σύναψης σύμβασης, οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να αποκλείουν οικονομικό φορέα, όταν αποδεικνύεται ότι εμπίπτει σε μία από τις περιπτώσεις της παρ. 4 του ίδιου άρθρου, και ότι, με την ως άνω απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού, διαπιστώθηκε η εκ μέρους της ως άνω εταιρείας σύναψη συμφωνιών με άλλους οικονομικούς φορείς με στόχο τη στρέβλωση του ανταγωνισμού, η αναθέτουσα αρχή όφειλε, τηρώντας τη διαδικασία που προβλέπεται στις παραγράφους 7 έως 9 του άρθρου 73 του ν.4412/2016, να καλέσει την ως άνω εταιρεία να προσκομίσει στοιχεία, προκειμένου να αποδείξει ότι έλαβε επανορθωτικά μέτρα επαρκή για την απόδειξη της αξιοπιστίας της, παρότι συντρέχει ο σχετικός λόγος αποκλεισμού.
ΕΣ/ΚΛ.Ε/319/2019
Βελτίωση οδικής ασφάλειας σε οδικό δίκτυο...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι, ενόψει των περιλαμβανόμενων στις …. αποφάσεις της Επιτροπής Ανταγωνισμού διαπιστώσεων, υφίστανται επαρκώς εύλογες ενδείξεις που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι οι εταιρείες που συμμετέχουν στην αναδειχθείσα ανάδοχο ένωση εταιρειών είχαν συνάψει, κατά τα ανωτέρω χρονικά διαστήματα, συμφωνίες με άλλους οικονομικούς φορείς, με στόχο τη στρέβλωση του ανταγωνισμού. Η αρνητική, όμως, απάντηση που διατυπώθηκε στο σχετικό ερώτημα του υποβληθέντος από αυτή Ευρωπαϊκού Ενιαίου Εγγράφου Προμήθειας δεν άγει σε άνευ ετέρου αποκλεισμό της από την ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία λόγω της ανακριβούς συμπλήρωσης του εν λόγω εγγράφου. Τούτο, διότι το ερώτημα είχε διατυπωθεί κατά τρόπο ώστε να μην καθίσταται σαφές αν ζητείται από το διαγωνιζόμενο να δηλώσει οποιαδήποτε συμφωνία που τυχόν έχει συνάψει στο παρελθόν με σκοπό τη στρέβλωση του ανταγωνισμού ή μόνο αυτές που αφορούν στο συγκεκριμένο διαγωνισμό (βλ. τη 1082/2018 απόφαση της Αρχής Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών, με την οποία υιοθετήθηκε η δεύτερη ερμηνευτική εκδοχή). Εξάλλου, κατά το χρόνο διενέργειας του διαγωνισμού (28.11.2018) δεν είχε ακόμα δημοσιευτεί η απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης της 24.10.2018 επί της υπόθεσης C-124/17 (Vossloh Laeis GmbH κατά Stadtwerke München GmbH), με την οποία κρίθηκε ότι η τριετής περίοδος αποκλεισμού «από την ημερομηνία του σχετικού γεγονότος», η οποία προβλέπεται στο τελευταίο εδάφιο της παρ. 7 του άρθρου 57 της Οδηγίας 2014/24, που μεταφέρθηκε στην ελληνική έννομη τάξη με την παρ. 10 του άρθρου 73 του ν.4412/2016, άρχεται από το χρόνο έκδοσης της σχετικής απόφασης της αρμόδιας Αρχής και όχι από το χρόνο συντέλεσης της παράβασης και, συνεπώς, δεν ήταν κατά το χρόνο υποβολής του δικαιολογητικού σαφές αν έπρεπε να δηλωθούν συμφωνίες που είχαν λάβει χώρα, όπως οι επίμαχες, σε χρόνο προγενέστερο των τριών ετών από τη διενέργεια του διαγωνισμού, πλην όμως η σύναψή τους διαπιστώθηκε με απόφαση του αρμόδιου οργάνου, ληφθείσα εντός της ως άνω τριετούς προθεσμίας, λαμβανομένου μάλιστα υπόψη ότι η μία εκ των δύο ανωτέρω αποφάσεων (674/2018) της Επιτροπής Ανταγωνισμού εκδόθηκε στις 14.12.2018 και δημοσιεύτηκε στις 8.2.2019, ήτοι μετά τη διενέργεια του διαγωνισμού (28.11.2018). Συνεπώς, με βάση τις αρχές της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης, η σχετική ασάφεια του εν λόγω τεύχους δημοπράτησης, η οποία εγείρει ζητήματα ερμηνείας και δύναται αντικειμενικά να παραπλανήσει τους διαγωνιζόμενους ως προς τις ειδικότερες υποχρεώσεις τους, δεν δύναται, τελικώς, να αποβεί σε βάρος αυτών (βλ. σκ. 3.4) και, ως εκ τούτου, δεν συνέτρεχε λόγος αποκλεισμού της αναδειχθείσας αναδόχου ένωσης εταιρειών εκ του λόγου ότι απάντησε αρνητικά στο προαναφερόμενο ερώτημα του Ε.Ε.Ε.Π.. Δεδομένου, όμως, ότι σύμφωνα με την παρ. 6 του άρθρου 73 του ν.4412/2016, σε οποιοδήποτε χρονικό σημείο κατά τη διάρκεια της διαδικασίας σύναψης σύμβασης, οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να αποκλείουν οικονομικό φορέα, όταν αποδεικνύεται ότι εμπίπτει σε μία από τις περιπτώσεις της παρ. 4 του ίδιου άρθρου και ότι, με τις ως άνω αποφάσεις της Επιτροπής Ανταγωνισμού, διαπιστώθηκε η εκ μέρους των εν λόγω εταιρειών σύναψη συμφωνιών με άλλους οικονομικούς φορείς με στόχο τη στρέβλωση του ανταγωνισμού, η αναθέτουσα αρχή όφειλε, τηρώντας τη διαδικασία που προβλέπεται στις παραγράφους 7 έως 9 του άρθρου 73 του ν.4412/2016, να καλέσει την ως άνω ένωση εταιρειών να προσκομίσει στοιχεία, προκειμένου να αποδείξει ότι οι εταιρείες - μέλη της ένωσης έλαβαν επανορθωτικά μέτρα επαρκή για την απόδειξη της αξιοπιστίας τους, παρότι συντρέχει ο σχετικός λόγος αποκλεισμού.
ΕΣ/ΚΛ.Ε/315/2019
Κατασκευή ηλεκτροκίνησης σιδηροδρομικής οδού...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι, ενόψει των περιλαμβανόμενων στην .../2017 απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού διαπιστώσεων, υφίστανται επαρκώς εύλογες ενδείξεις που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η αναδειχθείσα ανάδοχος εταιρεία είχε συνάψει κατά το χρονικό διάστημα από 11.5.2005 έως 26.11.2012 συμφωνίες με άλλους οικονομικούς φορείς, με στόχο τη στρέβλωση του ανταγωνισμού. Η αρνητική, όμως, απάντηση που διατυπώθηκε στο σχετικό ερώτημα του υποβληθέντος από αυτή Ευρωπαϊκού Ενιαίου Εγγράφου Προμήθειας δεν άγει σε άνευ ετέρου αποκλεισμό της από την ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία λόγω της ανακριβούς συμπλήρωσης του εν λόγω εγγράφου. Τούτο, διότι το ερώτημα είχε διατυπωθεί κατά τρόπο ώστε να μην καθίσταται σαφές αν ζητείται από το διαγωνιζόμενο να δηλώσει οποιαδήποτε συμφωνία που τυχόν έχει συνάψει στο παρελθόν με σκοπό τη στρέβλωση του ανταγωνισμού ή μόνο αυτές που αφορούν στο συγκεκριμένο διαγωνισμό (βλ. τη 1082/2018 απόφαση της Αρχής Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών, με την οποία υιοθετήθηκε η δεύτερη ερμηνευτική εκδοχή). Εξάλλου, κατά το χρόνο διενέργειας του διαγωνισμού (9.2.2018) δεν είχε ακόμα δημοσιευτεί η απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης της 24.10.2018 επί της υπόθεσης C-124/17 (Vossloh Laeis GmbH κατά Stadtwerke München GmbH), με την οποία κρίθηκε ότι η τριετής περίοδος αποκλεισμού «από την ημερομηνία του σχετικού γεγονότος», η οποία προβλέπεται στο τελευταίο εδάφιο της παρ. 7 του άρθρου 57 της Οδηγίας 2014/24, που μεταφέρθηκε στην ελληνική έννομη τάξη με την παρ. 10 του άρθρου 73 του ν.4412/2016, άρχεται από το χρόνο έκδοσης της σχετικής απόφασης της αρμόδιας Αρχής και όχι από το χρόνο συντέλεσης της παράβασης και, συνεπώς, δεν ήταν κατά το χρόνο υποβολής του δικαιολογητικού σαφές αν έπρεπε να δηλωθούν συμφωνίες που είχαν λάβει χώρα, όπως οι επίμαχες, σε χρόνο προγενέστερο των τριών ετών από τη διενέργεια του διαγωνισμού, πλην όμως η σύναψή τους διαπιστώθηκε με απόφαση του αρμόδιου οργάνου, ληφθείσα εντός της ως άνω τριετούς προθεσμίας, λαμβανομένου υπόψη ότι η ανωτέρω .../2017 απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού εκδόθηκε στις 10.3.2017 και δημοσιεύτηκε στις 8.9.2017. Συνεπώς, με βάση τις αρχές της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης, η σχετική ασάφεια του εν λόγω τεύχους δημοπράτησης, η οποία εγείρει ζητήματα ερμηνείας και δύναται αντικειμενικά να παραπλανήσει τους διαγωνιζόμενους ως προς τις ειδικότερες υποχρεώσεις τους, δεν δύναται, τελικώς, να αποβεί σε βάρος αυτών (βλ. σκ. 4.4) και, ως εκ τούτου, δεν συνέτρεχε λόγος αποκλεισμού της αναδειχθείσας αναδόχου εταιρείας εκ του λόγου ότι απάντησε αρνητικά στο προαναφερόμενο ερώτημα του Ε.Ε.Ε.Π.. Δεδομένου, όμως, ότι σύμφωνα με την παράγραφο 6 του άρθρου 73 του ν.4412/2016, σε οποιοδήποτε χρονικό σημείο κατά τη διάρκεια της διαδικασίας σύναψης σύμβασης, οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να αποκλείουν οικονομικό φορέα, όταν αποδεικνύεται ότι εμπίπτει σε μία από τις περιπτώσεις της παρ. 4 του ίδιου άρθρου και ότι με την ως άνω απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού διαπιστώθηκε η εκ μέρους της εν λόγω εταιρείας σύναψη συμφωνιών με άλλους οικονομικούς φορείς με στόχο τη στρέβλωση του ανταγωνισμού, παρίσταται μη νόμιμη η κατακύρωση του αποτελέσματος του διαγωνισμού στην εταιρεία αυτή χωρίς την τήρηση της διαδικασίας που προβλέπεται στις παραγράφους 7 έως 9 του άρθρου 73 του ν.4412/2016, ήτοι την κλήση της ως άνω εταιρείας να προσκομίσει στοιχεία, προκειμένου να αποδείξει ότι έλαβε επανορθωτικά μέτρα επαρκή για την απόδειξη της αξιοπιστίας της, παρότι συντρέχει ο σχετικός λόγος αποκλεισμού.